مکتب ادبی رمانتیسم، یکی از اولین مکتب‌های ادبی تأثیرگذار اروپایی بر هنر و ادبیّات معاصر فارسی اسـت. متناسب بودن این مکتب ادبی با روح و روان شاعران و نویسندگان ایرانی، میـل نوگرایی و نوخـواهی و وضعیت سیاسی و اجتماعی ایران بعد از انقلاب مشروطیت از عوامـل مـؤثر و مهم در گسترش نگرش رمانتیک در ادبیّات فارسی معاصر است. به خاطر گسترش روابط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شرق و غرب، در پایان قرن نوزدهم میلادی، ابتدا زبان و ادبیّات عرب را تحت تأثیر خود قرار داد و سپس پس از انقلاب مشروطیّت، در قرن بیستم در شاخه‌ای از ادبیّات فارسی ایران، تاجیکستان و افغانستان، تأثیرات فراوانی از خود برجای گذاشت و اشعاری با ویژگی‌های سبک رمانتیسم اروپایی به وجود آورد.لایق شیرعلی از شاعران فارسی‌زبان تاجیکستان در طول دورۀ شاعری خود به‌نوعی تحت تأثیر این مکتب قرار گرفت و شعر فارسى تاجیکستان را به رمانتیسم اروپایى در دورۀ رواج آن نزدیک کرد. نگارنده در این پژوهش درصدد آن است تا به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و بر اساس مؤلفه‌های رمانتیسمی، انواع رمانتیسم فردی را در اشعار این شاعر تاجیکی بررسی نماید. نتایج پژوهش بیانگر آن است که در سروده‌های لایق شیرعلی ، مؤلفه‌های مکتب رمانتیسم فردی به چشم می‌خورد و لایق با سرایش اشعار میهنی، در ایجاد روحیۀ میهن‌دوستی و اتّحاد ملی و آرمان‌خواهی، به انسانیّت و نوع‌دوستی توجّه بسیاری داشته و موضوعاتی ‌مانند ‌طبیعت‌گرایی، درون‌گرایی و تنهایی، اندوه و حسرت، نوستالژی و امید و ناامیدی ‌را‌ ‌در ‌شعر‌ خود به‌کاربرده است. Manuscript profile

رمانتیسم، مکتب ادبی، هنری و فلسفی است که در اواخر قرن هجدهم میلادی و اوایل قرن نوزدهم در حوزۀ ادبیّات، در غرب به وجود آمد؛ سپس سایر جوامع را تحت تأثیر خود قرار داد و آثار تأثیرگذار و ارزنده‌ای در حوزۀ نثر و نظم به وجود آورد. مهم‌ترین ویژگی‌های این مکتب، بهره‌گیری از مکان های دور افتاده و ناشناخته، تصویر موقعیّت‌های اسرارآمیز، بازتاب اندوه و افسردگی درونی نویسنده، بیان احساسات و عواطف فردی، عدم توجّه به عقلانیّت و استفاده از نیروی تخیّل است. بسیاری از شاعران در دورۀ معاصر از مکتب رمانتیسم به گونه‌های مختلف، تأثیر پذیرفتند. واصف باختری یکی از شعرای معاصر افغانی است که می‌توان او را به‌عنوان سمبل شعر معاصر افغانستان به‌حساب آورد. واصف با احاطۀ بی‌نظیر بر ادبیّات کهن فارسی و تسلّط بر ادبیّات فارسی معاصر و شعر نو، دارای جایگاهی دست‌نیافتنی در شعر معاصر افغانستان است. این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با ابزار کتابخانه‌ای، درصدد آن است تا میزان بهره‌گیری واصف از مکتب رمانتیسم فردی را شرح و تبیین کند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که می‌توان در سروده‌های واصف، مؤلفه‌های مکتب رمانتیسم فردی را مشاهده نمود. از بین ویژگی‌های متعدد رمانتیسم فردی، واصف بیشتر به طبیعت‌گرایی گرایش داشته است. پس از آن، بن‌مایه های تغزلی همچون عشق، تخیّل و تصویر، نوستالژی، غم و اندوه، تنهایی و یأس و ناامیدی، نمود آشکارتری دارد. Manuscript profile