در کهگیلویه، سرودها و آوازهای آهنگین و دل‌نشین با موضوعاتی مانند طول چپ (طبل چپ)، یاریار، اشعار حماسی، دی بلال، شروه (مرثیه)، اشعار طنزآمیز، اشعار و ترانه های عروسی دیده می‌شود. اشعار و ترانه های عروسی یکی از انواع شعر غنایی می‌باشند که بیشتر بین زنان متداول است و در تمام مراحل عروسی (از خواستگاری تا زفاف)، گاه گروهی و گاه به تنهایی، به وسیلۀ زنان، اغلب در وصف داماد، عروس، افراد خانوادۀ آن‌ها، خوانده می شود. این ترانه ها در برخی از مناطق نام هایی خاص دارد. در این مقاله به ویژگی‌های این سرودها، انواع ترانه های بومی عروسی، دسته‌بندی اشعار سرو و شیرداماد، پرداخته می شود. این پژوهش با گردآوری به دو شیوۀ کتابخانه ای و میدانی و با تحلیل محتوا و رویکرد توصیفی انجام شده است. Manuscript profile

بن‌مایه‌های اساطیری در قصه‌های عامیانۀ مردم بختیاری و کهگیلویه‌ و بویراحمد نمود بارزی دارند. در این پژوهش و با توجه به اهمیت موضوع و جایگاه فرهنگ و ادبیات عامه در پژوهش‌ها، به بررسی و تحلیل بن‌مایه‌های اساطیری در منتخبی از قصه‌های عامیانۀ مکتوب در بین مردم بختیاری و کهگیلویه ‌و بویراحمد پرداخته شده است. این پژوهش به شکل بنیادی، بر پایۀ مطالعات کتابخانه‌ای و به روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. در این پژوهش، سی قصه از قصه‌های محلی این اقوام؛ از جمله اُوسانه‌های لردگان، افسانه‌های چهارمحال‌ و بختیاری، افسانه‌های‌ بختیاری، بخارای من ایل من و طنز و حماسۀ بویراحمدی انتخاب گردیده و بررسی و تحلیل شده است. نتیجۀ این پژوهش نشان می‌دهد که مهم‌ترین بن‌مایه‌های اساطیری در این قصه‌ها، موضوعاتی چون حضور دیوان و پریان، اسب بالدار، کوه، پیکرگردانی انسان به حیوان، توصیف، موجودات خارق‌العاده و ... است. همچنین بسیاری از بن‌مایه‌های اساطیری رایج در قصه‌های این اقوام، بازمانده از اساطیر ایران باستان است که نمونه‌های مشابهی نیز در شاهنامۀ فردوسی دارد. Manuscript profile

ادب محلّی منطقۀ بویراحمد، یکی از غنی‌ترین گنجینه‌های فرهنگ مردمی فرهنگ ایران است. ترانه های پژوهش حاضر از لابه‌لای سروده های محلّی مکتوب و شفاهی استخراج شده است. ترانه ها و سروده های بویراحمدی نشان حضور پررنگ زنان در در مراسم و اعیاد و اجرای بخش اعظم مراسم توسط ایشان بوده است. زنان خود آفرینندۀ بخش اعظمی از ترانه‌های لری بویراحمدی بوده‌اند. زن در این ترانه‌ها، دارای چهره‌ای ارزشمند و صاحب منزلت اجتماعی است. در این ترانه‌ها، ارزش و صفات نیک‌مردان عمدتاً از ذهن و زبان زنان بیان شده است؛ صفاتی که زنان انتظار دارند در مردان ایل وجود داشته باشد. در این آثار، اشارات‌ و نشانه‌های معناداری مبنی بر ضعف زن ایل و قدرت و سرپرستی مرد دیده نمی‌شود. زن بویراحمدی، آنگونه که این ترانه ها می نمایند، نقش اجتماعی فرهنگی به‌سزایی داشته و از جایگاه ویژه‌ای در ایل برخوردار بوده است Manuscript profile

در این نوشته تلاش شده است که واژگان و اصطلاحات و بعضی عبارت‌های مربوط به کشاورزی، از کاشت گرفته تا برداشت، در یکی از مناطق ممسنی (جاوید) معرّفی و ریشه‌یابی شوند. برای این ‌که پژوهشگران بدانند این واژگان تا چه میزان اصالت دارند و از گذشته‌ی زبان این مرز و بوم به ارث مانده‌اند، تا آن جا که امکان داشت، به تبارشناسی آن‌ها نیز اشاره شده است Manuscript profile

این پژوهش، قدرت بیان و بلاغت حلّاج را از دریچة استعارات و تشبیهات دیوان حلّاج با تمرکز بر مرکّب بودن مورد بررسی قرار می دهد و کیفیّت تصاویر خیال انگیزِ مستعمَل در اشعار وی را می آزماید. با توجّه به پیشینة تاریخی سفرهای حلّاج در جهت تبلیغ آراء و عقایدش از یک سو، و اتّهام به سحر در نوشته و کلام از سوی دیگر، تحقیق مطرح می سازد که برخی از اشعار حلّاج، به دلیل استفاده از صور خیال پیچیده و مرکّب، از جایگاه ادبی و بیانی ارزشمندی برخوردار بوده و دلیلی آشکار بر بلاغت و قدرت بالای خلاقیت این صوفی مبلّغ و پرآوازه هستند. درنتیجه، این احتمال وجود دارد که حلّاج، برای اشاعة اندیشه های عرفانی اش، از کلام تصویری و تخییلی، به منظور تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطبان و فزونیِ جمع آوری پیروان بهره می جسته است. Manuscript profile

لطایف نفیسیه کتابی در مناقب اویس بن عامر مرادی، ملقب به اویس قرنی، اثر احمد بن محمود اویسی، از جمله متون صوفیانه در قرن دوازدهم هجری قمری است که به نثری بینابین نگارش یافته و علاوه بر شرح حال، مدح و مناقب اویس قرنی، به سبب سادگی و ایجاز، مباحث عرفانی عمیقی را در خود گنجانده است. مؤلف این اثر را، در ۱۱۵۶ق، به نثر آمیخته به نظم در یک دیباچه، ۲5 لطیفه و یک خاتمه تدوین کرده است. تاریخ تألیف آن را نویسنده در صفحه سوم کتاب، 1156 هـ. ق عنوان می کند. در این اثر، آگاهی‌های ارزنده‌ای نیز دربارۀ سلسلۀ اویسیه آمده است. هدف از نگارش این مقاله معرفی نسخه ها و تحلیل سبک شناسی لطایف نفیسیه در فضایل اویسیه است. روش تحقیق تحلیلی ـ توصیفی و به صورت کتابخانه ای انجام شده و لطایف نفیسیه در سطوح زبانی، نحوی و فکری مورد نقد سبک شناسانه قرار گرفته و سپس در سطح ادبی از جهت زیباشناسانه مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. حاصل پژوهش نشان می دهد که نویسنده کتاب خود را بیشتر به تقلید از نویسندگان سلف خویش نوشته است و نمی توان او را صاحب سبک شخصی خاصی دانست، لذا اثر او همچون دیگر آثار ویژگی های سبکی همان دوره را دارا است و هیچ گونه خروج از نرم و هنجار را نمی توان در آن شاهد بود. با این حال بسیاری از ویژگی های فکری، زبانی و ادبی در این اثر مشهود است. بسامد بالای واژه های عربی، تلفیق زبان عربی و فارسی و پیروی از نحو زبان عربی، از جمله ویژگی های سبکی این کتاب به شمار می‌رود. Manuscript profile

کتاب لطایف نفیسیه، اثر احمد بن محمود اویسی، در مدح و مناقب اویس قرنی است که در قرن 13 هجری قمری نوشته شده است. مؤلف در این اثر عرفانی ضمن شرح حال، مناقب و مدح اویس قرنی، به آداب سلوک و مشرب فکری طریقت اویسیه نیز پرداخته است. هدف از نگارش این مقاله بررسی پایه های اعتقادی و مشرب فکری اویسیه در لطایف نفیسیه است که با ابزار کتابخانه ای و به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. پژوهشگر در این نوشتار به دنبال جواب این سؤال است که نویسنده تا چه اندازه آداب سلوک طریقت اویسیه را بازتاب داده است. حاصل پژوهش نشان می دهد که نویسنده ضمن تشریح زندگی و احوالات اویس قرنی، به بسیاری از آداب طریقت اویسیه از جمله کرامات، پرده پوشی، خلوت گزینی، زهرنوشی، هوش در دم، نظر بر قدم، خاموشی و پیروی از رسول اکرم(ص)اشاره کرده است. نویسنده هم چنین بسیاری از اصطلاحات عرفانی را شرح و تفسیر نموده است. وی ضمن تأویل و تفسیر و شروح عرفانی، شرح بسیاری از اصطلاحات عرفانی را نیز آورده است. اویسی در شرح و تفسیر این عبارات کمتر از تجارب عرفانی خود بهره گرفته و در این مورد بیشتر متکی به کتب، آثار و اندیشه‌های عرفانی بزرگان این حوزه بوده و از آن ها بهره گرفته است. Manuscript profile