Journal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly
,
Issue1,Year,
Summer
2018
تمثیل به عنوان یکی از پایههای مهم صور خیال، طیف وسیعی از مباحث گوناگون متون ادب فارسی را در برمیگیرد. نمود بارز این امر در متون عرفانی امری قابل توجه است. در این میان مثنوی معنوی به عنوان یکی از شاخصترین آثار ادب فارسی در بردارنده عناصر و مضامین گوناگونی است که با به More
تمثیل به عنوان یکی از پایههای مهم صور خیال، طیف وسیعی از مباحث گوناگون متون ادب فارسی را در برمیگیرد. نمود بارز این امر در متون عرفانی امری قابل توجه است. در این میان مثنوی معنوی به عنوان یکی از شاخصترین آثار ادب فارسی در بردارنده عناصر و مضامین گوناگونی است که با بهرهگیری از ابزار بلاغی گوناگون از جمله تمثیل، سهم عمدهای در انتقال آموزهها و مفاهیم اخلاقی، اجتماعی، عرفانی، فلسفی و... دارد. از این رو در این مقاله بر آنیم به بررسی جلوههای تمثیل در هر یک از مراتب سیر و سلوک حکایت عرفانی موسی و شبان مثنوی بپردازیم تا دریابیم که مولانا در پیریزی محتوایی ساختار داستانی خود از چه تمهیداتی بهره جسته و هدف غائی وی از طرح این حکایت عرفانی بر مبنای اصول و موازین قاعده تمثیل چگونه بیان گردیده است. در این راستا پس از ذکر مباحثی پیرامون پیشینه و کارکرد مقوله تمثیل به بیان آموزههای عرفانی این داستان با عنایت به مبحث تمثیل خواهیم پرداخت.
Manuscript profile
Woman Cultural Psychology
,
Issue47,Year,
Spring
2021
هدف پژوهش حاضر نقد و تحلیل پیرنگ و گونه روایت در رمان شب نشینی کفتارها اثر معصومه افراشی با تکیه بر الگوهای نوین ساختارگرایی و روایت شناسی می باشد. جامعه پژوهش آثارمعصومه افراشی و نمونه مورد پژوهش رمان شب نشینی کفتارها بود. طرح پژوهش توصیفی – تحلیلی، که در بخش توص More
هدف پژوهش حاضر نقد و تحلیل پیرنگ و گونه روایت در رمان شب نشینی کفتارها اثر معصومه افراشی با تکیه بر الگوهای نوین ساختارگرایی و روایت شناسی می باشد. جامعه پژوهش آثارمعصومه افراشی و نمونه مورد پژوهش رمان شب نشینی کفتارها بود. طرح پژوهش توصیفی – تحلیلی، که در بخش توصیفی اطلاعات از طریق اسنادی و کتابخانه ای گرد آوری شد ، و در بخش تحلیلی رمان شب نشینی کفتارها مورد مطالعه قرار گرفت. نخست، تاریخچۀ مختصری از ساختارگرایی و روایت شناسی در ادبیات داستانی معرفی و سپس به دو الگوی ارتباطیِ(پیوندی و گسستنی) در ساختار پیرنگ پرداخته شد. نتایج نقد و تحلیل ساختار پیرنگ و گونه روایت در رمان بر اساس نظریه های پژوهش نشان داد که می توان برای آن الگویی مشابه ترسیم کرد، زیرا ارزشی(هدف نهایی) به نام عمل به تکلیف انسانی و دفاع از اسلام و وطن دیده می شود. هم چنین فرستنده همیشه یک شخصیت نیست بلکه گاه یک حس و نیروی درونی نیز نقش شخصیت را ایفا می کند که برخاسته از اعتقادات دینی است و هیچ پاداش دنیوی یا شخصیت بیرونی در این امر دخیل نیست و نیروی فرستنده غیر شخصی است.
Manuscript profile
Woman Cultural Psychology
,
Issue20,Year,
Summer
2014
شعر فاطمی شیوه ی نوینی در ادبیاّت عصر انقلاب اسلامی م یباشد و حضرتفاطمه)س( از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این راستا شخصّیت حضرتزهرا)س( برای روشن نمودن جایگاه زن در جامعه نقش الگویی به سزایی داشته وباعث پویا و فعّال شدن نقش زن در ادبیاّت انقلاب شده است. بسیاری از شاع More
شعر فاطمی شیوه ی نوینی در ادبیاّت عصر انقلاب اسلامی م یباشد و حضرتفاطمه)س( از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این راستا شخصّیت حضرتزهرا)س( برای روشن نمودن جایگاه زن در جامعه نقش الگویی به سزایی داشته وباعث پویا و فعّال شدن نقش زن در ادبیاّت انقلاب شده است. بسیاری از شاعرانانقلاب مضامین مکرّر را در قالب های گوناگون از جمله نو و با زبانی جدیدبدون تقلید جهت شناخت حضرت زهرا)س( به کار برد هاند. در این مقاله به چهارنگرش کلی پیرامون اشعار فاطمی پرداخته شده است و در ادامه، آن دسته، ازویژگی های شخصیتی حضرت زهرا)س( که با توجه به موقعیت اجتماعی و ادبیدر این عصر ظهور بیشتری در شعر شاعران معاصر داشته است مورد بررسی وتحلیل قرارگرفته است.
Manuscript profile
فصلنامه زبان و ادب فارسی
,
Issue1,Year,
Spring
2022
این پژوهش به نقد و بررسی ساختارگونۀ روایت در رمان نخلهای بی سر اثر قاسمعلی فراست بر اساس نظریۀ ژپ لینت ولت و الگوی لباو و والتسکی می پردازد. نخست، ضمن معرفیِ نظریه های ساختارگرایی به تاریخچۀ مختصری از این دو علم در ادبیات داستانی اشاره خواهد شد و دو الگوی ارتباطیِ در More
این پژوهش به نقد و بررسی ساختارگونۀ روایت در رمان نخلهای بی سر اثر قاسمعلی فراست بر اساس نظریۀ ژپ لینت ولت و الگوی لباو و والتسکی می پردازد. نخست، ضمن معرفیِ نظریه های ساختارگرایی به تاریخچۀ مختصری از این دو علم در ادبیات داستانی اشاره خواهد شد و دو الگوی ارتباطیِ در ساختار پیرنگ مورد واکاوی و تحلیل قرار خواهد گرفت. بر این اساس می توان برای این داستان یک الگوی مشابه ترسیم کرد، زیرا در آنها یک شی ارزشی به نام عمل به تکلیف انسانی و دفاع از اسلام و وطن دیده می شود. بنابراین یک اصل مهم در داستان های دفاع مقدس همواره تکرار می شود و آن غیر شخصی بودن نیروی فرستنده در این داستان ها است. بر خلاف گونه های دیگر داستانی که همواره یک شخصیت باعث سوق دادن کنشگر به سمت شیء ارزشی می شود، در داستان های دفاع مقدس همواره یک نیروی درونی برخاسته از اعتقادات دینی باعث حرکت کنشگر و هیچ پاداش دنیوی یا شخصیت بیرونی در این امر دخیل نیست. شناخت ابعاد مختلف داستانها ضروری مینماید؛ در پژوهش حاضر نگارنده با رویکردهای نوین به واکاوی در رمان دفاع مقدس با عنوان نخل های بی سرمی پردازد.
Manuscript profile
journal of literary criticism and stylistics research
,
Issue41,Year,
Autumn
2020
در این پژوهش، با بهکارگیری نظریه روایتشناسی ژرار ژنت، موضوع گسست و نومیدی شاعر از جامعه، دلایل این گسست و نیز پیامدهای آن، در منظومه مانلی نیما یوشیج مورد بررسی قرار میگیرد. هدف پژوهش حاضر این است که ابعادی از شعر نیما را که کمتر بدان پرداخته شده است بررسی کند. در ای More
در این پژوهش، با بهکارگیری نظریه روایتشناسی ژرار ژنت، موضوع گسست و نومیدی شاعر از جامعه، دلایل این گسست و نیز پیامدهای آن، در منظومه مانلی نیما یوشیج مورد بررسی قرار میگیرد. هدف پژوهش حاضر این است که ابعادی از شعر نیما را که کمتر بدان پرداخته شده است بررسی کند. در این نوشتار که با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام میگیرد، نخست چکیدهای از نظریه ژنت عرضه میشود. سپس، خلاصهای از منظومه ارائه میگردد. در گام نهایی، موضوع ناخشنودی شاعر از جامعه در منظومه مانلی با کاربست این نظریه بررسی میشود. نتایج پژوهش نشان میدهد که نیما با کاربست متناسب عناصر روایی نظریه ژنت توانسته است ابعاد گوناگون گسست و نومیدی شاعر از جامعه را به شیوهای تأثیرگذار در اثر خود بازتاب دهد.
Manuscript profile
Didactic Literature Review
,
Issue2,Year,
Autumn
2021
رومن یاکوبسن از برجسته ترین نظریه پردازان فرمالیسم روسی در نظریۀ الگوی ارتباط کلامی خویش اعلام کرد هرگونۀ ارتباط کلامی بین راوی و روایت شنو (مخاطب) بر وجود شش عاملِ فرستنده، گیرنده، مجرای ارتباطی، تماس، رمز و موضوع استوار است. یکی از نقش های ارتباطی در الگوی اخیر، نقش ت More
رومن یاکوبسن از برجسته ترین نظریه پردازان فرمالیسم روسی در نظریۀ الگوی ارتباط کلامی خویش اعلام کرد هرگونۀ ارتباط کلامی بین راوی و روایت شنو (مخاطب) بر وجود شش عاملِ فرستنده، گیرنده، مجرای ارتباطی، تماس، رمز و موضوع استوار است. یکی از نقش های ارتباطی در الگوی اخیر، نقش ترغیبی است. جهت گیری پیام در نقش ترغیبی به سوی مخاطب است و گوینده می کوشد تا با کاربرد جمله های امر و نهی و منادا، با مخاطب ارتباط برقرار کند. در غزلیات عطار، در جایگاه گونه ای متنِ دارای ارتباط کلامی، باتکیه بر الگوی یاکوبسن سه نقش ترغیبی در محورهای پیام، درون مایه و مخاطب دیده می شود؛ به گونه ای که در ورای هریک از محورهای نام برده، شاعر با استفاده از ابزارهای زبانی به ترغیب پیامی در مخاطب می پردازد. این مقاله به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای به بررسی شیوه های اخلاق ترغیبی و محورهای آن در غزلیات عطار براساس نظریۀ ارتباط کلامی رومن یاکوبسن می پردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد که ترغیب در غزلیات عطار جایگاه ویژه ای دارد و درون مایه های نقش ترغیبی بیشتر در سه محورِ دینی و حکمی، اجتماعی و فرهنگی نمود یافته است؛ شاعر در پس این نقش ها به ترغیب موضوعاتی مانند ترک دنیا، دوری از ریا و شادمانی و... می پردازد. علاوه بر رعایت امتیازات و آرایه های کلامی، که ارزش ادبی فراوانی برای این اثر آفریده است، کاربست مناسب و پربسامد ترغیب، در جایگاه یک شیوة آموزشی، بر غنای تعلیمی غزلیات عطار افزوده است.
Manuscript profile
Mytho-Mystic Literature Quarterly Journal
,
Issue1,Year,
Summer
2020
مبحث روایتشناسی دارای چنان قدمتی است که پیشینۀ آن را میتوان در آرای افلاطون و ارسطو یافت. در زمانۀ ما، ژرار ژنت (1930-2018) یکی از منسجمترین نظریههای روایتشناسی را عرضه کرده است. این نوشتار جنبههای عرفانی قلعۀ سقریم نیما را با کاربست عناصر روایی نظریۀ ژنت بررسی More
مبحث روایتشناسی دارای چنان قدمتی است که پیشینۀ آن را میتوان در آرای افلاطون و ارسطو یافت. در زمانۀ ما، ژرار ژنت (1930-2018) یکی از منسجمترین نظریههای روایتشناسی را عرضه کرده است. این نوشتار جنبههای عرفانی قلعۀ سقریم نیما را با کاربست عناصر روایی نظریۀ ژنت بررسی میکند. در پژوهش حاضر که با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته است، نخست نظریة روایی ژنت معرفی میگردد، سپس، به تأثیر کاربست هر کدام از عناصر روایی این نظریه در منظومه پرداخته است و در پایان تأثیر کاربست مجموعۀ این عناصر در اثر ارزیابی میشود. هدف پژوهش حاضر این است که نشان دهد کاربست این عناصر تا چه اندازه در شکل دهی قلعۀ سقریم به عنوان اثری عرفانی نقش داشته و تا چه میزان به شاعر در بیان مفاهیم عرفانی یاری رسانده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که نیما، با به کارگیری متناسب عناصر رواییِ نظریۀ ژنت در اثر خود، (به طور ناخودآگاه) توانسته اثری همسو با آثار عرفانی ادبیات فارسی خلق کند و نیز با به کارگیری این عناصر روایی، مفاهیم عرفانی را به شیوهای تأثیرگذار در اثر خود بازتاب دهد.
Manuscript profile
Mytho-Mystic Literature Quarterly Journal
,
Issue1,Year,
Spring
2023
یکی از مباحث مهم در اساطیر ملل، داشتن باورهای متفاوتی از نحوه ورود و هدایت ارواح به جهان پسین است. اعتقاد به جاودانگی، دین، فرهنگ و چگونگی اندیشیدن مردم در اساطیر مختلف سبب شده است تا دنیایی برای خود تصور کنند که با توجه به کردار و اعمالشان، هادی در آن نقش فرستندة ارواح More
یکی از مباحث مهم در اساطیر ملل، داشتن باورهای متفاوتی از نحوه ورود و هدایت ارواح به جهان پسین است. اعتقاد به جاودانگی، دین، فرهنگ و چگونگی اندیشیدن مردم در اساطیر مختلف سبب شده است تا دنیایی برای خود تصور کنند که با توجه به کردار و اعمالشان، هادی در آن نقش فرستندة ارواح مردگان به جایگاه ابدیشان دارد. در این پژوهش با رویکرد تحلیلی ـ تطبیقی به انواع هادیان ارواح و رابطه هادی با جنسیت متوفی، برهة زمانی همراهی روح از لحظه جدایی روح از بدن تا پایان رسیدن به جایگاه ابدیش و چهره ارواح در اساطیر ایران و جهان پرداخته شده است تا مردم به درک عمیق از زندگی پس از مرگ و کاهش ترس و اضطراب و رسیدن به آرامش در کردار و اخلاق نفسانی خود در گذر این جهان برسند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که نحوة عملکرد هادیان روح بر اساس میزان خوبی یا بدی اعمال متوفی ارزیابی میشود و نقش هادی در هر اسطوره متفاوت از اساطیر دیگر کشورهاست و اعتقادات هر کشوری تأثیر بسیار زیادی در نشان دادن چهرة هادی و نحوة برخورد با شخص متوفی دارد.
Manuscript profile
The Journal of Epicliterature
,
Issue1,Year,
Autumn
2012
غایت عرفان، یکی شدن با هستی مطلق و درک حضور است؛ اهل تحقیق برای چشیدن طعم این حضور معنوی، ریاضتهایی برشمردهاند که خاموشی از جمله آنهاست و نه تنها در مبادی سلوک، که بیشتر در آن جنبه تربیتی مراد است، که در وصال نیز سالک خود را ملزم به سکوتی میکند که حاصل اندیشه تیزنگ More
غایت عرفان، یکی شدن با هستی مطلق و درک حضور است؛ اهل تحقیق برای چشیدن طعم این حضور معنوی، ریاضتهایی برشمردهاند که خاموشی از جمله آنهاست و نه تنها در مبادی سلوک، که بیشتر در آن جنبه تربیتی مراد است، که در وصال نیز سالک خود را ملزم به سکوتی میکند که حاصل اندیشه تیزنگر صوفیانه در تجربههای عرفانی است؛ این التزام گاهی در ارتباط با محبوب ازلی معنا مییابد، همچون خموشی حاصل از حیرت در مقام مشاهده جمال و جلال الاهی و گاهی در پیوند با خلق؛ مانند نهفتن اسرار تبیین میشود. عطار نیشابوری که با مداقه در مبانی سلوک این منازل را بروشنی توصیف نموده، در سرودههای خویش بارها به جایگاه و خاستگاه این سلوک معنوی پرداخته است. با توجه به انس مولانا با آثار عطار و پیشگامی او و نیز پیوند و تجلی اندیشههای ناب عرفانی در سرودههای این دو عارف دیدهور، تحلیل اصل خاموشی از دیدگاه عطار، در بازشناسی تلقی مولانا از این مفهوم ضرر مینماید؛ پژوهش حاضر میکوشد با بررسی و تحلیل دلایل و جایگاه خاموشی نزد عطار، نگرشی نسبی از این مقوله ارجمند در منظومه فکری صوفیان بدست دهد.
Manuscript profile
Sanad
Sanad is a platform for managing Azad University publications