Journal of Studies of Human Settlements Planning
,
Issue1,Year,
Spring
2023
شناخت و ارزیابی کیفیت محیطی جاذبهها و ترجیحات گردشگران در راستای توسعه شهری و ارتقاء حضور گردشگران اهمیت بسزایی دارد. در پژوهش حاضر ضمن بررسی وضعیت پراکنش فضایی عناصر گردشگری شهر اردبیل، به ارزیابی و رتبه بندی مناطق پنج گانه شهر اردبیل از منظر شاخصهای کیفیت محیطی جاذب More
شناخت و ارزیابی کیفیت محیطی جاذبهها و ترجیحات گردشگران در راستای توسعه شهری و ارتقاء حضور گردشگران اهمیت بسزایی دارد. در پژوهش حاضر ضمن بررسی وضعیت پراکنش فضایی عناصر گردشگری شهر اردبیل، به ارزیابی و رتبه بندی مناطق پنج گانه شهر اردبیل از منظر شاخصهای کیفیت محیطی جاذبههای گردشگری از دیدگاه گردشگران پرداخته است. پژوهش از نظر هدف؛ کاربردی، از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و از نظر پارادایمی در زمره پژوهش های کمی میباشد. روش جمعآوری اطلاعات میدانی و کتابخانهای )مصاحبه و پرسشنامه) می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر؛ گردشگران مناطق پنج گانه شهر اردبیل است. حجم نمونه از فرمول کوکران جهت تکمیل پرسشنامه ها 384 نفر محاسبه و با روش نمونه گیری تصادفی توزیع گردید. در راستای تجزیه و تحلیل داده ها؛ در گام اول با بررسی پراکنش فضایی عناصر گردشگری شهر اردبیل؛ از نرمافزار (GIS) از استفاده گردید. در گام دوم، تجزیه و تحلیل نتایج پرسشنامه گردشگران (با پایایی 738/0 در ضریب آلفای کرونباخ و روایی 721/0؛ روش فرم موازی) با نرمافزار SPSS و بررسی تفاوت رتبه معناداری معیارهای کیفیت محیطی شهر اردبیل از طریق آزمون فریدمن تحلیل شد. همچنین، سنجش و رتبهبندی مناطق پنج گانه شهر اردبیل از نظر شاخص های کیفیت محیطی جاذبههای گردشگری با استفاده از تکنیک Vikor در نرم افزارEXCEL انجام شده است. نتایج بررسی تفاوت رتبه عوامل کیفیت محیطی جاذبههای گردشگری در شهر اردبیل نشان داد که بطور کلی شاخص خدمات عمومی شهری با میانگین عددی 00/4 رتبه اول و شاخص محیط زیست شهری با میانگین عددی 87/3 رتبه دوم را از نظر بازدیدکنندگان دارد. همچنین؛ در بحث رتبه بندی مناطق پنج گانه شهر از نظر شاخص های کیفیت محیطی جاذبه های گردشگری؛ نابرابری وجود دارد؛ بطوریکه عناصر و جاذبههای منطقه دو که بیشتر از نوع طبیعی- تفریحی هستند؛ با مقدار عددی صفر در الویت اول و بالاترین رتبه هستند و جاذبههای منطقه چهار با مقدار عددی 752/0 در در پایین ترین رتبه و اولویت آخر از نظر گردشگران قرار دارند که این یافته ها، راهنمای مناسبی جهت آسیب شناسی، سیاستگذاری و برنامهریزی مناسب توسعه شهری محدوده مورد مطالعه با محوریت گردشگری خواهد بود.
Manuscript profile
شهرنشینی شتابان در ایران و افزایش استفاده از خودروی شخصی، عرصة عمومی شهر را برای حضور پیادگان، محدود و دشوار کرده است. با بروز مشکلات ناشی از تسلط خودرو،، ایجاد «شهرهای پیادهمدار»، از سوی مدیران و برنامهریزان شهری مورد توجه جدی قرار گرفته است. با توجه به More
شهرنشینی شتابان در ایران و افزایش استفاده از خودروی شخصی، عرصة عمومی شهر را برای حضور پیادگان، محدود و دشوار کرده است. با بروز مشکلات ناشی از تسلط خودرو،، ایجاد «شهرهای پیادهمدار»، از سوی مدیران و برنامهریزان شهری مورد توجه جدی قرار گرفته است. با توجه به اینکه، هرگونه برنامهریزی، مستلزم مسئلهیابی و سنجش وضعیت است، لذا، ضروری است تا از معیارها، نماگرها، روشها و ابزارهای علمی مناسب، استفاده شود. هدف اصلی این پژوهش، سنجش وضعیت موجود و رتبهبندی محلات شهر اردبیل از نظر ویژگیهای شهر پیادهمدار است. این پژوهش، از نوع توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری دادههای خام، از فرم محقق ساخته استفاده شده است. از 64 نماگر در قالب 5 معیار اصلی، برای سنجش، رتبهبندی و تحلیل محلات 44 گانة شهر ااستفاده شده است. با استفاده از روش کوکران 395 نمونه به عنوان حجم نمونه انتخاب شده و برای اطمینان از 400 نمونه در سطح محلات فرم دادهها، تکمیل شده است. نتیجة آزمون پایایی، به روش آلفای کرونباخ، 0.88 به دست آمده است که پایایی ابزار پژوهش را تأیید میکند. از روش ضریب پراکندگی (CV) و مدل ویکور (VIKOR) در محیط سامانة اطلاعات جغرافیایی (GIS) برای تجزیهوتحلیل و رتبهبندی محلات استفاده شده است. نتایج روش ضریب پراکندگی نشان میدهند که مقدار این ضریب در بیش از 87 درصد نماگرها، بیشتر از 100 است. از این نظر، توزیع نماگرهای پیادهمداری در سطح محلات شهر، ناهمگن است. نتایج روش رتبهبندی ویکورنشان میدهند که؛ تنها حدود 25 درصد از محلات شهر اردبیل، واجد ویژگیهای «شهر پیادهمدار» هستند. به عبارت روشن، این نتیجه به دست میآید که 75 درصد از محلات شهر، فاقد ویژگیهای شهر پیادهمدار هستند. برای خلق شهر پیادهمدار، آموزش دادن پیادهمداری، بهسازی خیابانهای شهری، رفع کردن موانع پیادهروی و برقرار کردن ارتباط بین شهرسازی و پیادهمداری، ضروری است.
Manuscript profile
سالانه هزاران مورد حادثه در شبکههای فاضلاب شهری ایران اتفاق میافتند. تحلیل فضایی این حوادث با استفاده از فنون مناسب، برای کاهش خسارات ناشی از آنها، ضروری به نظر میرسد. هدف این پژوهش تحلیل فضایی اتفاقات شبکة فاضلاب شهری است More
سالانه هزاران مورد حادثه در شبکههای فاضلاب شهری ایران اتفاق میافتند. تحلیل فضایی این حوادث با استفاده از فنون مناسب، برای کاهش خسارات ناشی از آنها، ضروری به نظر میرسد. هدف این پژوهش تحلیل فضایی اتفاقات شبکة فاضلاب شهری است. قلمرو پژوهش شهر اردبیل است که از 44 محله تشکیل شده است. دادههای این پژوهش، شامل 722 مورد اتفاق در شبکة فاضلاب شهر اردبیل است. این آمار تا نیمة دوم سال 1395 ثبت شدهاند. در پژوهش حاضر، از فنون آمار فضایی مانند تراکم Kernel، رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) و روش تعیین الگوی پراکنش عوارض Replyes K-Function، برای تجزیه و تحلیل دادهها، استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهند که بیشترین اتفاقات فاضلاب، در محلههای مرکزی، سکونتگاههای غیررسمی و بافتهای قدیمی شهر رخ دادهاند. الگوی پراکنش فضایی حوادث فاضلاب، از نوع خوشهای است. شدت تراکم حوادث، در محلات در حال ساخت و محلات فرسوده بیشتر است و بین تراکم جمعیتی و ساختمانی، فعالیتهای ساختمانی، نوع بافت شهری، کیفیت معابر با تعداد اتفاقات رابطه معنادار است و با شیب زمین بیمعنا است. نتیجه اینکه، محلات فرسوده، پرجمعیت و در حال ساخت، با بیشترین حوادث و آسیبها مواجهاند. مدلسازی روابط فضایی نیز نشان میدهد که بافتهای قدیمی و فرسوده شهر، در معرض بالاترین میزان خطرپذیری وقوع حوادث در شبکه فاضلاب قرار دارند. در پایان بر مبنای یافتههای پژوهش، پیشنهادهایی برای بهبود شبکه و پیشگیری از حوادث در شبکه فاضلاب ارائه شدهاند.
Manuscript profile
امروزه آتشسوزی یکی از تهدیدات ناشی از بحرانهای طبیعی و مصنوعی است، که میتواند چالشهای وسیعی را در ابعاد مختلف زندگی شهری پدید آورد. در این زمینه، از جمله مراکز مهم و حیاتی امدادرسانی در شهرها، ایستگاههای آتشنشانی هستند. لذا خدماترسانی بهموقع و مطمئن توسط این ا More
امروزه آتشسوزی یکی از تهدیدات ناشی از بحرانهای طبیعی و مصنوعی است، که میتواند چالشهای وسیعی را در ابعاد مختلف زندگی شهری پدید آورد. در این زمینه، از جمله مراکز مهم و حیاتی امدادرسانی در شهرها، ایستگاههای آتشنشانی هستند. لذا خدماترسانی بهموقع و مطمئن توسط این ایستگاهها، مستلزم استقرار در مکانهای مناسب و محدوده پوشش آنهاست. این تحقیق با ارائۀ الگوی مناسب به دنبال استقرار و توزیع بهینۀ ایستگاههای شهر اردبیل است. لذا به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، توصیفی– تحلیلی هست. برای جمعآوری اطلاعات و دادههای مورد نیاز از بررسیهای اسنادی، کتابخانهای و مطالعات میدانی استفادهشده، ابتدا برای بررسی وضعیت موجود ایستگاههای آتشنشانی در شهر اردبیل از دو روش شعاع عملکرد (فاصله مکانی 1700متر) و جمعیت (هر 50 هزار نفر یک ایستگاه) و برای تعیین الگوی پراکنش ایستگاههای آتشنشانی موجود در سطح شهر از شاخص موران استفاده شد. در ادامه برای تعیین مناسبترین پهنههای مکانگزینی ایستگاههای آتشنشانی معیارهای مؤثر در مکانیابی (16 معیار) با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه (ANP) در نرمافزار سوپر دسیژن (Super Decisions) وزندهی شدند. در نهایت با استفاده از مدل تاپسیس فازی (FuzzyTopsis) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) به معرفی پهنههای مناسب برای تأسیس ایستگاههای جدید آتشنشانی اقدام شد. یافتهها نشان میدهد که به لحاظ شعاع عملکردی، ایستگاههای موجود سطح شهر اردبیل را بهطور کامل پوشش نمیدهد و به لحاظ جمعیت تعداد ایستگاههای آتشنشانی موردنیاز برای جمعیت 516.277 (به ازای 50 هزار نفر) تعداد 11 ایستگاه هست. شاخص موران (Moran’s I)نیز تصادفی بودن الگوی پراکنش ایستگاههای آتشنشانی را تائید میکند. در نهایت پهنههای مناسب برای مکانگزینی ایستگاههای جدید آتشنشانی در 5 سطح در قالب نقشه نشان داده شده است.
Manuscript profile
سرطان ریه یکی از شایعترین علت مرگ ناشی از سرطان در سراسر جهان است. در این پژوهش کلانشهر تهران به عنوان پرجمعیتترین و آلودهترین شهر کشور در زمینه سرطان ریه انتخاب شده است. 4158 مرگ ناشی از سرطان ریه در دورهی مورد بررسی در شهر تهران رخ داده است و تلاش شده است تا با روی More
سرطان ریه یکی از شایعترین علت مرگ ناشی از سرطان در سراسر جهان است. در این پژوهش کلانشهر تهران به عنوان پرجمعیتترین و آلودهترین شهر کشور در زمینه سرطان ریه انتخاب شده است. 4158 مرگ ناشی از سرطان ریه در دورهی مورد بررسی در شهر تهران رخ داده است و تلاش شده است تا با رویکرد اپیدمیولوژیکی و با استفاده از روشهای توصیفی و استنباطی و همچنین استفاده از نرمافزار جی آی اس، به تحلیل جغرافیایی سرطان ریه و عوامل اثرگذار برآن (ریسک فاکتورهای مهم) بپردازیم. بنابراین این پژوهش از نوع بنیادی و کاربردی میباشد. براین اساس از ضریب تغییرات و ترسیم نمودار و نقشه برای بررسی روند کنونی و از مدل رشد نمائی برای پیشبینی استفاده شده است. متغیرهای اثرگذار مهم شامل نرخ کهنسالی، مصرف سیگار، میزان انتشار گاز آزبست، جنسیت و منطقهی سکونت نیز بررسی شدند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که مناطق واقع در مرکز و جنوب تهران، مرگ ناشی از سرطان ریه بیشتری را به نسبت سایر مناطق داشته و مناطق واقع در غرب (21، 22) نرخهای پایینتری را تجربه کردهاند. میزان مرگ و میر در تمام سالهای مورد بررسی در مردان بیش از زنان بروده است و 61.04 درصد از مرگومیرهای ناشی از سرطان ریه به گروه سنی بالای 65 سال اختصاص دارد. نتایج ضریب تغییرات نشان داد که روند مرگ ناشی از این بیماری در طول سالهای 1390 تا 1394 افزایشی بوده است و در سال 1396 نیز روندی افزایشی داشته است. همچنین برخی از مناطق شهر تهران از نظر نرخ کهنسالی (3 و 6) و میزان مصرف سیگار(3 و 7 و 15) همچنین میزان انتشار آزبست (افزایش در سال 1397) در معرض ابتلا و مرگ بیشتری ناشی از سرطان ریه قرار دارند. در نهایت بر اساس مدل رشد نمایی، مناطق شمالی و شرقی و برخی مناطق مرکزی با ادامه ی روند فعلی با مرگ ناشی از سرطان ریه بیشتر مواجه خواهند بود. به نظر میرسد برای پیشگیری و کنترل موثر مرگ و میرهای ناشی از بیماریهای دستگاه تنفسی، باید سیاستها و اقدامات بهداشتی و درمانی فردی، با استراتژیهای برنامهریزی شهری از جمله کنترل آلایندههای محیطی و اجرای برنامههای بهداشت محیطی ادغام شوند.
Manuscript profile
Sanad
Sanad is a platform for managing Azad University publications