اندرزنامه‌نویسی میراث ارزشمندی است که به بازنمایی خرد سیاسی ایرانیان می‌پردازد. محتوای اندرزنامه‌ها، همان‌گونه که از نامش پیداست، اندرزهای اخلاقی، مذهبی، سیاسی و اجتماعی نخبگان و مصلحان نسبت به شهریار زمان است. خطاب‌وارگی اندرزنامه‌ها، ترسیم‌کننده شاه ایدئال و آرمانی نخبگان ایرانی است. در اندرزنامه‌های انگاشته‌‌شده به عنوان تبلور یکی از مهم‌ترین صُور دانایی، می‌توان یکی را که دارای دو ریشه ایرانی و باستانی شاه آرمانی است، شناسایی کرد. در این نوشتار انگاره‌ها و سازه‌های داریوش‌شاه با مطالعه کتیبه بیستون، آداب حکمرانی شاه آرمانی مورد واکاوی قرار می‌گیرد. در اینجا سازه‌های شهریار آرمانی کتیبه بیستون با استفاده از روش پدیدار‌شناسی و با توجه به چارچوب تئوریک نخبه‌گرای پاره‌تو، در دو بُعد ذهنی و عینی مورد بررسی قرار می‌گیرد و درصدد پاسخ‌گویی به این سؤال است که بایسته‌های شاه آرمانی در کتیبه بیستون چیستند؟ و این شهریار باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد تا علاوه بر کسب صلاحیت فرمانروایی، به عنوان شهریار آرمانی نیز شناخته شود؟واژگان کلیدی: شاه آرمانی، کتیبه بیستون، داریوش، انگاره‌های عینی و ذهنی Manuscript profile

متفکران ایرانی همیشه در شرایط بحرانی سعی می‌کردند نظم آرمانی جامعه را به لحاظ اندیشه‌گانی حفظ کنند. هر چه شرایط سیاسی و اجتماعی بحرانی‌تر می گردید تلاش متفکران ایران جهت حفظ دستاوردهای اخلاق سیاسی بیشتر می‌شد. یکی از شرایط دهشناک جامعه ایرانی حمله مغول ها و بهم خوردن ارکان نظری و سیاسی اجتماع ایرانی بود. کشتارها، غارت، تجاوز، نابودی میراث در هجوم قبایل بیابان گرد از میان رفت. نخبگانی چون سعدی، حافظ، عبید، جوینی و خواجه نصیر سعی کردند به شیوه های مختلف هر چند ساختار سیاسی و اقتصادی از هم پاشیده بود به شکل فکری و فرهنگی کشور را نجات دهند. حافظ از جمله متفکرانی است که به خاطر قرار گرفتن در سنت عرفان ایرانی، دولت و قدرت سیاسی اجتماعی را به صورت خودآگاه نشانه نمی‌رود، بلکه اندیشه سیاسی و سیاست زبانی او در قالب مباحث ناخودآگاهی زبانی، تبلور هویت و آرمان های تفسیر پذیر زبانی و از همه مهم تر تکیه بر راستی، شادی و عشق به صورت مبارزه علیه زبان قدرتمند، غمگین و ریاکار خود را نشان می‌دهد. برای همین منظور برای بررسی سیاست در دیوان حافظ، روش پدیدارشناسی انتخاب شده است که در روش پدیدارشناسی شکل‌های مختلف اندیشه بروز پیدا می‌کند و کار پدیدارشناس شناخت پس‌زمینه‌های هویتی، زبانی و سازه ایست که نشانه‌ها و نمادهای مختلف را به پس‌زمینه‌های فرهنگی ارتباط می‌دهند. پدیدارشناسان بر این اعتقادند که رفتارهای انسان دارای معانی است که این معانی در طول تاریخ به‌صورت جهان زیست‌های بدیهی انگاشته شده در سنت به ارث رسیده است. Manuscript profile