هنرسازه‌های ترکیبی که در مقابل صناعات منفرد قرار می‌گیرند، بسیار دیر و در مطالعات اخیر بلاغی کشف و معرّفی شدند؛ از این‌رو، هنوز شناخت همه‌جانبه و دقیق این شگردهای نویافته به زمان و پژوهش‌‌های بیشتری نیاز دارد. یکی از انواع هنرسازه‌های ترکیبی، صناعت کنایه‌ی استعاری ـ ایهامی است که تاکنون چند پژوهش‌ در زمینه‌ی این شگرد آمیغی انجام‌شده‌ و گونه‌هایی از آن مورد بررسی قرار گرفته است. این مطالعه که به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از ابزارهای کتابخانه‌ای نوشته‌ شده‌‌است، ضمن بازنگری در نام‌های هنرسازه‌های ترکیبی و تغییر و اصلاح آن‌ها، به بررسی یکی از گونه‌های هنرسازه‌ی ‌کنایه‌ی استعاری ـ ایهامی می‌پردازد که تاکنون به لحاظ نظری و مستقل بدان پرداخته نشده‌است. نیز کوشش این جستار بر آن است که با الگوبرداری از ظاهر مبحث توان دانش ریاضیات، بدون ایجاد تغییر در نام اصلی هنرسازه و برافزودن صناعتی دیگر به آن، دو گونه‌ی متمایز از یکدیگر را تفکیک کند. Manuscript profile

سبک یعنی تقریر دید ویژه‌ی هنرمند با زبان ویژه‌ی خود او، و لذا دید و زبان هر هنرمند یا هنرمندان یک دوره، متفاوت از دیگر هنروران است. سبک‌شناسی با مؤلفه‌ها و ابزارهای مخصوصی که در زمره‌ی امکانات این دانش است به مقایسه‌ی برخوردهای ابزاری هنرمندان در مواجهه با تأملات درونی و بیرونی‌شان می‌پردازد. این مطالعه، نخست به روش کمّی ـ آماری می‌کوشد تا با نمایش، تحلیل و مقایسه‌ی عناصر ادبی در تصویرهای شعر شاعران برجسته‌ی سبک خراسانی و آذربایجانی که به‌صورت غیرانتخابی (رندومی) از دیوان‌شان انتخاب شده‌است، تصویری آماری از سیر پیچیدگی تصویرها (از سبک خراسانی تا آذربایجانی) به‌دست دهد. در بخش دوم این پژوهش نیز که به روش تحلیل ـ توصیفی و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای نوشته شده‌است، به بررسی سیر معماری مسجد و پیچیده‌شدن اجزای آن از سبک خراسانی تا پایان قرن ششم پرداخته خواهد شد. نتیجه‌ی این جستار نشان می‌دهد که سادگی و پرهیز از پیچیدگی برجسته‌ترین مختصه‌ی سبکی در هر دو حوزه‌ی تصویر شعری و معماری مساجد در سبک خراسانی است. در قرن ششم شاهد تحوّلاتی بزرگ و شگرف در ساحت آفرینش تصویرها و هنر معماری هستیم. اجزا و هندسه‌ی تصویرهای شعری و مختصات معماری مساجد این قرن پیچیده-تر می‌شوند و دیگر با سادگی سبک خراسانی قابل قیاس نیستتد. Manuscript profile

مفهوم فرونسیس (حکمت عملی) که ریشه در فلسفۀ ارسطو دارد، با اصطلاح سویۀ کاربردی در هرمنوتیک گادامری پیوند وثیقی پیدا می‌کند. گادامر با الهام از فرونسیس ارسطویی، بر جنبۀ کارکردی و پراگماتیستی فهم تأکید می‌کند؛ ازاین‌رو، گادامر فهم و تفسیر را جزء امور انضمامی و تجربی می‌داند، نه با پیش‌داشت قواعد و روش‌های خاص. آنچه سعدی در مواجهه با آموزه‌های اخلاقی به‌طور عام، و موضوع فقر و غنا انجام می‌دهد، تحقق عینی کارکردی است. از سده‌های سوم و چهارم هجری، یکی از آموزه‌های اخلاقی که در کتب صوفیه با عناوین مختلف مطرح‌ شده، تفضیل فقیر صابر بر غنی شاکر بوده‌ است. چنین رأی و حکمی تا قرن هفتم قرائت مسلط اهل تصوف محسوب می‌شده و تمرد و سرکشی از آن، عقاب و عذاب دنیوی و اخروی را برای صاحب آن به‌دنبال داشته است؛ تا اینکه در این قرن، سعدی در رسالۀ اخلاقی گلستان، دیگر بار به مفهوم فقر و غنا با چشم‌انداز و رویکرد تازه‌ای می‌پردازد. او با تفسیری فرونسیستی متناسب با وضعیت انضمامی و عینی زیست روزمرۀ خود، این بصیرت را پیدا می‌کند تا در مقابل تفسیر مسلط و فراتاریخی و حاکم، جانب غنا را به‌عنوان عاملی نجات‌بخش در عصر انحطاط بگیرد و با اخلاقی کارکردگرایانه، زندگی را برای ایران و ایرانی به ارمغان آورد. این مقاله که به‌شیوۀ توصیفی‌تحلیلی و با بهره‌گیری از ابزار کتابخانه‌ای نوشته شده ‌است، به تبیین و تحلیل این مدعا خواهد پرداخت. Manuscript profile