Effect of Chitosan, Menthol and Calcium chloride on the postharvest life of Chrysanthemum cut flowers (Chrysanthemum morifolium Ramat)

Subject Areas : Plant physiology

Hamed Mirzaaghaee ¹ , Elham Danaee ²

1 - Department of Horticultural Sciences, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran
2 -

Received: 2024-12-25 Accepted : 2025-02-20 Published : 2025-03-27

Keywords: Calcium chloride, Chitosan, Chrysanthemum, Menthol,

Abstract :

In order to evaluate the postharvest life of chrysanthemum (Chrysanthemum morifolium Ramat) cut flowers using calcium chloride, chitosan, and menthol, a factorial experiment was conducted in a completely randomized statistical design with 11 treatments, three replications, and each replication containing five flower branches, a total of 165 chrysanthemum cut flowers. The treatments included calcium chloride, chitosan, and menthol, each at three concentrations of 50, 75, and 100 mg/L, along with 3% sucrose. Also, 3% sucrose and distilled water were used as controls. All treatments were applied as a continious treatment. Sampling and evaluation of the desired traits were performed on days 7, 14, and 21 of the experiment. The results showed that the highest relative fresh weight, solution absorption, and cell membrane stability index were in the treatment of 100 mg/L menthol with 3% sucrose. Chitosan treatment at 75 mg/L along with 3% sucrose had the greatest effect in improving protein content, superoxide dismutase and peroxidase enzyme activities. The highest petal carotenoid and total leaf chlorophyll content was obtained in the treatment of 75 mg/L calcium chloride plus 3% sucrose. Also, the highest and lowest postharvest life of chrysanthemum cut flowers was 25.7 and 16.3 days in the 100 mg/L menthol plus 3% sucrose and control treatments, respectively.

 

References:

1) اقدم، م.، حسن‌پور اصیل، م.، قاسم‌نژاد، م. و س ا ع، موسوی. 1399. اثر کاربرد قبل از برداشت منابع مختلف کلسیم بر کیفیت گل شاخه بریده ژربرا (Gerbera jamesonii L.). نشریه علوم باغبانی ایران، 52(2): 344-329.
2) الهویردی‌زاده، ص و. ا، دانائی. 1402. تاثیر کاربرد اسید هیومیک و ورمی‌کمپوست بر برخی شاخص‌های رویشی و میزان پرولین گیاه پروانش (Catharanthus roseous) تحت تنش کم‌آبی. محیط ¬زیست و مهندسی آب، 9(1): 151-141.
3) حسینی، ح.، حسندخت، م ر.، مهری، م ا و. ا، شهرکی. 1401. ارزیابی تاثیر اسید سیتریک و اسانس نعناع فلفلی بر عمر پس از برداشت گل شاخه بریده مریم (Polianthes tuberosa). فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران، 17(1): 50-37.
4) خسروی، ا.، سلیمی، ا.، چاوشی، م. و ه، زیدی. 1401. نقش کیتوزان بر کاهش اثرات تنش شوری از طریق آنتی اکسیدان‌های آنزیمی و غیرآنزیمی در گیاه خرفه (Portulaca oleracea L.). مجله پژوهش‌های گیاهی (زیست شناسی ایران)، 35(4): 702-690.
5) سلگی، م و. م، تقی‌زاده. 1396. اثر نيترات نقره، تيمول، نانوذرات نقره سبز و کيتوزان بر عمر گلجايي گل شاخه بريدني ميخک رقم 'White Liberty'. توليدات گياهي(مجله علمي كشاورزي)، 40(2): 12-1.
6) کاویانی، ب.، صفری‌مطلق، م ر و. س، حاتمی‌نژاد. 1403. بهبود عمر گلجای گل بریده داوودی (Chrysanthemum morifolium) با استفاده از عصاره بهار نارنج، اسید فولویک و نانوذرات مس. علوم باغبانی، 38(1): 39-21.
7) کریمی، ه و. ر، نقشی بند حسنی. 1395. اثر اسید سالیسیلیک و کلرید کلسیم بر عمر گلجایی و کیفیت پس از برداشت گل شاخه بریدنی رز رقم ولوت. هفتمین کنفرانس بین المللی اقتصاد و مدیریت.
8) محمدی، ح. سلگی، م و. م، تقی‌زاده. 1396. تاثیر نانوکیتوزان به صورت محلول کوتاه مدت بر ماندگاری و صفات پس از برداشت گل شاخه بریده میخک رقم Tabor. دهمین کنگره ملی علوم باغبانی ایران.
9) هدایی، م س.، رحیم‌ملک و. ا، ارزانی. 1397. ارزیابی برخی ترکیبات زیست فعال و فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره متانولی برگ و میزان اسانس گل ارقام مختلف گیاه داوودی. پژوهش‌های تولید گیاهی (علوم کشاورزی و منابع طبیعی)، 25(4): 143-133.
10) Braga, P.C., Culici, M., Alferi, M. and M, Sasso. 2008. Thymol inhibits Candida albicans biofilm formation and mature biofilm. International Journal of Antimicrobial Agents, 31: 472-477.
11) Cortes, H., Arriaga, F., González, M., Mandujano, P., Cruz, G. and S, Gracian. 2011. The effects of calcium on postharvest water status and vase life of Rosa hybrida cv. Grand Gala. International Journal of Agriculture and Biology, 13(2): 233-238.
12) Danaee, E. and V, Abdossi. 2016. Evaluation of the effect of plant growth substances on longevity of gerbera cut flowers cv. Sorbet. Iranian Journal Plant Physioogyl, 7 (1): 1943- 1947.
13) Danaee, E. and V, Abdossi. 2019. Effects of Some Amino Acids and Organic Acids on Enzymatic Activity and Longevity of Dianthus caryophyllus cv. Tessino on at Pre-Harvest Stage. Journal of Ornamental Plants, 9(2): 93-104.
14) Danaee, E., Abdossi, V., Mostofi, Y. and P, Moradi. 2010. Effect of GA3 and BA on postharvest quality and vase life of gerbera cut flowers. International Horticultural Congress on Science and Horticulture.
15) Dareini, H., Abdossi, V. and E, Danaee. 2014. Effect of some essential oils on postharvest quality and vase life of gerbera cut flowers (Gerbera Jamesonii cv. Sorbet). European Journal of Experimental Biology, 4(3): 276-280.
16) Geshnizjany, N., Ramezanian, A. and M, Khosh-Khui. 2014. Postharvest life of cut gerbera (Gerbera jamesonii) as affected by nano-silver particles and calcium chloride. International Journal of Horticultural Science and Technology, 1(2): 171-180.
17) Iqbal, N., Khan, N. A., Ferrante, A., Trivellini, A., Francini, A. and M.I.R, Khan. 2017. Ethylene role in plant growth, development and senescence: Interaction with other phytohormones. Frontiers in Plant Science, 8: 475-483.
18) Jodi, V., Matloobi, M., Ebrahimzadeh, A. and G.R, Mahdavinia. 2024. Evaluation of the Foliar Spraying Effects of Chitosan Nanoparticles and Salicylic Acid on the Petal Senescence and Postharvest Quality of Cut Roses cv. “Samuraie”. Journal of Ornamental Plants, 14(3): 211-228.
19) Mercurio, G. 2002. Gerbera cultivation in green house. 206p.
20) Mirdehghan, S.H., Zeidabadi, S. and H.R, Roosta. 2012. Interaction of medicinal essential oils with calcium chloride and silver nitrate on quality and vase life of rose cut flowers. Iranian Journal of Medical and Aromatic Plants, 4(28), 669-683.
21) Soroori, S., Danaee, E., Hemmati, Kh. and A, Ladan Moghadam. 2021a. Effect of foliar application of proline on morphological and physiological traits of Calendula officinalis L. under drought stress. Journal of ornamental plants, 11(1): 13-30.
22) Soroori, S., Danaee, E., Hemmati, Kh. and A.R, Ladan Moghadam. 2021b. The metabolic response and enzymatic activity of Calendula officinalis L. to foliar application of spermidine, citric acid and proline under drought stress and in a post-harvest condition. Journal of Agriculture Scince and Technology, 23 (6): 1339-1353.

Full-Text:



واحد گرمسار

گیاه و زیست فناوری ایران Iranian Journal of Plant & Biotechnology (IJPB)

 

DOI: 10.71829/BIOLOGY-2025-1194482

نوع مقاله: پژوهشی

 

تاثیر استفاده از کلرید کلسیم، کیتوزان و منتول در عمر پس از برداشت گل‌های شاخه بریده داوودی (Chrysanthemum morifolium Ramat)

حامد میرزاآقا1 و الهام دانائی (نویسنده مسئول)2*

1-  کارشناسی‌ارشد، گروه علوم باغبانی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران، [e-mail]

2*- دانشیار، گروه علوم باغبانی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران، [e-mail]

تاریخ دریافت: دی 1403 تاریخ پذیرش: اسفند 1403

 

Effect of Chitosan, Menthol and Calcium chloride on the postharvest life of Chrysanthemum cut flowers (Chrysanthemum morifolium Ramat) 

Hamed Mirzaaghaee1 and Elham Danaee (Corresponding author)2*

1- M.Sc, Department of Horticultural Sciences, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran, [e-mail]

2*- Associated Professor, Department of Horticultural Sciences, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran, [e-mail]

Received: January 2025        Accepted: March 2025

چکیده به‌منظور ارزیابی عمر پس از برداشت گل‌های شاخه بریده داوودی (Chrysanthemum morifolium Ramat) با استفاده از کلریدکلسیم، کیتوزان و منتول آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با 11 تیمار، سه تکرار و هر تکرار حاوی پنج شاخه گل، در مجموع 165 شاخه گل بریده داوودی اجرا شد. تیمارها شامل کلرید کلسیم، کیتوسان و منتول هر کدام با سه غلظت 50، 75 و 100 میلی‌گرم در لیتر به‌همراه ساکارز 3 درصد بود. همچنین ساکارز 3 درصد و آب مقطر به‌عنوان شاهد استفاده شد. تمام تیمارها به‌صورت بلند مدت اعمال گردید. نمونه‌برداری و ارزیابی صفات مورد نظر در روزهای شروع آزمایش، 7، 14 و 21 انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان وزن تر نسبی، جذب محلول و شاخص ثبات غشاء سلول در تیمار منتول 100 میلی‌گرم در لیتر به‌همراه ساکارز 3 درصد بود. تیمار کیتوزان 75 میلی‌گرم در لیتر به‌همراه ساکارز 3 درصد، بیشترین اثر را در بهبود میزان پروتئین، فعالیت آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز داشت. بیشترین محتوای کارتنوئید گلبرگ و کلروفیل کل برگ در تیمار کلرید کلسیم 75 میلی‌گرم در لیتر به‌همراه ساکارز 3 درصد به‌دست آمد. همچنین بیشترین و کمترین عمر پس از برداشت گل‌های شاخه بریده داوودی با 7/25 و 3/16روز به ترتیب در تیمارهای منتول 100 میلی‌گرم در لیتر به‌همراه ساکارز 3 درصد و شاهد بود. کلمات کلیدی: داوودی، کلرید کلسیم، کیتوزان، منتول فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران  زمستان 1403، دوره 19، شماره 4، صص 33-24

Abstract In order to evaluate the postharvest life of chrysanthemum (Chrysanthemum morifolium Ramat) cut flowers using calcium chloride, chitosan, and menthol, a factorial experiment was conducted in a completely randomized statistical design with 11 treatments, three replications, and each replication containing five flower branches, a total of 165 chrysanthemum cut flowers. The treatments included calcium chloride, chitosan, and menthol, each at three concentrations of 50, 75, and 100 mg/L, along with 3% sucrose. Also, 3% sucrose and distilled water were used as controls. All treatments were applied as a continious treatment. Sampling and evaluation of the desired traits were performed on days 7, 14, and 21 of the experiment. The results showed that the highest relative fresh weight, solution absorption, and cell membrane stability index were in the treatment of 100 mg/L menthol with 3% sucrose. Chitosan treatment at 75 mg/L along with 3% sucrose had the greatest effect in improving protein content, superoxide dismutase and peroxidase enzyme activities. The highest petal carotenoid and total leaf chlorophyll content was obtained in the treatment of 75 mg/L calcium chloride plus 3% sucrose. Also, the highest and lowest postharvest life of chrysanthemum cut flowers was 25.7 and 16.3 days in the 100 mg/L menthol plus 3% sucrose and control treatments, respectively. Keywords: Calcium chloride, Chitosan, Chrysanthemum, Menthol   Iranian Journal of Plant & Biotechnology Winter 2024, Vol 19, No 4, Pp 24-33

 

 

مقدمه و کلیات

داوودی گیاهی از خانواده (Compositae) Asteraceae و یکی از مهم‌ترین گیاهان زینتی و دارویی است که به صورت گلدانی و شاخه بریده در عرصه جهانی می‌باشد (هدایی و همکاران، 1397). داوودی از جمله گل‌های نافرازگرا است که پیری آن در پاسخ به تغییراتی است که در میزان کربوهیدرات‌ها رخ می‌دهد. این گیاه دارای بیش از ۲۰۰ گونه است که در میان آنها گونه­ها و ارقام یک‌ساله علفی، چندساله، درختچه­های کوچک و بوته­ای وجود دارد (کاویانی و همکاران، 1403). گل‏‌های شاخه بریده عمر پس از برداشت کوتاهی دارند، بنابراین بهبود ماندگاری آن‌ها با اعمال برخی تیمارها یکی از اهداف اصلی صنعت گل‌کاری می‌­باشد (Mirdehghan et al., 2012). امروزه استفاده از ترکیبات ایمن و مناسب برای انسان و محیط زیست در پس از برداشت گل‌های شاخه بریده، جایگاه بسیار مهمی در صنعت گلکاری دارد. کلسیم، یک عنصر ضروری است که فرآیند رشد و نمو گیاهان را تحت تاثیر قرارمی‌دهد. تجمع آن در گیاهان موجب تسهیل ایجاد ارتباط بین پلی‌مرهای پکتین و افزایش استحکام ساقه با افزایش تولید لیگنین می‌شود که بر افزایش ماندگاری گل‌ها موثر است (اقدم و همکاران، 1399). کیتوزان یک ماده غیر سمی، بیوپلیمر آلی و طبیعی، پلی‌ساکارید نیتروژن‌دار و قابل تجزیه زیستی است که می‌تواند موجب بهبود رشد و کیفیت گیاهان گردد (خسروی و همکاران، 1401). منتول به عنوان متابولیت ثانویه در گیاه نعناع تولید می‌شوند. که نقش مهمی در جلوگیری از فساد غذاها دارد و ترکیبی ضد میکروب، ضد باکتری، ضد ویروس، ضد قارچ است (Braga et al., 2008). سلگی و تقی‌زاده (1396) در پژوهشی اثر کيتوزان، نانو ذرات نقره سبز و اسانس تيمول (25، 50 و 100 ميلي‌گرم در ليتر) بررسی کردند. دستاوردهای تحقیق نشان داد که تاثير تيمارهاي مختلف بر ميزان وزن تر نسبي و جذب آب در روزهاي مورد ارزيابي معني‌دار و بر محتوای کلروفيل برگ‌ها معني‌دار نگرديد. عمر پس از برداشت گل‌های شاخه بریده میخک در تیمار کیتوزان 25 ميلي‌گرم در ليتر برابر 3/12 روز بود. کریمی و نقشی بند حسنی (1395) اثر اسید سالیسیلیک (1و 2 میلی‌مولار) و کلرید کلسیم (300 و 600 میلی‌گرم بر لیتر) را بر عمر گلجایی و کیفیت پس از برداشت گل شاخه بریدنی رز رقم ولوت بررسی کردند. نتایج نشان داد که بیشترین قطر گل در تیمار کلرید کلسیم 600 میلی‌گرم بر لیتر به‌دست آمد. در پژوهشی تاثیر کاربرد نانوکیتوزان (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌گرم در لیتر) و کیتوزان (80 میلی‌گرم در لیتر) به همراه 2 درصد ساکارز به‌صورت محلول گلجایی کوتاه مدت را بر عمر پس از برداشت گل‌های میخک شاخه بریده در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. نتایج نشان داد تاثیر تیمار نانوکیتوزان 50 میلی‌گرم در لیتر بر میزان وزن‌تر نسبی، کلروفیل برگ‌ها و شاخص ثبات غشاء سلول و مواد جامد محلول معنی‌دار گردید (محمدی و همکاران، 1396). همچنین بررسی اثر کلرید کلسیم (صفر، 0/5، 1 و 5/1 درصد) در گیاه ژربرا نشان داد که میزان پروتئین، محتوای آنتوسیانین و میزان کلسیم ساقه افزابش یافت. درصد نشت یونی و میزان مالون دی آلدهید در انتهای دوره نگهداری افزایش یافت (اقدم و همکاران، 1399).

فرآیند پژوهش

شرح آزمایش: گل‌های شاخه بریده داوودی (Chrysanthemum morifolium Ramat) از گلخانه تجاری، تهیه و در شرایط مطلوب و مناسب به آزمایشگاه با دمای 23-21 درجه سانتیگراد، رطوبت نسبی70 درصد و سیکل نوری بصورت 12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی و شدت نور 20-15 میکرومول بر متر مربع در ثانیه، منتقل گردید. شاخه‌های گل‌ بریده داوودی برای به حداقل رساندن خطای آزمایش، مجدداً در آزمایشگاه از نظر طول ساقه و قطر تقریبی گل یکدست شدند و پس از برش ساقه به طول 40 سانتیمتر در ارلن‌های حاوی 500 میلی‌لیتر محلول مورد نظر قرارگرفتند. تحقیق حاضر به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با 11 تیمار، 3 تکرار و هر تکرار حاوی 5 شاخه گل و در مجموع 165 واحد آزمایشی انجام گرفت. گل‌های شاخه بریده داوودی در ارلن‌های حاوی کلرید کلسیم، کیتوزان و منتول (50، 75 و 100 میلی‌گرم در لیتر) به همراه ساکارز 3 درصد، بصورت تیمار بلند مدت قرارگرفتند. آب مقطر و ساکارز 3 درصد بعنوان شاهد در نظر گرفته شد. صفات مورد نظر در روزهای اول، 7، 14 و 21 نمونه‌برداری و اندازه‌گیری و شد.

صفات مورد ارزیابی: وزن تر نسبی گل‌های شاخه بریده در روزهای اول، 7، 14 و 21 توسط ترازوی دیجیتالی با دقت 01/0 توزین گردید و در نهایت تغییرات وزن تر گل‌ها در روزهای ذکر شده بصورت درصد نسبت به وزن اولیه بیان شد (Abdossi and Danaee, 2019). 100 × (وزن تر در روز صفر / وزن تر در روز مورد نظر) = وزن تر نسبی

حجم محلول جذب شده با اندازه‌گیری کاهش حجم محلول در ارلن فاقد گل منهای ارلن حاوی گل اندازه‌گیری و بصورت میلی لیتر بر گرم وزن تازه بیان شد (Dareini et al., 2014).

برای محاسبه شاخص ثبات غشاء سلول ابتدا نمونه‌ها به مدت یک ساعت در دمای 30 درجه سلسیوس در بن‌ماری قرارداده شدند و با استفاده از EC متر میزان EC1 اندازه‌گیری شد و سپس نمونه‌ها در داخل اتوکلاو به مدت 20 دقیقه با دمای 121 درجه سلسیوس برای محاسبه EC2 قرارگرفتند و در نهایت درصد شاخص ثبات غشاء سلول با فرمول محاسبه شد (Soroori et al., 2021a). = [1- (EC1/EC2)] ×100شاخص ثبات غشاء سلول 

محتوای کارتنوئید گلبرگ و کلروفيل کل با قرائت جذب نمونه‌‌ها در ستگاه اسپکتوفتومتر (UV Visible مدل Spectro Flex 6600) با فرمول اندازه‌گیری شد که A، میزان جذب نور است (Danaee and Abdossi, 2016).         

کارتنوئید گلبرگ =7/6 )A480 nm( - 1/49(A510 nm)

 (A663nm)8.02+(A645nm) 20. 2=کلروفیل کل

میزان پروتئین در طول‌موج 595 نانومتر اندازه‌گیری گردید (Soroori et al., 2021b). سنجش فعالیت فعالیت آنزیم‌‌ سوپر اکسید دیسموتاز در طول موج 560 نانومتر (Danaee et al., 2010) و فعالیت آنزیم‌ پراکسیداز در طول موج 530 نانومتر (الهویردی‌زاده و دانائی، 1402) انجام شد.  

تجزیه و تحلیل داده‌های به‌دست آمده با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS (نسخه 23) انجام شد. مقایسه میانگین‌ها با آزمون چند دامنه Duncan در سطح 1 و 5 درصد، صورت گرفت.

نتایج و بحث

نتایج جدول تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمار بر وزن تر نسبی، میزان جذب محلول، شاخص ثبات غشاء سلول، محتوای کارتنوئید گلبرگ و کلروفیل کل برگ، فعالیت آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز و عمر پس از برداشت گل‌های شاخه بریده داوودی در سطح 1 درصد و بر میزان پروتئین در سطح 5 درصد، اثر زمان و اثر متقابل تیمار و زمان بر تمام صفات مورد ارزیابی در سطح 1 درصد معنی‌دار است.

وزن تر نسبی، جذب محلول و شاخص ثبات غشاء سلول: مقایسه میانگین‌ها نشان داد که بیشترین وزن تر نسبی، میزان جذب محلول و درصد شاخص ثبات غشاء سلول به ترتیب با 34/85 درصد، 31/67 میلی‌لیتر و 47/77 درصد در تیمارهای منتول 100 میلی‌گرم در لیتر به‌همراه ساکارز 3 درصد بود. تیمار شاهد با 93/68 درصد، 51/47 میلی‌لیتر و 76/64 درصد به ترتیب کمترین وزن تر نسبی، میزان جذب محلول و درصد شاخص ثبات غشاء سلول را داشت (اشکال 1، 2 و 3). 

 

شکل 1- اثر کلرید کلسیم، کیتوزان و منتول بر وزن تر نسبی گل داوودی

Fig 1- The effect of calcium chloride, chitosan and menthol on relative fresh weight of chrysanthemum

 

شکل 2- اثر کلرید کلسیم، کیتوزان و منتول بر میزان جذب محلول گل داوودی

Fig 2- The effect of calcium chloride, chitosan and menthol on amount of Soluble absorption of

of chrysanthemum

 

شکل 3- اثر کلرید کلسیم، کیتوزان و منتول بر درصد شاخص ثبات غشاء سلول گل داوودی

Fig 3- The effect of calcium chloride, chitosan and menthol on percentage of cell membrane stability index of chrysanthemum

 

محتوای کارتنوئید گلبرگ و کلروفیل کل برگ: مقایسه میانگین‌ها نشان داد که بیشترین محتوای کارتنوئید گلبرگ و کلروفیل کل برگ به ترتیب با 7940/0 و 7942/0 میلی‌گرم بر گرم وزن تر در تیمار کلرید کلسیم 100 میلی‌گرم در لیتر به‌همراه ساکارز 3 درصد به‌دست آمد. همچنین تیمار شاهد با 6013/0 و 5249/0 میلی‌گرم بر گرم وزن تر به ترتیب کمترین محتوای کارتنوئید گلبرگ و کلروفیل کل برگ را داشت (اشکال 4 و 5).

 

 

 

شکل 4- اثر کلرید کلسیم، کیتوزان و منتول بر محتوای کارتنوئید گلبرگ داوودی

Fig 4- The effect of calcium chloride, chitosan and menthol on petal carotenoid content

of chrysanthemum

 

 

شکل 5- اثر کلرید کلسیم، کیتوزان و منتول بر محتوای کلروفیل کل برگ داوودی

Fig 5- The effect of calcium chloride, chitosan and menthol on leaf total

Chlorophyll content of chrysanthemum

 

میزان پروتئین و فعالیت آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز: مقایسه میانگین‌ داده‌ها نشان داد که بیشترین و کمترین میزان پروتئین با 89/3 و 30/2 میکروگرم بر میلی‌گرم وزن تر در تیمارهای کیتوزان 75 میلی‌گرم در لیتر به‌همراه ساکارز 3 درصد و شاهد بود. بیشترین فعالیت آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز با 53/3 و 31/12 واحد آنزیم بر گرم وزن تر در تیمار کیتوزان 75 میلی‌گرم در لیتر به‌همراه ساکارز 3 درصد به‌دست آمد (اشکال 6، 7 و 8).

 

 

شکل 6- اثر کلرید کلسیم، کیتوزان و منتول بر میزان پروتئین گل داوودی

Fig 6- The effect of calcium chloride, chitosan and menthol on amount of protein of chrysanthemum

 

شکل 7- اثر کلرید کلسیم، کیتوزان و منتول بر فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز گل داوودی

Fig 7- The effect of calcium chloride, chitosan and menthol on superoxide dismutase enzyme activity of chrysanthemum

 

شکل 8- اثر کلرید کلسیم، کیتوزان و منتول بر فعالیت آنزیم پراکسیداز گل داوودی

Fig 8- The effect of calcium chloride, chitosan and menthol on peroxidase enzyme activity of chrysanthemum

 

عمر پس از برداشت گل شاخه بریده داوودی: مقایسه میانگین‌ها نشان داد که بیشترین و کمترین عمر پس از برداشت گل‌های شاخه بریده داوودی با 7/25 و 3/16روز به ترتیب در تیمارهای منتول 100 میلی‌گرم در لیتر به‌همراه ساکارز 3 درصد و شاهد بود (شکل 9).

 

 

شکل 9- اثر کلرید کلسیم، کیتوزان و منتول بر عمر پس از برداشت گل‌های شاخه بریده داوودی

Fig 9- The effect of calcium chloride, chitosan and menthol on vase life of chrysanthemum cut flowers

 

از دست رفتن کیفیت و بازارپسندی گل‌های شاخه بریده به دلیل عوامل مختلفی در دوره پرورش، برداشت و پس از برداشت اتفاق می‌افتد. امروزه مدیریت پس از برداشت گل‌های شاخه بریده، میزان موفقیت تولیدکنندگان گل را در بازارهای جهانی تعیین می‌کند (Mercurio, 2002). بطورکلی پیری در گیاهان یک فرآیند اکسیداتیو و کنترل شده است که شامل تغییرات بیولوژیکی، فیزیولوژیکی، هورمونی و ساختاری است که موجب تخریب درشت مولکول‌ها از جمله پروتئین‌ها، لیپیدها و اسیدهای نوکلئیک می‌گردد (Iqbal et al., 2017). نتایج پژوهش نشان داد که استفاده از محلول نگهدارنده بلند مدت حاوی کلرید کلسیم، کیتوزان و منتول به همراه ساکارز موجب بهبود صفات مورفوفیزیولوژیک، بیوشیمیایی و فعالیت آنزیم‌های مورد ارزیابی شد که در نتیجه عمر پس از برداشت گل‌های شاخه بریده داوودی نسبت به شاهد، افزایش یافت. دستاوردهای این پژوهش با یافته‌های Cortes و همکاران (2011) که بیان کردند استفاده از ترکیبات کلسیم در پس از برداشت از طریق بهبود میزان استحکام دیواره سلول سبب افزایش درصد شاخص ثبات غشاء سلول و وزن تر نسبی در گل‌های شاخه بریده رز گردید، مطابقت دارد. همچنین گزارش شده است که استفاده از کلسیم با بهبود تعادل آبی، افزایش انتقال آب و وزن تر گل موجب تاخیر پیری در گل‌های شاخه بریده ژربرا شد (Geshnizjany et al., 2014). محلول‌پاشی کیتوزان با بهبود فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان سبب بهبود کیفیت و عمر پس از برداشت گل‌های شاخه بریده رز گردید (Jodi et al., 2024). همچنین استفاده از منتول از طریق افزایش فعالیت‌های آنزیمی (آنتی‌اکسیدانی)، جلوگیری از تسریع مرگ سلول‌ها، کاهش جمعیت میکروب‌ها، کمک به جذب مواد مغذی و تامین مواد غذایی پس از برداشت، جلوگیری از انسداد آوندی و در نتیجه تقویت حفظ پتانسیل آب سلولی در بافت گلبرگ‌ها و شاخه گل بریده سبب بهبود عمر پس از برداشت گل‌های شاخه بریده مریم شد (حسینی و همکاران، 1401).

نتیجه‌گیری کلی

پژوهش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با 11 تیمار، سه تکرار و هر تکرار حاوی پنج شاخه گل، در مجموع 165 شاخه گل بریده داوودی انجام شد. تیمارها شامل کلرید کلسیم، کیتوسان و منتول (50، 75 و 100 میلی‌گرم در لیتر) به‌همراه ساکارز 3 درصد بود. ساکارز 3 درصد و آب مقطر به‌عنوان شاهد در نظر گرفته شد. محلول‌های نگهدارنده گل‌های شاخه بریده داوودی به‌صورت بلند مدت، استفاده شد. نمونه‌برداری و ارزیابی صفات در روزهای شروع آزمایش، 7، 14 و 21 انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که تیمار منتول 100 میلی‌گرم در لیتر به‌همراه ساکارز 3 درصد، بیشترین اثر را بر وزن تر نسبی، جذب محلول، شاخص ثبات غشاء سلول و درصد شکوفایی داشت. بیشترین میزان پروتئین، فعالیت آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز در تیمار کیتوزان 75 میلی‌گرم در لیتر به‌همراه ساکارز 3 درصد، به‌دست آمد. بیشترین محتوای کارتنوئید گلبرگ و کلروفیل کل برگ در تیمار کلرید کلسیم 75 میلی‌گرم در لیتر به‌همراه ساکارز 3 درصد بود. همچنین بیشترین و کمترین عمر پس از برداشت گل‌های شاخه بریده داوودی با 7/25 و 3/16روز به ترتیب در تیمارهای منتول 100 میلی‌گرم در لیتر به‌همراه ساکارز 3 درصد و شاهد حاصل شد.

 

 

منابع 

1) اقدم، م.، حسن‌پور اصیل، م.، قاسم‌نژاد، م. و س ا ع، موسوی. 1399. اثر کاربرد قبل از برداشت منابع مختلف کلسیم بر کیفیت گل شاخه بریده ژربرا (Gerbera jamesonii L.). نشریه علوم باغبانی ایران، 52(2): 344-329.

2) الهویردی‌زاده، ص و. ا، دانائی. 1402. تاثیر کاربرد اسید هیومیک و ورمی‌کمپوست بر برخی شاخص‌های رویشی و میزان پرولین گیاه پروانش (Catharanthus roseous) تحت تنش کم‌آبی. محیط ­زیست و مهندسی آب، 9(1): 151-141.

3) حسینی، ح.، حسندخت، م ر.، مهری، م ا و. ا، شهرکی. 1401. ارزیابی تاثیر اسید سیتریک و اسانس نعناع فلفلی بر عمر پس از برداشت گل شاخه بریده مریم (Polianthes tuberosa). فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران، 17(1): 50-37.

4) خسروی، ا.، سلیمی، ا.، چاوشی، م. و ه، زیدی. 1401. نقش کیتوزان بر کاهش اثرات تنش شوری از طریق آنتی اکسیدان‌های آنزیمی و غیرآنزیمی در گیاه خرفه (Portulaca oleracea L.). مجله پژوهش‌های گیاهی (زیست شناسی ایران)، 35(4): 702-690.

5) سلگی، م و. م، تقی‌زاده. 1396. اثر نيترات نقره، تيمول، نانوذرات نقره سبز و کيتوزان بر عمر گلجايي گل شاخه بريدني ميخک رقم 'White Liberty'. توليدات گياهي(مجله علمي كشاورزي)، 40(2): 12-1.  

6) کاویانی، ب.، صفری‌مطلق، م ر و. س، حاتمی‌نژاد. 1403. بهبود عمر گلجای گل بریده داوودی (Chrysanthemum morifolium) با استفاده از عصاره بهار نارنج، اسید فولویک و نانوذرات مس. علوم باغبانی، 38(1): 39-21.

7) کریمی، ه و. ر، نقشی بند حسنی. 1395. اثر اسید سالیسیلیک و کلرید کلسیم بر عمر گلجایی و کیفیت پس از برداشت گل شاخه بریدنی رز رقم ولوت. هفتمین کنفرانس بین المللی اقتصاد و مدیریت.

8) محمدی، ح. سلگی، م و. م، تقی‌زاده. 1396. تاثیر نانوکیتوزان به صورت محلول کوتاه مدت بر ماندگاری و صفات پس از برداشت گل شاخه بریده میخک رقم Tabor. دهمین کنگره ملی علوم باغبانی ایران.

9) هدایی، م س.، رحیم‌ملک و. ا، ارزانی. 1397. ارزیابی برخی ترکیبات زیست فعال و فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره متانولی برگ و میزان اسانس گل ارقام مختلف گیاه داوودی. پژوهش‌های تولید گیاهی (علوم کشاورزی و منابع طبیعی)، 25(4): 143-133.

10) Braga, P.C., Culici, M., Alferi, M. and M, Sasso. 2008. Thymol inhibits Candida albicans biofilm formation and mature biofilm. International Journal of Antimicrobial Agents, 31: 472-477.

11) Cortes, H., Arriaga, F., González, M., Mandujano, P., Cruz, G. and S, Gracian. 2011. The effects of calcium on postharvest water status and vase life of Rosa hybrida cv. Grand Gala. International Journal of Agriculture and Biology, 13(2): 233-238.

12) Danaee, E. and V, Abdossi. 2016. Evaluation of the effect of plant growth substances on longevity of gerbera cut flowers cv. Sorbet. Iranian Journal Plant Physioogyl, 7 (1): 1943- 1947.

13) Danaee, E. and V, Abdossi. 2019. Effects of Some Amino Acids and Organic Acids on Enzymatic Activity and Longevity of Dianthus caryophyllus cv. Tessino on at Pre-Harvest Stage. Journal of Ornamental Plants, 9(2): 93-104.

14) Danaee, E., Abdossi, V., Mostofi, Y. and P, Moradi. 2010. Effect of GA3 and BA on postharvest quality and vase life of gerbera cut flowers. International Horticultural Congress on Science and Horticulture.

15) Dareini, H., Abdossi, V. and E, Danaee. 2014. Effect of some essential oils on postharvest quality and vase life of gerbera cut flowers (Gerbera Jamesonii cv. Sorbet). European Journal of Experimental Biology, 4(3): 276-280.

16) Geshnizjany, N., Ramezanian, A. and M, Khosh-Khui. 2014. Postharvest life of cut gerbera (Gerbera jamesonii) as affected by nano-silver particles and calcium chloride. International Journal of Horticultural Science and Technology, 1(2): 171-180.

17) Iqbal, N., Khan, N. A., Ferrante, A., Trivellini, A., Francini, A. and M.I.R, Khan. 2017. Ethylene role in plant growth, development and senescence: Interaction with other phytohormones. Frontiers in Plant Science, 8: 475-483.

18) Jodi, V., Matloobi, M., Ebrahimzadeh, A. and G.R, Mahdavinia. 2024. Evaluation of the Foliar Spraying Effects of Chitosan Nanoparticles and Salicylic Acid on the Petal Senescence and Postharvest Quality of Cut Roses cv. “Samuraie”. Journal of Ornamental Plants, 14(3): 211-228.

19) Mercurio, G. 2002. Gerbera cultivation in green house. 206p.

20) Mirdehghan, S.H., Zeidabadi, S. and H.R, Roosta. 2012. Interaction of medicinal essential oils with calcium chloride and silver nitrate on quality and vase life of rose cut flowers. Iranian Journal of Medical and Aromatic Plants, 4(28), 669-683.

21) Soroori, S., Danaee, E., Hemmati, Kh. and A, Ladan Moghadam. 2021a. Effect of foliar application of proline on morphological and physiological traits of Calendula officinalis L. under drought stress. Journal of ornamental plants, 11(1): 13-30.

22) Soroori, S., Danaee, E., Hemmati, Kh. and A.R, Ladan Moghadam. 2021b. The metabolic response and enzymatic activity of Calendula officinalis L. to foliar application of spermidine, citric acid and proline under drought stress and in a post-harvest condition. Journal of Agriculture Scince and Technology, 23 (6): 1339-1353.