فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی
,
Issue1,Year,
Spring
1400
مروری بر تجارب بلایای طبیعی از جمله زلزله نشان میدهد که زلزله بهخودیخود باعث تخریب نمیشود بلکه این انسانها هستند که میزان آسیب وارده توسط زلزله را مشخص میکنند. با توجه به عدم کارایی رویکردهای مبتنی بر آسیبپذیری در زمان پس از زلزله، دیدگاههای جدید بر رویکرد تابآ More
مروری بر تجارب بلایای طبیعی از جمله زلزله نشان میدهد که زلزله بهخودیخود باعث تخریب نمیشود بلکه این انسانها هستند که میزان آسیب وارده توسط زلزله را مشخص میکنند. با توجه به عدم کارایی رویکردهای مبتنی بر آسیبپذیری در زمان پس از زلزله، دیدگاههای جدید بر رویکرد تابآوری تکاملی تأکید دارند؛ اما مسئله تعدد شاخصها با روابط پیچیده و در نتیجه دشوار بودن فرایند ارزیابی آن است که لزوم استفاده از مدلهای متناسب را ضروری میسازد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و به تحلیل روابط علی و معلولی بین شاخص های تاب آوری تکاملی شهری در برابر زلزله در شهر زنجان، با توجه به موقعیت این شهر نسبت به گسل های اطراف آن پرداخته است تا عوامل کلیدی و تأثیرگذار در تاب آوری این شهر مشخص گردد. بدین منظور، پس از بررسی متون و استخراج شاخص ها ابتدا با استفاده از روش دلفی دو مرحلهای از طریق نمونهگیریهای هدفمند و متوالی، 27 پرسشنامه در قالب ماتریس 40*40 توسط مدیران و کارشناسان شهرداری زنجان تکمیل گردید و در ادامه با استفاده از تحلیل تفسیری ساختاری پارامتری با استفاده از نرمافزار میک مک، روابط علی و معلولی و عوامل کلیدی مؤثر بر تابآوری شهری شناسایی شد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که شاخصهای مرتبط با عوامل نهادی و شبکه ارتباطی بهعنوان شاخصهای تأثیرگذار و کلیدی در تاب آوری شهر زنجان عمل میکنند و میتوان با ارتقای وضعیت این دسته از شاخصها به علت تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم آنها بر سایر شاخصها در شبکه روابط علی- معلولی میزان نهایی تابآوری را بهبود بخشید.
Manuscript profile
فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی
,
Issue1,Year,
Spring
1400
مروری بر تجارب بلایای طبیعی از جمله زلزله نشان میدهد که زلزله بهخودیخود باعث تخریب نمیشود بلکه این انسانها هستند که میزان آسیب وارده توسط زلزله را مشخص میکنند. با توجه به عدم کارایی رویکردهای مبتنی بر آسیبپذیری در زمان پس از زلزله، دیدگاههای جدید بر رویکرد تابآ More
مروری بر تجارب بلایای طبیعی از جمله زلزله نشان میدهد که زلزله بهخودیخود باعث تخریب نمیشود بلکه این انسانها هستند که میزان آسیب وارده توسط زلزله را مشخص میکنند. با توجه به عدم کارایی رویکردهای مبتنی بر آسیبپذیری در زمان پس از زلزله، دیدگاههای جدید بر رویکرد تابآوری تکاملی تأکید دارند؛ اما مسئله تعدد شاخصها با روابط پیچیده و در نتیجه دشوار بودن فرایند ارزیابی آن است که لزوم استفاده از مدلهای متناسب را ضروری میسازد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و به تحلیل روابط علی و معلولی بین شاخص های تاب آوری تکاملی شهری در برابر زلزله در شهر زنجان، با توجه به موقعیت این شهر نسبت به گسل های اطراف آن پرداخته است تا عوامل کلیدی و تأثیرگذار در تاب آوری این شهر مشخص گردد. بدین منظور، پس از بررسی متون و استخراج شاخص ها ابتدا با استفاده از روش دلفی دو مرحلهای از طریق نمونهگیریهای هدفمند و متوالی، 27 پرسشنامه در قالب ماتریس 40*40 توسط مدیران و کارشناسان شهرداری زنجان تکمیل گردید و در ادامه با استفاده از تحلیل تفسیری ساختاری پارامتری با استفاده از نرمافزار میک مک، روابط علی و معلولی و عوامل کلیدی مؤثر بر تابآوری شهری شناسایی شد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که شاخصهای مرتبط با عوامل نهادی و شبکه ارتباطی بهعنوان شاخصهای تأثیرگذار و کلیدی در تاب آوری شهر زنجان عمل میکنند و میتوان با ارتقای وضعیت این دسته از شاخصها به علت تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم آنها بر سایر شاخصها در شبکه روابط علی- معلولی میزان نهایی تابآوری را بهبود بخشید.
Manuscript profile
این مطالعه به نقش مدیریت شهری هوشمند در همکاری و مشارکت شهروندان در منطقه 12 شهرداری تهران پرداخته است. هدف پژوهش واکاوی مفاهیم همکاری و مشارکت در حوزه مدیریت شهر هوشمند و نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقاء حکمروایی مشارکتی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و همبستگی More
این مطالعه به نقش مدیریت شهری هوشمند در همکاری و مشارکت شهروندان در منطقه 12 شهرداری تهران پرداخته است. هدف پژوهش واکاوی مفاهیم همکاری و مشارکت در حوزه مدیریت شهر هوشمند و نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقاء حکمروایی مشارکتی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و همبستگی و نوع پژوهش کاربردی است. محدوده پژوهش، منطقه 12 شهرداری تهران است. روش جمعآوری دادهها به صورت اسنادی و میدانی از نوع پرسشنامه بوده است. روش تجزیه و تحلیل دادهها به صورت تحلیل کمی و استنباطی بوده است. یافتههای حاصل از پرسشنامههای تکمیل شده از مدیران و متخصصان حوزه فنآوری اطلاعات و ارتباطات در نظام مدیریت شهری نشان میدهد که فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقای همکاری و مشارکت شهروندان برای رسیدن به شهر مطلوب و پایدار نقش مهمی دارد. از این رو فنآوری اطلاعات و ارتباطات نقش مهمی در حمایت از اشتراکگذاری اطلاعات و یکپارچگی بین سازمانهای مدیریت شهری، دولتی و ذینفعان خارجی از جمله شهروندان منطقه 12 تهران دارد. همچنین نتایج حاصل نشان میدهد که فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقای محیط همکاری در نظام مدیریت شهری نقش مهمی دارد. از جمله این نقشها، حمایت از اشتراکگذاری اطلاعات و ادغام بین سازمانهای دولتی و ذینفعان خارجی از جمله شهروندان است؛ بنابراین تصمیمگیری مبتنی بر دادههای موجود و برخط شهری یکی از نتایج اصلی مدیریت شهری هوشمند در افزایش کیفیت تصمیمات شهری است.
Manuscript profile
Journal of Studies of Human Settlements Planning
,
Issue4,Year,
Winter
2024
مقدمه: مشارکت همیشه از دغدغههای مهم برنامهریزان و مدیران شهری بوده است. با پیشرفت تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات و ظهور مدیریت هوشمند شهری، مشارکت معنی و مفهوم تازهای پیدا کرده است. هدف: هدف پژوهش تحلیل نقش مدیریت هوشمند در ارتقاء مشارکت اجتماعی شهروندان به منظور بازآفر More
مقدمه: مشارکت همیشه از دغدغههای مهم برنامهریزان و مدیران شهری بوده است. با پیشرفت تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات و ظهور مدیریت هوشمند شهری، مشارکت معنی و مفهوم تازهای پیدا کرده است. هدف: هدف پژوهش تحلیل نقش مدیریت هوشمند در ارتقاء مشارکت اجتماعی شهروندان به منظور بازآفرینی بافت تاریخی در منطقه 12 شهر تهران است. روششناسی: این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن به صورت توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری، کارشناسان فعال در حوزه بازآفرینی شهری محدوده مورد مطالعه و واحدهای تابعه آن بودهاند. حجم نمونه با استفاده از روش اشباع نظری تعیین گردیده است. در این روش 31 نفر کارشناس به عنوان نمونه مورد مطالعه تعیین گردیده است. روش نمونهگیری به صورت تکنیک گلوله برفی بوده است. روش جمعآوری داده و اطلاعات به صورت مرور اسنادی، پرسشنامه، مصاحبه نیمه ساختاریافته با برخی از افراد نمونه بوده است. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از جداول فراوانی، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی بوده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده جغرافیایی پژوهش، منطقه 12 کلانشهر تهران بوده است.یافتهها: یافتههای پژوهش گویای آن است که مدیریت هوشمند با مؤلفههای اشتراکگذاری اطلاعات، فراهم ساختن بسترهای مشارکت و همکاری، هماهنگی داخلی، حکمرانی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات و راهبردهای پشتیبان تصمیمگیری میتواند راهحلهای نوآورانه در ارتقاء مشارکت و بازآفرینی شهری در اختیار مدیران شهری قرار دهد. ضرایب عاملهای پنجگانه که بیشتر از 05/0 به دست آمد، گویای آن است که سازهی حکمرانی هوشمند منجر به مدلسازی خط مشی حاکمیت شهری به منظور بازآفرینی شهری شده و فرآیندهای سازمانی و روابط بین شهروندان با مدیران شهری را تسهیل میکند. بیش از 85 درصد افراد مطالعه شده با سازه مورد نظر موافق هستند.نتایج: نتایج حاصل حاکی از آن است که حکمرانی هوشمند باعث مدلسازی خطمشی حاکمیت شهری شده و در نتیجه به همکاری و مشارکت اعضای گروههای درگیر در بازآفرینی شهری کمک میکند و در نتیجه تعامل بین مدیریت شهری با مردم به صورت آنلاین افزایش پیدا میکند.
Manuscript profile
Journal of Studies of Human Settlements Planning
,
Issue5,Year,
Autumn
2022
مقدمه: رقابتپذیری شهری بهعنوان رویکردی نوین در برنامهریزی شهری میکوشد با داشتن وجود نوعی از رقابت بین شهرها بر سر جذب سرمایههای مؤثر در توسعه و با تأکید بر مزیت رقابتی، از منظری جدید به بحث توسعه شهری بپردازد.هدف پژوهش: هدف مقاله فوق ارائۀ تحلیل اثرات ساختاری پیشرا More
مقدمه: رقابتپذیری شهری بهعنوان رویکردی نوین در برنامهریزی شهری میکوشد با داشتن وجود نوعی از رقابت بین شهرها بر سر جذب سرمایههای مؤثر در توسعه و با تأکید بر مزیت رقابتی، از منظری جدید به بحث توسعه شهری بپردازد.هدف پژوهش: هدف مقاله فوق ارائۀ تحلیل اثرات ساختاری پیشرانهای مؤثر بر وضعیت آینده رقابتپذیری شهری در کلانشهر تهران است.روششناسی تحقیق: پژوهش ازنظر هدف کاربردی، گردآوری اطلاعات از نوع مطالعات اسنادی در قالب تحلیل محتوا و مصاحبههای تخصصی با 20 نفر از خبرگانو بهصورت دلفی است. 43 پیشران مؤثر بر آینده وضعیت رقابتپذیری کلانشهر تهران در 7 بعد اقتصادی، نهادی، کالبدی- مکانی، زیستمحیطی، فردی- انسانی، اجتماعی- فرهنگی و فناوری و ارتباطات انتخابشده که با روش تحلیل اثرات متقابل ساختاری در نرمافزار MICMAC پردازششده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: کلانشهر تهران بر اساس نتایج سرشماری سال 1395، در محدوده مناطق 22 گانه 8679936 نفر جمعیت دارد که در پهنه معادل 716 کیلومترمربع اسکانیافتهاند.یافتهها و بحث: یافتههای پژوهش حاکی از آن است که از مجموع 1359 محرک قابل ارزیابی، 548 رابطه با عدد 2 دارای روابط اثرگذاری نسبتاً قوی است، بعلاوه 196 رابطه عدد 3 دارد و این بدان معنا است که روابط پیشرانهای کلیدی بسیار زیاد بوده و از تأثیرگذاری و تأثیرپذیری زیادی برخوردارند. نظام خوشهبندی پیشرانها حاکی از تمرکز بر پیشرانهای مستقل است و در حدود 20 پیشران دارای میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری پایینی هستند.نتایج: نتایج نشان میدهد که از میان 43 پیشران، 9 پیشران، کلیدیترین پیشرانهای مؤثر بر وضعیت آینده رقابتپذیری کلانشهر تهران شناختهشده است، به ترتیب: حکمروایی شهری، کیفیت دانشگاهها و نهادهای پژوهشی، دولت الکترونیک، فرم و تراکم شهری، ثبات اقتصادی، سیستم کاربست حملونقل هوشمند، ایجاد نوآوری از طریق تخصصی شدن اقتصاد منطقه، وجود کسبوکار دانشبنیان و نوآور، برنامهریزی مدیریت شهر و مدیریت بازار محور شناساییشده است، لذا بایستی اولویتدهی به این پیش برندههای کلیدی در تدوین راهبرد اصلی آینده رقابتپذیری کلانشهر تهران از طریق شالوده اسناد فرادست و محتوی طرح برنامهریزی رقابتپذیری شهری فراهم آید.
Manuscript profile
الگوی توسعه شهرهای امروزی با روش های سنتی فاصله گرفته و کیفیت زندگی در شهرها کاهش پیدا کرده و با نیازهای فرهنگی-اجتماعی مردم ایران بیگانه شده است. این روند باعث شده بخشهای تاریخی شهرهای بزرگ هویت سنتی خود را از دست داده و از تحولات شهری مدرن جدا بمانند. یکی از این شهره More
الگوی توسعه شهرهای امروزی با روش های سنتی فاصله گرفته و کیفیت زندگی در شهرها کاهش پیدا کرده و با نیازهای فرهنگی-اجتماعی مردم ایران بیگانه شده است. این روند باعث شده بخشهای تاریخی شهرهای بزرگ هویت سنتی خود را از دست داده و از تحولات شهری مدرن جدا بمانند. یکی از این شهرها شهر یزد و محله آبشاهی آن است که رشد ناموزون شهری و عدم سازگاری با اوضاع جغرافیایی باعث ایجاد گسست سازمان فضایی شهر، ایجاد زمین های رهاشده در حریم شهر، عدم تناسب سرانه ها و تراکم های مناسب شهری ، کاهش امنیت درمحله ها و بسیاری مشکلات دیگری شده است .هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل الگوی شهرسازی محله آبشاهی شهر یزد و نقش الگوهای سنتی در شهرسازی مدرن و بومی سازی الگوهای مدرن با فرهنگ ایرانی اسلامی است ،در واقع دست یابی به این مهم که طراحی شهری در هسته داخلی شهریزد باید به چه صورت باشد تا موجبات پایداری فراهم شود.جنبه های طراحی سنتی ایرانی از ماهیتی پایدار برخوردار بوده و میتوان با استفاده مجدد از آنها هویت اجتماعی فرهنگی جدیدی خلق کرد و به نیازهای خاص اجتماعی در برنامه ریزی شهری پاسخ داد. در این پژوهش از روش های تحقیق توصیفی- تحلیلی، کیفی میدانی، پیمایشی و تاریخی به کمک مدل هلدرن و توزیع چارکی بهره گرفته شده. نتایج حاصله از این پژوهش مشخص می سازد شهرسازی سنتی و مدرن، نه تنها در تقابل با یکدیگر نیستند، بلکه در کنار یکدیگر باعث رسیدن به طراحی شهری پایدار و سازگار با محیط می شوند.
Manuscript profile
Sanad
Sanad is a platform for managing Azad University publications