بررسی اثر شرایط اقلیمی بر غلظت استویوزید در استویای تولید شده در مناطق مختلف ایران و بهینه سازی شرایط استخراج استویوزید
Subject Areas : Journal of Medicinal Herbs, "J. Med Herb" (Formerly known as Journal of Herbal Drugs or J. Herb Drug)آلاله نیکوئی 1 , محمد حجت الاسلامی 2 , جواد کرامت 3 , حسین کیانی 4
1 - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران
2 - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران
3 - گروه علوم و صنایع غدایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
4 - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
Keywords: استخراج, کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا, استویوزید, شرایط اقلیمی,
Abstract :
مقدمه و هدف: با توجه به افزایش بیماری‌هایی از جمله دیابت و چاقی امروزه استفاده از جایگزین‌های ساکارز برای تولید محصولات کم کالری و بدون قند مورد توجه پژوهشگران و صنعتگران قرار گرفته است. در این میان استویوزید با شیرینی 300 برابر نسبت به ساکارز با توجه به طبیعی بودن آن دارای جایگاه ویژه ای می‌باشد. هدف از اینپژوهش بهینه سازی شرایط استخراج استویوزید از برگ‌های گیاه استویا (میزان حلال، دما و زمان) و بررسی اقلیم‌های متفاوت بر روی میزان غلظت استویوزید می‌باشد. روش تحقیق: در ابتدا بهینه سازی استخراج استویوزید (میزان حلال، دما و زمان) صورت گرفته سپس نتایج بر روی گیاهان پرورش یافته در سه ناحیه با اقلیم متفاوت (اصفهان: معتدل و کوهستانی، شهرکرد: سرد و کوهستانی و شیراز: گرم و کوهستانی) اعمال شد و در نهایت میزان غلظت استویوزید با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج و بحث: با توجه به نتایج به دست آمده بهترین شرایط استخراج در مدت زمان 120 دقیقه، دمای 50 درجه سانتی‌گراد و حجم 160 میلی‌لیتر از حلال (اتانول) می‌باشد؛ درادامهبااعمالایننتایجبررویگیاهانرشددادهشدهدرسه شهراصفهان،شیرازوشهرکردنتایج بدست آمده نشان داد کهشرایطاقلیمیمیتواند تاثیرگذار بررویمحصولباشدبهطوریکهدراینمیان گیاهان پرورش یافته در اصفهانبیشترینسطحوراندمانتولیدتندرهکتارودرمقابلازبیشترینناخالصیبرخوردارمی‌باشد در حالیکه گیاهان پرورش یافته در شیراز دارای کمترین راندمان تولید تن در هکتار و دارای خلوص بالا می‌باشند. توصیه کاربردی/صنعتی:با توجه به بالا رفتن مصرف شیرینکنندهی استویوزید و همچنین قیمت بالای شیرینکنندهی فوق، کشت و پرورش آن در کشور امری مهم محسوب می‌شود. نتایج این تحقیق نشاندهندهی تحقق کشت این گیاه در کشور و استخراج شیرینکنندهی استویوزید با استفاده از حلال می‌باشد؛ با این حال انجام پژوهش‌های بیشتر بر روی روش‌های استخراج دیگر نیز امری ضروری و مهم می‌باشد.
Astraki, R., Azizi, M., and Hojjatoleslami, M. 2012. Optimization of Extraction and Purification Stevioside. Master's thesis (Islamic Azad University of Shahrekord)., 3-10.
Balsini, S., Najafi, A. and Hadad Khodaparast, M. 2008. Membrane separation method for the sweetener stevia leaves. National Conference functional food., 532-534.
Brandle, J.E., Starratt, A. N. and Gijzen, M. 1998. Stevia rebaudiana: its agricultural, biological, and chemical properties. Canadian Journal of Plant Science., 78: 527-533.
De, S., Mondal, S. and Banerjee, S. 2013. Introduction to stevioside. Stevioside technology, applications and health. John Wiley., 1-27.
Farokhzad, H. and Bagheri, A. 2004. Obesity and cardiovascular risk factors in Iranian children. Iranian Journal of Diabetes and Lipid., 2: 175-183.
Jaroslov, P., Brabora, H. and Tuulia, H. 2007. Characterisation of steviol rebaudiana by choprehensive Tow dimensional liquid chromatography Time of Flight mass spectrometry. Journal of Chromatography A., 1150: 85-92.
Jeffrey, G. and Alejandro, C. 1999. Seed germination in stevia rebaudiana. Reprinted frome Perspeetives on New Crops and new Uses. ASHS Press, Alexandria, VA. Retrieved from http://www. lni. unipi. it/stevia/stevia/v4-510. htm, 510-511.
Koyama, E., Kitazawa, K., Ohori, Y., Izawa, O., Kakegawa, K. and Ul, M. 2003. In vitro metabolism of the glycosidic sweeteners, stevia mixture and enzymatically modified stevia in human intestinal microflora. Food and Chemical Toxicology., 41: 359-374.
Otroshy, M. and Mokhtary, A. 2014. Stevia and its health benefits. Nosuh publications, Isfahan, PP. 9-58.
Puri, M., Kaur, A., Barrow, C. J. and Singh, R. S. 2011a. Citrus peel influences the production of an extracellular naringinase by Staphylococcus xylosus MAK2 in a stirred tank reactor. Applied microbiology and biotechnology., 89: 715-722.
Puri, M., Sharma, D. and Tiwari, A. K. 2011. Downstream processing of stevioside and its potential applications. Biotechnology Advances., 29: 781-791.
Ray, C., Majumdra, G. and De, S. 2012. Optimization of process parameters for water extraction of stevioside using response surface methodology. Seperation Science and Technology., 47:1014-1022.
