هدف اساسی آمایش سرزمین چیدمان سه مؤلفه مهم جمعیت، سرمایه و منابع طبیعی برای تحقق مطلوب ترین، عادلانه ترین و پایدارترین سازمان فضایی در سرزمین است. همچنین از مصادیق رعایت عدل و حقوق برابر انسان ها و همچنین از ویژگی های جامعه ی اسلامی توزیع مناسب خدمات و امکانات می باشد. در این راستا، پایبندی به احکام و حقوق شهروندی در ابعاد مختلف امری الزامی است. متاسفانه علی رغم وجود مسئولین و متخصصین متعهد و پایبند به اصول و احکام گفته شده، افراد ذی نفوذ با مداخله ی نابجای خود، موجب نقض احکام و حقوق شهروندی می شوند. درنتیجه مسأله ی اصلی این پژوهش، خلاء احکام اسلامی در فرآیندهای آمایش سرزمین است که در منطقه ی خراسان نیز ابعاد مختلفی از بی عدالتی و توسعه های نامتوازن را رقم زده است. این پژوهش، میان رشته ای بوده و به روش توصیفی_تحلیلی و با استدلال منطقی انجام می شود. با مطالعه ی کتابخانه ای و با تحلیل محتوای متون و استدلال منطقی، ارتباط احکام و حقوق اسلامی که در زمینه ی پروژه های عمرانی مطرح شده اند به طور خاص با آمایش سرزمین بررسی شده است. با شناسایی دقیق احکام و قوانین ناظر بر آمایش سرزمین، وضعیت هر یک از آن ها در نمونه ی مورد مطالعه ی پژوهش بررسی شده است. درنهایت تعدادی پیشنهاد به عنوان راهکار ارائه شده است. دلایل ناکامی و یا ناکارآمدی بسیاری از پروژه ها و همچنین نارضایتی و بی عدالتی ایجاد شده در جامعه، نادیده گرفتن ابعاد حقوقی و احکام اسلامی می باشد که پایبندی و توجه به آن ها در کنار قوانین متعدد موجود، الزامی و راه گشا است. در این راستا ضروری است که جایگاه احکام و حقوق اسلامی در هرنوع طرح و برنامه ی شهرسازی و آمایشی، تبیین و تدقیق گردد. به طور اصولی از ابتدای امر، یعنی از مرحله ی گزینش متخصصان به جنبه های اعتقادی و شخصیتی آنان پرداخته شود. علاوه بر نظارت های تخصصی و فنی رایج، نظارت های حقوقی و اعتقادی در تمامی فرآیندهای برنامه ریزی تا اجرا و بهره برداری، به طور جدی دنبال شود. Manuscript profile