زمینه و هدف: مدیریت منابع آب از دیر باز در ایران مورد توجه ساکنین این منطقه بوده‌است. آگاهی حدود زمانی و میزان بارش نزولات جوی کمک می‌کند تا برنامه ریزی بهتری برای مدیریت منابع آب انجام گردد و این امر با توجه به داده‌های آماری موجود قابل بررسی می‌باشد. نیاز به دانش در خصوص روند بارش در محدوده‌های مطالعاتی، مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب را تسهیل و قانونمند نموده و کمک می‌نماید تا تامین آب با ضریب اطمینان بیشتری حاصل گردد. هدف از این پژوهش برآورد و تحلیل روند بارش در استان کهگیلویه و بویراحمد در محدوده حوضه آبریز زهره-جراحی می‌باشد.روش پژوهش: این پژوهش بر روی حوضه آبریز زهره جراحی در محدوده استان کهگیلویه و بویراحمد و بر اساس داده‌های سال‌های 1345 تا 1397 انجام شده‌است. در این راستا ابتدا ایستگاه‌های هواشناسی مرتبط با محدوده موردمطالعه جانمایی شد و آمار آن ها از داده‌های دریافتی استخراج گردید. همگنی داده‌های ایستگاه‌ها بر اساس روش کلموگروف اسمیرنوف محاسبه و فاقد داده همگن یا با داده‌های محدود حذف شده و 30 ایستگاه جهت بازسازی داده‌ها انتخاب گردید. باز سازی داده‌های مفقود با دو روش معکوس فاصله وزنی با توان دو و کریجینگ خطی معمولی انجام شد و پس از ارزیابی روش‌ها توسط سه معیار خطای جذر میانگین مربعات، میانگین خطای مطلق و ضریب تعیین، روش مطلوب جهت بازسازی داده‌های مفقود در این محدوده انتخاب گردید‌‌. پس از بازسازی داده‌ها یک رستر چند بعدی، حاوی اطلاعات بارشی مربوط به سال‌های دوره آماری ایجاد و سری زمانی داده‌های مربوطه به صورت آرایه‌ای و در واحد سطح ساخته شد. در این پژوهش باتوجه‌به وسعت محدوده موردمطالعه 8915 نقطه از محدوده تحلیل سری زمانی شده و روند تغییرات بر اساس روش من-کندال و شیب سن در مقیاس سالانه و ماهانه در این نقاط بررسی و نقشه‌های رستری آن تولید گردید.یافته‌ها: بر اساس روش‌های ارزیابی مدل‌ها، از میان روش‌های انجام شده برای بازسازی داده‌های مفقود، روش معکوس فاصله وزنی با ضریب تعیین 95/0 به‌عنوان روش بهینه انتخاب گردید‌‌. نتایج محاسبات در مقیاس سالانه نشان داد میانگین شیب سن در محدوده مطالعاتی دارای روند معناداری نبوده و برابر با 0011/0 می‌باشد. میانگین شیب سن در محدوده مطالعاتی در مقیاس ماهانه در فروردین‌ماه برابر 28/0 و دارای روند صعودی است، شیب سن در اردیبهشت ماه برابر 03/0- و بیانگر روند نزولی بوده و در خرداد و تیر روندی مشاهده نشده و نتایج محاسبات شیب سن را در این ماه‌ها برابر صفر نشان می‌دهد. در مرداد ماه روند صعودی بوده و مقدار آن معادل 11/0 می‌باشد. در شهریور ماه روند صعودی و برابر 06/0 است. در مهر ماه روندی مشاهده نشده و برابر با 0 می‌باشد. در آبان و آذر ماه روند صعودی و میانگین شیب سن در محدوده به ترتیب برابر با 19/0 و 62/0 می‌باشد در دی، بهمن و اسفند ماه نیز روند نزولی و به ترتیب برابر با 48/0-، 55/0- و 14/0- می‌باشد.نتایج: نتایج پژوهش در مقیاس سالانه روند معناداری نشان نمی‌دهد ولی در مقیاس ماهانه در ماه‌‌های آذر، فروردین، آبان، مرداد و شهریور به ترتیب بالاترین روند صعودی مشاهده شده، در حالی که در ماه‌‌های بهمن‌، دی‌، اسفند و اردیبهشت به ترتیب بالاترین روند نزولی را داشته و ماه‌‌های خرداد، تیر و مهر نیز فاقد روند می‌باشند. حداکثر میانگین شیب سن محدوده مربوط به آذرماه و معادل 62/0 و حداقل آن در بهمن‌ماه و معادل 55/0- محاسبه گردیده‌است. مدیریت منابع آب بالاخص در بخش کشاورزی به عنوان عمده مصرف-کننده دارای ابعاد اقتصادی و اجتماعی کلان و امری اجتناب ناپذیر است و با توجه به تاثیر بسیار زمان تامین آب جهت بهینه‌سازی و افزایش بهره‌وری این پژوهش می‌تواند جهت بازنگری در الگوی و زمان کشت در این منطقه مورد استفاده قرار گیرد. تغذیه آبخوان‌‌ها، فرآیند ذخیره سازی و فرآیند مصرف بایستی با تغییرات جدید سازگار شوند. Manuscript profile