هرجامعه ای در روند توسعه خود به طور اجتناب ناپذیری با درجه ای از آسیب ها و مسایل اجتماعی مختلف روبرو است. هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر توسعه اقتصادی بر نابرابری اجتماعی در کلان شهر تهران است. این بررسی می تواند میزان کارآمدی توسعه اقتصادی را آشکار ساخته و نقاط قوت و ضعف آن را مشخص کند. سپس نظریات صاحب نظران کلاسیک و نظریه پردازان جدید در زمینه توسعه اقتصادی و نابرابری اجتماعی مطالعه شده و از مجموع این مطالعات، شاخص هایی برای بررسی اثر توسعه اقتصادی بر نابرابری اجتماعی در کلان شهر تهران انتخاب شد. این پژوهش به روش اسنادی و آماری در دوره زمانی سال های 1385-1390 صورت گرفته است. برای آزمون فرضیه ها از آزمون های همبستگی پیرسون و اسپیرمن استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهند که بین توسعه اقتصادی و نابرابری اجتماعی در کلان شهر تهران ارتباط معنی داری وجود ندارد هرچند با افزایش میزان توسعه یافتگی تا حدودی بر میزان نابرابری اجتماعی افزوده شده است. این مطلب حاکی از آن است که کلان شهر تهران در مراحل ابتدایی توسعه اقتصادی می باشد. Manuscript profile

سیاست‏های علم و فناوری به دلیل اهمیتی که در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع دارند، به یکی از مهمترین عرصه‏های نزاع گفتمانی تبدیل شده‏اند. از این‏رو، مطالعه حاضر با هدف تحلیل گفتمان برنامه ششم بر اساس رویکرد لاکلو و موف انجام گرفته است. جامعه مورد مطالعه کلیه مواد قانونی و تبصره‏های مرتبط با علم و فناوری در قانون برنامه ششم توسعه بودند که به صورت تمام‏شماری مورد مطالعه قرار گرفتند یافته‏ها نشان می‏دهد که دال مرکزی این سند «نوآوری هدفمند علمی» است که مدلول‌‌های خود را بر اساس سه نشانه «کارآمدی و روزآمدی، خصوصی‌‌سازی/مردم‌‌سازی و اقتصاد دانش‌‌بنیان» برساخت کرده است. دال شناور، در قالب «همکاری و مشارکت علمی» و «عملکرد رقابتی» خود را نشان داده است. دال‏های تهی «اشتغال»، «نوسازی و بهسازی دانشی» و «بهره‌‌وری علمی» هستند که با وقفه‌‌ها و لحظه‌‌ها «مردمی‌‌سازی»، «نوسازی و بهسازی آموزشی» و «فرهنگ و ارزش‌‌های اسلامی» همراه هستند. حوزه گفتمانی این برنامه «دولت‌‌محوری، وابستگی به بیرون، کاهش محرومیت و بی‌‌طرفی علمی» است که گفتمان «فرهنگ‌‌محور/بوم‌‌محور» با موقعیت هژمونیک خود تخاصم‌‌ها را به حاشیه برده و فضا را برای مانور گفتمانی خود تحکیم بخشیده است. نتایج این مطالعه نشان می‏دهد که این برنامه با تاکید بر ررویه‏های اثبات‏گرایانه و عرضه‏محوری به سوی اهداف کمی در حرکت است که این امر امکان مردمی‌‌سازی علم و بکارگیری سرمایه‌‌های اجتماعی را با خلاء جدی روبرو ساخته است. Manuscript profile

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر افزایش سال‌های زناشویی بر انسجام درون گروهی خانواده های تهرانی صورت گرفته است. بر اساس یافته‌های پیشین و بررسی نظریات مرتبط در این زمینه، از مبانی نظری رویکردهای نهادگرایی، سیستمی و نونهادگرایی به عنوان چارچوب نظری تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است. روش تحقیق پیمایشی و مطالعه کمی است. جامعه آماری این پژوهش شامل خانوارهای شهر تهران در سال 1395 بوده است. حجم نمونه در این تحقیق 598 نفر به دست آمده است. شیوه نمونه‌گیری در این پژوهش نمونه‌گیری خوشه‌ای و احتمالی است. تمام داده‌های مورد نیاز این پژوهش با استفاده از یک پرسش‌نامه محقق‌ساخته جمع‌آوری و با استفاده از نرم‌افزار SPSS آماره‌های توصیفی، جداول یک بعدی و دو بعدی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند. برای سنجش پایایی و اعتبار داده‌ها و اطلاعات جمع‌آوری شده از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. همچنین اعتباری صوری آن توسط محققان و اساتید صاحب‌نظر به دست آمده است. طبق نتایج به دست آمده، فرضیه اصلی این پژوهش تأیید گردید، بدین معنا که بین مدت زمان سپری شده از ازدواج (سال‌های زناشویی) و انسجام درون گروهی رابطه معنادار با شدت همبستگی ضعیف وجود دارد و جهت این رابطه نیز منفی است. از میان فرضیه‌های فرعی مطرح شده نیز فرضیه‌ای که وجود رابطه بین متغیر سن را با انسجام درون گروهی مطرح ساخته بود مورد پذیرش قرار گرفته و فرضیه‌هایی که وجود رابطه بین متغیرهای میزان تحصیلات و مدت اقامت در شهر تهران را با انسجام درون گروهی مطرح ساخته بودند، تأیید نشدند. Manuscript profile

همزیستی‌های نوپدید یا همباشی، شیوه‌ای از زندگی مشترک بدون عقد و پیوند رسمی ازدواج است و در سال‌های اخیر در ایران مطرح شده و پژوهش‌های پراکنده‌ای در مورد آن صورت گرفته است. این تحقیق با هدف واکاوی رویکرد معنایی جوانان نسبت به همباشی و با روش کیفی از نوع تحلیل تماتیک انجام شده است. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه نیمه ساختاریافته به صورت فردی و گروه‌های کانونی است. نمونه‌گیری هدفمند با حداکثر تنوع تا اشباع داده به تعداد 28 نفر دختر و پسر ساکن در مناطق مختلف شهر تهران بوده است. تجزیه و تحلیل داده‌های متنی با تکنیک کدگذاری‌ روش‌های کیفی انجام و اعتبار تحقیق با مثلث توافق کدگذاران و بر پایه رویه تحقیق برلکات مورد دقت قرار گرفت. دو رویکرد اصلی خوش بینانه و منفی نگر حاصل این واکاوی است که هر دو مبتنی بر نوعی از عقلانیت وبری است. به این معنا که افراد با رویکرد منفی نگر این پدیده را به دلیل مغایرت مذهبی، فرهنگی، قانونی، هنجاری و در نهایت غیرعقلانی بودن آن، بر اساس عقلانیت معطوف به ارزش، رد و کنش ناظر به ارزش‌ها را برمی‌گزینند. دسته دوم اگرچه بر اساس دلایلی همچون بازی نقش و گریز از مواجهه با مشکلات ازدواج و احتمالاً تجربه تلخ طلاق آن را انتخابی عقلانی می‌دانند. منتهی عقلانیتی صوری و ناظر به جنسیت است. اما استراتژی این گروه هوشمندانه و کنش موکول به بازتولید فرهنگی پدیده و فرهنگ‌سازی آن در جامعه است. Manuscript profile

این پژوهش به مطالعه جامعه‌شناختی حوزه‌های هم‌گرایی و واگرایی هویت قومی و هویت ملّی قوم لک می‌پردازد. قوم لک، نه لر و نه کرد بلکه جزو اقوام اصیل مستقل ایرانی است که دارای قدمت تاریخی چند هزارساله بوده و زبان مردم لک، لکی است که جزو زبان‌های غربی شمالی زبان‌های ایرانی می‌باشد. روش تحقیق پیمایشی، جامعه آماری تحقیق مردمان لک ساکن در ایران بوده و تعداد 397 نفر از آن‌ها به‌عنوان حجم نمونه با روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شده است. نتایج بدست آمده مؤید قرارگرفتن ابعاد فرهنگی و اجتماعی هویت قومی در حوزه هم‌گرایی با هویت ملّی و هم‌چنین قرارگرفتن احساس محرومیت و طردشدگی قومی در حوزه واگرایی با هویت ملّی است. ضرایب استاندارد رگرسیون نشان می‌دهد که احساس محرومیت بیش‌ترین اثر تقویتی را بر متغیر هویت قومی و باستان‌گرایی و تعلقات قومی بیش‌ترین اثر تقویتی را برهویت ملّی دارند. هم‌چنین متغیر تحصیلات در هویت قومی نقش تضعیف بخش و در هویت ملّی نقش تشدید بخشی را ایفا می‌نماید. Manuscript profile

امروزه در برنامه‌های توسعه و اسنادبالادستی کشورها، سیاست‌گذاری علم و فناوری به یکی از مهمترین مولفه‌ها تبدیل شده است. از این منظر، بسته به اینکه علم و فناوری در چه حوزۀ گفتمانی قرار دارد، معانی و هویت‌های مختلفی به خود می‌گیرد. از این‌رو مطالعه حاضر، به بررسی تحلیل گفتمان سیاست علم و فناوری در برنامۀ پنجم توسعه با روش تحلیل گفتمان لاکلائو و موف پرداخته است. جامعه مورد مطالعه کلیه مواد، بندها و تبصره‌های مندرج در قانون برنامه پنجم توسعه بودند که به صورت تمام‌شماری مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته‌ها نشان می‌دهد که گفتمان سیاست علم و فناوری در قانون برنامه پنجم با مدلول‌هایی همچون، تجاری-سازی دانش و فناوری، حمایت‌های هدفمند مادی و شایستگی حرفه‌ای احاطه شده است. دال شناور توانمندسازی انسانی، ایده‌محوری است. در اطراف دال مرکزی، دال‌های تهی در گفتمان برنامه پنجم توسعه نفی وابستگی درونی و عدالت آموزشی قرار دارند که با وجود هژمونی عام‌محور/جهان‌محور غربی، شرایط را برای ساخت‌شکنی هژمونیِ مسلط فرهنگ-محور/بوم‌محور فراهم ساخته‌اند. مهمترین وقفه‌ها و لحظه‌ها در اطراف دال مرکزی، گسترش کمیت و کیفیت دانش و فناوری، نزدیکی به استانداردهای جهانی، راه‌اندازی قطب‌ها و پارک‌های علم و فناوری و تحول بنیادین در علم و فناوری (جهش نرم-افزاری علم) هستند که این نشانه‌ها به دلیل برجستگی زیاد و نادیدگی قدرت عام‌ محور/جهان‌محور با نوعی اسطوره‌سازی نیز همراه هستند؛ به این معنا، هژمونی فرهنگ‌محور/بوم‌محور با به حاشیه‌راندن دانشگاه و علم غربی و سکولار سعی کرده است که اسطوره دستیابی به جایگاه دوم علمی و فناوری در منطقه و تثبیت آن تا پایان برنامه پنجم را مسیر سازد. Manuscript profile