Designing a dynamic model for formulating the industrial policies of the automotive industry

Subject Areas : مدیریت

Majid Barzegar ¹ , alireza irajpour ² , Naser Hamidi ³

1 - PhD student, Department of Industrial Management, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran
2 - Assistant Professor, Department of Industrial Management, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran (correspondence officer)
3 - Professor, Department of Industrial Management, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran

Received: 2024-08-13 Accepted : 2024-12-10

Keywords: dynamic model , policies for the automotive industry, Saipa and Iran Khodro,

Abstract :

The aim of the present study is to design a dynamic model for formulating industrial policies for the automotive industry using system dynamics. This research is applied in nature and employs a survey method for data collection. The statistical population in the qualitative section includes 15 experts from the country's automotive industry (Saipa and Iran Khodro) to identify the dimensions, components, and key indicators for formulating industrial policies and to present a model. Data collection was conducted using thematic analysis through interviews with these experts. Data analysis was performed using interviews and manual coding, while the quantitative section utilized the Nasim software. The results of the study indicate that in the qualitative section, interviews identified four subsystems: consumption and pricing policies, import-export control policies, planning and management policies, and technical and technological policies, each encompassing multiple factors. In the subsequent section of the research, to design a dynamic model for formulating industrial policies for Iran's automotive industry using system dynamics modeling, a dynamic model illustrating the relationships between the influential components was presented. Furthermore, the impact of different scenarios was demonstrated using an overall model, and the results showed that the scenarios had a significant impact on formulating industrial policies for Iran's automotive industry.

References:


منابع:
1. فرتوک زاده، حمیدرضا و طهماسبی، سیامک،(1399). حلقه مفقوده سیاستگذاری صنعتی در صنعت خودروسازی ایران: تاملی دوباره در خصوص مشکلات خودروسازی.
2. صالحی، مجتبی، شریف، نازنین ، خلیلی نژاد، مینا، صفرزاده، مصطفی (1396). بررسی عوامل دینامیکی مؤثر بر تعداد افراد بیمه شده با رویکرد پویایی شناسی سیستمها (مطالعه موردی: بیمه تأمین اجتماعی)، پژوهشنامه بیمه سال سی و دوم زمستان 1396 شماره 4 (پیاپی 128).
3. زرگر, سید محمد. (1397). مدلی پویا برای تدوین استراتژی افقی در شرکت‌های چند کسب‌وکاره. مطالعات مدیریت صنعتی, 16(51), 301
4. ندیری, محمد, امیری, علینقی, جعفرتاش امیری, برزین. (1398). تحلیلی بر سیاست‌های حمایت از تولید و توصیه‌هایی برای بهبود آن؛ مطالعه موردی: صنعت خودروسازی ایران. فصلنامه سیاستگذاری عمومی, 5(4), 211-240.

5. Abdullayeva Nigora Sandjarovna.(2020).The Role And Development Features Of The Auto Industry In Economy Of Uzbekistan,Article Published :31 July 2020 | Articles | Pages- 90-94 .
6. Chang H-J, Park H-J, Androny CG (2021) Interpreting the Korean crisis: financial liberalisation, industrial policy and corporate governance. Camb J Econ 22(6):735–746.
7. Ira C. Magaziner.(2021).JAPANESE INDUSTRIAL POLICY:SOURCE OF STRENGTH FOR THE AUTOMOBILE INDUSTRY, University of Michigan Press, U of M Center for Japanese Studies are collaborating with JSTOR to digitize, preserve and extend access to The Japanese Automotive Industry, 79-86.
8. Kaoru Natsuda. John Thoburn, (2019) How to conduct effective industrial policy: a comparison of automotive development in the Philippines and Indonesia. Journal of the Asia Pacific Economy 23:4, pages 657-682.
9. Melanie Pichler a,*, Nora Krenmayr a, Etienne Schneider b, Ulrich Brand b(2021).EU industrial policy: Between modernization and transformation of the automotive industry, Environmental Innovation and Societal Transitions 38 (2021) 140–152.
10. Murat A. Yülek & Kwon Hyung Lee & Jungsuk Kim & Donghyun Park, (2020). "State Capacity and the Role of Industrial Policy in Automobile Industry: a Comparative Analysis of Turkey and South Korea," Journal of Industry, Competition and Trade, Springer, vol. 20(2), pages 307-331, June.

Full-Text:



مجله مدیریت توسعه و تحول 59 (1403) 49-31

طراحی مدل داینامیک برای تدوین سیاستهای صنعتی خودرو

مجیدبرزگر 1،* دکتر علیرضا ایرج پور 2،دکتر ناصرحمیدی3

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت صنعتی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

2 استادیار، گروه مدیریت صنعتی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران (عهده­دار مکاتبات)

3 استاد، گروه مدیریت صنعتی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

تاریخ دریافت: 23/05/1403 تاریخ پذیرش نهایی: 20/029/1403

 

چکیده

هدف از پژوهش حاضر طراحی مدل داینامیک برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو با استفاده از پویایی شناسی سیستم می باشد. تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع پژوهشهای کاربردی و از نظر نحوه جمع آوری اطلاعات از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر در بخش کیفی تحقیق جهت استخراج ابعاد و مولفه ها و شاخص های موثر در تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو و ارائه مدل تعداد 15 نفر از خبرگان صنعت خودرو سازی کشور (سایپا و ایران خودرو) بودند. جهت گردآوری داده ها از روش تحلیل مضمون بوسیله مصاحبه با خبرگان استفاده گردید. جهت تجزيه و تحليل داده ها از روش مصاحبه و کدگذاری دستی استفاده شد و در بخش کمی از نرم افزار ونسیم استفاده شده است نتایج پژوهش نشان می دهد در بخش کیفی تعداد 4 زیر سیستم برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو بوسیله روش کیفی مصاحبه مورد شناسایی قرار گرفت در تحقیق حاضر با استفاده از مصاحبه با 15 نفر از خبرگان 4 زیر سیستم: سیاست های مصرف و قیمت گذاری، سیاستهای کنترل واردات –صادرات، سیاستهای برنامه ریزی و مدیریتی و سیاستهای فنی و تکنولوژیکی مورد شناسایی قرار گرفت که هر کدام دارای عواملی متعددی می باشد. دربخش بعدی تحقیق به منظور طراحی مدل داینامیک برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو ایران  با استفاده از روش مدلسازی پویایی سیستم، یک مدل پویا از روابط بین مولفه های اتر گذار بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو ایران با روش پویایی سیستم  ارائه شد. همچنین تاتیر سناریوها  به صورت مدل کلی نشان داده شد. و نتایج نشان داد سناریوها  تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو ایران   داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش است.

 

واژه های اصلی: مدل دینامیک، سیاستهای صنعتی صنعت خودرو، پویایی شناسی سیستم، ایران خودرو و سایپا

 

 

-1مقدمه

صنعت خودرو در اقتصاد جهانی همواره عامل رشد اقتصادی بوده و بخش قابل توجهی از ارزش افزوده بسیاری از کشورهای صنعتی و نوظهور صنعتی را به خود اختصاص داده است . صنعت خودرو به عنوان یک صنعت مادر با سطح فناوری متوسط، از پیشران های بخش صنعت، معدن و تجارت کشور به شمار می رود و در زمره صنایع اولویت دار و منتخب در بخش تولید و تجارت در راستای تحقق اهداف مندرج در سند چشم انداز کشور محسوب می گردد [5]به عنوان یک صنعت ضروری برای اقتصاد ملی، صنعت خودرو به یک صنعت پیشرو استراتژیک با اتصالات بالا و زنجیره صنعتی طولانی تبدیل شده است. ارزیابی قدرت نرم افزاری و سخت افزاری یک کشور بوسیله صنعت خودروی آن کشور آسان است[12] صنعت خودروسازی در کشورهای مختلف به عنوان یکی از پیشرانهای توسعه صنعتی محسوب میشود و تاثیر به سزایی در رشد اقتصادی کشورها دارد[9]. 

 سیاست های صنعتی بخش خودرو از سال های گذشته در کشورهای مختلف به کار گرفته شده است به نظر می رسد که این بخش تأثیر مثبت و قابل توجهی بر توسعه اقتصادی کلی دارد . از آن زمان برخی از کشورها در این زمینه موفق بودند در حالی که برخی دیگر موفق نبودند[16] در کشور ایران هم این صنعت کمکهای متعددی به رشد سایر صنایع داشته است ولی در عین حال وضعیت خود صنعت چندان رضایت بخش نیست. قیمتهای بالا، کیفیت غیررضایت بخش، وابستگی زیاد به خارج و آسیب پذیر در برابر تحریم های مختلف و ... از مشکلات مهم این صنعت است. در شرایط کنونی، حال و روز شرکتهای خودروسازی بالاخص ایران خودرو و سایپا چندان مناسب نیست. طبق برخی از گزارشها، این شرکتها زیان انباشتهای در حدود 450 هزار میلیارد ریال دارند.

*[e-mail]

فشارهای تحریم آمریکا و بدقولی طرفهای خارجی مانند پژو، رنو و ... مشکلاتی در تامین قطعات حساس ایجاد کرده، رسانه ها و افکار عمومی معمولاً خودروسازها را متهم به گران فروشی و ... می کنند. شورای رقابت اجازه نمی دهد که خود شرکتها براساس وضعیت خودشان اقدام به تعیین قیمت نمایند[4]. هدف سیاست صنعتی، نه پیروی از الگوی مزیتهای نسبی طبیعی، بلکه خلق مزیت رقابتی از طریق بر هم زدن تعادلهای جاری و هدایت منابع از فعالیتهای با بهره وری پایین به فعالیتهای با بهره وری بالا است که از طریق یادگیری در حین عمل بخصوص در متن تعاملات قوی با مراکز اصلی دانش علمی و فنی جهانی، موجب ارتقای قابلیتهای فناورانه می شود. پیشبرد خوب سیاست صنعتی مستلزم توانایی دولت در ساختارسازی بازار، وجود اراده قوی در اقتصاد سیاسی و رهبری جهت صنعتی سازی، وجود ظرفیتهای دیوانسالاری قوی، ارزیابی عملکرد و بازخورد صحیح، تولید داخلی معطوف به بازارهای صادراتی و درک محیط جهانی در حال تحول است [11]

وضعیت قطعه سازها هم چندان خوش نیست. از یک طرف مطالبات تولید کنندگان قطعه از خودروسازها به راحتی وصول نمی شود. ازطرف دیگر به دلیل کاهش تولید خودرو، تقاضای برای تولید و خرید قطعه نیز افت کرده و بخشی از ظرفیت قطعه سازها خالی می ماند. بدتر اینکه آن دسته از قطعه سازهایی که در فرایند تولید نیاز به دانش فنی مشاوران خارجی داشتند یا مواد اولیه آنها از خارج وارد می شد، مشابه خودروسازها، تحت فشارهای تحریم آمریکا و بدقولی طرفهای خارجی، نمیتوانند رونق خط تولید خود را حفظ کنند. مضاف بر اینکه ماشین آلات و تجهیزات برخی از قطعه سازها کاملا وابستگی به شرکتهای خارجی داشته و در ایران صرفاً اقدام به بهره برداری می شد یعنی در صورت خرابی و بروز مشکل برای ماشین آلات تولیدی، جهت تعمیر نیاز به تامین لوازم خارجی است که در شرایط کنونی بسیار دشوار و شاید نشدنی است. در مقاطع زمانی مختلف، خودروسازها اقدام به اخذ وام از بانکها نموده اند ولی به دلیل مشکلات عدیده فوق الذکر امکان بازپرداخت آن را نداشتند. بنابراین الان بانکها امکان وصول مطالبات خود را تا چندین سال نخواهند داشت. طبق اعلام نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس، این بدهی در مهر ماه 1398 حدود 30 هزار میلیارد تومان بوده است[4]

علاوه بر ذینفعان فوق دولت نیز به عنوان یک ذینفع مهم تلقی می شود. البته در این نگاه منظور از دولت صرفاً قوه مجریه نبوده بلکه در کنار آن مجلس و سایر نهادهای حکومتی نیز وجود دارد. از مهمترین دغدغه های دولت و مجلس در خصوص خودرو عبارت است از «اشتغال» «توسعه صنعتی متوازن در مناطق و شهرهای کشور» «اجتناب از خروج بیرویه ارز برای واردات خودرو ». طبق برخی از آمارها صنعت خودرو (خودروسازی و قطعه سازها) در سال 1397 بیش از 900.000 شغل را به خود اختصاص داده بود. از آنجایی که طبق قانون اساسی یکی از وظایف دولت ایجاد اشتغال برای شهروندان ایرانی است ، طبیعتاً دولت تلاش میکند که اولاً مانع حذف مشاغل موجود شده و درثانی مشاغل جدیدی ایجاد نماید. از طرف دیگر نمایندگان شهرهای مختلف مجلس شورای اسلامی انتظار دارند که در حوزه انتخاباتی آنها هم صنایع راهبردی حضور داشته باشد. لذا شاهد احداث واحدهای مختلف ایران خودرو  و ... در خراسان، تبریز، مازندران، فارس و ... هستیم، هرچند این نوع توسعه و پراکندگی جغرافیایی در موارد مختلفی توجیه اقتصادی ندارد. دغدغه مهم دیگر دولتمردان اینست که مانع خروج بیرویه ارز از کشور شوند. چنانچه قرار باشد تمام نیاز کشور به خودرو از خارج تامین شود، ارز قابل توجهی از کشور خارج می شود. مثلاً اگر قیمت متوسط یک خودرو سواری وارداتی را 15.000 دلار در نظر بگیریم، و نیاز کشور را 1.500.000 خودرو در سال، آنگاه برای تامین آن باید بیش از 22 میلیارد دلار اختصاص داد که باتوجه به شرایط اقتصادی کشور، تامین و خروج این حجم از ارز امکان پذیر نخواهد بود. با مطالعه پیشینه تحقیقات انجام شده از جمله ملانی پیچ لرا و همکاران¹  (2021)،سیاست صنعتی صنایع خودرو اتحادیه اروپا: بین نوسازی و تحول در صنعت خودرو را مورد بررسی قرار داده و تعدای از سیاستهای اروپا را در این صنعت عنوان کرده است که دلیل موفقیت این صنایع در اروپا را سیاستهای صنعتی خودرویی اتحادیه اروپا (1) ازجمله رشد اقتصادی و رقابت دفاع می کند ، بر روی نوآوری (سیاست) تأکید می کنند و از ایجاد مزاحمت در مسیرهای ناپایدار صنعتی امتناع می ورزند و همچنین  به جای کاهش مطلق انتشار ، از طریق کارایی ، مدرنیزاسیون زیست محیطی را مورد تاکید قرار می دهد و یا مورات آی یولک ²(2020)، در خصوص ظرفیت دولت و نقش سیاست های صنعتی در صنعت خودرو: تجزیه و تحلیل مقایسه ای ترکیه و کره جنوبی را مورد مطالعه قرار داده است تجزیه و تحلیل آنها نشان می دهد که تفاوت در ظرفیت دولت و از این رو کیفیت سیاست های صنعتی به توضیح عملکرد افتراقی صنعت خودرو در دو کشور کمک می کند. همچنین کویان زائو و همکاران³ (2019)، تحقیقی با عنوان"سیاست های صنعتی و قابلیت نوآوری صنایع نوظهور استراتژیک: شواهد تجربی از صنعت خودروهای انرژی جدید چینی  را مورد بررسی قرار دادند که . سیاست های صنعتی برای محافظت از صنایع خود و بهبود قابلیت های نوآوری ابزاری مهم برای کشورهای در حال توسعه است. نتایج برآورد اختلاف و اختلاف برآورد تطبیق نمره تمایل نشان می دهد که "پروژه ده شهر هزار وسیله نقلیه" برای ارتقا صنعت جدید خودروهای انرژی ، تعداد ثبت اختراعات ثبت شده در تولیدکنندگان جدید خودروهای انرژی را در مقایسه با خودروسازان سنتی افزایش داده است ، در این مقاله همچنین شواهد تجربی و پشتیبانی آماری برای اجرای سیاست های صنعتی ارائه شده است. کورناتسودا و همکاران⁴ (2019)، چگونگی اجرای سیاست صنعتی موثر: مقایسه توسعه خودرو در فیلیپین و اندونزی را مورد بررسی قرار داه اند و از جمله سیاست مالیاتی برای ارتقا انواع خاصی از خودرو و متوقف کردن رشد واردات در بازار را عنوان کرده اند. که مشاهده می شود در این تحقیقات مدل مناسب داینامیکی مخصوصا سطوح مختلف سیاستگذاری به روش داینامیکی انجام نشده است همچنین این تحقیقات و سیاستهای صنعت خودرو که در این تحقیقات مورد بررسی قرار گرفته اند مطابق با ظرفیت دولت در کشور ما نبوده است و بومی سازی شده مطابق با صنعت خودروسازی کشور ما نمی باشد همجنین در تحقیقات داخلی نیز با توجه به نتایج پیشینه های داخل کشور مانند فرتوکزاده و همکاران(1399)، ندیری و همکاران(1398) و.. اولا در مورد چالشهای سیاستگذاری صنعت خودرو بررسی هایی انجام داده اند و در هیچکدام از این تحقیقات هیج مدل داینامیک سیاستگذاری صنعت خودرو در کشور ایران ارائه نگردیده است که جزو خلاهای تحقیقاتی در این خصوص می باشد.

در این تحقیق با استفاده بررسی ها و مطالعات به شناسائیی زیر سیستم های مدل داینامیک در سیاستهای صنعت خودروسازی اقدام خواهد شدو بعد روابط متقابل داینامیکی بین متغیرها بررسی خواهد شد و در پایان یک مدل داینامیک سیاست های صنعت خودرو سازی کشور ارائه خواهد شد که خلاء تحقیقاتی را در این زمینه پر خواهد کرد که از نوآوری های این تحقیق می باشد.

روش شناسی پویایی های سیستم در اوایل دهه 60 میلادی توسط فارستر⁵ و در دانشگاه ام آی تی⁶ معرفی شد. این رویکرد که برای بررسی رفتار پویای سیستم های پیچیده فیزیکی و اجتماعی مناسب است، با تاکید بر بازخورها و تاخیرهای موجود در این سیستم ها، به درک بهتر فرایندها، روابط علت و معلولی و اثرات بلند مدت تصمیم ها و سیاست ها کمک می کند نگاه سیستمی، که پایه این روش شناسی است بر خلاف نگاه خطی بیان می کند که در بسیاری از مواقع، معلول نیز بر روی علت خود اثرگذار است و حلقه های بازخوری را تشکیل می دهد. در این تحقیق سعی خواهد شد تا با توجه به اطلاعات موجود و با کمک روش شناسی پویایی های سیستم ، یک مدل داینامیکی (پویا) ور مورد سیاست های صنعت خودروسازی در ایران، به دست آوریم. این مدل می تواند در شناخت روابط علی و معلولی متغیرها و اثرگذاری عوامل بر روی یکدیگر مفید بوده و مبنای خوبی برای بررسی اثر سیاست های مختلف باشد. صنعت خودروسازی ایران بر مبنای شاخص میزان تولید، رشد خوبی طی سالهای بلند گذشته داشته ولی بر مبنای شاخص توسعه فناوری و مزیت رقابتی، ضعیف عمل کرده است. این ضعف، ناشی از سیاست حمایت تعرفه ای در مراحل اولیه، مالکیت دولتی بنگاهها و ورود اولیه بدون مزیت نسبی به صنعت است.  صنعت خودروسازی ایران همواره دچار مشکلاتی بوده که در زمانهای خاصی این مشکلات ظهور و نمود بیشتری پیدا می کند. هریک از سیاستگذاران و مسئولین در دولتهای مختلف، تحلیلهای مختلفی در خصوص این صنعت داشته و به تبع راه حلهای مختلفی را پیشنهاد کردهاند ولی علیرغم تمام تلاشها، امروزه شاهد آن هستیم که نه تنها مشکلات برطرف نشده بلکه شدت هم یافته است. از جمله مشکلات صنعت خودروسازی در ایران عدم توانایی دولت در ساختارسازی بازار، عدم وجود اراده قوی در اقتصاد سیاسی و رهبری جهت صنعتی سازی، عدم وجود ظرفیتهای دیوانسالاری قوی، ارزیابی عملکرد و بازخورد ناصحیح، معطوف نبودن تولید داخلی به بازارهای صادراتی و عدم درک محیط جهانی در حال تحول که عدم سیاستگذاری درست در صنعت خودروسازی را در پی داشته است. بنابراین صنعت خودروسازی ایران در سالهای متمادی دچار مشکلات عدیده بوده و انواع تحلیلها و آسیب شناسیها توسط افراد مختلف صورت گرفته است. در این بین برخی از تحلیلها و آسیب شناسی ها خیلی تکرار شده و در ذهن افراد مختلف(اعم از سیاستگذاران، تحلیلگران صنعتی و مردم عادی) تبدیل به یک باور رایج شده است، به گونه ای که هر وقت مشکلات خودروسازی و راه حلهای لازم مطرح می شود، بلادرنگ یک سری پاسخ های کلیشه ای بیان می شود در صورتی که مشکل اصلی عدم وجود سیاستهای صنعتی مناسب در صنعت خودرو می باشد. 

متناقض بودن سیاست ها در صنعت خودروسازی در کشور ، فقدان سیگنالهای سیاست طرف تقاضا و ظرفیت ضعیف دولت، عدم ارائه سیاستهای مناسب در صنعت خودرو مانند انحصاری بودن تولید خودرو، عدم حمایت دولت از خودروسازهای داخلی و بالا نگه داشتن نرخ تعرفه گمرکی از جمله مشکلات صنعت خودرو بوده اند که .در ایران باعث شده که در ارائه تحلیلهای عمیق صنعتی کوشش مضاعفی نشود و باعث اکتفا نمودن به تحلیلهای دم دستی و باورهای رایجی که دارای کژتابی هستند شده است. و نگاه‌های غیرکارشناسی و کوتاه‌مدت و عدم وجود سیاستگذاری های درست باعث شده در حال حاضر این صنعت استراتژیک با مشکلات جدی مواجه باشد و خودروهای تولیدی از جهات مختلفی مانند کیفیت، تنوع، ایمنی و قیمت از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده و نتوانسته است رضایت مشتریان داخلی خود را تامین نماید. در این تحقیق سعی شده است با مرور ادبیات و پیشینه تحقیق و مصاحبه با خبرگان تحقیق متغیرهای مهم سیاست های صنعت خودرو از نظر کشورهای مختلف و محققان مختلف استخراج گردد و یک مدل داینامیک ابتدا با مشخص کردن سطوح سیاستگذاری ها ارائه گردد. بنابراین سوال اساسی تحقیق حاضر این است که: مدل داینامیک برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو چگونه است؟ صنعت خودروی هر کشوری به دليل ارزش و جایگاه ویژه آن در شبكه توليد صنعتي و خدمات پس از فروش، یكي از شاخصهای توسعه یافتگي محسوب مي شود. صنعت خودرو به لحاظ ارتباط گسترده با زنجيره ای از صنایع قبل و بعد خود، صنعتي کليدی محسوب شده و دارای پتانسيل بالایي در اشتغال زایي و نقشي مؤثر در رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعي، فرهنگي و غيره ایفا مي کند. خودروسازی از اجزای مهم و لاینفک تجارت و صنعت جهاني است. صنعت خودرو به دليل ارتباط با بيش از 61 صنعت دیگر به لكوموتيو صنایع معروف مي باشد. انجام این تحقیق از این نظر که صنعت خودروی ایران با قدمتي حدود 50 سال، شاهد فراز و نشيبهای فراواني بوده است، اما در مجموع، امروزه به عنوان بخش مهمي از کل صنعت و اقتصاد ملي کشور محسوب مي  شود، به نحوی که جامعه از آن انتظارات فراواني دارد. صنعت خودرو به خاطر آنچه بر آن گذشته و مي گذرد به شدت با اتفاقات مهم اجتماعي و سياسي همچون انقلاب، جنگ تحميلي و برنامه های توسعه ای چه در مسائل عمراني و اقتصادی چه در روابط خارجي و یا در رابطه با وضع تحریم های ناعادلانه عجين شده است دارای اهمیت است و ضرورت انجام این تحقیق را نشان می دهد. بنابراین با انجام این تحقیق و تحقیقات این چنین درک مناسب از وضعيت موجود و سیاست های اتخاذ شده ای که بتواند این صنعت را در داخل و خارج کشور به شناخت بهتر برای تصميم گيری و بازنگری در برخي از سياستهای موجود برای حفظ بقا و ادامه مسير یاری کند دارای اهمیت است. بنابراین تحقیقی حاضر به دنبال طراحی مدل داینامیک برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو با استفاده از پویایی شناسی سیستم خواهد بود.

-2پیشینه

نخعی نژاد و همکاران(1401)، تحقیقی با عنوان" طراحی مدل برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در بخش انرژی برق با استفاده از رویکرد تلفیقی برنامه ریزی خطی و پویایی شناسی سیستمی (مطالعه موردی: نیروگاه های برق ایران)" انجام دادند.

هدف عمده این پژوهش، اولویت بندی نحوه تولید برق و اختصاص به بخش مصرف، برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای است. این تحقیق با استفاده از تکنیک های تحقیق در عملیات، به ارایه مدل ریاضی برای مشخص کردن میزان تولید انرژی برق از نیروگاه های مختلف با شرایط اقتصادی، فنی و زیست محیطی پرداخته است. سپس با پویایی شناسی سیستمی، تخصیص انرژی برق به بخش های مختلف شامل خانگی، تجاری، حمل ونقل، صنایع و کشاورزی به عنوان مصرف کننده بررسی می شود. برای شبیه سازی و ارایه مدل برنامه‎‍ریزی خطی، از 10نوع نیروگاه کشور و داده های ترازنامه انرژی سال 1396 استفاده شده است. در مدل ریاضی با در نظر گرفتن سه متغیر تصمیم‎‍گیری، ضمن رعایت محدودیت‎‍ها و الزامات نیروگاه، محاسبات برای میزان تولید برق انجام گرفته است. سپس با استفاده از دیاگرام های علی و معلولی در رویکرد پویایی شناسی سیستمی، سیستم انرژی در بخش مصرف شبیه سازی شده است. نتایج پژوهش، برنامه ریزی و تخصیص مناسب را به منظور اختصاص انرژی در بخش مصرف، برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‎‍ای ارایه می دهد[7] 

مهدی آبادی و همکاران(1400)، تحقیقی با عنوان" طراحی مدل خدمات پس از فروش در کلاس جهانی با رویکرد روش شناسی سیستم های نرم: مورد مطالعه صنعت گاز مایع ایران" انجام دادند. در این پژوهش با استفاده از رویکرد متدلوژی سیستم های نرم ، مسیله ساختار نیافته یعنی طراحی مدلی در سطح کلاس جهانی تبیین شده و سپس با تعیین حدود آن، تصویر گویای بازیگران مختلف سیستم و منافع آنها ترسیم شده است. در مرحله سوم، جهت تبیین تعریف ریشه ای مدل خدمات پس از فروش در این صنعت از رویکرد کات وو استفاده شده و در مرحله چهارم، یک مدل مفهومی، از فعالیت ها، با استفاده از تعریف ریشه ای ارایه شده است. محقق در این مرحله از تلفیق ایسم فازی دلفی در مراحل حل بهره برداری می کند. در مرحله پنجم، مدل توسعه داده شده با دنیای واقعی مقایسه گردیده است. در مرحله ششم، تغییرات مطلوب و امکان پذیر در قالب شناسایی محدودیت ها سیستم با روش آی پی ای، تبیین و در نهایت در مرحله آخر، با بهره گیری از نتایج مرحله قبل و برای توسعه مدل برای رسیدن به سطح کلاس جهانی به مسیولین و ذی نفعان پیشنهاداتی ارایه شده است[6]

فرتوک زاده و همکاران(1399)، تحقیقی با عنوان" حلقه مفقوده سیاستگذاری صنعتی در صنعت خودروسازی ایران: تاملی دوباره در خصوص مشکلات خودروسازی" انجام دادند در این مقاله باتوجه به تحلیلهای موجود سه سیاست بدیل برای صنعت خودروسازی را بررسی نموده و سیاست مناسب با شرایط اقتصادی- سیاسی را برای صنعت خودروسازی با عنوان « صنعتی‌سازی نوین به واسطه حمایت هوشمندانه از تولید داخل» مطرح کرده اند(فرتوک زاده و همکاران،1399). همچنین علی محمدی اصل و همکاران(1399)، تحقیقی با عنوان" تدوین استراتژی‌های دانشگاه آزاد اسلامی تبریز با استفاده از رویکرد پویایی شناسی سیستم" انجام دادند. سناریوهای تدوین شده بر اساس 3 هدف کاهش هزینه ها، افزایش درآمدها و رشد کیفیت آموزشی تدوین و مورد ارزیابی قرار گرفته اند. نتایج این تحقیق نشان داد با اجرای سناریو افزایش تعدیل نیرو در دانشگاه آزاد تبریز، میزان نرخ هزینه دانشگاه آزاد تبریز 5 درصد کاهش پیدا خواهد کرد. سناریو دوم تحقیق نیز نشان داد که در صورتی که میزان بودجه پژوهشی به میزان 40 درصد تغییر داده شود درامدهای غیر شهریه ای 19 درصد رشد خواهد داشت. شبیه سازی سناریو سوم نیز نشان داد که افزایش 25 درصد سرمایه گذاری های جدید در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز موجب می شود تا نرخ جذب دانشجو در بلند مدت به میزان 17 درصد افزایش یابد. با توجه به نتایج به دست آمده از سناریوهای مطرح شده، پیشنهاد می‌گردد تا دانشگاه آزاد اسلامی تبریز دو استراتژی افزایش بودجه پژوهشی و استراتژی سرمایه گذاری های جدید را در پیش بگیرد[3]

 ندیری و همکاران(1398)، تحقیق با عنوان" تحلیلی بر سیاست‌های حمایت از تولید و توصیه‌هایی برای بهبود آن؛ مطالعه موردی: صنعت خودروسازی ایران انجام دادند. در سطح سیاست، تغییرات سیاسی موجب بی‌ثباتی مدیریتی در صنعت شده و شرایط بین‌المللی نامناسب، همکاری با خودروسازان بین‌المللی را با مشکل مواجه کرده است. بی‌ثباتی اقتصاد کلان هم بر مشکلات این صنعت افزوده است. در سطح سیاست‌گذاری، سیاستهای برنامه ریری و مدیریتی فعلی به دلایلی چون بی‌قیدوشرط بودن، عدم تعیین بازه زمانی مشخص، عدم‌حمایت از فعالیت‌های جدید و ... در تشویق یادگیری کارآمد نیستند. همچنین عدم تعیین تکلیف صنعت خودروسازی در انتخاب میان راهبرد توسعه برند ملّی یا تولید محصولات برندهای جهانی، موجب عدم تمرکز در سرمایه‌گذاری‌ها شده است. در سطح صنعت، توانمندی پایین فن‌آوری و سازمانی مانع جذب فن‌آوری‌های مختلف می‌شود. ساختار مالکیتی ازیک‌طرف زمینه دخالت دولت در صنعت را فراهم کرده و از طرف دیگر، بخش زیادی از سرمایه خودروسازان را در پدیده‌ای به نام سهامداری چرخه‌ای بلوکه کرده است. در تحلیل مدیریت رانت صنعت خودروسازی می‌توان گفت که مراحل اولیه رشد و توسعه صنعت خودرو با کمک و هدایت دولت اتفاق افتاده، ولی برای ارتقای کمّی و کیفی صنعت خودروسازی و حرکت به سمت فعالیت‌های پیچیده‌تر، مکانیزم‌های مدیریت رانت در سه سطح سیاست، سیاست‌گذاری و صنعت نیازمند تحولات جدی است[8].

 صالحی و همکاران(1396)، تحقیقی با عنوان" بررسی عوامل داینامیکی مؤثر بر تعداد افراد بیمه شده با رویکرد پویایی شناسی سیستمها (مطالعه موردی: بیمه تأمین اجتماعی)" انجام دادند. با استفاده از داده های سالهای 1380-1390 در مدل، مشخص شد که برخی از پارامترها مانند تغییر در سیاستهای سرمایه گذاری و تبلیغات می تواند تأثیر زیادی در جذب افراد به شرکت بیمه داشته باشد[2]

زرگر (1397)، تحقیقی با عنوان"مدلی پویا برای تدوین استراتژی افقی در شرکت‌های چند کسب‌وکاره " انجام دادند بر اساس نتایج بدست آمده اعتبار مدل برای استفاده در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با اشتراک منابع در شرکت‌های چند کسب‌و‌کاره تأیید شد

بارویک پانله جیا و همکاران⁷(2024)، تحقیقی با عنوان" سیاست های صنعتی و نوآوری: شواهدی از صنعت جهانی خودرو

، هیوک سو کوون، شانجون لی، یوچنگ وانگ و ناهیم بی زاهور" انجام دادند. این مقاله به بررسی تاثیر سیاست‌های صنعتی  بر نوآوری در صنعت جهانی خودرو می‌پردازد. آنهااولین مجموعه داده جامع را که سیاست های جهانی را با داده های ثبت اختراع مربوط به صنعت خودرو از سال 2008 تا 2023 مرتبط می کند، گردآوری کردند. آنها یک تغییر عمده در تمرکز سیاست را ثبت کردند: تا سال 2022، تقریباً از تقریباً هیچ در سال 2008نیمی از تمام سیاست‌های صنعتی بخش های مرتبط با وسایل نقلیه الکتریکی  را هدف قرار می دهند. در این میان، انتقال تکنولوژیکی واضحی از فناوری‌های موتور احتراق داخلی  به وسایل نقلیه الکتریکی صورت گرفته است. نوآوری ها تحلیل رابطه مثبتی بین حمایت از سیاست و فعالیت نوآوری پیدا می‌کند. نتایج نشان می‌دهد که افزایش ده درصدی مشوق‌های مالی خودروهای برقی دریافتی توسط خودروسازان و تولیدکنندگان باتری‌های برقی منجر به افزایش مشابه چهار درصدی در نوآوری‌های وسایل نقلیه الکتریکی می‌شود. آنها اهمیت وابستگی به مسیر را در جهت تغییر فناوری در صنعت خودرو تایید کردند، اما هیچ مدرکی مبنی بر اینکه سیاست های هدفمند وسایل نقلیه الکتریکی ، نوآوری در فناوری‌های فناوری‌های موتور احتراق داخلی را تحریک می‌کنند، نیافتند. 

ملانی پیچ لرا و همکاران⁸ (2021)، تحقییق با عنوان"سیاست صنعتی صنایع خودرو اتحادیه اروپا: بین نوسازی و تحول در صنعت خودرو " انجام دادند تجزیه و تحلیل ها نشان می دهد که سیاست های صنعتی اتحادیه اروپا در اکثر موارد از نظر اکولوژیکی مدرن شده و در بدترین حالت فعالانه ساختارهای پایدار صنعت خودرو را حفظ می کند. دلیل این امر آنست که سیاستهای صنعتی خودرویی اتحادیه اروپا (1) از رشد اقتصادی و رقابت دفاع می کند ، (2) بر روی نوآوری (سیاست) تأکید می کنند و از ایجاد مزاحمت در مسیرهای ناپایدار صنعتی امتناع می ورزند و همچنین (3) به جای کاهش مطلق انتشار ، از طریق کارایی ، مدرنیزاسیون زیست محیطی را ترویج می دهند. این مقاله با مبادی ورودی یک سیاست صنعتی تحول پذیر فراتر از نوسازی اکولوژیکی خاتمه می یابد[15]

 آیرا سی⁹(2021)، تحقیقی با عنوان "سیاست صنعتی ژاپن: منبع قدرت برای صنعت اتومبیل    انجام دادند. آنها سیاستهای صنعتی خودرو را به شرح زیر عنوان کردند: 1-ایجاد تعرفه های بالای گمرکی سهم واردات خودرو، 2- کمک مستقیم به بازسازی صنعت در دهه 1950 به شکل وام از بانک توسعه ژاپن، 3-منطقی سازی صنعت و آمیخته کردن صنعت ساخت قطعات خودرو با تولید خودرو، 4- برنامه مدرن سازی و تمرکز بر صنعت خودرو، 5- تشویق همکاری تحقیق و توسعه ، 6-ادغام افقی در "سیستم واحد" بزرگ تولید کنندگان و زیر مجموعه مونتاژ، 7-پرداخت یارانه صادرات، 8-ارائه بیمه صادرات، 9-هماهنگی سیاست های صنعتی با سیاست بین المللی، 10-حمایت از تولید خودروهای الکتریکی[13]

-3روش شناسی

پژوهش حاضر بر اساس هدف، از نوع تحقیقات بنیادی مي باشد زیرا (بومي سازي و ارائه مدل داینامیکی سیاستهای صنعتی صنایع خودرو) با توجه به این که مخاطب اولیه این پژوهش جامعه علمی و پژوهشگران می باشند و هدف از انجام آن خلق دانش جدید و فراهم آوردن دانشی برای شرکتهای صنایع خودرو سازی می باشد و پژوهشگر به دنبال یافتن پاسخ به سوالات مربوطه در این خصوص است لذا از حیث هدف از نوع یک پژوهش بنیادی به شمار می آید و چون درصدد توسعه مجموعه دانسته های موجود درباره مدل بهینه سیاستهای صنعتی صنایع خودرو می باشد، بر حسب نوع تحقیق یک پژوهش بنیادی می باشد؛ همچنين بر اساس ماهيت و روش با توجه به اينكه محقق قصد دستكاري داده ها را نداشته و وضعيت موجود را مطالعه خواهد کرد، از انواع تحقيقات اکتشافی و غير آزمايشي محسوب ميشود. نهايتاً اين تحقيق از لحاظ نحوه گردآوري داده ها که بوسیله مصاحبه و پرسشنامه است یک تحقیق میدانی از نوع بررسی  پيمايشی مي باشد؛ همچنین با توجه به سوال اصلی تحقیق، مطالعه حاضر در چارچوب پارادایم تحقیق تفسیری تنظیم شده است بدین معنی که محقق برای طراحی مدل داینامیک سیاستهای صنعتی صنایع خودرو باید از نظرات و دیدگاه های خبرگان به عنوان بخشی از فرایند تحقیق استفاده کند لذا پارادایم کیفی فرصت مناسبی برای این مطالعه به شمار می رود. این تحقیق با ایجاد چارچوب یک چارچوب نظری آغاز و مراحل تدوین سوالات طی می شود و برای پاسخ به آن ها، نسبت به جمع آوری داده ها اقدام می گردد، سپس این داده ها، به روش تحلیل مضمون تحلیل شده و در پایان استنتاج منطقی از نتایج بررسی به عمل می آید. برای همین رویکرد این پژوهش فرضیه ای-قیاسی است.

روش گردآوری اطلاعات تحقیق حاضر مصاحبه است که بوسیله تحلیل مضمون مدل اولیه تحقیق استخراج گردیده است.

3-1- روش گردآوري اطلاعات : 

برای گرد آوری اطلاعات جهت ادبیات و پیشینه از روش کتابخانه ای که شامل انواع اطلاعات مکتوب از کتابخانه ها (کتاب ها ، مقالات ، مجلات تخصصی و مرتبط ) استفاده خواهد شد و همچنین از روش میدانی جهت گرد آوری اطلاعات و داده های کیفی استفاده خواهد شد و جهت جمع آوری داده های کمی از روش پیمایشی استفاده خواهد شد. ابزارهای مورد استفاده در این تحقیق مصاحبه و پرسشنامه بود. همچنین از روش مدلسازی ریاضی با روش شبیه سازی سیستم های پویا و از نرم افزارهاي vensim استفاده شده است.

-4یافته

در این تحقیق از رویکرد پویایی سیستم برای تجزیه و تحلیل و طراحی مدل تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران استفاده می‌شود. برای درک بهتر و نمایش ساختار سیستم از دو ابزار مهم تفکر سیستمی که اولی نمودار علی- معلولی و دیگری نمودار جریان است استفاده شده که در این راستا از خبرگان  نظرخواهی شده است و به روش تحلیل مضمون مدل اولیه تحقیق استخراج شده است و برای رسم نمودار علی- معلولی و نمودار جریان استفاده شده است. پس از تهیه نمودارها، سناریوهایی جهت تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران در مدل مورد بررسی قرار گرفتند.

لازم به ذکر است که در روش پویایی سیستم فرایند تهیه نمودارهای علی- معلولی و جریان معمولا از طریق مصاحبه با خبرگان، طی یک فرایند رفت و برگشتی انجام می شود. در روش پویایی سیستم ابتدا مسئله موجود درک شده و پس از آن با استفاده از پرسش و پاسخ با متخصصین، نمودار علی- معلولی و سپس نمودار جریان تهیه می شود. در تمام مراحل این فرایند هر مرحله به مراحل قبل از خود بازخورد میدهد که ممکن است باعث تجدید نظر در مراحل قبل شود. در جدول 1متغیرهای مورد استفاده علی- معلولی آورده شده است

. 

---

[1]  - Melanie Pichler a, , Nora Krenmayr a, Etienne Schneider b, Ulrich Brand b

[2]  - Murat A. Yülek & Kwon Hyung Lee & Jungsuk Kim & Donghyun Park,

[3]  - Kaoru Natsuda. John Thoburn

[4]  - Kaoru Natsuda. John Thoburn,

[5]  -Forrester

[6]  - MIT

[7]  - Barwick Panle Jia, Hyuk-Soo Kwon, Shanjun Li, Yucheng Wang, and Nahim B. Zahur

[8]  -Melanie Pichler a,*, Nora Krenmayr a, Etienne Schneider b, Ulrich Brand

[9]  - Ira C. Magaziner

جدول  1متغیرهای مستخرج از مصاحبه و به روش تحلیل مضمون

	مولفه	سیاستها
سیاستهای صنعتی صنعت خودروسازی	سیاست مصرف و قیمت گذاری	اصلاح و نظارت بر شیوه قیمت گذاری خودرو
		لزوم بررسی و جبران زیان های خودروسازان، ناشی از قیمت گذاری نامناسب و دستوری توسط دولت
		تبدیل خودرو از کالای سرمایه ایی به مصرفی
		تحت کنترل قراردادن کل زنجیره تامین به لحاظ قیمت مانند فولاد و پلیمر و ...
		تعریف ساز و کارهای عملیاتی برای کاهش زیان انباشته خودروسازان
		اجرای سیاست های عملیاتی جهت کاهش قیمت تمام شده در تمام حوزه های قطعه سازان و خودروسازان
		اعمال سیاست‌های فروش خودرو در بازارهای رقابتی و به دور از انحصار
		کاهش هزینه های سربار تولیدی با سیاست های افزایش تولید
		شکستن انحصار در خرید قطعه از قطعه سازان و جلوگیری از واسطه گری قطعه سازان
	سیاستهای کنترل واردات -صادرات	اصلاح مقررات و تعرفه های واردات خودرو
		موازنه ارزی در تعاملات بین کشورها در زنجیره جهانی
		درهای باز و پیوستن به زنجیره تولید جهانی و محصولات مشارکتی
		سیاست گذاری کلان و قابل اجرا براساس پوشش بازارهای صادراتی منطقه
		اِعمال حمایت های تعرفه ای، گمرکی و ... به صورت زماندار
		آزادسازی واردات به صورت تدریجی و همگام با تقویت توانمندی‌های داخلی
		حذف موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای به صورت پلکانی و برای یک دوره میان مدت
		سیاست تعرفه واردات قطعات
	سیاستهای برنامه ریزی و مدیریتی	سخت گیری در تدوین و اجرای مقررات ناظر بر پیاده سازی استانداردهای ایمنی و کیفی خودروهای تولیدی
		تمرکز بر تخصص گرایی و آموزش
		تدوین برنامه جامع صنعت خودروسازی کشور
		برنامه ریزی صحیح منابع انسانی براساس نیازسنجی و آینده پژوهشی
		ایجاد سازوکار دقیق و مؤثر جهت نظارت بر اجرای صحیح خط مشی ءها
		رعایت استانداردهای مدیریتی جهانی و پرهیز از جابه جایی های شدید مدیریتی.
		ایجاد یک مرکز مقتدر، شفاف، پاسخگو و مسئولیت پذیر برای سیاستگذاری و نظارت بر عملکرد خودروسازان
		ادغام فعالیت‌های موازی در شرکت‌های تحت پوشش خودروسازان
		استفاده از ظرفیت های دانشگاهی و افراد خبره جهت مشاوره
		تامین شرایط باثبات سیاسی و اقتصادی بلندمدت دولت
		اعمال سیاست سوبسید در زنجیره تامین فولاد سازان و پلیمر سازان
		ایجاد فضای رقابتی و خروج از انحصار دولتی
		اصلاح سیاست های پولی ارزی و بانکی کشور جهت پشتیبانی از صنعت خودروسازی
		ایجاد مشوق های مالیاتی در تولید و اشتغال زائی صنعت
		کاهش سهم دو گروه خودروسازی ایران خودرو و سایپا به کمتر از 60 درصد
		استفاده از نیروهای متخصص خودرویی به جای استفاده از نفرات سیاسی
	سیاستهای فنی و تکنولوژیکی	لزوم ارتقاء و توسعه دانش فنی در زمینه تولید و طراحی خودرو و قطعات
		ادغام خودروسازان داخلی و مدیریت یکپارچه
		لزوم طراحی و اجرای پلتفرم ملی و جدید و مشترک خودروسازان داخلی
		ایجاد مراکز R & D مشترک با خودروسازان مطرح دنیا در کشور
		اجتناب از تنوع بخشی به قطعات اصلی و تلاش برای تمركز بر پلتفرمهای مشترک
		اتحاد و مشارکت تامین کنندگان قطعات اصلی برای اکتساب دانش و فناوری
		زمینه سازی برای شکل گیری و تکامل نظام نوآوری ملی و بخشی
		ممنوع کردن مونتاژ با داخلی سازي پایین
		تقویت توان تحقیق و توسعه شرکت های حاضر در زنجیره تامین خودروسازی
		ایجاد پیوند بین شرکت های دانش بنیان با قطعه سازان و خودروسازان
		ایجاد همکاری های فناورانه بین خودروسازان داخلی و بین المللی
		جایگزین کردن تکنولوژی برتر و تولید خودروهای شرکتهای صاحب فناوری
		تلاش برای فراگیری علوم و تکنولوژیهای تولید قطعه و خودرو از شرکتهای جهانی و صرف هزینه برای نوآوری آن
		تحت کنترل قراردادن مسائل کیفی در کل زنجیره تامین
		طراحی و سرمایه گذاری پلت فرم خودرویی و استفاده از ظرفیت تمام حوزه ها و شرکت‌های دانش بنیان و دانشگاهی
		نظارت کافی و اعمال ساز و کارهای مناسب جهت جلوگیری از ورود قطعات تقلبی در حوزه خدمات پس از فروش
		ادیت های منظم تحت کنترل های استاندارد های اجباری قطعه سازان
		مولد سازی شرکت‌های خودرویی در حوزه فعالیت تخصصی

 

منبع: یافته های تحقیق

5-نمودار علی- معلولی

5-1-معادله اولیه مدل

جدول 2 معادله اولیه مدل و مقادیر

فرمول	نام متغیر
Consumption and pricing policy = EXP (Operational policies + Reduced cost price) Units: Expense / Month	سیاست مصرف و قیمت گذاری
Planning and Management Policies = ABS (mechanism for monitoring the correct implementation of the policy) + ABS (Agreement) + ABS (Commitment) Units: Level / Month	سیاستهای برنامه ریزی و مدیریتی
Technical and technological policies = maximum (Making companies productive) * (sharing interests and developing activities, Domestic and international technological collaborations, organizational structure supporting collaboration), 1 Unit: Productivity / Month	سیاستهای فنی و تکنولوژیکی
Import-export control policies = ABS (Comprehensive and actionable policymaking) + ABS (Parts import tariff policy) * Sin (12) + (1 + Applying tariff protection on a time-bound basis) / Time Units: Dmnl / Month	سیاستهای کنترل واردات -صادرات

 

 

 با استفاده از نمودار علی- معلولی، روابط علی میان متغیرها به سادگی نشان داده می شود

5-2- نمودار علی- معلولی برای سیاست مصرف و قیمت گذاری

نمودار علی- معلولی سیاست مصرف و قیمت گذاری ، طبق نظر خبرگان به شکل زیر تهیه شده است. 

در نمودار علی- معلولی حلقه های R ، تقویت کننده می باشند یعنی با افزایش یک متغیر، حلقه به گونه ای عمل می کند که در بازخورد، افزایش بیشتر آن را باعث میشود متعادل ، همچنین حلقه های B  متعادل کننده می باشند به این معنی که با افزایش یک متغیر در آن حلقه، حلقه بازخورد مانع از افزایش بیش از حد آن متغیر می شود و مقدار آن را به حالت تعادل بازمیگرداند. در ادامه چند حلقه از حلقه های اصلی نمودار علی- معلولی، تشریح شده‌اند.

 

 

 

شکل 1 حلقه R2 نمودار علی – معلولی در سیاست مصرف و قیمت گذاری

 

 

لازم به ذکر است که قسمتی از شکل 2 در نمودار علی- معلولی سیاست مصرف و قیمت گذاری نشان داده شده است، نقش کلیدی در این مدل ایفا می کند و همانطور که مشاهده میشود در بیشتر حلقه هایی که تشریح شده است، این قسمت نیز وجود دارد.

 

 

شکل 2بخش کلیدی نمودار علی- معلولی سیاست مصرف و قیمت گذاری

 

 

5-3- نمودار علی- معلولی برای سیاست های برنامه ریزی و مدیریتی

نمودار علی- معلولی سیاستهای برنامه ریزی و مدیریتی ، طبق نظر خبرگان به شکل3 زیر تهیه شده است. 

در نمودار علی- معلولی سیاستهای برنامه ریزی و مدیریتی  حلقه های R ، تقویت کننده می باشند یعنی با افزایش یک متغیر، حلقه به گونه ای عمل میکند که در بازخورد، افزایش بیشتر آن را باعث میشود متعادل ، همچنین حلقه های B  متعادل کننده می باشند به این معنی که با افزایش یک متغیر در آن حلقه، حلقه بازخورد مانع از افزایش بیش از حد آن متغیر می شود و مقدار آن را به حالت تعادل بازمیگرداند. در ادامه چند حلقه از حلقه های اصلی نمودار علی- معلولی، تشریح شده‌اند.

شکل 3 حلقه R1 را در نمودار علی- معلولی نشان میدهد.

 

 

 

شکل 3 حلقه R2 نمودار علی – معلولی در سیاستهای برنامه ریزی و مدیریتی

 

 

لازم به ذکر است که قسمتی از شکل 4 در نمودار علی- معلولی سیاستهای برنامه ریزی و مدیریتی نشان داده شده است، نقش کلیدی در این مدل ایفا می کند و همانطور که مشاهده میشود در بیشتر حلقه هایی که تشریح شده است، این قسمت نیز وجود دارد.

 

 

شکل 4  بخش کلیدی نمودار علی- معلولی سیاستهای برنامه ریزی و مدیریتی

 

 

5-4- نمودار علی- معلولی برای سیاست های فنی و تکنولوژیکی

نمودار علی- معلولی سیاستهای فنی و تکنولوژیکی ، طبق نظر خبرگان به شکل5 زیر تهیه شده است. 

 

 

 

 

شکل 5 حلقه R2 نمودار علی – معلولی در سیاستهای فنی و تکنولوژیکی

 

لازم به ذکر است که قسمتی از شکل 6در نمودار علی- معلولی سیاستهای فنی و تکنولوژیکی نشان داده شده است، نقش کلیدی در این مدل ایفا می کند و همانطور که مشاهده میشود در بیشتر حلقه هایی که تشریح شده است، این قسمت نیز وجود دارد.

 

 

شکل 6  بخش کلیدی نمودار علی- معلولی سیاستهای فنی و تکنولوژیکی

 

 

5-5- نمودار علی- معلولی برای سیاست کنترل واردات و صادرات

نمودار علی- معلولی سیاست کنترل واردات و صادرات ، طبق نظر خبرگان به شکل7 زیر تهیه شده است. 

در نمودار علی – معلولی سیاست کنترل واردات و صادرات حلقه های R ، تقویت کننده می باشند یعنی با افزایش یک متغیر، حلقه به گونه ای عمل میکند که در بازخورد، افزایش بیشتر آن را باعث میشود متعادل ، همچنین حلقه های B  متعادل کننده می باشند به این معنی که با افزایش یک متغیر در آن حلقه، حلقه بازخورد مانع از افزایش بیش از حد آن متغیر می شود و مقدار آن را به حالت تعادل بازمیگرداند. در ادامه چند حلقه از حلقه های اصلی نمودار علی- معلولی کنترل واردات و صادرات ، تشریح شده‌اند.

 

 

شکل 7 حلقه R2 نمودار علی – معلولی در سیاست کنترل واردات و صادرات

 

 

لازم به ذکر است که قسمتی از شکل 8 در نمودار علی- معلولی سیاست کنترل واردات و صادرات نشان داده شده است، نقش کلیدی در این مدل ایفا می کند و همانطور که مشاهده می شود در بیشتر حلقه هایی که تشریح شده است، این قسمت نیز وجود دارد.

 

 

 

شکل 8  بخش کلیدی نمودار علی- معلولی سیاست کنترل واردات و صادرات

 

-

5-6- نمودار جریان

پس از تهیه نمودار علی- معلولی فوق که تعدادی از حلقه های آن تشریح شد، اقدام به تهیه نمودار4-5- گردید در هر سیستم مقدار برخی متغیرها  افزایش و یا کاهش می یابد جریان مربوط به مساله تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران متغیرها آورده شده است. به این متغیرها، متغیرهای انباره گفته می شود. نرخ افزایش یا کاهش این متغیرها، جریان خوانده میشود. در شکل 9 تلاش شده است که رابطه بین اجزای یک سیستم تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران به خوبی در نمودار 9 نشان داده شود.

 

 

 

شکل 9  نمودار جریان

 

5-7- اعتبار سنجی مدل بر اساس پویایای شناسی سیستم

نتایج نرم افزار ونسیم حاکی از تایید اعتبار مدل می باشد در شکل 10 مدل  پژوهش را تایید نموده است.  این تاییدیه ارائه شده است.

 

 

شکل 10 تاییدیه مدل با نرم افزار ونسیم

 

5-8- تجزیه و تحلیل سیاستها

اکنون که نمودار جریان تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران تهیه شد، اقدام به بررسی سناریوهایی در رابطه با تحلیل و بهبود سطوح می‌شود. بررسی این سناریوها از این جهت اهمیت دارد که در صورت انطباق با رفتار دنیای واقعی متغیرها، منجر به روایی بالاتر مدل تئوریکی می‌شود. بنابراین در این قسمت بررسی سناریوهایی با هدف تایید مدل انجام می‌شود نه با هدف ارائه راهکار عملیاتی. لازم به ذکر است که کاربرد اصلی پویایی سیستم در مواردی است که رفتار پدیده در اثر پویایی طبیعی و تعاملات متغیرهای درونزای سیستم ایجاد شده باشد. در مورد تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نیز می توان با فرض این که سیستم روند عمومی و طبیعی خود را طی می کند، از رویکرد پویایی سیستم استفاده کرد. در طول پژوهش باید این فرض مهم را مد نظر داشت که مقادیر سیستم در حد قابل ملاحظه ای، طی تعاملات با یکدیگر تعیین می شوند نه اینکه صرفا توسط عوامل برونزای سازمان تعیین شوند.

5-8-1-نتایج  سناریوی اول: تاثیر  اصلاح و نظارت بر شیوه قیمت گذاری خودرو 

تاتیر  اصلاح و نظارت بر شیوه قیمت گذاری خودرو برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل می توان  به سادگی متوجه شد که اصلاح و نظارت بر شیوه قیمت‌گذاری خودرو  از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-2-نتایج سناریوی دوم: تاثیر تعریف ساز و کارهای عملیاتی برای کاهش زیان انباشته خودروسازان

تاتیر   تعریف ساز و کارهای عملیاتی برای کاهش زیان انباشته خودروسازان برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل می توان  به سادگی متوجه شد که  تعریف ساز و کارهای عملیاتی برای کاهش زیان انباشته خودروسازان  از همان سال اول تاثیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند نزولی رو به کاهش بوده و بعد هم افزایش یافته است.

5-8-3-نتایج سناریوی سوم: تاثیر  اجرای سیاست های عملیاتی جهت کاهش قیمت تمام شده در تمام حوزه های قطعه سازان و خودروسازان

تاتیر اجرای سیاست های عملیاتی جهت کاهش قیمت تمام شده در تمام حوزه های قطعه سازان و خودروسازان   برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که   اجرای سیاست های عملیاتی جهت کاهش قیمت تمام شده در تمام حوزه های قطعه سازان و خودروسازان از همان سال اول تاثیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند نزولی رو به کاهش خواهد بود.

5-8-4-نتایج  سناریوی چهارم: تاثیر شکستن انحصار در خرید قطعه از قطعه سازان و جلوگیری از واسطه گری قطعه سازان

تاتیر شکستن انحصار در خرید قطعه از قطعه سازان و جلوگیری از واسطه گری قطعه سازان برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که شکستن انحصار در خرید قطعه از قطعه سازان و جلوگیری از واسطه گری قطعه سازان از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-5-نتایج سناریوی پنجم: تاثیر  اصلاح مقررات و تعرفه های واردات خودرو  

تاتیر   اصلاح مقررات و تعرفه های واردات خودرو  برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که اصلاح مقررات و تعرفه های واردات خودرو  از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-6-نتایج سناریوی ششم: تاثیر سیاست گذاری کلان و قابل اجرا براساس پوشش بازارهای صادراتی منطقه   

تاتیر   سیاست گذاری کلان و قابل اجرا براساس پوشش بازارهای صادراتی منطقه   برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که سیاست گذاری کلان و قابل اجرا براساس پوشش بازارهای صادراتی منطقه از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-7-نتایج سناریوی هفتم: تاثیر   اِعمال حمایت های تعرفه ای، گمرکی و ... به صورت زماندار 

تاتیر    اِعمال حمایت های تعرفه ای، گمرکی و ... به صورت زماندار   برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که اِعمال حمایت های تعرفه ای، گمرکی و ... به صورت زماندار از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-8-نتایج سناریوی هشتم: تاثیر  آزادسازی واردات به صورت تدریجی و همگام با تقویت توانمندی‌های داخلی

تاتیر آزادسازی واردات به صورت تدریجی و همگام با تقویت توانمندی‌های داخلی  برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که  آزادسازی واردات به صورت تدریجی و همگام با تقویت توانمندی‌های داخلی  از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-9-نتایج  سناریوی نهم: تاثیر  حذف موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای به صورت پلکانی و برای یک دوره میان مدت

تاتیر حذف موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای به صورت پلکانی و برای یک دوره میان مدت  برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که حذف موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای به صورت پلکانی و برای یک دوره میان مدت  از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-10-نتایج  سناریوی دهم: تاثیر  سیاست تعرفه واردات قطعات

تاتیر  سیاست تعرفه واردات قطعات   برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که  سیاست تعرفه واردات قطعات   از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-11-نتایج سناریوی یازدهم: تاثیر  برنامه ریزی صحیح منابع انسانی براساس نیازسنجی و آینده پژوهشی  

تاتیر برنامه ریزی صحیح منابع انسانی براساس نیازسنجی و آینده پژوهشی  برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که برنامه ریزی صحیح منابع انسانی براساس نیازسنجی و آینده پژوهشی   از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-12-نتایج  سناریوی دوازدهم: تاثیر ایجاد سازوکار دقیق و مؤثر جهت نظارت بر اجرای صحیح خط مشی ءها 

تاتیر  ایجاد سازوکار دقیق و مؤثر جهت نظارت بر اجرای صحیح خط مشی ءها   برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که ایجاد سازوکار دقیق و مؤثر جهت نظارت بر اجرای صحیح خط مشی ءها   از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

13-8-5- نتایج سناریوی سیزدهم: تاثیر  اعمال سیاست سوبسید در زنجیره تامین فولاد سازان و پلیمر سازان  

تاتیر   اعمال سیاست سوبسید در زنجیره تامین فولاد سازان و پلیمر سازان  برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که اعمال سیاست سوبسید در زنجیره تامین فولاد سازان و پلیمر سازان   از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-14-نتایج سناریوی چهاردهم: تاثیر  ایجاد فضای رقابتی و خروج از انحصار دولتی

تاثیر  ایجاد فضای رقابتی و خروج از انحصار دولتی برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که    از همان سال اول ایجاد فضای رقابتی و خروج از انحصار دولتی تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-15-نتایج سناریوی پانزدهم: تاثیر اتحاد و مشارکت تامین کنندگان قطعات اصلی    

تاتیر اتحاد و مشارکت تامین کنندگان قطعات اصلی برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که اتحاد و مشارکت تامین کنندگان قطعات اصلی از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-16-نتایج سناریوی شانزدهم: تاثیر اجتناب از تنوع بخشی به قطعات اصلی       

تاثیر اجتناب از تنوع بخشی به قطعات اصلی     برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که اجتناب از تنوع بخشی به قطعات اصلی   سال اول سیر نزولی داشته و کم کم  تاثیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-17-سناریوی هفدهم: تاثیر  ادیت های منظم تحت کنترل های استانداردهای اجباری قطعه سازان     

تاثیر ادیت های منظم تحت کنترل های استانداردهای اجباری قطعه سازان   برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که ادیت های منظم تحت کنترل های استانداردهای اجباری قطعه سازان   از سال ششم تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-18-نتایج سناریوی هجدهم: تاثیر استفاده از متخصص خودرویی به جای سیاسی     

تاثیر استفاده از متخصص خودرویی به جای سیاسی      برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که استفاده از متخصص خودرویی به جای سیاسی  از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-19-نتایج سناریوی نوزدهم: تاثیر  ایجاد مراکز مشترک با خودروسازان مطرح دنیا  

تاثیر ایجاد مراکز مشترک با خودروسازان مطرح دنیا  برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که  ایجاد مراکز مشترک با خودروسازان مطرح دنیا  از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-20-نتایج  سناریوی بیستم: تاثیر   ایجاد مشوق های مالیاتی در تولید و اشتغال زائی

تاثیر ایجاد مشوق های مالیاتی در تولید و اشتغال زائی برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که  ایجاد مشوق های مالیاتی در تولید و اشتغال زائی از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-21-نتایج سناریوی بیست و یکم: تاثیر  برنامه ریزی صحیح منابع انسانی    

تاثیر برنامه ریزی صحیح منابع انسانی  برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که برنامه ریزی صحیح منابع انسانی  از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-22-نتایج سناریوی بیست و دوم: تاثیر  تحت کنترل قرار دادن کل زنجیره تامین  

تاثیر تحت کنترل قرار دادن کل زنجیره تامین برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که تحت کنترل قرار دادن کل زنجیره تامین  از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-23-نتایج سناریوی بیست و سوم: تاثیر  تدوین برنامه جامعه صنعت خودروسازی کشور    

تاثیر تدوین برنامه جامعه صنعت خودروسازی کشور  برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که تدوین برنامه جامعه صنعت خودروسازی کشور  از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-24-نتایج سناریوی بیست و چهارم: تاثیر سازو کارهای عملیاتی برای کاهش زیان انباشته    

تاثیر سازو کارهای عملیاتی برای کاهش زیان انباشته برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که سازو کارهای عملیاتی برای کاهش زیان انباشته ابتدای سال سیر نزولی داشته و در سالهای بعد با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-25-نتایج سناریوی بیست و پنجم: تاثیر  سیاست تعرفه واردات قطعات     

تاثیر سیاست تعرفه واردات قطعات   برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که سیاست تعرفه واردات قطعات   از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-26-نتای  سناریوی بیست و ششم: تاثیر طراحی و سرمایه گذاری پلتفرم خودرویی   

تاثیر طراحی و سرمایه گذاری پلتفرم خودرویی برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که   طراحی و سرمایه گذاری پلتفرم خودرویی از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

 5-8-27- نتایج سناریوی بیست و هفتم: تاثیر   فروش خودرو در بازارهای رقابتی   

تاتیر فروش خودرو در بازارهای رقابتی   برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که   فروش خودرو در بازارهای رقابتی   از همان سال اول تاثیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-28-نتایج  سناریوی بیست و هشتم: تاثیر  کاهش سهم ایران خودرو و سایپا به کمتر از 60 درصد   

تاتیر کاهش سهم ایران خودرو و سایپا به کمتر از 60 درصد    برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که کاهش سهم ایران خودرو و سایپا به کمتر از 60 درصد  از همان سال اول یک روند نزولی داشته است.

5-8-29-سناریوی بیست و نه: تاثیر لزوم طراحی و اجرای پلتفرم ملی و جدید   

تاتیر  لزوم طراحی و اجرای پلتفرم ملی و جدید   برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که   لزوم طراحی و اجرای پلتفرم ملی و جدید از همان سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-8-30-نتایج سناریوی سی: تاثیر   مولدسازی شرکتهای خودرویی در حوزه فعالیت تخصصی

تاتیر مولدسازی شرکتهای خودرویی در حوزه فعالیت تخصصی برای تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که از همان مولدسازی شرکتهای خودرویی در حوزه فعالیت تخصصی سال اول تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران  داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

5-9-نتایج مقایسه تاثیر سناریوها

تاتیر سناریوها را به صورت مدل کلی نشان داده شده است. در این شکل میتوان  به سادگی متوجه شد که سناریوها  تاتیر بسزایی بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران   داشته و با یک روند صعودی رو به افزایش خواهد بود.

 

 

 

شکل 11 تاثیر همه سناریوها بر تدوین سیاستهای صنعتی صنعت خودرو  ایران

 

 

 

 

 

 

6-بحث و پیشنهادات

در تحقیق حاضر با استفاده از مصاحبه با 15 نفر از خبرگان 4 زیر سیستم: سیاست مصرف و قیمت گذاری، سیاستهای کنترل واردات –صادرات، سیاستهای برنامه ریزی و مدیریتی و سیاستهای فنی و تکنولوژیکی مورد شناسایی قرار گرفت که هر کدام دارای عواملی متعددی می باشد.و بعد به روش پویایی شناسی سیستم مدل مورد تایید واقع شد. نتایج این بخش از تحقیق حاضر با تحقیقات فرتوک زاده و همکاران(1399)، محمدی اصل و همکاران(1399) و ندیری و همکاران(1398) همچنین نتایج این بخش از تحقیق حاضر با تحقیقات ملانی پیچ لرا و همکاران (2021)، آیرا سی (2021) و کویان زائو و همکاران (2019) همسو می باشد.

6-1-پیشنهادات تحقیق

1-در بخش زیر سیستم سیاست مصرف و قیمت گذاری به تصمیم گیرندگان و سیاستگذاران این صنعت پیشنهادات زیر ارائه می گردد: اصلاح و نظارت بر شیوه قیمت گذاری خودرو انجام گردد.، بررسی و جبران زیان های خودروسازان، ناشی از قیمت گذاری نامناسب و دستوری توسط دولت انجام گردد.، تبدیل خودرو از کالای سرمایه ایی به کالای مصرفی با کنترل قیمتها و عرضه انجام گردد.، کل زنجیره تامین به لحاظ قیمت مانند فولاد و پلیمر و ... تحت کنترل قرار گیرد.، تعریف ساز و کارهای عملیاتی برای کاهش زیان انباشته خودروسازان انجام گردد.، سیاست های عملیاتی جهت کاهش قیمت تمام شده در تمام حوزه های قطعه سازان و خودروسازان اجرا گردد.، سیاست‌های فروش خودرو در بازارهای رقابتی و به دور از انحصار اعمال گردد.، هزینه های سربار تولیدی با سیاست های افزایش تولید کاهش داده شود.، شکستن انحصار در خرید قطعه از قطعه سازان انجام گردد. و از واسطه گری قطعه سازان جلوگیری گردد..

2-در بخش زیر سیستم سیاستهای کنترل واردات –صادرات به تصمیم گیرندگان و سیاستگذاران این صنعت پیشنهادات زیر ارائه می گردد: مقررات و تعرفه های واردات خودرو اصلاح گردد.، در تعاملات بین کشورها در زنجیره جهانی موازنه ارزی صورت گیرد، درهای باز و پیوستن به زنجیره تولید جهانی و محصولات مشارکتی مورد توجه و دستور کار قرار گیرد، سیاست گذاری کلان و قابل اجرا براساس پوشش بازارهای صادراتی منطقه انجام گردد، اِعمال حمایت های تعرفه ای، گمرکی و ... به صورت زماندار انجام گردد، آزادسازی واردات به صورت تدریجی و همگام با تقویت توانمندی‌های داخلی انجام گردد، موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای به صورت پلکانی و برای یک دوره میان مدت حذف گردد.

3-در بخش زیر سیستم سیاستهای برنامه ریزی و مدیریتی به تصمیم گیرندگان و سیاستگذاران این صنعت پیشنهادات زیر ارائه می گردد : در تدوین و اجرای مقررات ناظر بر پیاده سازی استانداردهای ایمنی و کیفی خودروهای تولیدی سخت گیری هایی صورت گیرد، بر تخصص گرایی و آموزش تمرکز شود، برنامه جامع صنعت خودروسازی کشور تدوین گردد، برنامه ریزی صحیح منابع انسانی براساس نیازسنجی و آینده پژوهشی انجام گردد، سازوکار دقیق و مؤثر جهت نظارت بر اجرای صحیح خط مشی ءها ایجاد گردد، استانداردهای مدیریتی جهانی و پرهیز از جابه جایی های شدید مدیریتی رعایت گردد، یک مرکز مقتدر، شفاف، پاسخگو و مسئولیت پذیر برای سیاستگذاری و نظارت بر عملکرد خودروسازان ایجاد گردد، فعالیت‌های موازی در شرکت‌های تحت پوشش خودروسازان ادغام گردد، از ظرفیت های دانشگاهی و افراد خبره جهت مشاوره استفاده گردد، شرایط باثبات سیاسی و اقتصادی بلندمدت دولت تامین گردد، سیاست سوبسید در زنجیره تامین فولاد سازان و پلیمر سازان اعمال گردد، فضای رقابتی و خروج از انحصار دولتی ایجاد گردد، سیاست های پولی ارزی و بانکی کشور جهت پشتیبانی از صنعت خودروسازی اصلاح گردد، مشوق های مالیاتی در تولید و اشتغال زائی صنعت ایجاد گردد، سهم دو گروه خودروسازی ایران خودرو و سایپا به کمتر از 60 درصد کاهش داده شود، از نیروهای متخصص خودرویی به جای استفاده از نفرات سیاسی استفاده گردد.

4-در بخش زیر سیستم سیاستهای فنی و تکنولوژیکی به تصمیم گیرندگان و سیاستگذاران این صنعت پیشنهادات زیر ارائه می گردد: ارتقاء و توسعه دانش فنی در زمینه تولید و طراحی خودرو و قطعات انجام گردد، خودروسازان داخلی و مدیریت یکپارچه ادغام گردد، پلتفرم ملی و جدید و مشترک خودروسازان داخلی طراحی و اجرا گردد، مراکز R & D مشترک با خودروسازان مطرح دنیا در کشور ایجاد گردد، از تنوع بخشی به قطعات اصلی و تلاش برای تمركز بر پلتفرمهای مشترک اجتناب شود، اتحاد و مشارکت تامین کنندگان قطعات اصلی برای اکتساب دانش و فناوری انجام گردد، زمینه سازی برای شکل گیری و تکامل نظام نوآوری ملی و بخشی انجام گردد، مونتاژ با داخلی سازي پایین ممنوع گردد، توان تحقیق و توسعه شرکت های حاضر در زنجیره تامین خودروسازی تقویت گردد، بین شرکت های دانش بنیان با قطعه سازان و خودروسازان پیوند ایجاد گردد، همکاری های فناورانه بین خودروسازان داخلی و بین المللی انجام گیرد، تکنولوژی برتر و تولید خودروهای شرکتهای صاحب فناوری جایگزین گردد، برای فراگیری علوم و تکنولوژیهای تولید قطعه و خودرو از شرکتهای جهانی و صرف هزینه برای نوآوری آن تلاش شود، مسائل کیفی در کل زنجیره تامین تحت کنترل قرار داده شود، پلتفرم خودرویی و استفاده از ظرفیت تمام حوزه ها و شرکت‌های دانش بنیان و دانشگاهی طراحی و سرمایه گذاری گردد، جهت جلوگیری از ورود قطعات تقلبی در حوزه خدمات پس از فروش نظارت کافی و اعمال ساز و کارهای مناسب انجام گیرد، ادیت های منظم تحت کنترل های استاندارد های اجباری قطعه سازان انجام گردد و مولد سازی شرکت‌های خودرویی در حوزه فعالیت تخصصی آنها انجام گردد.

پیشنهاد می گردد تحقیقات آتی با این عنوان اما در صنایع دیگر مانند صنعت داروسازی، مواد غذایی و ... انجام گردد و نتایج آن با نتایج این تحقیق در صنعت خودرو مقایسه گردد.، 2-پیشنهاد می گردد سیاستهای صنعتی صنعت خودرو سازی کشورهای مختلف مانند چین، ژاپن، کره و ایران مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد.،3-پیشنهاد می گردد در تحقیقات آتی چالشها و مسائل و مشکلات سیاستهای صنعت خودرو مورد شناسایی و بررسی قرار گیرد.

 

منابع و ماخذ :

[1]       زرگر, سید محمد. (1397). مدلی پویا برای تدوین استراتژی افقی در شرکت‌های چند کسب‌وکاره. مطالعات مدیریت صنعتی, 16(51), 301

[2]       صالحی، مجتبی، شریف، نازنین ، خلیلی نژاد، مینا، صفرزاده، مصطفی (1396). بررسی عوامل داینامیکی مؤثر بر تعداد افراد بیمه شده با رویکرد پویایی شناسی سیستمها (مطالعه موردی: بیمه تأمین اجتماعی)، پژوهشنامه بیمه سال سی و دوم زمستان 1396 شماره 4 (پیاپی 128).

[3]       علی محمدی اصل, ابراهیم, بافنده زنده, علیرضا, تقی زاده, هوشنگ. (1399). تدوین استراتژی های دانشگاه آزاد اسلامی تبریز با استفاده از رویکرد پویایی شناسی سیستم. مطالعات مدیریت صنعتی, 18(58), 247-278.

[4]       فرتوک زاده، حمیدرضا و طهماسبی، سیامک،(1399). حلقه مفقوده سیاستگذاری صنعتی در صنعت خودروسازی ایران: تاملی دوباره در خصوص مشکلات خودروسازی.

[5]       محسنی پور, ابوالفضل, متانی, مهرداد, قلیپور کنعانی, یوسف, مهرارا, اسداله. (1402). مدل راهبرد اجرای خط‌مشیء‌های وزارت صمت در صنعت خودرو مبتنی بر کاربست دانش. علوم و فنون مدیریت اطلاعات, 8(3), 121-146.

[6]       مهدی آبادی، امیر، آذر، عادل ، علیرضایی، ابوتراب ، عباس پور اسفدن، قنبر (1400). طراحی مدل خدمات پس از فروش در کلاس جهانی با رویکرد روش شناسی سیستم های نرم: مورد مطالعه صنعت گاز مایع ایران، فصلنامه مطالعات مدیریت صنعتی، 19(60)، 1-49..

[7]       نخعی نژاد، مهدی، عباسی، مهری، زارع مهرجردی، یحیی، اسدی زارچی، ابوالفضل (1401). طراحی مدل برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در بخش انرژی برق با استفاده از رویکرد تلفیقی برنامه ریزی خطی و پویایی شناسی سیستمی (مطالعه موردی: نیروگاه های برق ایران)، مجله مدیریت تولید و عملیات، 13(1)، 51-77.

[8]       ندیری, محمد, امیری, علینقی, جعفرتاش امیری, برزین. (1398). تحلیلی بر سیاست‌های حمایت از تولید و توصیه‌هایی برای بهبود آن؛ مطالعه موردی: صنعت خودروسازی ایران. فصلنامه سیاستگذاری عمومی, 5(4), 211-240.

 

[9]       Abdullayeva Nigora Sandjarovna.(2020).The Role And Development Features Of The Auto /ndustry In Economy Of Uzbekistan,Article Published :31 July 2020 | Articles | Pages- 90-94 .

[10]       Barwick, P. J., Kwon, H. S., Li, S., Wang, Y., & Zahur, N. B. (2024). Industrial Policies and Innovation: Evidence from the Global Automobile Industry (No. w33138). National Bureau of Economic Research.

[11]       Chang H-J, Park H-J, Androny CG (2021) Interpreting the Korean crisis: financial liberalisation, industrial policy and corporate governance. Camb J Econ 22(6):735–746.

[12]       Huang, K., Wang, J., & Zhang, J. (2023). Automotive supply chain disruption risk management: a visualization analysis based on bibliometric. Processes, 11(3), 710.

[13]       Ira C. Magaziner.(2021).JAPANESE INDUSTRIAL POLICY:SOURCE OF STRENGTH FOR THE AUTOMOBILE INDUSTRY, University of Michigan Press, U of M Center for Japanese Studies are collaborating with JSTOR to digitize, preserve and extend access to The Japanese Automotive Industry, 79-86.

[14]       Kaoru Natsuda. John Thoburn, (2019) How to conduct effective industrial policy: a comparison of automotive development in the Philippines and Indonesia. Journal of the Asia Pacific Economy 23:4, pages 657-682.

[15]       Melanie Pichler a,*, Nora Krenmayr a, Etienne Schneider b, Ulrich Brand b(2021).EU industrial policy: Between modernization and transformation of the automotive industry, Environmental Innovation and Societal Transitions 38 (2021) 140–152.

[16]       Murat A. Yülek & Kwon Hyung Lee & Jungsuk Kim & Donghyun Park, (2020). "State Capacity and the Role of Industrial Policy in Automobile Industry: a Comparative Analysis of Turkey and South Korea," Journal of Industry, Competition and Trade, Springer, vol. 20(2), pages 307-331, June.

 

47