The Effectiveness of Communication Skills Training on Increasing the school bonding on Secondary school male students
Subject Areas : Educational Science
1 - clinical psychology student
Keywords: communication skills, school bonding, Secondary School Students,
Abstract :
The aim of this study was to evaluate the effectiveness of communication skills training on increasing the school bonding on Secondary school male students. The statistical population of this study included all male students of the first high school of Gorgan. 50 People was selected with two-step cluster sampling method and randomly assigned to experimental (25) or control group (25). The members of the experimental group received 8 sessions of 90 minutes receiving communication skills training according to Harji and Dixon's viewpoints, but the control group received no intervention. The data collection tool was a link to the school questionnaire (Springer & Associates, 2009). Multivariate covariance analysis (MANCOVA) was used to compare the averages. The results of covariance analysis showed that the communication skills increase the school bonding of students' in three dimensions: the supporting school relationships, student-school bonding, and student-student bonding. Therefore, it seems appropriate to consider communication skills in schools more seriously.
_||_
اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی بر افزایش پیوند با مدرسه دانشآموزان پسر دوره متوسطه
چکیده
هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی بر افزایش پیوند با مدرسه دانشآموزان بود. پژوهش از نوع نیمه آزمایشی (پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل) و جامعۀ آماری شامل کلیۀ دانشآموزان پسر دوره متوسطه اول شهر گرگان بود. به منظور انتخاب آزمودنیها با استفاده از روش نمونه گیری خوشهای دو مرحلهای نمونهای به حجم 50 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (25 نفر) و گروه کنترل (25 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش در طول هشت جلسه 90 دقیقهاي (هر هفته 1 جلسه) تحت آموزش مهارتهای ارتباطی بر اساس دیدگاه هارجی و دیکسون قرار گرفتند. ابزار جمعآوری دادهها، پرسشنامه پیوند با مدرسه (اسپرینگر و همکاران،2009) بود. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آمار استنباطی (تحلیل کواریانس چندمتغیره) و با کمک نرمافزار SPSS-19 انجام شد. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش مهارتهاي ارتباطي بر پیوند با مدرسه دانش آموزان در سه بعد روابط حمایتگرانهی مدرسه، پیوند دانشآموز- مدرسه و پیوند معلم- دانشآموز تاثیر مثبت دارد (01/0>P). بنابراین شایسته به نظر میرسد که آموزش مهارتهای ارتباطی در مدارس به صورت جدیتر، مدّ نظر قرار گیرد.
کلیدواژهها: مهارتهای ارتباطی، پیوند با مدرسه، دانشآموزان دوره متوسطه
مقدمه
مدرسه منبع مهم دلبستگی نوجوانان محسوب میگردد و نحوه تدریس معلم، جو کلاس و مدرسه، شیوه رهبری معلم و فعالیتهای فوق برنامه همگی موجبات نگرش مثبت دانشآموزان نسبت به مدرسه را فراهم میآورد (شیخ الاسلامی و همکاران، 188:1397). مفهوم پیوند با مدرسه با عناوین متفاوتی چون وجود دلبستگی به مدرسه، میزان مشارکت در مدرسه، احترام به ارزشهای مدرسه، تعهد و باور به قوانین مدرسه نگریسته میشود (حجازی، اژه ای و رنجبر،85:1392). هاوکینز و همکاران پیوند با مدرسه را به عنوان دلبستگی، ارتباط عاطفی مثبت، تعهد و سرمایهگذاری شخصی نسبت به مدرسه میدانند (رضایی شریف و همکاران، 18:1391). پیوند با مدرسه به احساس مقبولیت، احساس ارزشمندی، مورد حمایت و تشویق قرار گرفتن از جانب معلمان و همچنین به عنوان قسم مهمی از زندگی و فعالیتهای کلاسی دانش آموزان اطلاق میگردد(رضایی شریف و همکاران، 1393). از منظر نظریه توسعه اجتماعی نیز، سه عنصر متمایز پیوند با مدرسه عبارت است از: دلبستگی به مدرسه، تعهد به مدرسه و اعتقاد به ارزشهای مدرسه (صادقی و بیرانوند، 21:1391). بنابراین، صرف نظر از اینکه این مفهوم چگونه درک میشود، میزان بالای پیوند با مدرسه با بهبود رفتارهای مثبتی چون، خودکارآمدی تحصیلی، افزایش انگیزش تحصیلی و نمرات بالا در مدرسه (استرمن1، 2000؛ ونتزل2، 1998)، سطوح پایین مشکلات رفتاری چون مصرف مواد، فعالیتهای پرخطر جنسی، قلدری، سرقت و خرابکاری (باتیسیچ3 و هوم،1997) در دانش آموزان همراه است. احساس پیوند با مدرسه با فراهم آوردن محیطی سالم برای دانش آموزان، موجب کسب شخصیت مستقل و اجتماعی شدن ایشان و تعهد به ارزشها و قوانین مدرسه گردیده و یک هدف مداخلهای مهم برای مداخلههای مدرسه محور و یک راه کارآمد جهت کاهش مشکلات رفتاری نوجوانان است (هاشمی و همکاران،3:1394).
از سوی دیگر ، در دوران نوجوانی، به ویژه در دوران تحصیلات متوسطه سطح پیوند مدرسه ممکن است به دلیل تغییر زمینه های همکاری بین معلم و دانشآموزان، انتظارات مدرسه و همچنین تعداد بیشتر معلمان تغییر نماید. به اعتقاد محققان ویژگیهای مدارس متوسطه، چون تعداد زیاد معلمان و تمرکز زیاد بر رقابت دانشآموزان، ممکن است صمیمیت کمتر با معلم و در نتیجه افت پیوند را موجب شود (ستایشی، جعفری و هرندی، 113:1398). در چنین شرایطی نوجوانانی که با کمبود مهارتهای فردی، شناختی و اجتماعی مواجه هستند، مستعد ابتلاء به کژرفتاری و بدرفتاری هایی چون: مصرف مواد مخدر، قلدری، خشونت، بیماری های مقاربتی و دیگر چالشهای اجتماعی هستند. بنابراین، آموزش مهارتهای مورد نیاز در جنبه های عاطفی، شناختی، رفتاری و انعطاف پذیری نقش مهمی در تضمین موفقیت شخصی و اجتماعی نوجوانان ایفا میکنند (رضایی و یوسفی،85:1398). در این خصوص، آموزش مهارت های ارتباطی به عنوان یک منبع ضروری برای توسعه روان شناختی، عاطفی، شناختی، رفتاری و انعطافپذیری شناخته شده است (پراجاپاتی و شارما4،4:2017).
مهارتهای ارتباطی، کمک می کند تا دانشآموزان در محیط های مختلف، بتوانند با افراد متفاوت به صورت مطلوبی ارتباط برقرار نموده، نقش های اجتماعی را پذیرفته و از راهبردهای مناسب در مواجهه با موقعیت های چالش آفرین برخوردار باشند (سازمان بهداشت جهانی،2016). لوپز و دوبایس5 (2005) معتقدند، دانشآموزانی که در برقراري روابط دوستانه با همسالان توانمندی بیشتری از خود بروز میدهند، بيشتر از دیگر دانش آموزان به مدرسه علاقه مند بوده، تکالیف خود را به موقع انجام داده و نسبت به قوانین مدرسه سازگاری بیشتری را نشان می دادند. فریلیچ و شچمن6 (2010) در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که بسياري از دانشآموزانی که در سازگاری با دیگران و انجام امور تحصیلی ناتوان هستند، دارای نقص در مهارتهای ارتباطیاند، این دانش آموزان اغلب از مدرسه و انجام تکالیف درسی گریزانند و اغلب در مدرسه از سوی معلمان نادیده گرفته می شوند. هدمن7 و همكاران (2013) در پژوهش خود نشان دادند كه مهارتهاي ارتباطي، باعث بهبود سازگاري اجتماعي، افزايش پيشرفت تحصيلي، ارتباطات اجتماعي دانشآموزان با همسالان، همكلاسي و معلمان میگردد. علامه و همکاران (1396) نیز در پژوهشی دریافتند که سطوح بالای احساس تنهایی و پیوند با مدرسه ضعیف میتواند به عدم برقراری ارتباط مناسب و بروز رفتارهای پرخاشگرانه منجر گردد. یگانه شمامی و همکاران (1394) نیز در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که آموزش مهارتهاي ارتباطي بر انگيزش تحصيلي و سازگاري تحصيلي دانشآموزان دوره متوسطه تأثير دارد. به طور کلی یکی از عوامل آسیبزا در موضوع سلامت روان، فقدان تواناییهای ارتباطی لازم و اساسی در مواجهه با مشکلات زندگی می باشد. همچنین، از آنجایی كه يكي از مشكلات عمده مدارس، مشكلات ارتباطي دانشآموزان است كه اغلب به صورت الگويي ماندگار و مخرب تا بزرگسالي ادامه مييابد، و نظر به اینکه آموزش مهارتهاي ارتباطي براي دانشآموزان دوره متوسطه همواره به عنوان يكي از اهداف عالي نظام رسمي تعليم و تربيت مورد توجه صاحبنظران اين حوزه ميباشد، یافتههای این پژوهش میتواند در حوزه نظری بدنه تأثیر دانش و آموزش مهارتهای ارتباطی بر افزایش پیوند با مدرسه را توسعه دهد و از بعد کاربردی میتواند در عرصه نظام آموزش و پرورش مورداستفاده تمامی برنامه ریزان درسی، طراحان آموزشی و متولیان امر تعلیم و تربیت و همچنین مدیران، معلمان و مربیان قرار گیرد. بنابراین به دلیل نقش پيوند دانش آموزان با مدرسه به عنوان یک نهاد اجتماعی، مساله اساسی پژوهش حاضر این است که آیا آموزش مهارتهای ارتباطی بر پیوند با مدرسه دانشآموزان پسر دوره متوسطه تاثیر دارد؟
الگوی تاثیر مهارت های ارتباطی بر پیوند با مدرسه دانش آموزان در نمودار 1 نشان داده شده است:
نمودار1. مهارتهای ارتباطی و پیوند با مدرسه (مادوکس و پرینز،2003)
روششناسی
روش پژوهش نیمه تجربی و از نوع طرح پيش آزمون- پس آزمون با گروه كنترل است. جامعـة آماري پژوهش، شامل کلیه دانشآموزان پسر دوره متوسطه اول شهر گرگان بود. نمونه مورد نظر به روش خوشهای دو مرحلهای انتخاب شد. به این ترتیب که شهر گرگان به پنج بخش (شمال، جنوب،غرب شرق و مرکز) تقسیم و از هر بخش یک مدرسه انتخاب گردید. سپس پرسشنامه پیوند با مدرسه در بین دانشآموزان توزیع شد و از بین دانشآموزانی که در پیوند با مدرسه نمره پایینتر از حد میانگین کسب کرده بودند 50 دانشآموز انتخاب و به صورت تصادفی 25 نفر در گروه آزمایش و 25 نفر در گروه کنترل گمارده شدند.
ابزار پژوهش
مقیاس پیوند با مدرسه:
این مقیاس توسط اسپرینگر و همکاران (2009) ساخته شده است. این مقیاس 10 ماده دارد و دارای سه زیر مقیاس "روابط حمایتگرانهی مدرسه (4 ماده)، پیوند دانشآموز- مدرسه (4 ماده) و پیوند معلم- دانشآموز (2 ماده) می باشد. پاسخ دهندگان باید نظر خود را بر اساس یک مقیاسِ لیکرت 5 درجهای، از کاملا موافقم= 5 ،تا کاملا مخالفم = 1 اعلام کنند. اسپرینگر و همکاران(2003) روایی سازهی این مقیاس را با روش تحلیل عاملی خوب گزارش کرده اند. همچنین در این پژوهش نیز ضریب پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه 84/0 و برای ابعاد سه گانه "روابط حمایت گرانهی مدرسه"،"پیوند دانش آموز- مدرسه" و "پیوند معلم- دانش آموز" به ترتیب 74/0 ،72/0 ،72/0 گزارش شده است. این مقیاس توسط خضری(1391) به فارسی برگردانده شده و این پژوهشگر با روش تحلیل عامل تأییدی، روایی این مقیاس را در نمونه ایرانی مطلوب گزارش کرده است.
شیوه اجرا
بعد از انتخاب نمونه و تقسیم آن به دو گروه آزمایش (25 نفر) و کنترل (25 نفر)، شركت كنندگان گروه آزمايش 8 جلسه 90 دقیقه اي (هر هفته 1 جلسه) آموزش مهارت های ارتباطی بر اساس دیدگاه هارجی و دیکسون (2004؛ به نقل از احمدی و همکاران، 1392) را دریافت و شركت كنندگان گروه كنترل هيچگونه آموزشي را دريافت نكرده و به روال عادي خود ادامه دادند. در ادامه پس از اتمام آموزش پرسشنامه پیوند با مدرسه به عنوان پس آزمون در هر دو گروه اجرا گردید. خلاصه جلسات آموزش مهارت های ارتباطی در جدول 1 ارائه شده است:
جدول1. خلاصه جلسات آموزش مهارت های ارتباطی بر اساس دیدگاه هارجی و دیکسون (2004)
جلسه | محتوا |
اول | معارفه اعضاي گروه به يكديگر و بيان اهداف و ضرورت يادگيري مهارت هاي ارتباطی |
دوم | آشنايي با انواع مدل هاي ارتباطي، مزايا و معايب هر كدام |
سوم | تشريح پل ها و موانع ارتباطي |
چهارم | زبان غير كلامي و تفسير آن، خصوصيات فيزيكي و عوامل محيطي |
پنجم | انتخاب دقيق كلمات، انعكاس معاني و احساسات |
ششم | انواع گوش دادن، موانع گوش دادن و تسلط بر مهارت هاي گوش دادن |
هفتم | انواع ابراز وجود، فوايد و كاركردهاي آن و شيوه هاي بيان نظر خود |
هشتم | پرورش قدرت نه گفتن، جمع بندي مطالب گفته شده و انجام پس آزمون. |
در نهايت دادههاي جمع آوري شده با استفاده از آزمون تحليل كواريانس در نرم افزار SPSS.19 تجزيه و تحليل شد.
نتایج درج شده در جدول 2 گویای آن است که در مرحله پیش آزمون میانگین و انحراف معیار هر یک از گروهها در خرده مقیاسهای روابط حمایتگرانهی مدرسه، پیوند دانش آموز- مدرسه و پیوند معلم- دانش آموز هر یک از گروه ها به ترتیب گروه کنترل 50/9 و 54/8 و 75/5 و گروه آزمایش 70/8 و 03/9 و 54/5 و در مرحله پس آزمون برای گروه کنترل 40/9 و 90/8 و 04/6 و برای گروه آزمایش 45/14 و 92/19 و 53/9 بود. با توجه به ميانگين نمره هاي پيش آزمون و پس آزمون در جدول 2 مشخص ميگردد كه ميانگين نمرههاي دانشآموزان گروه آزمايش در پس آزمون و در متغيرهاي روابط حمایتگرانهی مدرسه، پیوند دانش آموز- مدرسه و پیوند معلم- دانش آموز افزايش يافته است.
جدول2. میانگین و انحراف معیار پیش آزمون و پس آزمون متغیرهای وابسته دو گروه کنترل و آزمایش
خرده مقیاس های پیوند با مدرسه | گروه ها | گروه کنترل | گروه آزمایش | ||
میانگین | انحراف معیار | میانگین | انحراف معیار | ||
روابط حمایتگرانهی مدرسه | پیش آزمون | 50/9 | 11/3 | 70/8 | 90/2 |
پس آزمون | 40/9 | 09/3 | 45/14 | 56/4 | |
پیوند دانش آموز- مدرسه | پیش آزمون | 54/8 | 19/3 | 03/9 | 95/2 |
پس آزمون | 90/8 | 51/10 | 92/19 | 38/7 | |
پیوند معلم- دانش آموز | پیش آزمون | 75/5 | 36/4 | 54/5 | 01/5 |
پس آزمون | 04/6 | 87/2 | 53/9 | 03/1 | |
پيش از آنكه معناداري تأثير آموزش مهارتهاي ارتباطي بر پیوند با مدرسه را مورد بررسي قرار گیرد، پيش شرطهاي تحليل كواريانس از جمله نرمال بودن دادهها و همگني واريانسها بررسي گردید. جهت بررسي نرمالیتی دادهها از آزمون کلموگروف- اسميرنوف (جدول 3) استفاده شد. بر اساس نتایج درج شده در جدول 3 و مقدار Z کمتر از 96/1 و سطح معناداری بالاتر از 5/0 میتوان چنین استنباط کرد که توزیع متغیر پیوند با مدرسه و خرده مقیاسهای آن در جامعه نرمال است.
جدول 3. آزمون معنيداري كلموگروف- اسميرنوف براي بررسي طبيعي بودن توزيع نمرات متغيرها
متغیر ها | كلموگروف- اسميرنوف | سطح معنی داری |
روابط حمایتگرانهی مدرسه | 003/1 | 49/0 |
پیوند دانش آموز- مدرسه | 29/1 | 18/0 |
پیوند معلم- دانش آموز | 89/0 | 78/0 |
همچنين جهت آزمون فرض همگني واريانس ها از آزمون لوين (جدول 4) استفاده شد.
جدول 4. آزمون لوین بررسی پیش فرض همگنی واریانس ها
متغیرها | F | Df1 | df2 | Sig |
روابط حمایتگرانهی مدرسه | 594/0 | 1 | 48 | 446/0 |
پیوند دانش آموز- مدرسه | 201/1 | 1 | 48 | 651/0 |
پیوند معلم- دانش آموز | 17/0 | 1 | 48 | 825/0 |
نتایج درج شده در جدول 4 نشان می دهد، که مفروضه همگنی ماتریسهای واریانس- کواریانس در مورد پیوند با مدرسه و خرده مقیاس های آن نيز رعايت شده است و گروه ها داراي تجانس بوده و همگن مي باشند.
جدول 5. نتایج تحلیل کواریانس تفاوت دو گروه آزمایش و کنترل در پیوند با مدرسه در پس آزمون
منبع تغییرات | مجموع مجذورات | درجه آزادی | میانگین مجذورات | F | سطح معناداری | مجذور اتا |
مدل تصحیح شده | 06/56 | 2 | 03/28 | 38/5 | 001/0 | 64/0 |
تعامل | 75/378 | 1 | 75/378 | 76/70 | 001/0 | 80/0 |
پیش آزمون | 19/55 | 1 | 19/55 | 61/8 | 001/0 | 65/0 |
گروه | 46/31 | 1 | 46/31 | 04/6 | 000/0 | 80/0 |
خطا | 12/156 | 47 | 20/5 |
|
|
|
کل | 1194 | 50 |
|
|
|
|
همانگونه که در جدول 5، مشاهده می شود، خلاصهی تحلیل کواریانس بیانگر آن است که بين نمرات پیوند با مدرسه گروه آزمايش و كنترل در مرحله پس آزمون در سطح 05/0 P< تفاوت معنيدار وجود دارد. بدین معني كه آموزش مهارتهاي ارتباطي بر ابعاد پیوند با مدرسه دانشآموزان تأثير مثبت و معنادار دارد.
بحث و نتیجه گیری
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی بر افزایش پیوند با مدرسه دانش آموزان پسر دوره متوسطه اول شهر گرگان انجام شد. یافتههای پژوهش نشان داد که آموزش مهارتهای ارتباطی میتواند پیوند با مدرسه دانشآموزان را افزایش دهد. این یافته با نتایج پژوهشهای یگانه شمامی و همکاران (1394)، حجازی و همکاران(1392)، فریلیچ و شچمن (2010)، لوپز و دوبایس (2005) و فریدریکس و همکاران(2004) که نشان دادند مهارتهای ارتباطی دانش آموزان، حس تعلق و تعهد به مدرسه را از طریق تحت تأثیر قرار دادن یادگیری گروهی مشارکتی، عملکرد، بازی و بهبود پیوند اجتماعی تقویت میکند، همخوانی دارد. در تبیین این مساله میتوان بیان نمود که، مهارتهای ارتباطی به عنوان زیربنا و پایه ارتباط های بین فردی به شمار میروند و یادگیری این مهارتها از جانب دانش آموزان موجب ایجاد تعامل مناسبتر با همسالان، معلمان و سایر عوامل مدرسه گردیده و موجب میشود که دانش آموزان رفتارهای قابل قبول بیشتری را از خود به نمایش بگذارند، ارتباطات را به عنوان وسيلهاي جهت حل مشكلات دانسته و در زمينه تحصيل، به گونهاي سازگارتر عمل کنند، عواطف و احساسات خود و ديگران را به خوبي شناخته، به دقت ارزيابي نموده و بدین طریق حمایتهای عاطفی و اجتماعی بیشتری را کسب کنند (سیهان8،2006). اين دانش آموزان در سايه برقراري ارتباط مؤثر با معلمان و سايرین، مدرسه را محيطي امن و مفيد ارزيابي كرده و نسبت به بودن در محیط آموزشی از خود اشتیاق بیشتری نشان میدهند.
همچنین مدل رشد اجتماعی، ارتباط و مشارکت با دیگران را به عنوان یکی از ابعد اصلی پیوند با مدرسه و پیش شرط آن می دادند (کاتالانو و هاوکینز،1996). لذا از طریق یادگیری این مهارتها میتوان امیدوار بود که پیوند دانش آموز- معلم، پیوند دانش آموز- مدرسه و وجود روابط حمایتگرانه در مدرسه افزایش یافته و نقش و مشارکتِ دانشآموزان در فرایندها و فعالیتهای مدرسه ارتقاء یابد. چراکه اگر دیدگاه دانشآموزان نسبت به روابط با دیگران مثبت باشد و توانایی برقراری ارتباط موثر و سازنده را دارا باشند، علاوه بر احساس تعلق به مدرسه، در آینده نیز روابط مطلوبتر و عمیق تری با اطرافیان خواهند داشت. پیوند با مدرسه اعمالی چون حمایت از دیگران، ارتباط متقابل با آنها و همچنین سرمایه گذاری عاطفی در ارتباطات را شامل میگردد و میتواند بسیاری از سوء رفتارهای نوجوانان را کاهش دهد چرا که موجب افزایش هزینه های رفتارهای ناسازگارانه و منفی میگردد (لیلجبرگ9 و همکاران، 2010). لذا پیوند با مدرسه مبتنی بر تعاملات است و تعاملات مناسب در سایه برخورداری از مهارتهای ارتباطی مطلوب ایجاد می گردد، به بیان دیگر مهترین عنصر پیوند با مدرسه ارتباط مؤثر دانشآموزان با اعضای جامعه مدرسه، میزان تعلق افراد به اهداف جمعي و یا میزان دخالت اعضا در فعالیتهای اجتماعي است (روو10همکاران،2007) و این مهم در اثر آموزش شیوههای موثر برقراری ارتباط به دانش آموزان حاصل میگردد.
در تبييني ديگر ميتوان گفت كه از آنجا كه آموزش و تمرين باعث پيشرفت مهارتهاي ارتباطي ميشود، بنابراين برنامههاي آموزشي در اين زمينه، دانشآموزان را تبديل به افرادي مؤثر و وظيفهشناس ميكند. مهارتهاي ارتباطي ضعيف دانشآموزان سبب مشكلات تحصيلي ميگردد. از اين رو، افزايش مهارتهاي ارتباطي و برقراري جو دوستانه در بين دانشآموزان به عنوان يكي از استراتژيهاي مورد استفاده جهت برقراري سازگاري در محيط مدرسه محسوب ميشود. آموزش مهارتهاي ارتباطي ميتواند به دانشآموزان كمك كند، تا عواطف و احساسات خود و ديگران را به خوبي بشناسند و آنها را به دقت ارزيابي كنند و از اين طريق بتوانند حمايت اجتماعي و عاطفي بيشتري از محيط خود كسب كنند، که این امر به نوبه خود می تواند موجبات پیوند بیشتر با مدرسه را فراهم آورد. با توجه به تمامی نتایج مورد بررسی و همینطور پژوهش فوق، میتوان اذعان داشت که آموزش مهارتهای ارتباطی در افزایش پیوند با مدرسه نقش بسیار مهم و قابل توجهی دارد و خاطرنشان میشود که آنچه در افزایش پیوندبا مدرسه بیشترین اثر را دارد فراگرفتن مهارتهای ارتباطی است که امید است آموزش این مهارت به عنوان یک واحد درسی برای تمامی سنین و مقاطع تحصیلی از سوی برنامه ریزان درسی تدوین، تنظیم و قابل اجرا گردد. از محدودیتهای این پژوهش میتوان به محدودیت تعمیم نتایج این پژوهش به جمعیتهای دیگر اشاره کرد؛ این تعمیم باید با احتیاط انجام شود. لذا جهت تعمیم پذیری بیشتر نتایج پژوهش حاضر، پیشنهاد می گردد تحقیقات آتی در جامعه دختران و در مقاطع دیگر اجرا شود. همچنین عوامل متعددی بر پیوند با مدرسه اثر دارد که کنترل کردن همه آن متغیرها کار دشواری است. بینابراین پژوهش های آتی می توانند به سایر عوامل دخیل در پیوند مدرسه بپردازند.
پیشنهادهای ذیل با توجه به نتایج پژوهش می تواند در فرایند افزایش پیوند با مدرسه در دانشآموزان مفید فایده واقع گردد:
1) برنامهای مدون جهت آموزش مهارتهای ارتباطی بصورت کارگاههای آموزشی و یا تدوین کتابی توسط آموزش وپرورش با مشارکت برنامه ریزان درسی در این زمینه، به عنوان یک واحد یا برنامه درسی برای مقاطع مختلف تحصیلی در نظر گرفته شود.
2) همچنین پیشنهاد می گردد در دوره های آموزش خانواده به والدین در مورد اهمیت مهارتهای ارتباطی و آموزش آن توضیحات لازم ارایه گردد.
3) پیشنهاد میگردد با توجه به ارتباط متقابل و تعامل سازنده مدرسه با اجتماع و نقش مهم آن در پرورش اجتماعی دانشآموزان، در خصوص فضای فرهنگی- اجتماعی مدارس و شیوههای انطباق محتوی، هدفها و روشهای تربیت اجتماعی مدرسه با واقعیتهای جامعه پژوهشهای بیشتری صورت گیرد.
کتابنامه
حجازی، الهه؛ اژه‌ای، جواد؛ رنجبر، غفار (1392). پیشبینی ارتباط با مدرسه بر اساس دلبستگی به والدین و همسالان، فصلنامه خانواده پژوهی، 33 (1):97-84.
خضری، حسن. (1393). مدلِ رابطه ی علّی متغیرهای عمدهی اثرگذار- پیوند خانوادگی، شیوه های فرزند پروری، وضعیت اجتماع- اقتصادی خانواده، پیوند با مدرسه، زورگویی کردن و قربانی زورگویی بودن- با عملکرد تحصیلی دانش آموزان مقطع راهنمایی، پایان نامه دکتری روانشناسی تربیتی: دانشگاه علامه طباطبایی.
رضایی زینب؛ یوسفی، فریده (1398). رابطه پیوند با والدین و بهزیستی مدرسه: نقش واسطه‌ای جهت‌گیری عمومی علیت. فصلنامه علمی- پژوهشی خانواده و پژوهش، ۱۶ (۴):۸۳-۱۰۴.
رضایی شریف، علی؛ حجازی، الهه؛ قاضی طباطبایی، محمود؛ اژه ای، جواد (1393). ساخت و آماده سازی پرسشنامه پیوند با مدرسه (SBQ) در دانش آموزان. مجله روانشناسی مدرسه، 9 (3): 67-55.
رضایی شریف، علی؛ قاضی طباطبایی، محمود؛ حجازی، الهه؛ اژه ای، جواد (1391). بررسی دیدگاه دانش آموزان درباره پیوند با مدرسه: یک مطالعه کیفی، مجله روان شناسی، 16 (1): 35-16.
ستایشی اظهری، محمد؛ محبی، مینا؛ جعفری هرندی، رضا (1398). مقایسه پیوند با مدرسه در نیمرخ‌های مختلف انگیزشی دانشآموزان: تحلیل مبتنی بر شخص. پژوهشهای آموزش و یادگیری، ۱۶ (۱) :۱۱۱-۱۲۲.
شیخ الاسلامی، علی؛ کریمیان پور، غفار؛ محمدی، یسری (1397). پیشبینی پیوند با مدرسۀ دانشآموزان براساس حمایت تحصیلی و خودپندارۀ تحصیلی. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 15 (30): 206-187.
صادقی، مسعود؛ بیرانوند، زینب (1391). تاثیر آموزش مثبت نگر گروهی بر پیوند با مدرسه در دانش آموزان دختر دوره متوسطه، پژوهش نامه روان شناسی مثیت، 3 (2): 35-19.
علامه، عاطفه؛ شیرآلی نیا، خدیجه؛ ایمانی، مهدی (1396). مقایسه احساس تنهایی و پیوند با مدرسه در دانش آموزان پسر دارای رفتارهای پرخاشگرانه و عادی، فصلنامه پژوهش های نوین روان شناختی، 12 (46): 146-123.
هاشمی, تورج, واحدی, شهرام, محبی, مینا. (1394). رابطه ساختاری پیوند با مدرسه و والدین با رضایت تحصیلی و کنترل تحصیلی: نقش میانجی‌گری خودکارآمدی تحصیلی. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 3 (5):20-1.
يگانه شمامي، ليلا؛ خسرو جاويد، مهناز؛ و حسين خانزاده، عباسعلي (1394). تأثير آموزش گروهي مهارتهاي ارتباطي در سازش يافتگي و همدلي دانش آموزان. مجله علوم رفتاري، 9 (32)،81-74.
Battistich, B., & Hom, A. Z. (1997). The relationship between students’ sense of their school as a community and their involvement in problem behaviors. American Journal of Health, 87, 1997-2001.
Bryant, A., Schulenberg, J., Bachman, J., O’Malley, P., & Johnston, L. (2000). Acting out and lighting up: Understanding the links among school misbehavior, academic achievement, and cigarette use (Monitoring the Future Occasional Paper No. 46). An Arbor: University of Michigan Institute for Social Research.
Ceyhan, A. A. (2006). An Investigation of Adjustment Levels of Turkish University Students whit Respect to Perceives Communication Skill Levels. Journal of Social Behavior and Personality, 34(4), 367-380.
Freilich, R., & Shechtman, Z. (2010). The contribution of art therapy to the social, emotional, and academic Adjustment of children with learning disabilities. The Arts in Psychotherapy, 37(4), 97–105.
Galagali, P. M. (2011). Adolescence and life skills. In R. Olyai & D. K. Dutta (Eds.), Recent advances in adolescent health (pp. 209–218). New Delhi: JAYPEE Brothers Medical Publishers (P) LTD.
Hedman, E., Mortberg, E., Hesser, H., Clark, D.M., Lekander, M., Andersson, E., & Ljotsson, B. (2013). Mediators in psychological treatment of social anxiety disorder: Individual cognitive therapy compared to cognitive behavioral group therapy. Behavior Research and Therapy, 51(10), 696-705.
Langford, B. H., Badeau , S. H., & Legters, L. (2015). Investing to improve the well-being of vulnerable youth and young adults: Recommendations for policy and practice.
Liljeberg, J.F., Eklund J.M., Fritz, M. V., & Klinteberg, B. (2010). Poor school bonding and delinquency over time: Bidirectional effects and sex differences. Journal of Adolescence, 34(1), 1-9.
Lopez, C., & Dubois, D. L. (2005). Peer victimization and rejection: Investigation of an integrative model of effects on emotional, behavioral, and academic adjustment in early adolescence. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 34, 25-36
Osterman, K. (2000). Students’ need for belonging in the school community. Review of Education Research, 70, 323-367.
Prajapati, R., Sharma, B., & Sharma, D. (2017). Significance of life skills education. Contemporary Issues in Education Research, 10(1), 1–6.
Rowe, F., Steward. D.& Paterson. C. (2007). promoting school connectedness through whole school approaches. Health Education, 107(6), 524-542.
Wentzel, K. (1997). Student motivation in middle school: The role of perceived pedagogical caring. Journal of Educational Psychology, 89, 411-419.
WHO. (2016). Regional framework for introducing life skills education to promote the health of adolescents. World Health Project: ICP HSD 002/II.
The Effectiveness of Communication Skills Training on Increasing School Bonding among High School Students
Abstract
The purpose of this study was to evaluate the effectiveness of communication skills training on increasing school bonding. The statistical population of the study included all male high school students in Gorgan city. 50 patients were selected by two-stage cluster sampling and randomly assigned to two experimental (n=25) and control (n=25) groups. The experimental group received 8 sessions of 90 minutes (1 session per week) of communication skills training based on Harvey and Dixon's perspective, but the control group did not receive any intervention. The data collection tool was the School Bonding Questionnaire (Springer et al., 2009).Multivariate analysis of covariance (MANCOVA) was used to compare the means. The results showed that teaching communication skills to students enhance school supportive relationships, student-school bonding and teacher-student bonding. Therefore, it seems appropriate to consider communication skills training in schools more seriously.
Keywords: High School Students, Communication Skills, School Bonding
[1] Osterman
[2] Wentzel
[3] Battistich & Hom
[4] Prajapati
[5] Lopez & Dubois
[6] Freilich & Shechtman
[7] Hedman
[8] Ceyhan
[9] Liljeberg
[10] Rowe
