زمینه: مطالعاتِ دو دهه اخیر در زمینه تفکر استراتژیک، در دو شاخه روانشناسی و مدیریت توسعه یافته است. محققین اخیراً رویکرد تلفیقی که سبب توسعه یک شایستگی سازمانی میشود را پیشنهاد نموده اند. هدف : هدف این پژوهش آن است که مدلی یکپارچه و فرایندی از تفکر استراتژیک به عنوان یک شایستگی سازمانی و به تفکیک دو بعد محتوایی و راهبردی، جهت مدیران شرکت ملی گاز تدوین گردد بطوریکه عناصر محتوایی، راهبردی، عوامل ایجابی منحصربفرد، عوامل زمینه ساز و پیامدهای مورد انتظار آن تبیین گردد. روش: طرح پژوهش، ترکیبی اکتشافی است که از طریق راهبردهای کیفی(داده بنیاد و متاسنتز)مدل مفهومی بدست آمده و سپس از طریق راهبرد کمی، مدل مفهومی پژوهش آزمون و نیکویی برازش آن محاسبه شده است.در بخش کیفی، پس از نمونه گیری هدفمند، از ابزار گردآوری داده شامل مصاحبه نیمه ساختار یافته با مدیران و فیش برداری از اسناد، استفاده شده است.در بخش کمی، براساس قاعده وینزی تعداد نمونه تعیین و ضمن انجام تست STQV6، داده ها با استفاده از پرسشنامه الکترونیکی گردآوری شده است. یافته ها: اقتضائات و الزامات شامل محیطی، سازمانی و ارزشی به عنوان عوامل ایجابی، ویژگی های مدیر بصیر و سازمان کارآفرین به عنوان عوامل زمینه ساز، بعد محتوایی شامل پنج شیوه تفکر واگرا، راهبردها شامل شش شیوه تفکر معطوف به هدف و پیامدهای مورد انتظار شامل چهار قابلیت سازمانی، فرایند تفکر استراتژیک را شکل می دهند. نتایج: تفکر استراتژیک زمانی به عنوان یک شایستگی سازمانی ظهور می یابد که مدیران استراتژیک در محیط سازمانی همچون سازمان کارآفرین، از اقتضائات محیطی و ضرورت آن آگاهی یافته، بصیرت خود را بر پایه شیوه های تفکر واگرا توسعه داده و راهبردهای فکری را در راستای اهداف سازمانی بکارگیرند تا پیامدهای مطلوب سازمانی حاصل گردد. Manuscript profile

مطالعات در زمینه تفکر استراتژیک طی دو دهه اخیر عمدتاً در دو شاخه روانشناختی و مدیریت توسعه یافته است. محققینِ متأخّر رویکرد تلفیقی که سبب توسعه یک شایستگی سازمانی میشود را پیشنهاد نموده اند. براین اساس هدف این پژوهش آن بود که الگوی فرایندی از تفکر استراتژیک به عنوان یک شایستگی سازمانی و به تفکیک دو بعد محتوایی و راهبردی، جهت مدیران شرکت ملی گاز ایران تدوین گردد؛ بطوریکه عناصر محتوایی و راهبردی آن بر حسب اقتضائات محیطی و عوامل زمینه ساز تبیین گردد. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی انجام گرفت که از طریق راهبرد داده بنیاد و کدگذاری متاسنتز عناصر و مؤلفه های شایستگی تفکر استراتژیک تبیین گردید. برای این منظور با بکارگیری روش نمونه گیری هدفمند و انجام مصاحبه های نیمه ساختار یافته با خبرگان و همچنین فیش برداری از اسناد و مدارک، داده های مورد نیاز گردآوری شد. سپس مفاهیم و مقوله های اثرگذار از طریق کدگذاری نظری با رهیافت نظام مند و همچنین پرسشنامه های روش متاسنتز استخراج گردید و نتیجتاً یک قضیه کلی که بیانگر روابط مفهومی و تعمیم یافته ی مؤلفه ها و زیر مؤلفه های الگوی شایستگی تفکر استراتژیک می باشد ارائه شد. یافته ها نشان داد که اقتضائات و الزامات (محیطی، سازمانی و ارزشی) به عنوان عوامل ایجابی، ویژگی های مدیر بصیر و سازمان کارآفرین به عنوان عوامل زمینه ساز، بعد محتوایی (مقوله محوری) شامل پنج شیوه تفکر واگرا، راهبردها شامل شش شیوه تفکر معطوف به هدف و پیامدهای مورد انتظار شامل چهار قابلیت سازمانی فرایند تفکر را شکل می دهند. Manuscript profile