بررسی موضوع دولت رانتیر از چشم اندازهای گوناگون برای درک عملکرد دولت رانتیر پهلوی ضروری است. نوآوری پژوهش حاضر بررسی تاثیر دولت رانتیر بر تغییر میدان سیاسی و اجتماعی دهه ۵۰ شمسی و برساخت گفتمان انقلاب اسلامی با محوریت امام خمینی (ره) می باشد. بنابراین هدف این پژوهش، تلاش در جهت تبیین تاثیر دولت رانتیر پهلوی در شکل گیری گفتمان انقلاب اسلامی ایران است. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که چرا دولت رانتیر پهلوی دوم در ایران در اجرای سیاست توسعه ای خود ناکام ماند و انقلاب اسلامی ایران پدیدار شد؟ در پاسخ به پرسش اصلی پژوهش حاضر، پس از مباحث نظری، عملکرد توسعه ای آن دولت در ایران مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که عملکرد دولت رانتیر پهلوی، موجب تغییر میدان سیاسی و اجتماعی دهه ۵۰ شمسی و پیدایش تقاضاهای جدید سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در جامعه شد. گفتمان انقلاب آفرین امام خمینی (ره) از مهم ترین پیامدهای عملکرد دولت رانتیر در این دهه بود. روش پژوهش کیفی و به شیوه بررسی تاریخی انجام شده است. Manuscript profile

ملت‌های کهن از ذهنیتی تاریخی برخوردارند و با تاکید بر سنت‌ها و باورهای تاریخی از نظام نمادین فرهنگی حفاظت می‌کنند. ایران نیز به عنوان یک سرزمین تاریخی از ملتی کهن برخوردار است که علی رغم هجوم مداوم مهاجمان به سرزمین‌اش، با اتکاء بر نمادهای فرهنگی از مانایی خود حفاظت کرده است. با نگاهی به این تاریخ کهن این پرسش مطرح می‌شود که علل مانایی فرهنگی ایران در طول تاریخ چیست؟ در پاسخ به این پرسش، به نظر می‌رسد که با سقوط ایران باستان و ورود مهاجمان عرب، ترک و مغول به ایران، بیم آن می‌رفت که فرهنگ و هویت ایرانیان در اثر این تهاجم به فراموشی رود. در نتیجه حماسه‌سازان و اندیشمندان ایرانی مبادرت به خلق آثاری کردند تا از هویت و فرهنگ ایران صیانت کنند. هدف مقاله حاضر اینست که عناصر نمادین تداوم فرهنگی ایران را در سده‌های ابتدایی ورود اسلام با بهره‌گیری از مفهوم کانونی ذهنیت نمادین ایرانیان مورد بررسی قرار دهد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد خدا محوری و دین باوری، ادبیات و زبان و امور دیوانی و رسوم نمادین از مهمترین عناصر تداوم فرهنگ ایرانیست که در ذهنیت و باور ایرانیان تجسم یافته است. روش پژوهش به شیوه کیفی و از طریق مطالعات کتابخانه‌ای، در چارچوب جامعه شناسی کنش متقابل نمادین نوعی نوآوری محسوب می‌گردد. Manuscript profile

سیاستگذاری فرهنگی یکی از مهمترین اقدامات دولت‌ها به هنگام تغییر صورت بندی جامعه از وضعیت سنتی به مدرن تلقی می‌شوند. زیرا این دولت ها با بهره گیری از قوه قهریه نسبت به نوسازی فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جامعه مبادرت می‌کنند. در چنین دولت‌هایی روشنفکران و نخبگان فکری نقش مهمی در شکل‌گیری سیاستگذاری فرهنگی دارند. با استقرار رژیم پهلوی، سیاستگذاری فرهنگی به یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های نخبگان سیاسی در ایران تبدیل شد و نخبگان فکری، ایده‌های فرهنگی جدیدی را برای آنها فراهم می‌کردند. هدف پژوهش حاضر اینست که سیاست های فرهنگی دوره پهلوی اول را از منظر نخبگان فکری و سیاسی مورد نقد و بررسی قرار دهد. بدین منظور با بررسی آثار و نوشته های نخبگان فکری، تلاش می‌شود ابعاد اقدامات رژیم پهلوی در مدرن‌سازی فرهنگی ایران واکاوی گردد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که سیاست‌های تمرکز‌سازی رضاشاه توانست امنیت را در ایران برقرار سازد و دولت مرکزی را بجای ایلات و عشایر بر ایالات ایران حاکم نماید. این تمرکز‌گرایی دقیقاً ثمره تلاش نخبگان فکری‌ای بود که در آثار مکتوب خود بر دولت - ملت سازی آمرانه تاکید می‌کردند. با اینحال این مدرن سازی آمرانه در دوره پهلوی اول سبب تشدید شکاف‌های اجتماعی و سیاسی و بروز تقابل‌های سنت و تجدد در دهه‌های آینده شد. روش پژوهش، توصیفی و تحلیلی بوده و داده های لازم به روش اسنادی - تاریخی گردآوری شده است. Manuscript profile

انقلاب اسلامی ایران یکی از آن وقایع تاریخی بزرگ است که با نام و منش امام خمینی (ره) پیوند خورده و بدون شناخت آن نمی توان همه ابعاد این انقلاب را واکاوی کرد. برای بسیاری از ناظران و پژوهشگران انقلاب، این پرسش وجود دارد که چگونه شخصیتی سالخورده توانست در باور مردم ایران اینچنین نفوذ یابد و با ویژگی های منحصربفرد، اذهان ایرانیان را متحول سازد؟ این مقاله با هدف درک ابعاد نفوذ فراگیر امام (ره) در اذهان ایرانیان، نیازمند شناخت دقیق مختصات فکری و ابعاد سرمایه فرهنگی وی می باشد. بدین منظور این نوشتار با بهره گیری از تئوری سرمایه فرهنگی پیر بوردیو و کاربست روش جامعه شناسی پدیدارشناسی، نشان می دهد ویژگی های زبانی و فرهنگی امام (ره) از یکسو و مختصات میدان سیاسی ایران از سوی دیگر، در شکل گیری مشروعیت فراگیر امام (ره) نزد مردم و گروه های سیاسی نقشی بسزا در انقلاب اسلامی داشت. یافته های تحقیق حاکی از آن است که امام (ره) با کاربرد عناصر اسلامی - شیعی در مقابل سیاست های تجددگرایانۀ رژیم پهلوی، نسبت به بسیج سیاسی ایرانیان در حمایت از باورها و ایده های انقلاب آفرین مبادرت کردند. Manuscript profile