سابقه و هدف:بیماری فیتوپلاسمایی تورم جوانه ی گوجه فرنگی در سال های اخیر در مناطق مختلف کشور شیوع پیدا کرده است. این پژوهش با هدف تعیین غلظت و الگوی گسترش کاندیداتوس فیتوپلاسما استرالیزیا در گوجه فرنگی، به منظور ردیابی سریع تر بیمارگر به ویژه در دوره ی کمون بیماری و مدیریت بهتر آن انجام شد.مواد و روش ها:در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، سه گیاه گوجه فرنگی به وسیله ی پیوند به فیتوپلاسما استرالیزیا اورانتیفولیا آلوده شدند. در فواصل زمانی 10، 20، 40 و 70 روز پس از مایه زنی، نمونه برداری از برگ های انتهایی گیاهان تیمار، برگ ها از ساقه های بالا و پایین محل پیوند و نیز ریشه های فرعی انجام شد. سپس با روش واکنش زنجیره ای پلی مراز در زمان واقعی، غلظت و الگوی گسترش فیتوپلاسما در گیاهان یاد شده تعیین شد. همچنین، روش های واکنش زنجیره ای پلی مراز مستقیم و آشیانه ای در ردیابی فیتوپلاسمای همراه با بیماری استفاده و مقایسه شدند.یافته ها: نتایج نشان دادند که کاندیداتوس فیتوپلاسما استرالیزیا پس از ورود به گیاه، به سمت بالا و پایین حرکت کرده و به همین دلیل در برگ های بالایی و ریشه های گیاهان آلوده، غلظت آن بیشتر از برگ های میانی و پایینی بود. براساس یافته های این پژوهش، میانگین دوره کمون بیماری حدود 40 روز تخمین زده شد. واکنش زنجیره ای پلی مراز آشیانه ای حساس تر از واکنش زنجیره ای پلی مراز مستقیم در ردیابی این فیتوپلاسما به ویژه در دوره کمون بیماری بود.نتیجه گیری: برای ردیابی و تشخیص بیماری تورم جوانه ی گوجه فرنگی ناشی از کاندیداتوس فیتوپلاسما استرالیزیا، بهتر است از برگ های انتهایی و ریشه ها نمونه برداری و از روش واکنش زنجیره ای پلی مراز آشیانه ای استفاده شود. Manuscript profile