هر متن به‌عنوان یک ساختار، پدیده‌ای خودبسنده نیست، بلکه در مناسبت با متون قبل و بعد از خود، شبکه‌ای درهم‌تنیده از دلالت‌ها، مشابهت‌ها و‌افتراق‌های معنایی‌و‌زبانی را تشکیل می‌دهد. ازاین منظرمعنا، امری تطبیقی و در تعامل با متون قبل‌و‌بعد از خود است. ادبیات دفاع مقدس به‌عنوان نحله‌ای از ادبیات معاصر، برخی از معانی خود را از خلال روابط تعاملی با متون قبل از خود به‌ویژه متون عرفانی کسب کرده است و از منظری تطبیقی با ادبیات عرفانی تا حدودی در راستای یک گفتمان معناساز مشترک قرار دارد. در این مقاله کوشیده‌ایم تا با روشِ‌ِتحلیلی توصیفی با رویکردی تطبیقی، خاستگاه‌های عرفانی و میزان همسانی گفتارمتن‌های آوینی را با آثار مولانا و‌کارل گوستاو یونگ، واکاوی کنیم. نتایج این تحقیق هم‌سویی و هم‌رنگی سخنان آوینی را با مفاهیمی همچون؛ تجلی، نور، ظلمت و لقاءالله که از واژه‌ها و مفاهیم پربسامد ابیات مولانا و عرفان است و با بیان تازه در پیشنهاد و فرایند فردیت یونگ به‌کار گرفته شده‌اند آشکار می‌کند Manuscript profile

اشعار مثنوی که آینه درون نما و رازآلود مولاناست، به دلیل پیچیدگی معنایی و هنر ورزی‌های زبانی، همواره از متـون باز و تفسیرپذیر به شمار آمده و دربارۀ آن از منظرهای گوناگون سخن رفته است. نقد کهن‌الگویی آثـار ادبـی از فـروع نقـدهای روان‌شناختی است که در دهه‌های اخیر همچون تحقیق میان‌رشته‌ای دیگر رونق و روایی یافته است. ایـن مقاله کـه بـه بررسـی مضامین و تصاویر کهن‌الگویی آنیما در نهاد انسانی مرد اعرابی می‌پردازد، راه را برای ژرف کاوی‌های بعدی آثار ادبـی می‌گشاید و نشان‌دهنده جهانی بودن پیام انسانی و احساسات شاعران هنروری همچون مولانا است. در این پژوهش با دید مکتـب روانکـاوی یونـگ و از منظر کهن‌الگویی به جهان شعری مولانا نگریسته شده و به شخصیت پررنگ و تکرارشونده آنیما در داستان مرد اعرابی او پرداخته‌شده اسـت؛ بررسی مقایسه‌های چهره مرد اعرابی با کهن‌الگوی آنیما یونگ، نشان‌دهنده شباهت بسیار و یا حتی انطباق کامل وی با آن تصویر کهن است. Manuscript profile

اشعارمثنوی که آینه درون نما و رازآلود مولاناست ، به دلیل پیچیدگیهای معنایی و هنرورزیهای زبانی، همواره از متـون باز و تفسیرپذیر به شمار آمده و درباره آن از منظرهای گوناگون سخن رفته است. نقد کهن الگـویی آثـار ادبـی از فـروع نقـدهای روانشناختی است که در دهه های اخیر همچون مطالعات میان رشتهای دیگر رونق و روایی یافته است. ایـن مقاله کـه بـه بررسـی مضامین و تصاویر کهن الگویی پیرفرزانه در نهاد انسانی دقوقی میپردازد، راه را برای ژرفکاوی های بعدی آثار ادبـی مـی گشـاید و نشـاندهنـده جهانی بودن پیام انسانی و احساسات شاعران هنروری همچون مولانا است. در این پژوهش با دید مکتـب روانکـاوی یونـگ و از منظر کهن الگویی به جهان شعری مولانا نگریسته شده و به شخصیت پررنگ و تکرار شونده پیر در دیوان او پرداخته شده اسـت؛ بررسی مقایسهای چهره دقوقی با کهن الگوی پیر فرزانه یونگ، نشان دهنده شباهت بسیار و یا حتی انطباق کامل وی با آن تصویر کهن است. Manuscript profile

اسطوره یکی از تاریک‌ترین و ناشناخته‌ترین علومی است کـه بـشر هنـوز به‌طور کامل موفق به شناخت آن نشده است ؛ منشأ و خاستگاه اسطوره ناشـناخته و پنهان است . اسطوره حاصل تلاش و کوشش‌ها، آرمان‌ها و آرزوهای نـوع بـشر و در حقیقت اجداد و نیاکان ما است که باگذشت سالیان بسیار به شکل خـواب و رؤیا و به‌گونه‌ای ناشناس خود را به ما نشان می‌دهد.ﺑﺎ ﭘﻴﺪاﻳﺶ نظریه‌های ادﺑﻲ و ﻏﻴﺮادﺑﻲ ازجمله نظریه‌های روان‌شناختی، ارﺗﺒﺎط چند سویه ﺑﻴﻦ ﻋﻠﻮم ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ؛ ازجمله ارﺗﺒﺎط بینا رشته‌ای ادﺑﻴﺎت و روان‌شناسی .آرکی تایپ (کهن‌الگو) مهم‌ترین اصطلاح مکتب روانکاوی کارل گوستاو یونگ، روان‌پزشک سوئیسی، (1875-1961 میلادی)، است و شامل تصاویر کهـن و افکـار غریـزی اسـت کـه در ناخودآگاه جمعی مشترک انسان‌ها وجود دارد روش پرداختن به سمبل‌ها و نمادهای - دو عنصر داستانی شاخص- در داستان رومیان و چینیان، از باورپذیری مولانا از خصوصیاتش در مورد انسان الهام گرفته است.در این تحقیق کوشش کردیم که بعضی خصوصیات رمزآمیز مثنوی معنوی، با وام گرفتن از ویژگی کهن‌الگویخود یونگ آشکارمی گردند. بدین‌صورت مفاهیم کهن‌الگویخوددر داستان رومیان و چینیان در ارتباط با نظریه ، ناخودآگاه جمعی و کهن‌الگوی خویشتن یونگ مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته‌اند. نظریه‌های یونگ در این داستان در مورد کشف و شهود، باورهای جمعی و کهن‌الگوها، به‌خوبی قابل‌شرح و تفسیر است. Manuscript profile

در کتاب گنجینۀآسمانیِ آوینی گفتمانِ عرفانیِ ادبیات کلاسیک و ادبیات پایداری باهم دیده می‌شود. بنابراین برای فهم بهترِاین اثرکه نمونه‌ای ازادبیاتِ ‌معاصراست باید ارتباط بینامتنی عرفان و ادبیات کلاسیک مورد توجه قرارگیرد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و رویکرد مقایسه‌ای به این سوال که آیا می‌توان کتابِ‌گنجینۀ آسمانی را یک متن عرفانی به حساب آورد؟پاسخ می دهد؛ با این پرسش به بررسی تأثیرپذیری گفتارمتن‌های آوینی‌ از متون کهن ادب فارسی به‌ویژه عرفان می‌پردازد و بن‌مایه‌های ‌عرفانی مانند؛ ولایت، رازداری، ذکر و ریاضت را به عنوان مهمترین شاخص‌های عرفانی مشترک گفتارمتن‌های آوینی و عرفان در نظرمی‌گیرد تا با بررسی آن‌ها در متون کلاسیک عرفانی ادب فارسی نشان دهد که، کتاب ایشان می‌تواند متنی عرفانی باشد. بدین منظور میزان و نحوۀ تأثیرپذیری آوینی از این بن‌مایه‌ها در متونی مانند مثنوی، کلیات شمس و دیوان حافظ و ... را بررسی می‌کند؛ با توجه به بسامد ِبالای این اصطلاحات نتایج این پژوهش مؤید این ‌است که آوینی برای توصیف مشاهدات خود از جنگ، از مضامین عرفانی کلاسیک، به‌خصوص اشعار مولانا و حافظ تأثیرپذیرفته و به ‌این مفاهیم جنبه‌ای پویا و زنده داده و آنها را در اثرِ خود با صورت بندیِ معاصر و نو به‌کار گرفته ‌است آن‌چنان‌که می‌توان گفت کتاب‌گنجینۀ آسمانی برادبیات غنی و عرفانی ایران اسلامی در جهان معاصراستواراست و متنی عرفانی در ادبیات معاصر به‌حساب می‌آید. Manuscript profile