به منظور بررسی واکنش برخی از ارقام توتون هوا­خشک شامل Burley 1، Burley 151، Burley7، BB16 A و بارلی 21 به نماتد ریشه­گرهی این تحقیق در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار و ابعاد 8 × 5 در سال‏ زراعی 1394 در روستای والش­آباد گرگان با شرایط آلودگی طبیعی انجام گرفت. ارزیابی شدت بیماری بر اساس شاخص گال، ضریب تولیدمثل، تعداد نماتد در 500 گرم خاک و ریشه‌های درون آن در انتهای فصل با خارج کردن ریشه توتون از خاک صورت گرفت. نماتدهای موجود در خاک با روش جنکینز و نماتدهای ریشه با استفاده از روش کولن استخراج و شمارش شدند. در انتهای فصل زراعی، ثبت صفات مهم زراعی این ارقام از قبیل طول برگ، عرض برگ، تعداد برگ، ارتفاع بوته و صفات عملکردی و شیمیایی از قبیل عملکرد برگ سبز و خشک (برگ عمل­آوری شده)، قیمت هر کیلوگرم وزن خشک، درآمد ریالی در هکتار، درصد قند و نیکوتین انجام شد. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار MSTATC انجام گرفت. نتایج تحقیق سال زراعی 1394 روی 5 تیمار توتون هواخشک در شرایط مزرعه نشان داد که رقم بارلی 21 با شاخص گال و حساسیت 8، حساس­ترین رقم و ارقام بارلی یک و بارلی 151 با حساسیت 5/4 و شاخص گال 3 و ارقام BB16A و بارلی 7 با شاخص حساسیت 4 و شاخص گال دو در گروه نیمه مقاوم نسبت به نژاد 2 نماتد M. incognitaقرار گرفتند. Manuscript profile

مهمترین عوامل بیماری‌زای خاکزی توتون شامل قارچ‌های بیماری‌زای خاکزی و نماتدهای ریشه گرهی در تمام نقاط دنیا پراکنده بوده و موجب وارد آمدن خسارت اقتصادی فراوان به توتون می­گردند. موثرترین روش مدیریت این عوامل بیماری‌زا، استفاده از ارقام مقاوم می‌باشد. این تحقیق به منظور عملکرد کمی و کیفی ارقام متحمل توتون هواخشک به نماتد ریشه گرهی و عامل بیماری ساق سیاه توتون جهت معرفی رقم برتر در شرایط آلودگی طبیعی مزرعه در استان گلستان طی سال‌های 94-1393 با چهار تیمار و سه تکرار اجرا شد. سه رقم متحمل توتون هواخشک، شامل K17، Burley Geel 3 و BCE به همراه بارلی 21 (به عنوان شاهد حساس) در کرت‌هایی به ابعاد 8 × 5 متر مربع در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی به صورت کرت­های جفت شده در مزرعه‌ای با شرایط آلودگی طبیعی در روستای والش­آباد گرگان کشت شد. ارزیابی بیماری کرت‌ها از نظر آلودگی به قارچ عامل ساق سیاه توتون بر اساس روش ون جارسولد و همکاران با استفاده از شاخص 1 تا 5، به صورت هفتگی انجام شد. در چین‌های مختلف و در انتهای دوره رشد، صفات مورفولوژیک مانند طول، عرض و تعداد برگ و ارتفاع بوته اندازه­گیری شد. ارزیابی مقاومت ارقام نسبت به نماتد ریشه‌گرهی بر اساس شاخص گال، تعداد توده تخم و متوسط تخم توده در انتهای فصل زراعی بر اساس نمره دهی 10- 0 انجام شد. صفات زراعی، عملکردی و کیفی مهم اندازه­گیری شدند. مقایسه میانگین صفات کیفی نشان داد که رقم BCE دارای بیشترین و رقم بارلی 21 دارای کمترین مقدار نیکوتین بود. رقم BCE دارای بیشترین و رقم K17 دارای کمترین میزان پتاسیم بود. از نظر مقدار ازت، رقم بارلی 21 دارای بیشترین و رقم Burley Geel3 دارای کمترین بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده­ها نشان داد که واکنش ارقام به نماتد ریشه گرهی و عامل ساق سیاه توتون در سطح احتمال 1 یا 5 درصد به طور معنی دار متفاوت بود. از نظر همه صفات زراعی و عملکردی و شاخص‌های ارزیابی بیماری، رقم BCE به عنوان رقم برتر شناخته شده وکمترین میزان بیماری و درصد آلودگی را دارا بود، ولی رقم شاهد (Burley 21) پایین‌تر از سایر ارقام بوده و بیشترین درصد آلودگی را داشت. Manuscript profile

بیماری پژمردگی فوزاریومی توتون، از بیماری­های عمده توتون در دنیا است که می­تواند خسارات زیادی را موجب شود. مهاراین بیماری باعصاره‌های گیاهی یکی از روش­های امن و دوستدار محیط زیست به شمار می­رود. هدف از این تحقیق تعیین فعالیت ضد قارچی عصاره‌ چند گیاه بر قارچ عامل پژمردگی فوزاریومی توتون (Fusarium oxysporum f.sp. nicotianae) تهیه شده با حلال­های مختلف بود. در این تحقیق عصاره‌های نه گونه گیاهی شامل نعناع گربه‌ای، توتون، آویشن کوهی، رازیانه، زوفا، بادرنجبویه پُرپر، بادرنجبویه، پونه کوهی ومریم گلیبا با استفاده از حلال‌های آب، استون، هگزان، اتانول و متانول با روش خیساندن استخراج و فعالیت ضد قارچی آنها در شرایط آزمایشگاه روی قارچ‌ عامل بیماری بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه عامل گیاه، حلال و غلظت و پنج تکرار انجام شد. بررسی حداقل غلظت بازدارندگی عصاره‌های گیاهی با استفاده از روش اختلاط با محیط کشت انجام شد. گیاهان نعناع گربه‌ای، توتون، آویشن کوهی، رازیانه، زوفا و بادرنجبویه پُرپر اثر بازدارندگی قابل توجهی بر رشد میسلیومی قارچ مورد بررسی در این مطالعه داشتند. بیشترین تاثیر بازدارندگی مربوط به عصاره استخراجی با حلال متانول بود. بهترین غلظت بازدارندگی مربوط به غلظت 2000 قسمت در میلیون بود. حداقل غلظت بازدارندگی عصاره متانولی توتون، نعناع گربه‌ای، آویشن کوهی، رازیانه، بادرنجبویه پُرپر و زوفا بر قارچ‌ بیماری‌زای مورد بررسی 5/1، 5/1، 2، 3، 3 و 3 میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. نتایج این تحقیق نشان از پتانسیل بالای عصاره متانولی توتون، نعناع گربه‌ای و آویشن کوهی در مهار زیستی قارچ عامل پژمردگی فوزاریومی توتون دارد. Manuscript profile

قارچ عامل پژمردگی فوزاریومی و نماتد ریشه گرهی، از عوامل بیماری‌زای گیاهی با اهمیت می­باشند که در تمام نقاط دنیا پراکنده بوده و می­تواند موجب خسارت محصول در کشورهای تولید کننده توتون گردد. کنترل این عوامل بیماری‌زا با استفاده از آفت‌کش‌ها، تناوب زراعی، ارقام مقاوم، کنترل بیولوژیک، استفاده از عصاره‌های گیاهی و روغن‌ها و غیره انجام می‌شود. ارقام مقاوم از نظر اقتصادی برای مدیریت این عوامل بیماری ترجیح دارد، زیرا آفت‌کش‌ها گران قیمت بوده و مصرف آن­ها آلودگی محیط زیستی به همراه دارند. هدف از این تحقیق بررسی واکنش برخی از ارقام توتون به قارچ عامل پژمردگی فوزاریومی و نماتد ریشه گرهی و اثر متقابل آن­ها می‌باشد. به این منظور طرحی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب کاملا˝ تصادفی با دو عامل که عامل اول رقم (13 رقم گرمخانه‌ای و 22 رقم هواخشک) و عامل دوم نوع مایه‌زنی (نماتد به تنهایی، قارچ به تنهایی و قارچ + نماتد) با چهار تکرار در سال 1391 در گلخانه مرکز تحقیقات‌ و آموزش تیرتاش در نظر گرفته شد. بوته‌های توتون در زمان انتقال نشا به گلدان‌های 5/1 کیلو‌گرمی با تعداد 3000 تخم و لارو سن دوم زنده و فعال نماتد مایه­زنی شده و مایه‌زنی قارچ‌ها 10 تا 15 روز بعد از نشاکاری صورت گرفت. بعد از 70 روز صفات تعداد توده تخم، تعداد تخم در هر توده، نمره گال، ضریب تولید مثل، وزن تر برگ و ریشه محاسبه شد. نتایج نشان داد که اثرات متقابل نماتد و قارچ در توتون از نوع تشدیدکننده بود. به طوری که ترکیب هم زمان نماتد و قارچ افزایش معنی­داری در درجه علایم و شدت نکروز ریشه داشت. تحلیل نتایج حاصل از اجرای طرح نشان داد ارقام مورد بررسی از نظر واکنش به نماتد ریشه‌گرهی و قارچ‌ عامل پژمردگی فوزاریومی در صفت مورد ارزیابی دارای اختلاف معنی‌داری در سطح آماری یک درصد بودند و برخی از ارقام نسبت به سایر ین مقاومت بالاتری داشتند. ارقام Bel 61-10، NC 100، بارلی ارومیه 3 و HB4105P به قارچ عامل پژمردگی فوزاریومی و نماتد ریشه گرهی مقاوم بودند. همچنین برخی ارقام مانند Speight G-28، Ergo و بارلی 21 حساسیت بسیار بالایی نسبت به قارچ عامل پژمردگی فوزاریومی و نماتد ریشه گرهی داشتند.  Manuscript profile