زمینه و هدف : پایانه های اتوبوس نقش کلیدی در سامانه حمل و نقل عمومی کلان شهرها دارد. کیفیت هوا و آلاینده های موجود در محیط پایانه از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا روزانه افراد زیادی در این محل توقف و تردد کرده و هوای آن را تنفس می کنند، لذا بررسی، شناسایی و تعیین میزان آلاینده های تولید شده در هوای این اماکن گامی اساسی در مدیریت و کنترل آلودگی هوای آن می باشد.این پژوهش از نوع توصیفی مقطعی بوده و هدف آن سنجش و تعیین میزان غلظت ذرات معلق PM10 ،PM2.5 ، PM1 و گازهایNO2 ، SO2 ، CO، HC در هوای آزاد شش پایانه مهم و پر ترافیک کلان شهر تهران می باشد.روش بررسی : از دستگاه پرتابل Met One برای سنجش ذرات معلق و دستگاه Aeroqual برای سنجش گازها در مدت یک سال از پاییز 94 لغایت تابستان 95 استفاده شد ، نمونه ها با استفاده از نرم افزار SPSS ،EXEL تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: نتیجه این تحقیق نشان داد، بیش ترین میزان غلظت ذرات معلق PM1با میانگین 20/1 میکرو گرم بر مترمکعب، PM2/5با میانگین 72/6 میکروگرم بر مترمکعب ،PM10 با میانگین 23/100 میکروگرم بر متر مکعب، میزان غلظت گاز CO با میانگینغلظت ppm 95/6 ، NO2 با میانگین غلظت ppm 05/0 ، SO2 با میانگین ppm 05/0 ، HC ، با میانگین ppm 56/2 در فصل زمستان وجود دارد.بحث و نتیجه گیری : از دلایل افزایش آلاینده ها می توان به پایین بودن دما، عدم وزش باد، وارونگی هوا، موقعیت نامناسب قرار گیری پایانه ، منابع آلاینده اطراف و نوع سوخت و تکنولوژی به کار رفته در اتوبوس ها اشاره کرد. با استفاده از نتایج این تحقیق می توان در تدوین راه کارهای مدیریتی مناسب جهت کنترل و کاهش آلاینده های هوا با هدف بهبود سیستم در این اماکن بهره گرفت. Manuscript profile