بیان مسئله: رویکرد شهر اکولوژیک، به‌عنوان یکی از رویکردهای نوظهور توسعۀ پایدار، از جملۀ آن‌هاست. شهر اکولوژیک، شهر هماهنگ با طبیعت، به‌دنبال تحقق پویایی اقتصادی و عدالت اجتماعی است.

هدف: این پژوهش با هدف سنجش و ارزیابی مؤلفه‌های شهر اکولوژیک در منطقه 22 کلان­شهر تهران انجام گرفته است.

روش: پژوهش از لحاظ هدف­گذاری کاربردی­ و از لحاظ روش­شناسی توصیفی-تحلیلی است. داده­ها و اطلاعات موردنیاز به دو روش اسنادی (کتابخانه­ای) و میدانی (پرسشنامه) گردآوری‌شده است. جامعه آماري تحقيق، شامل 384 نفر از ساکنین محله­های منطقه 22 کلان­شهر تهران می­باشد. برای تحلیل مؤلفه‌های موردمطالعه در منطقه 22 کلان‌شهر تهران از 5 معیار اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی، کالبدی و زیست‌محیطی مجموعاً از 22 گویه استفاده‌ شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از آزمون­های t تک نمونه­ای، آزمون آنالیز واریانس یک طرفه (Anova) و از آزمون تعقیبی آن (Tuky HSD) در نرم­افزار SPSS و برای شناخت الگوی فضایی از نرم‌افزار GIS و برنامه­های جانبی آن استفاده‌شده است.

یافته‌ها و بحث: با توجه به نتایج به­دست آمده، وضعیت مؤلفه‌های شهر اکولوژیک در منطقه 22 در حد متوسط است. در این بین محله شریف در بدترین شرایط و محله دریاچه شهدای خلیج فارس در بهترین وضعیت نسبت به سایر محلات منطقه قرار دارند. نتایج دیگر پژوهش نشان می­دهد پراکندگی یکنواختی در سطح منطقه از شرایط و وضعیت متوسط وجود دارد و به عبارت دیگر الگوی گسترده­ای از وضعیت متوسط سطح شرقی، شمالی، شرقی و جنوبی منطقه را فراگرفته است.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج آزمون t تک نمونه­ای تقریباً نیمی از گویه­های مورد بررسی میانگینی بالاتر از حد متوسط دارند. به استثناء گویه­های توسعه پیاده راها و مسیرهای دوچرخه‌سواری، تهیه مسکن استطاعت­پذیر، حفظ زمین­های کشاورزی شهری، جلوگیری از انواع آلودگی­ها، صرفه‌جویی در مصرف انرژی واحیای محیط‌زیست تخریب‌شده که پایین­تر از حد متوسط است. گویه­ جلوگیری از انواع آلودگی­ها دارای شدیدترین عدم رضایت بوده در حالی که ایجاد و تقویت فضای سبز در این زمینه وضعیت نسبی بهتری دارد.