Analysis of Sustainable Urban Development Indicators on Urban Neighborhood Performance (Case Study: Bonab City Neighborhoods)
Sustainable Urban Development Indicators on Urban Neighborhood
Subject Areas : The geography of inequality
Azadeh Arbabi Sabzevari 1 , HAMED ALEESMAEIL 2
1 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر
2 - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران
Keywords: Efficiency, urban areas, sustainable urban development, data coverage analysis, Bonab,
Abstract :
Introduction: Cities are considered to be the main cause of instability in the world, and following the change in urban development and development factors, the discussion of sustainability and sustainable development regardless of residential neighborhoods and uncertain urbanization will be. Objectives: The purpose of this study is to analyze the indicators of sustainable urban development on the performance of Bonab neighborhoods. Methods:. The present article is a descriptive-analytical in terms of practical purpose and is a descriptive-analytical method for examining the criteria of sustainable urban development in the form of three selected indicators and 57 sub-indicators of urban sustainable development. For information analysis, Pearson correlation coefficients, multivariate regression, data cover analysis, cross -performance, sensitivity analysis, and SPSS and dea Slover software have been used. Results and Discussion: The results of this study showed that due to the input indicators and output of sustainable urban development of 8 neighborhoods (4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 13), with an efficiency less than one percent As an inefficient neighborhoods and 5 neighborhoods (1, 2, 3, 6, 8), they are recognized as an efficient unit in terms of sustainable urban development indicators. One of the most important factors in neighborhoods is a great use of inputs against the production of small outputs. Conclusion: Inappropriate spatial distribution of urban activities and facilities and services across the city, the life of the livestock, the inconsistencies between the organs and organizations associated with the planning in the city of Bonab, and the lack of optimal use of factors. That is the difference in the performance of neighborhoods. In the meantime, inefficient neighborhoods must change their input indicators to move towards sustainable urban development. Conclusion: Inappropriate spatial distribution of urban activities and facilities and services across the city, the life of the livestock, the inconsistencies between the organs and organizations associated with the planning in the city of Bonab, and the lack of optimal use of factors. That is the difference in the performance of neighborhoods. In the meantime, inefficient neighborhoods must change their input indicators to move towards sustainable urban development.
The main solution to the elimination of inequality and bringing the neighborhoods of the city of Bonab to the efficient boundary is to follow the standards of social justice in all urban dimensions.
Akbari, M. (2013). The Role of the Middle Cities in Regional Development, Masters Thesis, under the guidance of Dr. Mirjaf Mousavi, Payam Noor University in Rasht. (in Persian)
Ameen, R. F. M. & Mourshed, M. (2017). Urban environmental challenges in developing countries—A stakeholder perspective, Habitat International, 64, 1–10.
Ameen, R. F. M. & Mourshed, M. (2019). Urban sustainability assessment framework development: The ranking and weighting of sustainability indicators using analytic hierarchy process, Sustainable Cities and Society, 44, 356–366.
Amoushahi, S., Salmanmahiny, A., Moradi, H., Mikaeili Tabrizi, A. R., & Galán, C. (2023). An Analysis of the Importance of Sustainable Urban Development Indicators in Iran and its Comparison With Global Indicators. Town and Country Planning, 15(1), 53-71. (in Persian)
Arab Ameri, R., Arghan, ,. A., & kamyabi, S. (2020). Comparative Study and Analysis of the Effects of Neighborhood Sustainability Indicators Case Study: New City of Rudian. Sustainable city, 3(3), 17-32. (in Persian)
Azani, M., Mokhtary Malek Abadi, R., & Haji Aghajooni Kashy, S. (2014). Investigating the Local Sustainable Development Indicator (Case Study Isfahan Region 1). Spatial Planning, 4(2), 129-152.
Barrow, Th. G. (1997). Sustainable Development: Concept, Value and Practice, Translated by Seyyed Ali Badri, Journal of Geographical Research, No. 44, Mashhad. (in Persian)
Cappa, F., Franco S., & Rosso, F. (2022). Citizens and cities: Leveraging citizen science and big data for sustainable urban development. Business Strategy and the Environment. 31(2), 648-667.
Dehbalaei M, Memarzadeh Tehran G, Danesahfard K. (2023). Key Factors in Evaluating the Implementation of the Sustainable Urban Development Policy in the Framework of the Sixth Plan. GeoRes. 38 (2) :161-170. (in Persian)
Environmental Consulting Engineers. (2003). Preliminary Studies of Bonab City Detailed Plan, First Stage, Housing and Urban Development Organization of East Azerbaijan Province. (in Persian)
Faivre, N., Fritz, M., Freitas, T., de Boissezon, B., & Vandewoestijne, S. (2017). “Nature-Based Solutions in the EU: Innovating with nature to address social, economic and environmental challengesˮ, Environmental Research, 159, 509–518.
Haidar, E. A. & Bahammam, A. S. (2021). An optimal model for housing projects according to the relative importance of affordability and sustainability criteria and their implementation impact on initial cost, Sustainable Cities and Society, 64, 102535.
Hansson S., Arfvidsson, H., & Simon, D. (2019). Governance for sustainable urban development: The double function of SDG indicators. Area Development and Policy. 4(3), 217-235.
Hekmatniya, H., & Mousavi. M. (2006). Evaluation of Sustainable Urban Development Indicators in Yazd City, First Geography Conference and 21st Century, Islamic Azad University of Najaf Abad Branch. (in Persian)
Iran Statistical Center, Statistical Yearbook of East Azerbaijan Province, 2011. (in Persian)
Kalantari Khalil Abad, H., Abu Bakri, T., Qaderi, R., & Pourali, M. A. (2012). Evaluation of the Recommendation of Urban Development Indicators in the Border Regions (Case: Piranshahr City), City Management Quarterly, 10 (30), 221-207. (in Persian)
Kaur, H., & Garg, P. (2019). Urban sustainability assessment tools: A review, Journal of Cleaner Production, Vol 210, 146-158.
Latifi, G. (2003). Sustainable Urban Development of Cultural Development, Journal of Social Sciences (Special Urban Planning), 22, 13-25. (in Persian)
Masoumi, S. (2006). Neighborhood Development in line with the sustainability of Tehran's metropolis, community and culture publications. (in Persian)
Michalina, D., Mederly, P., Diefenbacher, H., Held, B. (2021). Sustainable Urban Development: A Review of Urban Sustainability Indicator Frameworks. Sustainability, 13, 9348.
Mosa Kazemi, M. M. (2008). Evaluation of Sustainable Development in Urban Development, Research Case: Qom City, Human Geography Thesis, Tarbiat Modarres University. (in Persian)
Parzen, I., Kirkabadi, Z., & Argan, A. (2017). Stability Analysis of Urban Neighborhoods Based on Sustainable Development Indicators (Mahabad City Case). New Attitudes in Human Geography (Human Penalties), 9 (2), 107-124. (in Persian)
Rahimi, H. (2004). Introduction to Geography and Sustainable Development, Euclid Publishing, Mashhad. (in Persian)
Safaralizadeh E, Akbari M, Boostan Ahmadi V, &Mousavi, C. (2022). Investigating the Indices of Social Capital and its Relationship with Sustainable Urban Development. jgs 22 (66), 105-123. (in Persian)
Schumacher, O. F. (1999). The small little is beautiful; Human Dimensions Economics, translated by Ali Ramin, Soroush Publications (IRIB), Tehran. (in Persian)
Sepahvand, R., & Arefnejad, M. (2013). Prioritization of indicators of urban permanent development with a group Analytic hierarchy process: A case study in Isfahan city. Urban Structure and Function Studies, 1(1), 43-59. (in Persian)
Shakouei, Hussein. (2003). New Thoughts in Geography Philosophy The Second Volume of Environmental Philosophies and Geographical Schools, Tehran, Institute of Geographical and Guitcology.
Statistical Center of Iran. (2016). Detailed Results of Census of Population and Housing County. (in Persian)
Stouten, P. (2014) Features for Sustanable Urban Neighborhood Development, Department of Urbanism, Faculty of Architecture Delft University of Technology Delft, Netherlands, Int Journal for Housing Science, 38(2), 71-79.
United Nations (2019). World Urbanization Prospects (The 2018 Revision). ST/ESA/SER.A/420.
Zali, N., & Ashrafi, S. (2013). An Investigation of Economic Globalization Role on Metropolitan’s Sustainable Development. Strategic Studies of public policy, 4(11), 1-16. (in Persian)
Zhang, D., Pee, LG., Pan, SL., Cui, L. (2022). Big data analytics, resource orchestration, and digital sustainability: A case study of smart city development. Government Information Quarterly. 39(1):101626.
Ziairi, K. A. (1999). Principles and Methods of Regional Planning, Yazd University Publications.
Ziairi, K. A. (2002). Urban Land Use Planning, Yazd University Press. (in Persian)
21 نشریه ساماندهی اقتصاد فضا، دوره 2، شماره 4، تابستان 1403
ORIGINAL RESEARCH PAPER |
|
Journal Organization of Space Economy journal homepage: https://sanad.iau.ir/journal/jose
|
Analysis of Sustainable Urban Development Indicators on Urban Neighborhood Performance (Case Study: Bonab City Neighborhoods)
Azadeh Arbabi Sabzevari*1 Aad Hamed Ale Esmaeil2
1. Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, Eslamshahr Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2. PhD Student of Geography and Urban Planning, Eslamshahr Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
* Corresponding Author: Azadeh arbabi sabzevari Email: Az.Arbabi@iau.ac.ir |
ARTICLE INFO | EXTENDED ABSTRACT |
History Article: Received: 02 February 2024 Revised: 08 February 2024 Accepted: 08 February 2024 | Introduction And Objectives: Events are one of the key factors determining the competitiveness of a destination. In some cases, they are even the main source of attraction for a tourist destination. One of the important developments in the field of development has been event tourism in the form of cultural festivals. Festivals are a kind of cultural events that highlight the unique features of a destination or topic. Festivals and events are among the fastest growing sectors of tourism in the world. In today's era, event tourism is one of the special cultural events, which is one of the most growing sectors of tourism business. At the macro level, the development of this type of tourism increases the share of the country's tourism among the important tourism markets of the world, and at the micro level, the importance of events can be seen in supporting the customs, beliefs and cultural heritage of the communities, and as a result, helping the young generation to better understand These heritages need to be protected and continued. this article has tried to identify and cluster the factors affecting the future situation of attracting tourists to the Anarchini local festival in the crowded village of Rudbar using the method of structural analysis. This article has tried to identify the factors affecting the future situation using the method of structural analysis. Attracting tourists to the Anarchini local festival to recognize and cluster the crowded village of Rudbar city. Methodology: The current research, with a future-research approach, identifies the most important factors influencing the future state of attracting tourists to the event-oriented Anarchini festival in the crowded village of Rudbar. In terms of practical purpose, this research is a combination of documentary and survey methods, and in terms of nature, it is based on the new methods of future research, analytical and exploratory science, which was carried out by using a combination of quantitative and qualitative models. Is. Documentary study method and empirical data of survey method based on Delphi method were used in preparation of the study stimuli. To select the Delphi team, since the goal is not to generalize the results, a purposeful or judgmental sampling method was used. The selection criteria of experts, local community and tourists are theoretical mastery, practical experience, willingness and ability to participate in research and access. A significant point in determining the number of experts and tourists is to ensure the comprehensiveness of different perspectives in the research. The number of statistical population participating in the structural analysis of reviewed articles is usually between 14 and 30 people. According to the above criteria, finally 30 people from experts, local community and tourists have been selected to participate and collaborate in the research process in Mehrmah 1402 festival. In information processing, the structural interaction analysis method has been used in MICMAC software. Using the Delphi method, 46 primary drivers have been identified in the form of 19 dimensions of event-oriented tourism Results and DiscussionThe main reason for the inefficiency of localities is the excessive use of inputs for producing little outputs. In general, the inappropriate spatial distribution of urban activities and facilities and services at the city level, the difference in the living standards of the citizens, the disharmony between the organs and organizations related to planning in the city of Bonab and the lack of optimal use of the facilities There are factors that lead to differences in the performance of localities. In the meantime, ineffective neighborhoods should change their input indicators to move towards sustainable urban development. Also, in order to measure the efficiency of localities in terms of sustainable urban development indicators, information was entered into Dea Slover software. Using this system, the relative efficiency scores of localities were calculated and efficient and ineffective localities were identified. Based on the obtained results, it can be concluded that (0.62) percent of the neighborhoods of Bonab city are ineffective in terms of sustainable urban development indicators and (0.38) percent of the neighborhoods are efficient. which indicates that there is a gap between the neighborhoods of Bonab city, which is the necessity of planning and moving facilities and services towards the ineffective neighborhoods. Conclusion: The diagram shows the mutual effects of 46 factors or stimuli affecting the future state of attracting tourists to the Anarchy event-oriented festival of the crowded village of Rudbar, based on the formation of a 46x46 matrix. The results of this table show the number of repetitions 2 times and the filling degree of%97.10, which shows that the selected stimuli had a great effect on each other. Out of a total of 1153 relationships that can be evaluated in the matrix, 963 relationships are zero; This value means that the stimulating factors did not affect each other or were not affected by each other. 179 relationships with a value of 1 have a weak impact on each other and 433 relationships with a value of 2 have relatively strong impact relationships. In addition, 541 relationships have the number 3, and this means that the relationships of key drivers are very large and have great influence. among the 46 driving forces, 11 driving forces have a more key effect on the future state of the local anarchy festival in the crowded village of Rudbar, which includes loyalty to the event, quality of the event, expansion of personal interests, positive emotional experience, freedom from everyday life, satisfaction with the event, Escape from worries, peace, feeling of security, diversity in experience and familiarity with new places. In terms of systemic performance, these forces play the role of high influence and low influence in the system environment with the aim of improving the quality of the urban environment, and as a result, they are considered the most effective and key drivers. |
Keywords: Efficiency, urban areas, sustainable urban development, data coverage analysis, Bonab. | |
Highlight: · The main solution to the elimination of inequality and bringing the neighborhoods of the city of Bonab to the efficient boundary is to follow the standards of social justice in all urban dimensions. |
Cite this article: Arbabi Sbzevari, A. & Ale Esmaeil, H. (2024). Analysis of Sustainable Urban Development Indicators on Urban Neighborhood Performance (Case Study: Bonab City Neighborhoods). Organization Of Space Economy, 2(4), 21-38. |
Publisher: Islamic Azad University of Yadegar-e Imam Press |
|
نشریه ساماندهی اقتصاد فضا https://sanad.iau.ir/journal/jose
|
نشریه علمی ساماندهی اقتصاد فضا، 2(4) 38-21، تابستان 1403 |
مقاله علمی |
تحلیل شاخصهای توسعه پایدار شهری بر عملکرد محلات شهری (مطالعه موردی: محلات شهر بناب)
|
آزاده اربابی سبزواری 1*و حامد آل اسماعیل 2
1. دانشیار گروه جغرافیا و اقلیمشناسی در برنامهریزی محیطی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2. دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
|
ارجاع به این مقاله: اربابی سبزواری، آزاده و آل اسماعیل، حامد. (1403). تحلیل شاخصهای توسعه پایدار شهری بر عملکرد محلات شهری (مطالعه موردی: محلات شهر بناب)، ساماندهی اقتصاد فضا، 2(4)، 38-21. (مطالعه موردی: شهر بناب) |
ناشر: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام (ره) شهرری |
* نویسنده مسئول: آزاده اربابی سبزواری پست الکترونیک: Az.Arbabi@iau.ac.ir |
بیان مسئله
مفهومي كه در سالهاي اخير وارد ادبيات توسعه شده، مفهوم توسعهي پايدار است (عرب عامری و همکاران، 1399: 18). اين مفهوم بر اين حقيقت استوار است كه سطح استانداردهاي اوليهي زندگي انسان را بدون دخالت و تصرف بیشازحد در منابع اوليهي طبيعي و تغيير و تخريب محیطزیست كه متعلق به همهي ابناي بشر است، افزايش دهد (لطيفي، 1382: 141). پيدايش مفهوم توسعه پايدار در پاسخ به رشد منطقي را بايد آگاهي تازهاي نسبت به مسائل جهاني محیطزیست و توسعه دانست كه تحت تأثیر فرآيندهاي توسعه انساني و اقتصادي، مسائل زیستمحیطی، افزايش جمعيت و تغييرات ساختار سياسي قرارگرفته است (Haidar & Bahammam. 2021). يكي از اركان اساسي توسعه پايدار، اسكان پايدار است و توسعه شهري را در همين چارچوب ميتوان مطرح نمود. به نظر ميرسد درك مفهوم توسعه شهري پايدار (بهطور خاص) و پي بردن به نقش برنامهريزي شهري در ارتباط با آن، مستلزم توجه به اصول و اركان توسعه پايدار (بهطور عام) ميباشد (سپهوند و همکاران، 1392: 44). توسعه پايدار شهري، پديدهاي با ابعاد گسترده و پيچيده است كه در رشد و تكوين شهرها تأثيرگذار بوده، عوامل اقتصادي، اجتماعي، زيست- محيطي و اكولوژيك را مورد توجه قرار ميدهد (Zhang et al, 2022). آنچه امروزه مهم است، آگاهي از نقاط قوت و ضعف ابعاد اجتماعي اقتصادي، زيست- محيطي و اكولوژيك توسعه است، كه ميتواند عاملي مهم در جهت رفع مشكلات و نارساييهاي موجود براي نيل به رفاه اقتصادي و سلامتي اجتماعي و دستيابي به توسعة پايدار و در نهايت به عدالت اجتماعي باشد (Faivre et al, 2017). در همين راستا، برنامهريزي شهري بهطور اعم و برنامهريزي توسعة پايدار شهرها بهطور اخص، در پي نظم بخشيدن به فضاهاي شهري، از لحاظ دسترسي به امكانات و خدمات شهري و توزيع مناسب كاربريهاي مختلف شهري است. بهعبارتدیگر، در پي فراهم ساختن بهترين شرايط زيست و روابط مناسب بين كاربريهاي مختلف براي ساكنان شهري است. كاهش فقر و نابرابري و تکیهبر اصل عدالت اجتماعي و برابري جغرافيايي از اقدامات اساسي توسعة پايدار شهري است (Ameen & Mourshed, 2017: 3). توسعه پايدار شهري، شكلي از توسعه امروزي است كه توان توسعه مداوم شهرها و جوامع شهري نسلهاي آينده را تضمين كند (United Nations, 2019). با توسعه شهرها و مطرحشدن اصل توسعه پایدار، توجه به اصل پایداری، هرچه بیشتر مورد سوأل قرار میگیرد (کلانتری و همکاران، 1391: 208-209). توسعه پایدار فرآیندی برنامهریزیشده است که رشد اقتصادی، عدالت اجتماعی و پایداری منابع محیطی در آن تأکید شده است. مطرحشدن توسعه پایدار شهری بهعنوان شعار اصلی هزاره سوم نیز ناشی از تأثیرات شهرها بر زیست کره و ابعاد مختلف زندگی انسانی است. بدون شک، بحث از پایداری و توسعه پایدار بدون توجه به شهرها و شهرنشینی بیمعنی خواهد بود. شهرها بهعنوان عامل اصلی ایجادکننده ناپایداری در جهان به شمار رفته و در واقع، پایداری شهری و پایداری جهانی هر دو مفهومی واحد هستند. بر این اساس، با توجه به پیچیدگی ذاتی شهرها و ابعاد مختلف تأثیرگذاری آنها، شناخت عوامل اصلی و کلیدی در جهت دستیابی به پایداری شهری ضروری به نظر میرسد (Ameen & Mourshed, 2019). به دنبال تغییر در شرایط و عوامل گسترش و توسعه شهري در دوران اخیر، محلههاي مسکونی جایگاه ویژهاي در شکلگیري شهرها داشتهاند. دیدگاه توسعه پایدار، حل مشکلات شهري را استفاده از نیروهاي توانمند درونزا در محلات شهري یعنی، گروهها و اجتماعات محلی بهعنوان سرمایههاي اجتماعی که از جایگاه و کارکرد ویژهاي از لحاظ حفظ و توسعه تنظیمات اجتماعی در کلانشهر برخوردار هستند میداند. تلفیق دو نظریه توسعه پایدار و مکتب محیطگرایان فرهنگی منجر به تبیین دیدگاهی با عنوان توسعه محلهاي پایدار گردیده است. این دیدگاه مبین این اصل است که محلات شهري داراي درونمایه عظیم اجتماعی و فرهنگی هستند که تنها بازآفرینی فرهنگ شهروندي و توجه به محلات بهعنوان بستر زندگی اجتماعی ساکنان، به توسعه پایدار محلهاي میانجامد (معصومی، 1390: 11). توسعه پایدار در مقیاس محله به معناي ارتقاء کیفیت زندگی در شهر شامل همه ویژگیها و اجزاي زیستمحیطی، فرهنگی، سیاسی، اداري، اجتماعی و اقتصادي (بدون ایجاد مانعی براي نسل آینده) است مانعی که باعث کاهش منابع طبیعی و افزایش کمبودهاي محلی است (اذانی و همکاران، 1393: 130).
با بروز ضايعات زیستمحیطی و كاهش سطح عمومي زندگي مردم رويكرد توسعه پايدار بهعنوان موضوع روز دهه آخر قرن بيستم از سوي سازمان ملل مطرح شد. اصل پايداري در طرحها و برنامههاي توسعه بهعنوان هدفي كلي مورد تأکید است و هدفي مستمر ميباشد. به علت تمركز پيوسته و رو به رشد جمعیت و فعاليتهاي اقتصادي در مراكز شهري بهویژه در كشورهاي توسعهنیافته و درحالتوسعه توسعه پايدار شهري بيشتر مورد توجه قرارگرفته است. رشد روزافزون و توسعه بدون برنامه شهرها، موجب بروز مشكلاتي از قبيل تخريب اراضي، بحران كمبود مسكن و اشتغال در شهرها و ناكافي بودن تسهيلات و افزايش ناهنجاريهاي شهري شده است و محيط شهرها را بهشدت تحت تأثیر قرار داده است. رشد بيرويه جمعیت سبب گسترش افقي شهر و شكلگيري محلات غیررسمی، ايجاد نابرابري مكاني و فضايي و پيامدهاي در بعد اجتماعي، فرهنگي و ... شده است. لذا مطالعه و ارزيابي و نهايتاً برنامهريزي براي دستيابي به رشد متوازن شهري و پايداري آن ضروری ميباشد. در همین راستا این مقاله هدف ارزیابی و تحلیل شاخصهای توسعه پایدار شهری در عملکرد محلات 13 گانه شهر بناب انجامشده است. بر همین اساس پژوهش حاضر بهطور مشخص در راستاي دستيابي تبیین هریک از پرسشهای ذیل ردیابی و مطالعه شده است؛
- شاخصهای توسعه پایدار شهری در محلات 13 گانه شهر بناب کدماند؟
- عملکرد محلات شهر بناب از لحاظ شاخصهای توسعه پایدار شهری چگونه است؟
مبانی نظری
توسعه ایده و تمرینی است که از اوایل قرن 19 به وجود آمده که بعد از جنگ جهانی دوم در مباحث اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و کشوری در مسائل بینالمللی، جایگاه ویژهای پیداکرده است (زالی و اشرفی، 1392: 4). بررسی سیر تکاملی مفهوم توسعه نشان میدهد که در ابتدا رسیدن به رشد اقتصادی بالا از شاخصهای اصلی بیانگر توسعهیافتگی یک کشور محسوب میشد اما تجربه حاکی از آن است که صرف ایجاد رشد بالای اقتصادی نمیتواند بیانگر و ضامن بقای توسعه باشد. ازاینرو میتوان گفت توسعه زمانی محقق پیدا میکند که مجموعه قابلتوجهی از شاخص اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نظیر توزیع عادلانه درآمد، بهداشت، آموزش، بیکاری و فقر بهبود یابد (طیفوری و اکبری، 1392، 2). مفهوم امروزي توسعة پايدار، ريشه در تفكرات جنبشهاي زيستمحيطي قرن اخير دارد. اين مفهوم، براي اولین بار در اواسط دهه 1970 به خانم «بارباراوارد» نسبت دادهشده است (بارو، 1997: 45). قبل از دهه 1970، شوماخر، پایداری را در مفهوم ساختارهای اقتصادی و منابع تجدیدشونده و تولیدات و خدمات به کار برد (شوماخر، 1999: 31-40). خود واژه توسعه پایدار را اولین بار بهطور رسمی برانتلند در سال 1987 در گزارش «آینده مشترک ما» مطرح کرد (زیاری، 1378: 16). واژه توسعه پایدار به مفهوم گسترده آن شامل «اداره و بهرهبرداری صحیح و کارا از منابع پایه، منابع طبیعی، منابع مالی و نیروی انسانی برای نیل به الگوی مصرف مطلوب همراه با بکارگیری امکانات فنی و ساختار و تشکیلات مناسب برای رفع نیاز نسلهای امروز و آینده بهطور مستمر و قابل رضایت» میباشد (کلانتری و همکاران، 1391: 208). توسعه پایدار یعنی ایجاد فضای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی که تضمینکنندهی کیفیت مطلوب زیستی باشد (صفرعلی زاده و همکاران، 1401: 110). نظريه توسعه پايدار شهري، حاصل بحثهاي طرفداران محیطزیست درباره مسائل زیستمحیطی بخصوص محيطزيست شهري است، كه به دنبال نظريه توسعه پايدار براي حمايت از منابع محيطي ارائه شد. در اين نظريه موضوع نگهداري منابع براي حال و آينده از طريق استفاده بهينه از زمين و وارد كردن كمترين ضايعات به منابع تجديدناپذير مطرح است (زیاری، 1381: 18). مهمترین دغدغهای که موجبات تعمّق و توجه جدی صاحبنظران و برنامهریزان شهری را بهسوی مفهوم «توسعه پایدار شهری» جلب نموده، واقعیت رشد شتابان شهرنشینی در جهان امروز و تداوم آن در آینده از یکسو و رشد حیرتآور و چشمگیر کلانشهرها بهویژه در کشورهای جنوب و پیامدهای زیانبار آن برای ساکنان این مناطق میباشد، در ترسیم الگوی توسعه پایدار شهری محورهایی چون پایداری اقتصاد، پایداری اجتماعی- فرهنگی و پایداری زیستمحیطی نقش راهبردی دارند (Cappa et al, 2022). در سالهاي اخير مفاهيم مختلفي از پارادايمهاي توسعه پايدار ارائهشده است كه بيشتر بخشهاي آن را شاخههاي جغرافيايي تشكيل ميدهد، چنانكه از توسعه پايدار شهري مفاهيمي مثل «شهر سبز»، «بوم شهر»، «شهر قابل زندگي»، «شهر چارهجو» و شهر محيطي نام ميبرند (شکویی، 1382: 13).
پيتر هال توسعه پايدار شهري را بهعنوان شكلي از توسعه امروزي كه توان توسعه مداوم شهرها و جوامع شهر نسل آينده را تضمين كند، تعريف ميكند. مفهوم توسعه پايدار شهري به توسعه اقتصادي اجتماعي شهري ضمن تداوم حفاظت از منابع زميني براي نسل كنوني و آينده به مجدد ساختن بهرهبرداري از منابع طبيعي در حد ظرفيت سيستمهاي طبيعي و هماهنگي طرحهاي توسعه دلالت دارد (سپهوند و همکاران، 1392: 48). در توسعه پايدار شهري همانند توسعه پايدار بايد روابط منطقي بين عوامل محيطي، اقتصادي و اجتماعي باشد به نظر موناسينگ موهان بهوسیله ارتباطات متقابل و نزديك اين عوامل است كه يك شهر پايدار ايجاد ميشود (Hansson, 2019: 219).
پیشینه تحقیق
عرب عامی و همکاران (1399)، در مقالهای به بررسی و تحلیل تطبیقی اثرات شاخصهای پایداری در محلات شهر جدید رودیان پرداختهاند. نتایج این پژوهش نشان داد که محلات شهر رودیان ازنظر جمعیت و مساحت تفاوتهای قابلملاحظهای با یکدیگر دارند و با شناخت مشکلات محلات و بهبود بخشیدن به آنها و باقوت بخشیدن به شاخصهای محلهای میتوان به ساماندهی مناطق شهر دستیافت. نتایج این بررسی نشان میدهند عوامل اجتماعی ـ کالبدی در توانمند کردن محلات شهر رودیان نقش بسزایی دارند بنابراین رشد امنیت، خدمات، کیفیت زندگی، مشارکت و دسترسی در ایــن محلات درگرو ساماندهی کالبدی آنها اســت که در جریان آن راهبرد توانمند کردن اجراشدنی است.
صفرعلی زاده و همکاران (1401)، در مقالهای به بررسی شاخصهای سرمایه اجتماعی و ارتباط آن با توسعه پایدار شهری پرداختهاند. نتایج این مقاله نشان داد میزان سرمایه اجتماعی و وضعیت توسعه پایدار شهری در بین مناطق شهر اهواز متفاوت میباشد بهطوری که بین سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار شهری در کلانشهر اهواز رابطه مثبت و معناداری برقرار است. بهعبارتدیگر سرمایه اجتماعی بالا در بین شهروندان شهر اهواز وسیلهای برای افزایش توسعه پایدار شهری و ابعاد ساختاری شهر اعم از اقتصاد، اجتماع، نهادها، فضا و محیطزیست میباشد. دلالتهای این تحقیق مبنی بر ارتباط وثیق بین سرمایه اجتماعی با توسعه پایدار شهری، لزوم توجه به مؤلفههای سرمایه اجتماعی و اتخاذ سیاستهایی برای حفظ، تقویت و ارتقای سرمایه اجتماعی در راستای تضمین توسعه پایدار شهری در فضای جغرافیایی شهر اهواز را دوچندان مینماید.
عموشاهی و همکاران (1402)، در پژوهشی به تحلیل اهمیت شاخصهای توسعة پایدار شهری در ایران و مقایسة آن با شاخصهای جهانی پرداختهاند. نتایج تحقیق آنها نشان داد که چالشهای شهرنشینی در کشورهای مختلف جهان بر اساس سطح توسعهیافتگی و وضعیت محیطزیستی، اجتماعی، اقتصادی و ژئوپلیتیک با یکدیگر متفاوت است. بهعلاوه، مهمترین شاخصهای سنجش پایداری شهرها در کشورهای توسعهیافته شامل انرژی، منابع و رفاه اجتماعی، محیط مصنوعی، هوشمندسازی و محیطزیست شناسایی شد؛ درحالیکه شاخصهای با ارجحیت بالا در کشورهای درحالتوسعه شامل برنامهریزی و توسعة جامعه، مدیریت منابع زیرساخت، حملونقل، امنیت و اقتصاد محلی، اشتغال و مهمتر از همه دسترسی به آب سالم تعیین شد. همچنین، یافتههای تحقیق حاضر حاکی از آن است که با بومیسازی سامانهها و شاخصهای مربوط به ارزیابی پایداری برای هر کشور یا منطقه یا استان میتوان به ارزیابی دقیقتری دستیافت که کمک شایانی در جهت برنامهریزیهای آتی باهدف پیشبرد اهداف توسعة پایدار به شمار میرود.
ده بالایی و همکاران (1402)، در پژوهشی به بررسی عوامل کلیدی ارزیابی اجرای خطمشی توسعه پایدار شهری در چارچوب برنامه ششم پرداختهاند. نتایج این پژوهش نشان داد که تمامی شاخصهای کلی پرسشنامه از پایایی لازم برخوردار بودند. ازآنجاکه میانگین واریانس استخراجشده برای هر شاخص بیشتر از واریانس اشتراکی بین آن شاخص و شاخصهای دیگر بود، روایی واگرایی مدل مورد تائید قرار گرفت. اهداف و استانداردهای خطمشی، منابع و ابزارهای خطمشی، مجریان خطمشی، سازمان مجری، عوامل غیرقابلکنترل (عوامل برونسازمانی) و پیامدهای اجرای خطمشی در فرآیند ارزیابی اجرای خطمشیهای توسعه پایدار شهری برنامه ششم توسعه کشور از اهمیت ویژهای برخوردار هستند.
استون1 (2014)، در تحقیقی با عنوان "ویژگیهای توسعه پایدار محلهای بـا اشـاره بـه چالشهای مهم در بازسازی شهری و بهبود شرای زندگی در کشور هلند" که به بررسی ساختار اجتماعی و اقتصـادی در برنامههای بازسازی شهری با روش توصیفی و تحلیلی پرداخته است. نتایج حاصل از بررسی حاکی از آن است کـه تغییـر در بافت اجتماعی از مسائل مهم در کاهش نابرابریهای و اجتناب از طرد و جابجایی گروههای محروم در داخل نواحی شهری میباشد. از قدیمالایام محلات شهری نقشی اساسی در توسعه شهر داشته و در بسیاری از موارد برخی از محلات شهری قدرت اداره یک شهر را در دست داشته است.
میکالینا2 و همکاران (2021)، در پژوهشی به توسعه پایدار شهری: مروری بر چارچوبهای شاخص پایداری شهری پرداختهاند. نتایج این پژوهش نشان داد راهنماییهایی برای سیاستگذاران در مورد چگونگی پیشبرد در مرحله اولیه فرآیند ارزیابی پایداری شهری و "گمشدن" دردهها USIFهای مختلف ارائهشده است که تعداد زیادی از دستهها و شاخصهای موضوعی را ارائه میدهد. نتایج این پژوهش لیستی از متداولترین دستههای موضوعی و شاخصهای کلیدی میتواند به سیاستگذاران اجازه دهد تا یک مرور کلی از یک موضوع را تدوین کنند و میتوانند بهعنوان نقطه شروع برای ایجاد چارچوبهای شاخص برای شهرهای خود عمل کنند.
روش تحقیق
با توجه به رویکرد پژوهش حاضر، نوع تحقيق «کاربردی- توسعهای» و روش بکارگرفته شده «توصيفي- تحليلي» میباشد. محدوده جغرافیایی موردمطالعه شهرستان بناب و جامعه آماري 13 محله این شهرستان، براساس تقسيمات سياسي- اداري سال 1390، بهعنوان واحد مرجع يا تصميمگيري (DMU) ميباشد. ابزار گردآوري اطلاعات براي بررسي معيارهاي توسعه پایدار شهری در قالب سه ابعاد منتخب كلي و 57 شاخص فرعی توسعه پایدار شهری ميباشد؛ که از نتایج تفصیلی سرشماري عمومي و نفوس مسكن 1395، سالنامههاي آماري، مرکز آمار ایران، منابع آماری استانداری و از سازمانها و نهادهای ذیربط (فرمانداری، شهرداري) جمعآوری شده است. برای تجزیهوتحلیل اطلاعات از مدلهای کمی ازجمله مدل ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره، تحلیل پوششی دادهها، کارایی متقاطع، تحلیل حساسیت و از نرمافزارهای Spss و Dea Slover استفادهشده است. مدل رياضي مورداستفاده در تحقيق، تحليل پوششي دادهها از نوع بازدهی نسبت به مقياس ثابت (CCR) و با رويكرد خروجي محور است. در پژوهش حاضر برای ارزیابی توسعه پایدار شهری در محلات شهری بناب در راستای دستیابی به اهداف پژوهش، از 57 متغیر در قالب 3 شاخص کلی اقتصادی، اجتماعی و کالبدی استفادهشده است (جدول 2).
جدول 1. ابعاد و شاخصهای موردمطالعه در محلات شهر بناب
ابعاد | شاخصها |
---|---|
اجتماعی | 1x: تعداد مرد در خانوار شهر بناب به تفکیک حوزه، 2x: تعداد زن در خانوار شهر بناب به تفکیک حوزه، 3x: نسبت جنسی شهر بناب به تفکیک حوزه، 4x: نسبت 0 تا 4 ساله در خانوار شهر بناب به تفکیک حوزه،5x: بُعد خانوار شهر بناب به تفکیک حوزه، 6x: نسبت 5 تا 9 ساله در خانوار شهر بناب به تفکیک حوزه، 7x: نسبت 15 تا 19 ساله در خانوار شهر بناب به تفکیک حوزه، 8x: نسبت 20 تا 24 ساله در خانوار شهر بناب به تفکیک حوزه، 9x: نسبت 25 تا 29 ساله در خانوار شهر بناب به تفکیک حوزه، 10x: جوانی جمعیت (شاخص ورتهایم) شهر بناب به تفکیک حوزه، 11x: درصد جمعیت 0 تا 4 ساله شهر بناب به تفکیک حوزه، 12x: درصد جمعیت 0 تا 14 ساله شهر بناب به تفکیک حوزه، 13x: درصد جمعیت 15 تا 64 ساله شهر بناب به تفکیک حوزه، 14x: درصد جمعیت 65 ساله به بالای شهر بناب به تفکیک حوزه، 15x: درصد مهاجران در شهر بناب به تفکیک حوزه، 16x: درصد مهاجران مرد در شهر بناب به تفکیک حوزه، 17x: درصد مهاجران زن در شهر بناب به تفکیک حوزه، 18x: درصد جمعیت شهر بناب که محل کار یا تحصیل آنها شهر بناب بوده به تفکیک حوزه، 19x: درصد جمعیت شهر بناب که محل کار یا تحصیل آنها شهر دیگری بوده، به تفکیک حوزه، 20x: درصد خانوارهای معمولی ساکن در شهر بناب به تفکیک حوزه، 21x: درصد باسوادی جمعیت شهر بناب به تفکیک حوزه، 22x: درصد باسوادی مردان شهر بناب به تفکیک حوزه، 23x: درصد باسوادی زنان شهر بناب به تفکیک حوزه، 24x: درصد بیسوادی جمعیت شهر بناب به تفکیک حوزه، 25x: میانگین تعداد باسواد در خانوار شهر بناب به تفکیک حوزه، 26x: میانگین تعداد بیسواد در خانوار شهر بناب به تفکیک حوزه، 27x: درصد جمعیت ساکن شهر بناب که محل تولد آنها شهر بناب بوده به تفکیک حوزه، 28x: درصد جمعیت ساکن شهر بناب که محل تولد آنها شهر دیگری بوده، به تفکیک حوزه، 29x: درصد جمعیت ساکن شهر بناب که محل تولد آنها در خارج از کشور بوده به تفکیک حوزه، 30x: درصد جمعیت ساکن شهر بناب که محل تولد آنها اظهارنشده، به تفکیک حوزه، 31x: درصد خانوارهای دارای معلول در شهر بناب به تفکیک حوزه. |
اقتصادی | 1x: نرخ فعالیت شهر بناب به تفکیک حوزه، 2x: نرخ فعالیت مردان شهر بناب به تفکیک حوزه، 3x: نرخ فعالیت زنان شهر بناب به تفکیک حوزه، 4x: نرخ اشتغال جمعیت شهر بناب به تفکیک حوزه، 5x: نرخ اشتغال مردان شهر بناب به تفکیک حوزه، 6x: نرخ اشتغال زنان شهر بناب به تفکیک حوزه، 7x: نرخ بیکاری جمعیت شهر بناب به تفکیک، 8x: نرخ بیکاری مردان شهر بناب به تفکیک حوزه، 9x: نرخ بیکاری زنان شهر بناب به تفکیک حوزه، 10x: تعداد شاغل در خانوار شهر بناب به تفکیک حوزه، 11x: تعداد بیکار در خانوار شهر بناب به تفکیک حوزه، 12x: بار تکفل جمعیت شهر بناب به تفکیک حوزه، 13x: درصد جمعیت دارای درآمد بدون کار شهر بناب به تفکیک حوزه، 14x: درصد جمعیت خانهدار شهر بناب به تفکیک حوزه. |
کالبدی | 1x: درصد واحدهای با مساحت 50 متر و کمتر شهر بناب به تفکیک حوزه، 2x: درصد واحدهای با مساحت 51 متر تا 75 شهر بناب به تفکیک حوزه، 3x: درصد واحدهای با مساحت 76 متر تا 80 شهر بناب به تفکیک حوزه، 4x: درصد واحدهای با مساحت 81 متر تا 100 شهر بناب به تفکیک حوزه، 5x: درصد واحدهای با مساحت 101 متر تا 150 شهر بناب به تفکیک حوزه، 6x: درصد واحدهای با مساحت 151 متر تا 200 شهر بناب به تفکیک حوزه، 7x: درصد واحدهای با مساحت 201 متر تا 300 شهر بناب به تفکیک حوزه، 8x: درصد واحدهای با مساحت 301 متر تا 500 شهر بناب به تفکیک حوزه، 9x: درصد واحدهای با مساحت 501 متر و بیشتر شهر بناب به تفکیک حوزه، 10x: درصد واحدهای زیر 80 متر شهر بناب به تفکیک حوزه، 11x: درصد واحدهای زیر 100 متر شهر بناب به تفکیک حوزه، 12x: درصد واحدهای زیر 150 متر شهر بناب به تفکیک حوزه. |
برگرفته از: مرکز آمار ایران (نتایج تفضیلی سرشماري عمومی نفوس و مسکن سال 1395).
قلمرو تحقیق
شهر بناب یکی از شهرهای استان آذربایجانشرقی و مرکز شهرستان بناب است. این شهر از دیرباز یک موقعیت ممتاز جغرافیائی برخوردار بوده و نیز با قرار گرفتن در نقطۀ تلاقی محورهای اصلی آذربایجانهای شرقی، غربی، کردستان، کرمانشاه، عتبات عالیات و دسترسی به راههای هوائی و ریلی، ضمن این که موقعیت خود را حفظ کرده بلکه بر موقعیتش نیز افزودهشده و همیشه بهعنوان یک شهر مطرح در شمالغربی کشور مورد توجه قرارگرفته است (اکبری، 1392: 6). در فاصله زمانی (90-1365) میزان نرخ رشد سالیانه شهر بناب 9/1درصد محاسبهشده است؛ که در مقایسه کلی با میزان نرخ رشد سالیانه استان 7/1 درصد، بیشتر بوده که این میزان نشاندهنده رشد بیشتر شهر بناب از میزان نرخ رشد سالیانه استان طی این 25 سال میباشد (مرکز آمار ایران، 1390). این شهر بر اساس آخرین سرشماری نفوس مسکن سال 1395 دارای 85274 جمعیت و دارای 13 محله میباشد. در این سال مساحت این شهر تقریباً برابر با 20 کیلومترمربع میباشد. بر همین اساس محله 1 (فرهنگیان 1، کوی پاسگاه، فرهنگیان 3، کوی لاله) با 7234 هزار نفر جمعیت و محله 7 (اولاد ذکور) با 3627 هزار نفر جمعیت به ترتیب پرجمعیتترین و کمجمعیتترین محلات سطح شهر بناب میباشند. محله بندی صورت گرفته در پژوهش حاضر مطابق بر تقسیمات کالبدي در طرحهاي مصوب مانند طرح تفصیلی شهر بناب میباشد. (جدول 2).
جدول 2. مساحت و جمعیت محلات شهر بناب بر اساس محله بندی طرح تفصیلی سال 90- 1382
محله بندی شهرداری | محله بندی عرفی | مساحت | درصد از کل | جمعیت 82 | جمعیت 90 |
---|---|---|---|---|---|
محله 1 | فرهنگیان 1 | 9/213 | 94/17 | 7000 | 7234 |
کوی پاسگاه | |||||
فرهنگیان 4 | |||||
کوی لاله | |||||
محله 2 | چوبلی باغ | 6/41 | 49/3 | 4004 | 4138 |
تبریز کوچهسی | |||||
محله 3 | اشاغی کوچه | 2/57 | 80/4 | 5116 | 5288 |
دیگ باشی | |||||
قسم باغی | |||||
محله 4 | تنگه کوچه | 97 | 14/8 | 5789 | 5983 |
باقرآباد | |||||
آزادگان | |||||
محله 5 | جارچیلار | 4/73 | 16/6 | 5244 | 5420 |
کردکندی | |||||
جانبازان | |||||
محله 6 | عسگرآباد | 9/100 | 46/8 | 8026 | 8295 |
داش کورپی | |||||
کوچه قم | |||||
زرگران | |||||
کوزهچیلر | |||||
تنگه کوچه شرقی | |||||
محله 7 | اولاد ذکور | 1/29 | 44/2 | 3509 | 3627 |
محله 8 | شهرک امام | 76.5 | 42/6 | 8665 | 8956 |
خانم باغی | |||||
محله 9 | قوبی اوستی | 6/45 | 83/3 | 4049 | 4185 |
فرهنگیان 2 | |||||
محله 10 | آغاجری | 2/44 | 71/3 | 5563 | 5750 |
خرمن کوچه | |||||
محله 11 | دیزج جنوبی | 8/94 | 95/7 | 7643 | 7900 |
محله 12 | دیزج شمالی | 1/138 | 58/11 | 5894 | 6092 |
کوی شهرداری | |||||
کوی کارمندان | |||||
محله 13 | فرهنگیان 3 | 7/179 | 07/15 | 6798 | 7026 |
آغداش | |||||
اکبرآباد |
منبع: مهندسان مشاور نقش محیط (1382)، طرح تفصیلی شهر بناب، سرشماری عمومی نفوس مسکن سال 1390 و مطالعات نگارندگان.
برگرفته از: ترسیم نگارندگان، 1402
یافتهها
یکی از روشهای محاسبه اینکه دو متغیر با هم ارتباط معنیداری دارد استفاده از همبستگی پیرسون است. در اولین گام از پژوهش با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون معنیداری هر یک از شاخص با توسعه پایدار شهری بررسی شد؛ که نتایج آن مطابق جدول 3 میباشد.
جدول 3. نتایج ارتباط معنیداری شاخصها با توسعه پایدار شهری
شاخصهای کالبدی | شاخصهای اقتصادی | شاخصهای اجتماعی | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
sig | متغیر | sig | متغیر | sig | متغیر | sig | متغیر |
00/03* | 1x: | 01/0** | 1x: | 05/0* | 18x: | 2/0 | 1x: |
054/0 | 2x: | 18/0 | 2x: | 004/0* | 19x: | 09/0 | 2x: |
32/0 | 3x: | 36/0 | 3x: | 63/0 | 20x: | 6/0 | 3x: |
14/0 | 4x: | 25/0 | 4x: | 00/0** | 21x: | 08/0 | 4x: |
001/0** | 5x: | 0.00** | 5x: | 00/0** | 22x: | 02/0* | 5x: |
0.001** | 6x: | 0.18 | 6x: | 00/0** | 23x: | 0.02* | 6x: |
001/0** | 7x: | 01/0** | 7x: | 01/0** | 24x: | 26/0 | 7x: |
001/0** | 8x: | 69/0 | 8x: | 18/0 | 25x: | 31/0 | 8x: |
17/0 | 9x: | 23/0 | 9x: | 00/0** | 26x: | 04/0* | 9x: |
00/0** | 10x: | 52/0 | 10x: | 49/0 | 27x: | 03/0* | 10x: |
001/0** | 11x: | 24/0 | 11x: | 39/0 | 28x: | 02/0* | 11x: |
001/0** | 12x: | 008/0** | 12x: | 18/0 | 29x: | 03/0* | 12x: |
|
| 36/0 | 13x: | 39/0 | 30x: | 00/0* | 13x: |
|
| 001/0** | 14x: | 03/0* | 31x: | 3/0 | 14x: |
|
|
|
|
|
| 9/0 | 15x: |
|
|
|
|
|
| 00/0* | 16x: |
|
|
|
|
|
| 00/0* | 17x: |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
با توجه به نتایج جدول 3 از بین 57 شاخص موردمطالعه در این پژوهش، تعداد 30 شاخص با توسعه پایدار شهری دارای ارتباط معنیداری است؛ که در جدول 4 نشان داده شده است.
جدول 4. شاخصهای دارای ارتباط معنیدار با توسعه پایدار شهری بر اساس ضریب همبستگی پیرسون
شاخص | 1x: نسبت 0 تا 4 ساله در خانوار شهر بناب، 2x: نسبت 5 تا 9 ساله در خانوار شهر بناب، 3x: نسبت 25 تا 29 ساله در خانوار شهر بناب، 4x: جوانی جمعیت (شاخص ورتهایم) شهر بناب، 5x: درصد جمعیت 0 تا 4 ساله شهر بناب، 6x: درصد جمعیت 0 تا 14 ساله شهر بناب، 7x: درصد جمعیت 15 تا 64 ساله شهر بناب، 8x: درصد مهاجران مرد در شهر بناب، 9x: درصد مهاجران زن در شهر بناب، 10x: درصد جمعیت شهر بناب که محل کاری تحصیل آنها شهر بناب، 11x: درصد جمعیت شهر بناب که محل کاری تحصیل آنها شهر دیگری، 12x: درصد خانوارهای گروهی ساکن در شهر بناب، 13x: درصد باسوادی جمعیت شهر بناب، 14x: درصد باسوادی مردان شهر بناب، 15x: درصد باسوادی زنان شهر بناب، 16x: درصد بیسوادی جمعیت شهر بناب، 17x: درصد بیسوادی مردان شهر بناب، 18x: درصد جمعیت ساکن شهر بناب که محل تولد آنها در خارج از كشور بوده، 19x: درصد خانوارهای دارای معلول در شهر بناب، 20x: نسبت جنسی مهاجران شهر بناب، 21x: بار تکفل جمعیت شهر بناب، 22x: درصد جمعیت خانهدار شهر بناب، 23x: درصد واحدهای با مساحت 50 متر و کمتر شهر بناب، 24x: درصد واحدهای با مساحت 101 متر تا 150 شهر بناب، 25x: درصد واحدهای با مساحت 151 متر تا 200 شهر بناب، 26x: درصد واحدهای با مساحت 201 متر تا 300 شهر بناب، 27x: درصد واحدهای با مساحت 301 متر تا 500 شهر بناب، 28x: درصد واحدهای زیر 80 متر شهر بناب، 29x: درصد واحدهای زیر 100 متر شهر بناب، 30x: درصد واحدهای زیر 150 متر شهر بناب. |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
محاسبه ضریب همبستگی (استاندارد بتا) شاخصهای توسعه پایدار شهری
در این مرحله از پژوهش بعد از این که ارتباط معنیداری شاخصها با توسعه پایدار شهری به دست آمد. شاخصهای که دارای ارتباط معنیدار در سطح خطای 05/0 و 01/0 درصد هستند که در جدول 3 نشان داده شده است. بهعنوان متغیر مستقل در نظر گرفته میشوند و توسعه پایدار شهری متغیر وابسته است. سپس با استفاده از رگرسیون چند متغیره ضریب همبستگی متغیرهای مستقل با استفاده از نرمافزار Spss محاسبه شد؛ که نتایج آن مطابق جدول 5 میباشد.
جدول 5. میزان همبستگی شاخصهای مؤثر بر توسعه پایدار شهری در شهر بناب
شاخص | ضریب بتا (β) | شاخص | ضریب بتا (β) | شاخص | ضریب بتا (β) |
---|---|---|---|---|---|
نسبت 0 تا 4 ساله در خانوار | 036/0 | درصد جمعیت شهر بناب که محل کار یا تحصیل آنها شهر دیگری | 013/0- | بار تکفل جمعیت | 74/0 |
نسبت 5 تا 9 ساله در خانوار | 0011/0- | درصد خانوارهای گروهی ساکن | 007/0- | درصد جمعیت خانهدار | 076/0 |
نسبت 25 تا 29 ساله در خانوار | 041/0 | درصد باسواد | 007/0 | درصد واحدهای با مساحت 50 متر و کمتر | 009/0- |
جوانی جمعیت (شاخص ورتهایم) | 008/0 | درصد باسوادی مردان | 00/0 | درصد واحدهای با مساحت 101 متر تا 150 | 006/0- |
درصد جمعیت 0 تا 4 ساله | 07/0 | درصد باسوادی زنان | 064/0 | درصد واحدهای با مساحت 151 متر تا 200 | 038/0- |
درصد جمعیت 0 تا 14 ساله | 008/0 | درصد بیسوادی جمعیت | 004/0- | درصد واحدهای با مساحت 201 متر تا 300 | 05/0- |
درصدجمعیت 15 تا 64 ساله | 001/0 | درصد بیسوادی مردان | 037/0 | درصد واحدهای با مساحت 301 متر تا 500 | 054/0 |
درصد مهاجران مرد | 095/0- | درصد جمعیت ساکن که محل تولد آنها در خارج از کشور بوده | 01/0- | درصد واحدهای زیر 80 متر | 175/0- |
درصد مهاجران زن | 051/0 | درصد خانوارهای دارای معلول | 006/0- | درصد واحدهای زیر 100 متر | 017/0- |
درصد جمعیت که محل کار یا تحصیل آنها در شهر بناب | 022/0 | نسبت جنسی مهاجران | 025/0 | درصد واحدهای زیر 150 متر | 497/0 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
با توجه به نتایج بهدستآمده از جدول بالا از بین 30 شاخص دارای ارتباط معنیدار با توسعه پایدار شهری بناب، شاخص بار تکفل جمعیت شهر بناب، درصد واحدهای زیر 150 متر شهر بناب و درصد جمعیت 0 تا 4 ساله شهر بناب به ترتیب دارای بیشترین ضریب استاندارد بتا با توسعه پایدار شهری میباشند.
شناسایی شاخصهای مؤثر بر توسعه پایدار شهری بر اساس حد آستانه
بعد از اینکه ضریب استاندارد بتای شاخصهای مؤثر بر توسعه پایدار شهری مشخص شد. یک حد آستانهای (05/0) درصد برای شاخصهای توسعه پایدار شهری تعریف شد. شاخصهای (درصد جمعیت 0 تا 4 ساله شهر بناب، درصد جمعیت خانهدار شهر بناب، درصد مهاجران شهر بناب، درصد باسواد زنان شهر بناب، با تکفل جمعیت شهر بناب، درصد واحدها با مساحت 301 تا 500 متری شهر بناب و درصد واحدهای زیر 150 متری شهر بناب) به دلیل بیشتر بودن وزن آنها از حد آستانهی موردنظر بهعنوان شاخصهای مؤثر انتخاب شدند و سایر شاخصها به دلیل کمتر بودن وزن آنها از حد آستانه حذف شدند. در ادامه شاخصهای مؤثر انتخابشده بهعنوان متغیرهای ورودی در تکنیک تحلیل پوششی دادهها در نظر گرفته میشوند (جدول 6).
جدول 6: شاخصهای مؤثر بر توسعه پایدار شهری انتخابشده براساس حد آستانه
شاخص | درصد جمعیت 0 تا 4 ساله شهر بناب | درصد مهاجران زن در شهر بناب | درصد باسوادی زنان شهر بناب | بار تکفل جمعیت شهر بناب | درصد جمعیت خانهدار شهر بناب | درصد واحدهای با مساحت 301 متر تا 500 شهر بناب | درصد واحدهای زیر 150 متر شهر بناب |
انتخابشده | * | * | * | * | * | * | * |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
تحلیل شاخصهای توسعه پایدار شهری در عملکرد محلات بناب از لحاظ با تکنیک تحلیل پوششی دادهها
تحلیل پوششی دادهها یک مرز یا الگو از واحدهای تصمیمگیری که دارای بهترین عملکرد هستند میسازد. سپس کارایی واحدهای موردنظر نسبت به آن مرز سنجیده میشود. واحدهای تصمیمگیری که روی این مرز قرار دارد بیشترین ستاده را از داده موجود به دست آورده است؛ که بهعنوان واحد کارا شناخته میشود. واحدهای تصمیمگیری که زیر مرز قرار میگیرند ناکارآمد محسوب میشوند. در این گام از پژوهش از تکنیک تحلیل پوششی دادهها که برای ارزیابی کارایی نسبی واحدهای تصمیمگیری که وظایف یکسانی انجام میدهند، به کار گرفته میشود. در تحلیل پوششی دادههای این پژوهش شاخصهای درصد جمعیت 0 تا 4 ساله شهر بناب، درصد جمعیت خانهدار شهر بناب، درصد مهاجران شهر بناب، درصد باسواد زنان شهر بناب، بار تکفل جمعیت شهر بناب، درصد واحدها با مساحت 301 تا 500 متری شهر بناب و درصد واحدهای زیر 150 متری شهر بناب بهعنوان متغیر ورودی و توسعه پایدار شهری متغیر خروجی هر واحد تصمیمگیری در نظر گرفته شد. نتایج ارزیابی کارایی نسبی 13 محله شهر بناب ازنظر توسعه پایدار شهری مطابق جدول 7 مشخصشده است. با توجه به شاخصهای ورودی و خروجی توسعه پایدار شهری 8 محله (4، 5، 6، 7، 9، 10، 11، 13)، با میزان کارایی کمتر از یک درصد بهعنوان محلات ناکارا از لحاظ شاخصهای توسعه پایدار شهری هستند؛ و 5 محله (1، 2، 3، 6، 8)، با میزان کارایی یک درصد بهعنوان واحد کارا شناخته میشوند. علت اصلي ناكارايي محلات، استفاده بسيار زياد از وروديها در قبال توليد اندك خروجيهاست. بهطورکلی توزیع فضایی نامناسب فعاليتها و تسهيلات و خدمات شهري در سطح شهر، ﺗﻔﺎوت در ﺳﻄﺢ زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮوﻧﺪان، ناهماهنگي ميان ارگانهای و سازمانهاي مرتبط با برنامهريزي در شهر بناب و عدم استفاده بهینه از امكانات از عواملی است كه تفاوت در ميزان عملکرد محلات را در پي دارد. در این بین محلات ناکارا باید شاخصهای ورودی خود را تغییر دهند تا به سمت توسعه پایدار شهری سوق یابند. همچنین بهمنظور اندازهگیری کارایی محلات از لحاظ شاخصهای توسعه پایدار شهری اطلاعات وارد نرمافزار Dea Slover شد با استفاده از اين سيستم امتياز كارايي نسبي محلات محاسبهشده و محلات كارا و ناكارا مشخص شدند. براساس نتایج حاصله میتوان نتیجه گرفت که (62/0) درصد از محلات شهر بناب از نظر شاخصهای توسعه پایدار شهری ناکارا و (38/0) درصد محلات کارا هستند؛ که نشانگر این است که شکاف گسستنی بین محلات شهر بناب وجود دارد که ضرورت برنامهریزی و سوق امکانات و خدمات به سمت محلات ناکارا میباشد (نمودار 1).
جدول 7. میزان کارایی محلات شهر بناب با استفاده از تحلیل پوششی داده
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | |
میزان کارایی نسبی | 1 | 1 | 1 | 978/0 | 966/0 | 1 | 979/0 |
محلات | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
|
میزان کارایی نسبی | 1 | 986/0 | 972/0 | 940/0 | 951/0 | 943/0 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
نمودار 1. میزان کارایی نسبی محلات شهر بناب
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
سطحبندی محلات کارا شهر بناب با استفاده از روش کارایی متقاطع
در این گام با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی دادهها محلات شهر بناب از لحاظ شاخصهای توسعه پایدار شهری به دو دسته کارا و ناکارا دستهبندی شدند؛ و طبق جدول 7 تعداد 5 محله شهر بناب کارایی آنها یک درصد بوده است. بر همین اساس این محلات از نظر میزان کارایی قابلتفکیک نیستند. برای اینکه بتوانیم این 5 محله کارا را از نظر شاخصهای توسعه پایدار شهری بهطور دقیق سطحبندی کنیم از تکنیک رتبهبندی کارایی متقاطع استفاده میشود؛ زیرا این روش توان بالایی در تفکیکپذیری واحدهای کارا دارد. با استفاده از روش کارایی متقاطع 5 محله کارا شهر بناب (1، 2، 3، 6، 8)، براساس ماتریس کارایی متقاطع نرمال شده مشخصشده است (جدول 8).
جدول 8. ماتریس کارایی متقاطع برای محلات کارای شهر بناب
| محله 1 | محله 2 | محله 3 | محله 6 | محله 8 |
محله 1 | 00/0 | 62/0 | 55/0 | 56/0 | 90/0 |
محله 2 | 00/1 | 00/0 | 00/1 | 00/1 | 87/0 |
محله 3 | 00/1 | 00/1 | 00/0 | 98/0 | 94/0 |
محله 6 | 97/0 | 00/1 | 99/0 | 00/0 | 93/0 |
محله 8 | 00/1 | 74/0 | 70/0 | 68/0 | 00/0 |
Sum | 96/0 | 00/1 | 91/0 | 80/0 | 86/0 |
t | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 |
Average | 192/0 | 200/0 | 182/0 | 160/0 | 172/0 |
Rank | 2 | 1 | 3 | 5 | 4 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
با توجه به نتایج حاصله از ماتریس کارایی متقاطع نرمال شده در نهایت در بین محلات کارا شهر بناب از لحاظ شاخصهای توسعه پایدار شهری به ترتیب محلات 2، 1 و 3 با بیشترین میزان کارایی 200/0، 192/0 و 182/0 درصد رتبه اول تا سوم را به خود اختصاص دادهاند. با این نتایج نهایی بدست آمده از جداول شماره (7 و 8)، عملکرد محلات شهر بناب از لحاظ شاخصهای توسعه پایدار شهری در دو بخش محلات کارا و ناکارا سطحبندی میشود (شکل 2).
شکل 2. سطحبندی محلات شهر بناب از لحاظ شاخصهای توسعه پایدار شهری
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
تحلیل حساسیت محلات ناکارا جهت افزایش کارایی نسبی و دست یافتن به کارایی یک
يكي از ويژگيهاي روش تحليل پوششي دادهها، تحليل حساسيت ميباشد، در اين تحليل هر يك از شاخصها از مدل حذف و دوباره مدل اجرا ميگردد. كاهش مقدار كارايي بعد از اجراي دوباره مدل در هر شاخص نشاندهنده حساسيت محلات مذكور به شاخص حذفشده دارد. در كل وجود حساسيت در ميان شاخصها نشان از نقش مؤثر و بالاي شاخص مذكور در كارايي محله موردنظر و عدم حساسيت نشان از ضعف عملكردي محله در آن شاخص نسبت به محلات ديگر و شاخصهاي ديگر دارد. دو فاكتور مهم در تحليل حساسيت شاخصها، اول ميزان حساسيت و سپس ورودي يا خروجي بودن شاخص ميباشد. مقدار حساسيت محله به شاخص ورودي، نشان كمبود در اين ورودي و همچنين استفاده مناسب توسط محله مذكور و در ميان شاخصهاي خروجي نشان از عملكرد بسيار خوب محله نسبت به محلات ديگر و شاخصهاي ديگر دارد؛ اما حساسيت خيلي زياد، وابستگي بيش از حد محله به آن شاخص را نيز به همراه دارد كه نميتواند نشانه خوبي براي محله، به خصوص محلات كارا باشد. با اين رويكرد، استفاده از تحليل حساسيت براي نشان دادن كيفيت ارقام كارايي بسيار مناسب است. در این پژوهش محلاتی که کارایی نسبی آنها کمتر از یک به دست آمد بهعنوان محلات ناکارا شناخته شدند. لذا برای اینکه این محلات کارایی خود را از لحاظ شاخصهای توسعه پایدار شهری افزایش دهند و به کارایی نسبی یک برسند. باید مطابق جدول 9 ورودیهای خود به این میزان تغییر دهد.
جدول 9. تحليل حساسيت محلات ناکارا شهر بناب
درصد واحدهای زیر 150 متر شهر بناب | درصد واحدهای با مساحت 301 متر تا 500 شهر بناب | درصد جمعیت خانهدار شهر بناب | بار تکفل جمعیت شهر بناب | درصد باسوادی زنان شهر بناب | درصد مهاجران زن در شهر بناب | درصد جمعیت 0 تا 4 ساله شهر بناب | محلات ناکارا |
0 | 0 | 0 | 23/0 | 70/1 | 14/7 | 0 | 4 |
0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 11/0 | 5 |
0 | 0 | 75/2 | 0 | 03/1 | 0 | 52/0 | 6 |
0 | 0 | 20/2 | 0 | 95/1 | 0 | 24/2 | 7 |
0 | 43/0 | 61/1 | 60/5 | 0 | 0 | 96/1 | 9 |
0 | 0 | 004/3 | 0 | 0 | 0 | 11/1 | 10 |
0 | 36/1 | 0 | 0 | 82/10 | 97/1 | 35/0 | 11 |
0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 12 |
0 | 0 | 06/2 | 0 | 50/6 | 0 | 19/2 | 13 |
برگرفته از: یافتههای پژوهش، 1402
همانگونه که در جدول 9 نشان داده شده است. بهطور مثال محله 4 برای اینکه به کارایی یک دست یابد. باید میزان درصد مهاجران زن در شهر بناب را 14/7، درصد باسوادی زنان شهر بناب 70/1 درصد و بار تکفل جمعیت شهر بناب را 23/0 درصد کاهش دهد تا کارا شود؛ یعنی این محله نتوانسته است با توجه به میزان ورودیهایی که استفاده کرده حداکثر خروجی را به دست آورده باشد. سایر محلات مطابق جدول (9) باید وردیهای خود را کاهش دهند تا به کارایی یک دست یابند.
بحث و نتیجهگیری
توسعه پایدار، توسعهاي همهجانبه و ناظر بر ابعاد مختلف است و اگرچه نشاندهنده برداشتها و تفسیرهاي و استمرار توسعه براي همگان و نسلهاي آینده طی زمان و همه پایداري گوناگونی میباشد اما درمجموع بر جانبهنگري ابعاد پیچیده اقتصادي، اجتماعی و زیستمحیطی فرآیند توسعه در سطح یک کشور یا شهر، محله تأکید دارد. بررسی وضع موجود محلات، برنامهریزان شهري را ناگزیر از توجه به برنامهریزي در مقیاسهاي خرد در قالب واحدها و سلولهاي شهري یعنی محلهها نموده است که میتوان ابعاد مختلف زندگی شهري را به شکل ملموس مورد بررسی قرارداد و با برنامهریزي مناسب و استفاده از منابع علمی به شاخصهاي توسعه محلههاي شهري دست یافت. توسعه پایدار در مقیاس محله به معناي ارتقاء کیفیت زندگی در شهر شامل همه ویژگیها و اجزاي زیستمحیطی، فرهنگی، سیاسی، اداري، اجتماعی و اقتصادي (بدون ایجاد مانعی براي نسل آینده) است مانعی که باعث کاهش منابع طبیعی و افزایش کمبودهاي محلی است. این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی با هدف ارزیابی کارایی محلات 13 گانه شهر بناب بر پایه شاخصهای توسعه پایدار شهری با استفاده از مدلهای کمی از جمله مدل ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره، تحلیل پوششی دادهها، کارایی متقاطع، تحلیل حساسیت و از نرمافزارهای Spss و dea slover انجام گرفت. نتایج حاصله از این پژوهش نشان داد که با توجه به شاخصهای ورودی و خروجی توسعه پایدار شهری 8 محله (4، 5، 6، 7، 9، 10، 11، 13)، با میزان کارایی کمتر از یک درصد بهعنوان محلات ناکارا و 5 محله (1، 2، 3، 6، 8)، با میزان کارایی یک درصد بهعنوان واحد کارا از لحاظ شاخصهای توسعه پایدار شهری شناخته میشوند؛ که از عوامل مهم ناكارايي محلات، استفادة بسيار زياد از وروديها در قبال توليد اندك خروجيهاست. بهطورکلی توزیع فضایی نامناسب فعاليتها و تسهيلات و خدمات شهري در سطح شهر، ﺗﻔﺎوت در ﺳﻄﺢ زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮوﻧﺪان، ناهماهنگي ميان ارگانهای و سازمانهاي مرتبط با برنامهريزي در شهر بناب و عدم استفاده بهینه از امكانات از عواملی است كه تفاوت در ميزان عملکرد محلات را در پي دارد. در این بین محلات ناکارا باید شاخصهای ورودی خود را تغییر دهند تا به سمت توسعه پایدار شهری سوق یابند. نتایج حاصله از ماتریس کارایی متقاطع نرمال شده نشان میدهد که در بین محلات کارا شهر بناب از لحاظ شاخصهای توسعه پایدار شهری به ترتیب محلات 2، 1 و 3 با بیشترین میزان کارایی 200/0، 192/0 و 182/0 درصد رتبه اول تا سوم را به خود اختصاص دادهاند. در نهایت نتایج تجزیهوتحلیل دادهها بیانگر این است که در سطح محلات 13 گانه شهر بناب (62/0) درصد از محلات شهر بناب ناکارا و (38/0) درصد محلات کارا هستند و محلات از لحاظ شاخصهای توسعه پایدار شهری در یک سطح نیستند و از معیارهای آن فاصله زیادی دارند. بهطورکلی، راهحل اصلي رفع نابرابريها و رساندن مناطق ناكارا به مرز كارايي، پيروي از موازين عدالت اجتماعي در همة ابعاد شهری است. در نهایت برای رسیدن به اصول اساسی توسعه پایدار شهری در محلات 13 گانه شهر بناب، راهکارهایی به شرح زیر ارائه میگردد.
ü راهکارهای توسعه ابعاد اجتماعی
- افزایش نسبت باسوادان بهویژه فراهم نمودن تسهیلات لازم برای آموزش زنان
- ارتقای سطح دانش و مهارتهای فنی ساکنان.
- احداث و راهاندازی سالنهای ورزشی.
- راهاندازی کتابخانهها و قرائتخانه در محلات ناکارای شهر (دیزج شمالی، دیزج جنوبی، محله اکبرآباد).
- بهبود دسترسی به مراکز فرهنگی، هنری و آموزشی در سطح محلات ناکارا.
- گسترش کمی و کیفی امکانات و خدمات شهری در سکونتگاههای غیررسمی شهر بهویژه در محلات 13، 11 و 12 بناب.
ü راهکارهای توسعه اقتصادی
- افزایش اشتغال و کاهش بیکاری
- افزایش نسبت اشتغال زنان
- اشتغالزایی از طریق ایجاد کارگاههای کوچک.
- بازاریابی برای صنایعدستی و حمایت از کارگاههای کوچک.
ü راهکارهای توسعه کالبدی
- ساماندهی و افزایش خدمات زیر بنابی و عمرانی در محلات شهری.
- گسترش مرکز پستی، پستبانک و دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات در نواحی مختلف شهر.
- احداث مساکن با اصول فنی- مهندسی و مقاوم در برابر حوادث طبیعی.
- ایجاد اماکن ورزشی از قبیل سالنهای ورزشی در نواحی شهر.
- ایجاد مبلمان و ايجاد پاركهاي محلّهاي در مساحتهاي مناسب در مجاورت محلات ناکارا.
- نظارت و توجه مسئولین شهرداري در نظافت محلات و توجه بیشتر به محلات ناکارا.
- ایجاد کاربريهاي مطلوب و حذف کاربريهاي نامرتبط و مزاحم و تبدیل آنها به مراکز فرهنگی- تفریحی.
- گسترش فضاهاي سبز و باز و اعتدال در استقرار واحدهاي مسکونی از نظر دید و منظر، هوا.
- ایجاد و احداث مسیرهاي عبور پیاده و هدایت اتومبیل ساکنان به مکانهاي باز حاشیه محله.
حامی مالی
این مقاله حامی مالی نداشته است.
سهم نویسندگان
این مقاله بهطور کامل توسط نویسنده انجام و به نگارش در آمده است.
تضاد منافع
در این مقاله هیچ تضاد منافعی وجود ندارد.
تقدیر و تشکر
از کلیه افراد که در تهیه این مقاله کمک نمودند تشکر و قدردانی میگردد.
ORCID
Azadeh Arbabi Sabzevari |
| |
Hamed Ale Esmaeil |
|
منابع
اذانی، مهری، مختاری ملکآبادی، رضا، حاجیآقا جونی و کاشی، شیوا. (1393). بررسی شاخصهاي توسعه پایدار محلهاي (مطالعه موردي منطقه 1 شهر اصفهان)، مجله برنامهریزي فضایی (جغرافیا)، 4(2)، 152-129. https://sppl.ui.ac.ir/article_15993.html
اکبری، مجید. (1392). نقش شهرهای میانی در توسعهی منطقهای، پایاننامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر میر نجف موسوی، دانشگاه پیام نور مرکز رشت.
بارو، سي. جي. (1997). توسعه پايدار: مفهوم، ارزش و عمل، ترجمه سيدعلي بدري، فصلنامه تحقيقات جغرافيايي، شماره 44، مشهد. https://www.sid.ir/paper/426277/fa
پروزن، ادریس، کرکه آبادی، زینب و ارغان، عباس. (1396). تحلیل پایداری محلات شهری بر مبنای شاخصهای توسعه پایدار (نمونه موردی شهر مهاباد). نگرشهای نو در جغرافیای انسانی (جغرافیای انسانی)، 9(2)، 107-124. https://sanad.iau.ir/Journal/geography/Article/859723/FullText
حکمت نیا، حسن و موسوي، میر نجف. (1385). ارزيابي شاخصهاي توسعة پايدار شهري در نواحي شهر يزد، اولين همايش جغرافيا و قرن 21، دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجفآباد. https://civilica.com/doc/331915/certificate/print
دهبالایی محمد، معمارزاده طهران غلامرضا و دانشفرد، کرماله. (1402). عوامل کلیدی ارزیابی اجرای خطمشی توسعه پایدار شهری در چارچوب برنامه ششم. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. ۳۸ (۲)، ۱۶۱-۱۷۰. https://doi.10.58209/geores.38.2.161
رحيمي، حسين. (1383). مقدمهاي بر جغرافيا و توسعه پايدار، نشر اقلیدس، مشهد. https://www.gisoom.com/book
زالی، نادر و اشرفی، سمیه. (1392). بررسی اثر جهانیشدن بر توسعهی شهری. مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 4(11)، 16-1.
زیاری، کرامت اله (1381). برنامهریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات دانشگاه يزد. https://sspp.iranjournals.ir/article_3267.html
زياري، کرامت اله (1378). اصول و روشهاي برنامهريزي منطقهاي، انتشارات دانشگاه يزد. https://www.adinehbook.com/gp/product/9645808146
سپهوند، رضا و عارفنژاد، محسن. (1392). اولويتبندي شاخصهاي توسعه پايدار شهري با رويكرد تجزیهوتحلیل سلسله مراتبي گروهي (مطالعه موردي در شهر اصفهان)، فصلنامه مطالعات برنامهريزي شهري، 1(1)، 59-43. https://shahr.journals.umz.ac.ir/article_688.html
شكويي، حسين. (1382). انديشههاي نو در فلسفه جغرافيا جلد دوم فلسفههاي محيطي و مکتبهای جغرافیایی، تهران، موسسه جغرافيايي و کارتوگرافی و گيتاشناسي. https://www.gisoom.com/book/1271497/2
شوماخر، اي. اف. (1999). كوچك زيباست؛ اقتصاد با ابعاد انساني، ترجمه علي رامين، انتشارات سروش (صداوسیما)، تهران. https://www.agahbookshop.com/
صفرعلی زاده اسماعیل، اکبری مجید، بوستان احمدی وحید و موسوی، سید چمران (1401). بررسی شاخصهای سرمایه اجتماعی و ارتباط آن با توسعه پایدار شهری. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. ۲۲ (۶۶)، ۱۰۵-۱۲۳. http://jgs.khu.ac.ir/article-1-3369-fa.html
عرب عامری، روحالله، ارغان، عباس و کامیابی، سعید. (1399). بررسی و تحلیل تطبیقی اثرات شاخصهای پایداری در محلات شهری (مطالعه موردی: شهر جدید رودیان). فصلنامه شهر پایدار، 3(3)، 17-32. http://doi: 10.22034/jsc.2020.237816.1274
عموشاهی، سولماز، سلمان ماهینی، عبدالرسول، مرادی، حسین، میکائیلی تبریزی، علیرضا و گالان، کارمن. (1402). تحلیل اهمیت شاخصهای توسعة پایدار شهری در ایران و مقایسة آن با شاخصهای جهانی. مجله آمایش سرزمین، 15(1)، 53-71. http://doi: 10.22059/jtcp.2022.348227.670348
کلانتری خلیلآباد، حسین، ابوبکری، طاهر، قادری، رضا و پورعلی، محمدعلی. (1391). ارزيابي ميزان تحققپذيري شاخصهای توسعه پایدار شهری در مناطق مرزی (نمونه موردي: شهر پيرانشهر)، فصلنامه مدیریت شهر، 10(30)، 221-207. https://www.sid.ir/paper/91947
لطيفي، غلامرضا. (1382). توسعه شهري پايدار توسعه فرهنگي، فصلنامه علوم اجتماعي (ويژه برنامهريزي شهری)، 22، 25-13. https://qjss.atu.ac.ir/article_5247.html
مرکز آمار ایران. (1395). نتایج تفضیلی سرشماری نفوس و مسکن شهرستان بناب.
مرکز آمار ایران (1390)، سالنامه آماری استان آذربایجان شرقی.
معصومی، سلمان. (1385). توسعه محلهاي در راستاي پایداري کلانشهر تهران، انتشارات جامعه و فرهنگ. https://mahale.blog.ir/1393/08/04/my-second-test-post
موسي كاظمي محمدي، مهدی. (1387). ارزيابي توسعه پايدار در توسعه شهري، پژوهش موردی: شهر قم، رساله جغرافياي انساني، دانشگاه تربيت مدرس.
https://www.armanshahrjournal.com/article_69728_ea8473e3bb54d970798d68f3225a4694.pdf?lang=en
مهندسان مشاور نقش محیط (1382). مطالعات مقدماتی طرح تفصیلی شهر بناب، مرحله اول، سازمان مسکن و شهرسازی استان آذربایجانشرقی.
References
Akbari, M. (2013). The Role of the Middle Cities in Regional Development, Masters Thesis, under the guidance of Dr. Mirnajaf Mousavi, Payam Noor University in Rasht. (in Persian)
Ameen, R. F. M. & Mourshed, M. (2017). Urban environmental challenges in developing countries—A stakeholder perspective, Habitat International, 64, 1–10. https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2017.04.002
Ameen, R. F. M. & Mourshed, M. (2019). Urban sustainability assessment framework development: The ranking and weighting of sustainability indicators using analytic hierarchy process, Sustainable Cities and Society, 44, 356–366. https://doi.org/10.1016/j.scs.2018.10.020
Amoushahi, S, Salmanmahiny, A, Moradi, H, Mikaeili Tabrizi, A. R, & Galán, C. (2023). An Analysis of the Importance of Sustainable Urban Development Indicators in Iran and its Comparison With Global Indicators. Town and Country Planning, 15(1), 53-71. (in Persian) http://doi: 10.22059/jtcp.2022.348227.670348
Arab Ameri, R, Arghan, A, & kamyabi, S. (2020). Comparative Study and Analysis of the Effects of Neighborhood Sustainability Indicators Case Study: New City of Rudian. Sustainable city, 3(3), 17-32. (in Persian) http://doi: 10.22034/jsc.2020.237816.1274
Azani, M, Mokhtary Malek Abadi, R, & Haji Aghajooni Kashy, S. (2014). Investigating the Local Sustainable Development Indicator (Case Study Isfahan Region 1). Spatial Planning, 4(2), 129-152. https://sppl.ui.ac.ir/article_15993.html
Barrow, Th. G. (1997). Sustainable Development: Concept, Value and Practice, Translated by Seyyed Ali Badri, Journal of Geographical Research, No. 44, Mashhad. (in Persian) https://www.sid.ir/paper/426277/fa
Cappa, F, Franco S, & Rosso, F. (2022). Citizens and cities: Leveraging citizen science and big data for sustainable urban development. Business Strategy and the Environment. 31(2), 648-667. https://doi.org/10.1002/bse.2942
Dehbalaei M, Memarzadeh Tehran G, Danesahfard K. (2023). Key Factors in Evaluating the Implementation of the Sustainable Urban Development Policy in the Framework of the Sixth Plan. GeoRes. 38 (2):161-170. (in Persian) https://doi.10.58209/geores.38.2.161
Environmental Consulting Engineers. (2003). Preliminary Studies of Bonab City Detailed Plan, First Stage, Housing and Urban Development Organization of East Azerbaijan Province. (in Persian)
Faivre, N, Fritz, M, Freitas, T, de Boissezon, B, & Vandewoestijne, S. (2017). Nature-Based Solutions in the EU: Innovating with nature to address social, economic and environmental challenges, Environmental Research, 159, 509–518. https://www.nature4justice.earth/?gad_source=1&gclid=EAIaIQobChMIhtv7-6-yhgMVo5poCR0e8AylEAAYASAAEgJIT_D_BwE
Haidar, E. A. & Bahammam, A. S. (2021). An optimal model for housing projects according to the relative importance of affordability and sustainability criteria and their implementation impact on initial cost, Sustainable Cities and Society, 64, 102535. https://10.1016/j.scs.2020.102535
Hansson S, Arfvidsson, H, & Simon, D. (2019). Governance for sustainable urban development: The double function of SDG indicators. Area Development and Policy. 4(3), 217-235.
Hekmatniya, H, & Mousavi. M. (2006). Evaluation of Sustainable Urban Development Indicators in Yazd City, First Geography Conference and 21st Century, Islamic Azad University of Najaf Abad Branch. (in Persian) https://civilica.com/doc/331915/certificate/print
Iran Statistical Center, Statistical Yearbook of East Azerbaijan Province, 2011. (in Persian)
Kalantari Khalil Abad, H, Abu Bakri, T, Qaderi, R, & Pourali, M. A. (2012). Evaluation of the Recommendation of Urban Development Indicators in the Border Regions (Case: Piranshahr City), City Management Quarterly, 10 (30), 221-207. (in Persian) https://www.sid.ir/paper/91947
Latifi, G. (2003). Sustainable Urban Development of Cultural Development, Journal of Social Sciences (Special Urban Planning), 22, 13-25. (in Persian) https://qjss.atu.ac.ir/article_5247.html
Masoumi, S. (2006). Neighborhood Development in line with the sustainability of Tehran's metropolis, community and culture publications. (in Persian) https://mahale.blog.ir/1393/08/04/my-second-test-post
Michalina, D, Mederly, P, Diefenbacher, H, Held, B. (2021). Sustainable Urban Development: A Review of Urban Sustainability Indicator Frameworks. Sustainability, 13, 9348. https://doi.org/10.3390/su13169348
Mosa Kazemi, M. M. (2008). Evaluation of Sustainable Development in Urban Development, Research Case: Qom City, Human Geography Thesis, Tarbiat Modarres University. (in Persian) https://www.armanshahrjournal.com/article_69728_ea8473e3bb54d970798d68f3225a4694.pdf?lang=en
Parzen, I, Kirkabadi, Z, & Argan, A. (2017). Stability Analysis of Urban Neighborhoods Based on Sustainable Development Indicators (Mahabad City Case). New Attitudes in Human Geography (Human Penalties), 9 (2), 107-124. (in Persian) https://sanad.iau.ir/Journal/geography/Article/859723/FullText
Rahimi, H. (2004). Introduction to Geography and Sustainable Development, Euclid Publishing, Mashhad. (in Persian) https://www.gisoom.com/book
Safaralizadeh E, Akbari M, Boostan Ahmadi V, & Mousavi, C. (2022). Investigating the Indices of Social Capital and its Relationship with Sustainable Urban Development. jgs 22 (66), 105-123. (in Persian) http://jgs.khu.ac.ir/article-1-3369-fa.html
Schumacher, O. F. (1999). The small little is beautiful; Human Dimensions Economics, translated by Ali Ramin, Soroush Publications (IRIB), Tehran. (in Persian) https://www.agahbookshop.com/
Sepahvand, R, & Arefnejad, M. (2013). Prioritization of indicators of urban permanent development with a group Analytic hierarchy process: A case study in Isfahan city. Urban Structure and Function Studies, 1(1), 43-59. (in Persian) https://shahr.journals.umz.ac.ir/article_688.html
Shakouei, Hussein. (2003). New Thoughts in Geography Philosophy The Second Volume of Environmental Philosophies and Geographical Schools, Tehran, Institute of Geographical and Guitcology. https://www.gisoom.com/book/1271497/2
Statistical Center of Iran. (2016). Detailed Results of Census of Population and Housing County. (in Persian)
Stouten, P. (2014). Features for Sustanable Urban Neighborhood Development, Department of Urbanism, Faculty of Architecture Delft University of Technology Delft, Netherlands, Int Journal for Housing Science, 38(2), 71-79. https://www.researchgate.net/publication/290520064_Features_for_sustainable_urban_neighbourhood_development
United Nations (2019). World Urbanization Prospects (The 2018 Revision). ST/ESA/SER.A/420.
Zali, N. & Ashrafi, S. (2013). An Investigation of Economic Globalization Role on Metropolitan’s Sustainable Development. Strategic Studies of public policy, 4(11), 1-16. (in Persian) https://sspp.iranjournals.ir/article_3267.html
Zhang, D. Pee, LG. Pan, SL. Cui, L. (2022). Big data analytics, resource orchestration, and digital sustainability: A case study of smart city development. Government Information Quarterly. 39(1):101626. https://doi.org/10.1016/j.giq.2021.101626
Ziairi, K. A. (1999). Principles and Methods of Regional Planning, Yazd University Publications. https://sspp.iranjournals.ir/article_3267.html
Ziairi, K. A. (2002). Urban Land Use Planning, Yazd University Press. (in Persian) https://www.adinehbook.com/gp/product/9645808146
[1] . Stouten
[2] . Michalina
[3] * در سطح خطای 0.01 دارای ارتباط معنیداری است.