بیماری‌های قلبی عروقی از علل اصلی مرگ ‌و میر در تمام کشورهای جهان به‌جز قاره افریقا است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر هشت هفته تمرین ترکیبی بر بیان ژن‌های اندوستاتین و VEGF بیماران CABG بود. این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و به روش نیمه تجربی با دو گروه (مداخله و کنترل) است که به صورت پیش آزمون و پس آزمون اجرا شد. تعداد 30 نفر مرد میان‌سال CABG شده به‌صورت نمونه هدفمند و بر اساس معیارهای ورود به پژوهش انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی به دو گروه 15 نفری کنترل و تمرین ترکیبی تقسیم شدند. برنامه تمرین ترکیبی برای مدت هشت هفته با تواتر سه جلسه انجام شد. برای اندازه‌گیری سطوح بیان ژن‌های اندوستاتین و VEGF از روش Real time-PCR انجام شد. از آزمون t وابسته و مستقل برای تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها استفاده گردید. تمرین ترکیبی به‌طور معنی‌دار بیان ژن VEGF را افزایش داد (001/0≥ p). اما این تغییرات در مورد بیان ژن اندوستاتین (38/0p = ) معنادار نیست. بررسی نتایج این پژوهش نشان می‌دهد یک دوره تمرین ترکیبی بازتوانی قلب با پروتکل مورداستفاده در پژوهش حاضر، توانست بر شاخص بیان ژن VEGF تغییر معناداری ایجاد کند. اما تمرین ترکیبی نتوانست بر بیان ژن اندوستاتین تأثیرگذار باشد. بنابراین می‌توان بیان کرد که افزایش ژن VEGF از نتایج سازگاری با فعالیت ورزش ترکیبی مورد استفاده در این پژوهش بوده، و به‌احتمال‌زیاد فعالیت بدنی یک عامل مهم و اثرگذار در فرایند آنژیوژنز محسوب می‌شود و می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از مشکلات قلبی داشته باشد Manuscript profile