کیفیت خاک مفهومی است که توانایی دائم خاک را به‌عنوان یک سامانه حیاتی زنده در داخل اکوسیستم و تحت بهره برداری های مختلف نشان می دهد. در این راستا شاخص های کیفیت خاک به‌عنوان معیارهای ارزیابی و تصمیم گیری مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پژوهش به‌منظور بررسی اثر باقی مانده کود مصرفی در زراعت باقلا بر ویژگی‌های شیمیایی خاک در سیستم کشت باقلا- برنج شامل کشت باقلا با پانزده تیمار کودی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و کشت برنج در سه تکرار در سه سال زراعی، در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور انجام شد. فاکتورهای آزمایشی برای گیاه باقلا شامل پنج سطح نیتروژن (صفر، 25، 50، 75 و 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) از منبع کود اوره و سه سطح فسفر (صفر، 50 و 100 کیلوگرم فسفر در هکتار) از منبع کود سوپر فسفات تریپل بودند. نتایج نشان داد که با افزایش مصرف کود نیتروژن در طی سال های زراعی کشت باقلا، اسیدیته خاک کاهش و EC خاک افزایش یافت. همچنین کشت باقلا منجر به افزایش درصد کربن آلی خاک (81/2 درصد)، نیتروژن (209/0 درصد)، فسفر (59/40 پی‌پی‌ام) و پتاسیم خاک (69/237 پی‌پی‌ام) گردید. بیشترین میزان فسفر خاک در تیمار P100 (69/42 پی پی ام) در کشت برنج حاصل شد و متوسط عملکرد برنج در طی دو سال زراعی حدود 95/2770 کیلوگرم در هکتار بود. Manuscript profile

یکی از ارکان اصلی در کشاورزی پایدار استفاده از کودهای زیستی در اکوسیستم‌های زراعی با هدف تعدیل و کاهش مصرف نهاده‌های شیمیایی است. این پژوهش به‌منظور بررسی اثر کاربرد باکتری‌های محرک رشد بر ویژگی‌های شیمیایی خاک در سیستم کشت شبدر- برنج به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دو سال زراعی، در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور انجام شد. فاکتورهای آزمایشی برای گیاه شبدر شامل چهار سطح تلقیح با باکتری همزیست ریزوبیوم ‌تریفولی و چهار سطح تلقیح با باکتری‌های محرک رشد غیرهمزیست بود. نتایج نشان داد که کشت شبدر منجر به افزایش معنی‌دار درصد کربن آلی (79/1 درصد) و نیتروژن خاک (216/0 درصد) گردید. کاربرد باکتری‌های غیرهمزیست در کشت شبدر موجب افزایش معنی‌دار فسفر خاک در کشت برنج گردید به‌طوری‌که بیشترین میزان فسفر خاک در تیمار سودوموناس (38/12 پی‌پی‌ام) و ازتوباکتر+ سودوموناس (8/11 پی‌پی‌ام) و کمترین آن از تیمار شاهد (97/10 پی‌پی‌ام) حاصل شد. همچنین، کشت برنج موجب کاهش معنی‌دار پتاسیم در دسترس خاک در سال دوم (1/121 پی‌پی‌ام) نسبت به سال اول (4/128 پی‌پی‌ام) آزمایش گردید. بر طبق نتایج کلی این آزمایش کاربرد باکتری‌های محرک رشد ضمن حفظ و بهبود خصوصیات شیمیایی خاک موجب افزایش متوسط عملکرد برنج در سال دوم (3/3250 کیلوگرم در هکتار) گردید. Manuscript profile

استان گیلان از جمله مناطق مستعد برای کشت دوم بعد از برنج در پاییز به شمار می رود. کشت محصول پس از برداشت برنج در شالیزارها، علاوه بر ایجاد اشتغال و افزایش درآمد کشاورزان، سبب تولید محصول زراعی زمستانه مهم در 6 ماه دوم سال می گردد. یکی از مهم ترین نیازها در استفاده از سیستم های دو یا چند کشتی، حفظ منابع آب و خاک از آلودگی ناشی از مصرف بی رویه نهاده های شیمیایی و همچنین حفظ و ارتقای حاصلخیزی خاک در دراز مدت است. به منظور بررسی اثر باقی مانده کود مصرفی در زراعت باقلا بر عملکرد برنج در سیستم کشت برنج- باقلا تحقیقی در قالب دو محصول در سال، شامل کشت اول برنج با رقم هاشمی (خرداد– شهریور) و کشت دوم باقلا با رقم برکت (آبان- خرداد) و با پانزده تیمار کودی برای کشت باقلا به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال های زراعی 94-1391 (2 دوره کشت برنج و سه دوره کشت باقلا) در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات برنج- رشت انجام شد. فاکتورهای آزمایشی برای گیاه باقلا شامل پنج سطح نیتروژن (صفر، 25، 50، 75 و 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) از منبع کود اوره و سه سطح فسفر (صفر، 50 و 100 کیلوگرم فسفر در هکتار) از منبع کود سوپر فسفات تریپل در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح کود نیتروژن و فسفر، عملکرد باقلا به ترتیب 2003 و 285 کیلوگرم در هکتار افزایش یافت. بیشترین عملکرد دانه باقلا در تیمار N100P100 (8/4833 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد که تفاوت معنی داری با تیمار N100P50(5/4744 کیلوگرم در هکتار) نداشت. با بررسی اثر سطوح کودی به کار رفته در کشت باقلا بر عملکرد برنج که موجب افزایش معنی دار نیتروژن خاک از 147/0 درصد به 178/0 و 209/0 درصد و افزایش معنی دار فسفر خاک از 2/24 پی پی ام به 59/40 و 51/37 پی پی ام به ترتیب در سال اول و دوم کشت برنج شد، تفاوت معنی داری از نظرعملکرد دانه مشاهده نشد و متوسط عملکرد برنج در طی دو سال زراعی بدون مصرف کود شیمیایی و بعد از کشت باقلا حدود 95/2770 کیلوگرم در هکتار بود. Manuscript profile

این تحقیق جهت بررسی سازگاری و مقایسه عملکرد و برخی صفات مهم زراعی و کیفی برنج با استفاده از 14 ژنوتیپ برنج شامل 12 رقم و لاین ارسالی از مؤسسه تحقیقات برنج به همراه یک شاهد منطقه‌ای (خزر) و یک شاهد بومی (هاشمی، استقلال، یاسمین و عثمان‌چیک) در محیط شالیزارهای مناطقی از کشورهای ایران، آذربایجان، ترکیه و عراق به عنوان اوّلین پروژه تحقیقاتی بین‌‌المللی برای کشورهای منطقه آسیای مرکزی و غربی و تحت برنامه ایجاد شبکه تحقیقات و ارزیابی چند محیطی برای بهبود ذخایر ژنتیکی برنج در غالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تجزیه واریانس ساده و مرکب، مقایسه میانگین صفات و تجزیه پایداری به روش GGE بای‌پلات انجام گرفت. نتایج تجزیه پایداری عملکرد براساس تجزیه مرکب در سه منطقه ترکیه، عراق و ایران به روش GGE بای‌پلات نشان داد که پایدارترین ژنوتیپ‌ها به ترتیب ژنوتیپ‌های گوهر، درفک، 184104-34، 184104-11، 18333-12 و 18425-20 می‌باشند. این ژنوتیپ‌ها دارای عملکرد بالاتر از متوسط کل بودند. نتایج حاصل از این پژوهش منجر به انتخاب لاین 18426-56-3 در ترکیه، دو رقم درفک و شیرودی در عراق، پنج لاین‌ امیدبخش شامل 18425-20، 18426-56-3، 184104-34، 184104-11 و 18433-12 در ایران، ارقام گوهر، شیرودی، درفک و لاین 184104-11 در آذربایجان به عنوان لاین‌‌های با عملکرد بالا و متوسط و دارای خصوصیات زراعی وکیفیت دانه مطلوب، جهت ارزیابی در آزمایش‌های پیشرفته‌تر در برنامه اصلاح و معرفی مستقیم رقم، گردید. Manuscript profile