Journal of Environmental Science and Technology
,
Issue4,Year,
Summer
2019
زمینه و هدف: هدف از انجام این مطالعه بررسی آلودگی خاک های اطراف معدن منگنز ونارچ قم به فلزات سنگین منگنز ، نیکل ، سرب و مقایسه روش های مولر و کرباسی در تعیین شاخص آلودگی و تعیین سهم طبیعی و انسان ساخت عناصرمذکور درمنطقه مورد مطالعه است. روش بررسی: جهت انجام این مطالعه 3 More
زمینه و هدف: هدف از انجام این مطالعه بررسی آلودگی خاک های اطراف معدن منگنز ونارچ قم به فلزات سنگین منگنز ، نیکل ، سرب و مقایسه روش های مولر و کرباسی در تعیین شاخص آلودگی و تعیین سهم طبیعی و انسان ساخت عناصرمذکور درمنطقه مورد مطالعه است. روش بررسی: جهت انجام این مطالعه 3 نمونه به صورت سیستماتیک از عمق 5- 25 سانتی متری خاک برداشت و مخلوط شده و یک نمونه مرکب به آزمایشگاه منتقل گردید تا غلظت کل فلزات منگنز، نیکل و سرب با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر در نمونه مذکور اندازه گیری گردد. سپس شاخص های زمین انباشتگی مولر ((Igeo و کرباسی ((Ipoll جهت تعیین میزان آلودگی منطقه مورد استفاده قرار گرفتند. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که غلظت منگنزو نیکل، کم تر و غلظت سرب بیش تراز حداکثر میانگین غلظت قابل قبول در پوسته زمین و شیل بود. میزان Igeo برای همه فلزات بین 0 تا1 بود و میزان Ipoll بین 1 تا 2 بود،که نشان می دهد آلودگی خاک به ترتیب در رده غیرآلوده و کمی آلوده است. بحث و نتیجه گیری : شاخص ژئوشیمیایی کرباسی درتعیین آلودگی منطقه کارآمدتر ازشاخص ژئوشیمیایی مولر بوده و سهم فاز انسان ساخت عناصر سنگین به صورت سرب(16 درصد)> نیکل(8 درصد)> منگنز( 5 درصد) محاسبه شد.
Manuscript profile
Journal of Environmental Science and Technology
,
Issue9,Year,
Winter
2020
زمینه و هدف: مدل های ارزیابی عملکرد٬ مبنای سنجش و بهبود سیستم های مدیریتی هستند. هدف از این پژوهش پاسخ گویی به نیاز کارخانه شیر خشک پگاه شهر کرد جهت ارزیابی عملکرد سیستم مدیریت ایمنی٬ بهداشت و محیط زیست (HSE) از نظر تطابق با استراتژی های شرکت بوده است.
روش بررسی: دراین More
زمینه و هدف: مدل های ارزیابی عملکرد٬ مبنای سنجش و بهبود سیستم های مدیریتی هستند. هدف از این پژوهش پاسخ گویی به نیاز کارخانه شیر خشک پگاه شهر کرد جهت ارزیابی عملکرد سیستم مدیریت ایمنی٬ بهداشت و محیط زیست (HSE) از نظر تطابق با استراتژی های شرکت بوده است.
روش بررسی: دراین پژوهش با مطالعه استانداردها و مدل های موجود در زمینه عملکرد سیستم مدیریت HSE، مدل ارزیابی عملکرد این کارخانه در قالب چارچوب کارت امتیازی متوازن (BSC) طراحی شد. در این مدل چهار لایه مالی٬ مشتری٬ فرایند داخلی و رشد و یادگیری با 14 معیار ارزیابی عملکرد و 43 زیر شاخص شناسایی و طبقه بندی گردید.
یافته ها : نتایج حاصل از مدل کارت امتیازی متوازن نشان داد که بیش ترین و کم ترین امتیاز در بین لایه های مورد مطالعه به ترتیب مربوط به فرایندهای داخلی با میانگین 28/69 و رشد و یادگیری با میانگین 66/56 است. همچنین میانگین کلی امتیاز شرکت در هر چهار لایه ، 2/64 از100 است که با توجه به کسب امتیاز بالای 60 ، نشان دهنده عملکرد نسبتا خوب این سازمان در زمینه مدیریت HSE است..
بحث و نتیجه گیری: شاخص های ارزش قابل ارایه به مشتریان٬ ممیزی و بهبود معیار های عملکرد HSE ، توسعه خط مشی و اهداف استراتژیک ، سازمان دهی و تامین منابع جهت مدیریت HSE ، مدیریت ریسک در حوزه HSE و برنامه ریزی و طراحی سیستم های
لازم جهت استقرار اصول HSE در سازمان مهم ترین نقاط قوت و سرمایه اطلاعاتی، سرمایه انسانی و ارزش قابل ارایه به جامعه و دولت
از مهم ترین نقاط قابل بهبود سیستم HSE سازمان مورد مطالعه هستند.
Manuscript profile
Journal of Environmental Science and Technology
,
Issue10,Year,
Winter
2022
زمینه و هدف: با توجه به کمبود آب و بحـران خشک سـالی در چنـد سال اخیر، اهمیت بررسی کیفیت منابع آب زیرزمینی روز بـه روز بیشـتر شده است و در این راستا، سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)یکی از بهترین سیستم هایی است که به مدیران برای تصمیم گیری بهینه کمک می کند. بنابراین، هدف ا More
زمینه و هدف: با توجه به کمبود آب و بحـران خشک سـالی در چنـد سال اخیر، اهمیت بررسی کیفیت منابع آب زیرزمینی روز بـه روز بیشـتر شده است و در این راستا، سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)یکی از بهترین سیستم هایی است که به مدیران برای تصمیم گیری بهینه کمک می کند. بنابراین، هدف این پژوهش تعیین آلایندگی و تغییرات کیفی آب چاه ها در روستاهای اطراف شهرستان دماوند با کمک GIS بوده است.
روش بررسی: 11 حلقه چاه در روستاهای مشا، چنار شرقی، لومان، وادان، زان، آینه ورزان، جابان، سربندان، آرو، سیدآباد و اسلام آباد طی دوره های ترسالی و خشک سالی سال 1397 نمونه برداری شدند. سپس با استفاده از روش های درون یابی IDW، اطلاعات چاه ها را به سطح تعمیم داده و نقشه مورد نظر تهیه شد.
یافته ها: نتایج نشان داد که آب موجود در چاه های منطقه برای مصارف شرب و کشاورزی در حد خوب است. بر اساس نقشه های GIS، آلوده ترین چاه در روستای وادان واقع شده است که میزان EC و سدیم در آن بالاتر از حد استاندارد بوده و علت آن نیز ساختار زمین شناسی جنوب شهرستان و برداشت بی رویه آب این چاه است. از نظر شاخص GWQI مشخص شد که روستاهای آینه ورزان، زان و سیدآباد در هر دو دوره بررسی، به دلیل داشتن عدد کیفی کمتر از 20 نسبت به سایر نواحی از نظر حفر چاه در آینده مناسب تر است.
بحث و نتیجه گیری: از آن جایی که دماوند دارای اراضی کشاورزی و باغات زیادی است که به صورت دوره ای مورد سمپاشی قرار میگیرند و مصرف کودهای شیمیایی در آن زیاد است، لذا می توان احتمال داد که در آینده، وضعیت این چاه ها از حد آستانه خارج شوند، هرچند براساس نتایج این پژوهش در زمان نمونه برداری، وضعیت این چاه ها مطلوب بود.
Manuscript profile
Journal of Environmental Science and Technology
,
Issue7,Year,
Autumn
2018
زمینه و هدف: امروزه آفتکشها بهمنظورحفظ امنیت غذایی بهطورگستردهای درسراسرجهان مورداستفاده قرارمیگیرند. به دلیل اثرات نامطلوب و ماندگاری بالا، این ترکیبات ازآلایندههای مهم محیطزیست محسوب میشوند. روشهای کنترل زیستی آفات بهعنوان بهترین جایگزین برای آفتکشهای شیم More
زمینه و هدف: امروزه آفتکشها بهمنظورحفظ امنیت غذایی بهطورگستردهای درسراسرجهان مورداستفاده قرارمیگیرند. به دلیل اثرات نامطلوب و ماندگاری بالا، این ترکیبات ازآلایندههای مهم محیطزیست محسوب میشوند. روشهای کنترل زیستی آفات بهعنوان بهترین جایگزین برای آفتکشهای شیمیایی به شمار میروند. این مطالعه باهدف جداسازی و شناسایی اکتینوباکتریهای مولد ترکیبات ضد قارچی در مقابل قارچهایniger Aspergillusعامل آفت انباری گندمو Bipolaris sp. عامل پوسیدگی ریشه و طوقه از خاک مزارع گندم منطقه حاجیآباد استان هرمزگان انجام گردید. روش بررسی: در این مطالعه نمونهبرداری از 3 مزرعه گندم انجام شد. برای جداسازی اکتینوباکتریها از دو محیط کشت عصاره خاک آگار و نشاسته کازئین آگار استفاده شد. ارزیابی فعالیت ضد قارچی ایزوله ها با روش انتشار از چاهک انجام گردید. شناسایی ایزوله های مولد با استفاده از روشهای مورفولوژیک، بیوشیمیایی، فیزیولوژیک و ژنتیک صورت گرفت. یافته ها: در کل حدود 207 ایزوله اکتینوباکتری جداسازی گردید. نتایج بیانگر برتری محیط کشت عصاره خاک آگار با جداسازی 125 ایزوله اکتینوباکتری بود. نتایج تیمار فیزیکی برتری تیمار حرارتی با جداسازی 85 ایزوله اکتینوباکتری را نشان داد. بدنبال آن تیمار خشککردن و تیمار اشعه فرا بنفش با جداسازی به ترتیب 57 و 44 ایزوله قرار گرفتند. ارزیابی فعالیت ضد قارچی در مورد 100 ایزوله متمایز از لحاظ مورفولوژیک منجر به انتخاب 2 ایزوله فعال در مقابل قارچهای بیماریزای Aspergillus nigerو Bipolaris sp.گردید. شناسایی ایزولههای مولد بر اساس ویژگیهای مورفولوژیک، بیوشیمیایی و فیزیولوژیک تعلق ایزولههای مولد به جنس استرپتومایسس را نشان داد. نتایج حاصل از شناسایی ژنتیکی و تطابق توالی ژن 16s rRNA سویههای مولد و آنالیز فیلوژنتیک بیانگر ترادف %99 درصدی سویهStreptomyces sp. -11MG-با Streptomyces albus و ترادف %99 درصدی سویه 21- Streptomyces sp.MGبا griseus Streptomycesداشت. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش دو سویه 11- Streptomyces sp. MG و 21- Streptomyces sp. MG بهعنوان کاندیداهای مناسب به منظور مطالعات کنترل زیستی بیماریهای قارچی در مزارع گندم پیشنهاد می گردند.
Manuscript profile
زمینه و هدف: مدیریت محیط زیستی پساب عملیات استخراج و فراورش نفت خام به دلیل حجم و آلودگی قابلتوجه آن، چالشی جدی در صنایع نفت بشمار میرود. تخلیه اینپساب ها به محیط پذیرنده یا استفاده مجدد و بازیابی آنها، مستلزم تامین استانداردهای محیط زیستی می باشد. بنابراین بررسی روش More
زمینه و هدف: مدیریت محیط زیستی پساب عملیات استخراج و فراورش نفت خام به دلیل حجم و آلودگی قابلتوجه آن، چالشی جدی در صنایع نفت بشمار میرود. تخلیه اینپساب ها به محیط پذیرنده یا استفاده مجدد و بازیابی آنها، مستلزم تامین استانداردهای محیط زیستی می باشد. بنابراین بررسی روش های مختلف تصفیه پساب ها از اهمیت به سزایی برخوردار است.روش بررسی: در این پژوهش، فرایندهای مختلف تصفیه پساب تولید شده در واحدهای صنعت نفت شامل روش تصفیه مرحله اول، و مرحله دوم (روش های فیزیکی و شیمیایی ) و تصفیه مرحله سوم (روش زیستی) به صورت مروری مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: روش تصفیه مرحله اول به عنوان پرکاربردترین روش تصفیه، برپایه اختلاف وزن آب، مواد نفتی و ماسه استوار است و بزرگترین عیب آن، عدم قابلیت جمع آوری ذرات روغن کوچکتر از ۱۵۰ میکرون است. روش تصفیه مرحله دوم شامل روش های رسوب گیری و شناور کردن بهوسیله هوا است که بازده آنها برای آب هایی که آلودگی مواد نفتی زیاد دارند، تا 95 درصد خواهد بود و از جمله معایب این روش ها می توان به هزینه های بالای نگهداری و تامین موادشیمیایی آنها اشاره کرد. روش تصفیه مرحله سوم یا تکمیلی، روش زیستی است که بیشترین بازده را در تصفیه پساب های نفتی دارد. از جمله معایب روشهای زیستی می تواننیاز به تجهیزات برقی و مکانیکی نسبتاً زیاد ، بالا بودن هزینه ها به واسطه مصرف انرژی زیاد و مشکلات بهره برداری از قبیل ایجاد کف و بالا آمدن و حجیم شدن لجن را نام برد.بحث و نتیجه گیری: به صورت یک جمع بندی می توان اظهار داشت که ترکیب روش های مرحله دوم یا سوم با روش مرحله اول، به عنوان کارامدترین روش های تصفیه در عملیات استخراج و فراورش نفت خام معرفی می شوند.
Manuscript profile
Journal of RS and GIS for Natural Resources
,
Issue5,Year,
Winter
2022
پیشینه و هدف در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران که متوسط بارش سالانه آن کمتر از یکسوم متوسط بارش سالانه جهان است، آبهای زیرزمینی منبع مهم واصلی برای تأمین آب شرب است. کمی و نامنظمی بارندگی، ضایعات، منابع آب زیرزمینی را مورد تهدید جدی قرار داده و سبب پیدایش آلودگیهای More
پیشینه و هدف در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران که متوسط بارش سالانه آن کمتر از یکسوم متوسط بارش سالانه جهان است، آبهای زیرزمینی منبع مهم واصلی برای تأمین آب شرب است. کمی و نامنظمی بارندگی، ضایعات، منابع آب زیرزمینی را مورد تهدید جدی قرار داده و سبب پیدایش آلودگیهای زیادی گردیده است. ازنظر کیفی بیشتر مخازن آب زیرزمینی نسبت به منابع آلاینده نقطه ای وزیر نقطه ای آسیب پذیر می باشند. منابع آلاینده نقطه ای ناشی از پساب فاضلاب های خانگی و صنعتی و منابع آلاینده غیر نقطه ای از مصرف بی رویه و بیش از حد کودها و سموم کشاورزی و شسته شدن آن ها به سمت آب های زیرزمینی منتج می شود. محدودیت منابع آب های سطحی و نبودن آن در بسیاری از مناطق کشور، باعث شده که از آب های زیرزمینی استفاده وسیعی گردد. امروزه افزایش فعالیت های کشاورزی، باغداری و دامداری از یکسو و فعالیت های صنعتی و کارگاهی و توسعه سکنه گزینی همراه با رشد جمعیت از سوی دیگر استفاده بیش از حد از منابع طبیعی و گسترش فعالیت های صنعتی و کشاورزی و تولید انبوه پسماندها و آلودگی گسترده آب های زیرزمینی و رشد و آگاهی فکری جوامع بشری در مورد اهمیت این منابع آسیب پذیر، منجر به تلاش های وسیعی جهت محافظت از آب های زیرزمینی شده است. فرایند احیاء آبخوان ها در مقیاس منطقه ای در یک قالب زمانی معقول امکان پذیر نیست زیرا آب های زیرزمینی خیلی کند جریان پیدا می کنند. ارزیابی آسیب پذیری به عنوان روشی برای پهنهبندی مکان هایی است که بیشتر در معرض آلودگی هستند؛ بنابراین برای جلوگیری از آلوده شدن و مدیریت مؤثر آب های زیرزمینی، ارزیابی آسیب پذیری آبخوان ها ضروری است زیرا آسیب پذیری می توان به تعیین سیاست های کاربردی و عملی برای مدیریت منابع آب زیرزمینی در مسیر بهره برداری پایدار کمک شایانی نماید. در کشور ما در دهه اخیر، ارزیابی آسیب پذیری آب های زیرزمینی در برابر آلودگی، از رشد چشمگیری برخوردار بوده و نتایج مطلوبی نیز به دنبال داشته است. ارزیابی آسیب پذیری روشی کم هزینه و قدرتمند در شناسایی مناطق نواحی مستعد به آلودگی است. در دشت ایسین هرمزگان به دلیل وسعت کم، بارش سالیانه کم و کمبود منابع آب در این منطقه، استفاده از منابع آب زیرزمینی بسیارحائزاهمیت است. با توجه به افزایش جمعیت، فعالیت های صنعتی و توسعه کشاورزی و استفاده از سموم کشاورزی و کودهای شیمیایی در این دشت و به دلیل عدم شناخت و یا عدم درک از میزان دقیق آسیب پذیری آب های زیرزمینی در این محدوده، نیاز به تکنیک های سریع شناسایی و ارزیابی آسیب پذیری آب های زیرزمینی در این منطقه است لذا هدف از این تحقیق تهیه نقشه آسیب پذیری سفره آب های زیرزمینی دشت ایسین هرمزگان با استفاده از روش های دراستیک وگادز (GODS) و با کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی تعیین شده استمواد و روش ها این تحقیق با روشهای در استیک و گادز با کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام شد. روش دراستیک مهم ترین روش رتبه دهی تعیین آسیب پذیری است که در بین محققین و کارشناسان رایج تر بوده و مورداستفاده قرارگرفته است. روش دراستیک از ترکیب هفت مشخصه هیدروژئولوژیک قابل اندازهگیری و مؤثر در انتقال آلودگی به آب های زیرزمینی شامل عمق سطح ایستابی، تغذیه خالص، محیط آبخوان، محیط خاک، توپوگرافی، اثر محیط غیراشباع و هدایت هیدرولیک تشکیلشده که ابتدا نقشه های هر یک از مشخصه های هیدرولوژیک فوق الذکر در دشت ایسین را بر اساس داده های موجود که از شرکت آب منطقه ای هرمزگان استخراج شده در محیط جیآیاس (GIS) تهیه و پس از رتبه بندی و وزن دهی آن ها بین 1 تا 10 و رویهم گذاری آن ها، نقشه نهایی آسیب پذیری آبخوان ایسین بر اساس مدل دراستیک به دست آمد. در مدل گادز که یک روش بسیار ساده، عملی و تجربی برای ارزیابی سریع پتانسیل آلودگی آب های زیرزمینی است نیز دارای چهار مشخصه نوع آبخوان، منطقه غیراشباع، عمق آب زیرزمینی و نوع خاک بوده که در این تحقیق مورداستفاده قرار گرفت. داده های مورداستفاده در مدل های فوقالذکر از 19 حلقه چاه پیزومتری واقع در دشت ایسین که از سال 1368 لغایت 1395 موجود بوده استخراج شد. در روش گادز نیز مانند روش دراستیک برای هرکدام از مشخصههای هیدروژئولوژیک بر اساس دادههای موجود، در محیط GIS نقشه تهیه و رتبهبندی بین 1 تا 5 انجام، سپس بعد از رویهم گذاری آنها نقشههای آسیبپذیری دشت ایسین با مدل گادز به دست آمد.نتایج و بحث از آنجاییکه در شاخص مدل دراستیک (DRASTIC) حداقل ممکن برای آسیب پذیری برابر 23 و حداکثر آن برابر با 230 است؛ اما نتایج نقشه نهایی آسیب پذیری آبخوان ایسین به روش دراستیک که تقریباً کاملترین شاخص برای ارزیابی نیروی آسیب پذیری آب های زیرزمینی است، نشان داد دامنه مقادیر شاخص دراستیک بین 59 تا 163 است. نقشه این شاخص در 6 طبقه از بدون آسیب پذیری تا آسیب پذیری زیاد استخراج شده است. بیشترین مساحت منطقه (33.66 درصد) که بخش های شمال شرق، بخش هایی از مرکز تا جنوب دشت را پوشش می دهد، دارای آسیب پذیری کم تا متوسط است. پس از آن به ترتیب آسیب پذیری متوسط تا زیاد (19.29 درصد) در بخش هایی از مرکز و شمال غرب قرار داشته و همچنین آسیب پذیری خیلی کم (14.75 درصد) در قسمت های از جنوب و شرق، در بخش هایی از مناطق شرق و جنوب بدون آسیب پذیری (11.29 درصد)، در مناطق شمال و بخشی از مرکز و جنوب دارای آسیب پذیری کم (10.15 درصد) و درنهایت آسیبپذیری زیاد (10.84 درصد) در قسمتی از مرکز و غرب در رده های بعدی ازلحاظ مساحت قرار داشتند. در واقع طبق مدل دراستیک اکثر بخش های آبخوان دشت ایسین از نظر پتانسیل آسیب پذیری در کلاس های آسیب پذیری کم و کم تا متوسط قرار داشتند. همچنین نتایج حاصل از مدل گادز نشان داد، منطقه موردمطالعه به سه بخش شامل آسیب پذیری کم، متوسط و زیاد تقسیم شده است، قسمت اعظم دشت ایسین (66.83 درصد) در محدوده آسیبپذیری متوسط با رتبهای بین 0.3 تا0.5 قرار می گیرند و کمترین سطح (11.31 درصد) هم مربوط به پتانسیل آسیب پذیری زیاد با رتبه 0.5 تا 0.7 است.نتیجه گیری به طور کلی در هر دو روش، نیروی آسیب پذیری ذاتی آبخوان ایسین در محدوده های آسیب پذیری کم تا زیاد ارزیابی شده ولی حدود گسترش محدوده های آسیب پذیری آن ها متفاوت بوده است و مدل دراستیک محدوده های مختلف آسیب پذیری را به دلیل مشخصه های بیشتر و وزن دهی متفاوت این مشخصه ها بر اساس نقش آن ها در تعیین آلودگی به طور دقیق تری مشخص کرده است.
Manuscript profile
آلودگی بصری ، نوعی از آلودگی های محیطی است که با گذشت زمان ، آثار و پیامدهای آن در حال افزایش است. هیچ تابلوی هشدار دهندهای نیست که سطح این نوع آلودگی را به آگاهی شهروندان رسانده و همین آلودگی ممکن است به تدریج زمینه مناسبی برای ابتلا به فشارهای عصبی و مشکلات روانی را More
آلودگی بصری ، نوعی از آلودگی های محیطی است که با گذشت زمان ، آثار و پیامدهای آن در حال افزایش است. هیچ تابلوی هشدار دهندهای نیست که سطح این نوع آلودگی را به آگاهی شهروندان رسانده و همین آلودگی ممکن است به تدریج زمینه مناسبی برای ابتلا به فشارهای عصبی و مشکلات روانی را فراهم آورد. بدین منظور در پژوهش حاضر سعی شده که به بررسی وضعیت آلودگی بصری و تاثیرش بر روی سلامت شهروندان در دو منطقه شهری دو و چهارده با استفاده از توزیع پرسشنامه و روش میدانی پرداخته شود. نتایج حاصل از تحلیل و بررسی داده های به دست آمده از پرسشنامه بیانگر وجود رابطه معنی دار بین آلودگی بصری و چهار شاخص سلامت شهروندان شامل:نشانه های جسمانی ، کارکرد اجتماعی ، اضطراب - بی خوابی و افسردگی است .به این معنی که هر جا این آلودگی بیشتر بوده، سلامت شهروندان در سطح پایین تری قرار گرفته. نتیجه گیری: شاخص اضطراب و بی خوابی و همچنین شاخص کارکرد اجتماعی در منطقه 2 و تنها شاخص اضطراب و بی خوابی در منطقه 14 از امتیاز بالاتری نسبت به دیگر شاخص ها برخوردار بودند و به طور کلی نتایج حاصل بیانگر این است که سلامت عمومی منطقه چهارده در وضعیت مطلوب و منطقه دو در وضعیت نامطلوب قرار دارد.
Manuscript profile
Sanad
Sanad is a platform for managing Azad University publications