هدف پژوهش: هدف این تحقیق، طراحی مدل سنجش سواد اطلاعاتی خبرنگاران است. روش تحقیق: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، اکتشافی و از نظر شیوه گردآوری و تحلیل اطلاعات، توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری در حوزه کیفی شامل اساتید و متخصصان عرصه خبر بودند که به صورت هدفمند انتخاب شده و با استفاده از روش دلفی، عوامل و مولفه‌های سواد اطلاعاتی خبرنگاران شناسایی شدند. جامعه آماری بخش کمی، کلیه خبرنگاران سازمان‌های خبری بودند که به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شده است. یافته‌ها: پاسخ دهندگان در مجموع 7 عامل برای سواد اطلاعاتی و 30 مولفه برای سواد اطلاعاتی مطرح کردند و نتایج حاصل از بخش کمی نشان می‌دهد که استانداردهای فناوری اطلاعات، ابزارهای ارزیابی سواد اطلاعاتی، مهارت‌های سواد اطلاعاتی، عوامل شخصی، عوامل منطقه‌ای، عوامل منطقه‌ای محیط اطلاعاتی بر سواد اطلاعاتی تاثیر دارد و سواد اطلاعاتی بر پیامدهای سواد اطلاعاتی نوآوری سازمانی، اثربخشی، اعتماد، عملکرد مدیریتی تاثیر دارد. نتیجه‌گیری: برای ارتقای کارآمدی خبرنگاران، سنجش سواد اطلاعاتی آنها، مهم و راهبردی است و این مدل می‌تواند، سطح سواد اطلاعاتی خبرنگاران در سازمان های خبری را سنجش نماید. Manuscript profile

سواد اطلاعاتی در دنیای کنونی که عصر تغییرات شتابناک فناورانه و تکثر منابع اطلاعاتی است، اهمیتی فزاینده دارد. به دلیل پیچیدگی روبه افزایش این شرایط، افراد باگزینه های اطلاعاتی متنوع و متعددی در تحقیقات آکادمیک، در محل کار، و در زندگی شخصی روبه رو هستند. لذا مسئله اصلی اصلی تحقیق این است که عوامل و مؤلفه‌های موثر بر سنجش سواد اطلاعاتی خبرنگاران چیست؟ هدف اصلی پژوهش حاضر، طراحی مدل سنجش سواد اطلاعاتی خبرنگاران است. این مطالعه براساس رویکرد کیفی انجام شده است. این پژوهش در بخش کیفی از نظر هدف، اکتشافی و از نوع تحقیقات توسعه‌ای - کاربردی و از جنبه روش گردآوری داده، توصیفی- پیمایشی است. به منظور دست‌یابی به اهداف پیش‌روی در مطالعه حاضر، در گام اول با بررسی‌های جامع کتابخانه‌ای و ارزیابی مطالعات گذشته، عوامل و مولفه‌های سواد اطلاعاتی خبرنگاران شناسایی و استخراج گردید .در گام بعدی با بهره‌گیری از روش دلفی، عوامل و مولفه‌ها شناسایی شدند. جامعه پژوهش حاضر در بخش کیفی، اساتید و متخصصان عرصه خبر هستند. در بخش کیفی از روش نمونه گیری هدفمند استفاده می شود، یعنی تا زمانی اقدام به نمونه گیری می شود که به نقطه اشباع رسیده شود. در پانل خبرگان، 10 نفر انتخاب شدند. برای سنجش و اندازه گیری در بخش کیفی از پرسشنامه دلفی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاصل از روش دلفی نشان می‌دهد پاسخ دهندگان در مجموع، 7 عامل و 30 مولفه برای سواد اطلاعاتی که شامل محیط اطلاعاتی (تسهیلات کامپیوتر، استفاده از اینترنت)، استانداردهای فناوری اطلاعات (برنامه ریزی و مفاهیم فناوری، برنامه ریزی و طراحی تجربه و محیط‌های یادگیری، بهره‌وری و شیوه‌های حرفه ای، موضوعات انسانی، اجتماعی، قانونی و اخلاقی، استفاده از فناوری اطلاعات، خودکارآمدی فناوری اطلاعات)، مهارت‌های سواد اطلاعاتی (یادگیری الکترونیکی، فعالیت‌های تفکر، کاربرد فناوری اطلاعات، ارتباطات اطلاعاتی)، ابزارهای سواد اطلاعاتی (دانش و شناخت ارزیابی سواد اطلاعاتی، عملکرد و شیوه‌های ارزیابی سواد اطلاعاتی، نگرش نسبت به سواد اطلاعاتی، نیاز اطلاعاتی، دسترسی به اطلاعات، استفاده از اطلاعات قانونی و اخلاقی)، عوامل شخصی (سن، سابقه خدمت، تحصیلات جنسیت، درجه، جایگاه اجتماعی و اقتصادی)، عوامل منطقه‌ای (منطقه محل سکونت، منطقه محل کار خبرنگار) و پیامدهای سواد اطلاعاتی (نوآوری سازمانی، اثربخشی، اعتماد، عملکرد مدیریتی) مطرح کردند. Manuscript profile