در این مطالعه به بررسی رابطه‌‌ی استفاده از روش کم آبیاری با انتخاب الگوی بهینه‌‌ی فرآورده‌های کشاورزی پرداخته شده است. این روش به‌طور گسترده‌ای، به‌ویژه در نواحی مواجه با کم آبی، مورد استفاده قرار گرفته است. واقع شدن شهرستان فسا در اقلیم صحرایی گرم، رخ‌دادن تنش‌های آبی بیشتر در آن نسبت به سایر مناطق اقلیمی استان فارس، دلیل انتخاب منطقه‌ی مزبور برای مطالعه‌‌ی حاضر بوده است. به‌منظور بیشینه کردن درآمد خالص مزرعه‌‌ی نماینده‌‌ی منطقه‌‌ی مورد مطالعه، از یک الگوی برنامه‌ریزی غیرخطی مشروط بر توابع واکنش عملکرد فرآورده‌ها نسبت به آب در فضای سایر محدودیت‌ها، استفاده گردید. نتایج نشان داد که با اعمال آبیاری کامل به‌جای کم آبیاری در الگوی جاری و کاهش سطح زیرکشت تا سطح استفاده از موجودی آب، امکان افزایش درآمد مزرعه‌‌ی نماینده وجود دارد. علاوه بر آن، بسته به شدت بحران و اندازه‌‌ی کمبود آب، نحوه تصمیم‌گیری برای تعیین راهبرد آبیاری و الگوی کشت در شرایط خشکسالی متفاوت است، به شکلی که اگر کاهش سطح تأمین آب به بیش از نصف موجود برسد، اتخاذ راهبرد کم آبیاری بهترین گزینه برای استفاده‌‌ی بهینه از زمین و کمینه‌‌ی آب موجود خواهد بود. در این خصوص، با پذیرش کاهش عملکرد برای بعضی از فرآورده‌ها و تغییر الگوی کشت آنها منطبق با درآمد نهایی حاصله از هر واحد مصرف آب، می‌توان به کمترین کاهش در بازده‌‌ی برنامه‌ای مزرعه دست یافت   Manuscript profile

کمبود آب یک مشکل جهانی رو به تزاید است و افزایش جمعیت، بهبود سطح زندگی و تقاضای درحال افزایش برای کیفیت محیط زیست، دولت­ها را برانگیخته تا برای مدیریت بهتر منابع آب موجود، راه کارهای بهتری را ارائه نمایند. افزون بر آن، علائق سیاسی در حال رشدی برای کاهش آب مورد استفاده در بخش کشاورزی وجود دارد که منافع محیطی کافی و افزایش رفاه دیگر مصرف­کنندگان آب را به دنبال دارد. این موضوع، موجب افزایش بیشتر تجزیه تحلیل­های اقتصادی، برای بررسی رفتار کشاورزان با استفاده از روشهای برنامه­ریزی ریاضی، به خصوص برنامه­‌ی ریاضی مثبت[1] را در پی داشته است. در مطالعه‌ی حاضر، از روش برنامه­ریزی­ریاضی مثبت تصحیح شده، که برای روشهای کم­آبیاری که در دوره‌ی مرجع مشاهده نشده کاربرد دارد، استفاده شد. این مطالعه در شهرستان مرودشت که با کمبود آب و کاهش سطح سفره­های آب زیر‌زمینی مواجه است، در سال 91 انجام شد. سیاستهای اعمال شده شامل افزایش 5، 10، 15، 20 و 30 درصدی در قیمت آب آبیاری و کاهش 5، 10، 15 و 25 درصدی در مقدار آب آبیاری دردسترس بود. نتایج نشان دادند که، افزایش هزینه‌ی آبیاری و کاهش آب دردسترس، در پذیرش کم­آبیاری موثر است. افزون بر آن، تاثیر سیاست کاهش آب دردسترس نسبت به سیاستهای افزایش قیمت، بر تغییر الگوی کشت بیشتر بود. لذا توصیه می­شود که از سیاستهای کاهش آب در دسترس استفاده شود.
1. Positive Mathematical Programming (PMP) Manuscript profile

هدف از این پژوهش بررسی هزینه و مصارف آب در دو گروه خانوار شهری با مالکیت شخصی و همچنین با مالکیت اجاره ای و تخمین توابع تقاضا و کشش‌ قیمتی تقاضای آب خانوارهای شهری در فصل های مختلف در شهرستان مرودشت در استان فارس بوده است . داده های مورد نیازبا مراجعه ی مستقیم به ادارات ذیربط و استفاده از فهرست صورت حساب های مشترکان نمونه، و همچنین از راه پرسشنامه و تکمیل آنها، جمع آوری گردید. حجم نمونه 50 خانوار بوده که به روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی شده مشخص گردید. جهت برآورد توابع تقاضای آب از شبیه استون-گری و تحلیل برگشتی استفاده شد . این مطالعه در سال 1386 انجام گردید. نتایج نشان دادند که میانگین اندازه ی خانوار در دو گروه دارای منازل با مالکیت شخصی و اجاره ای به ترتیب 0/3 و 8/1 نفر است. اندازه ی مصرف آب خانگی برای خانوارهای نمونه در منازل شخصی نسبت به منازل اجاره ای در فصل های بهار ، تابستان ، پاییز و زمستان به ترتیب ./12، 6/9 ، 5/7 و 5/12 درصد افزایش نشان می دهد . قیمت آب برای خانوارهای شهری مورد مطالعه با در نظر گرفتن ملکی و اجاره ای بودن آن به ترتیب 5/394 و 0/387 ریال به ازای هر مترمکعب مشخص گردید. میانگین هزینه ی مصرف آب خانگی خانوارهای نمونه برای منازل با مالکیت شخصی در بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب 48952، 55002، 49867 و 46002 ریال، و برای خانوارهای نمونه در منازل اجاره ای به ترتیب 43983، 50274، 46229 و 41285 ریال محاسبه شد . بر اساس برآورد در روش استون‌ - گری ، متغیرهای توضیحی به کار رفته در شبیه توانسته اند که در فصل های بهار، تابستان ، پاییز و زمستان به ترتیب 28، 23، 22 و 24 درصد از تغییرات متغیر وابسته (تقاضای آب خانگی) را توجیه نمایند. سطح حداقل معیشت لازم برای آب در کل دوره، فصل های بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب 9/219، 6/55، 1/71، 8/64 و 97/52 مترمکعب برآورد شده است. دراین روش ، تقاضای آب در فصل های گوناگون نسبت به قیمت آن کشش ناپذیر است.
  Manuscript profile