مقایسه فعالیت ضد میکروبی عصاره اتانولی، آبی و جوشانده تعدادی گیاهان دارویی استان گلستان علیه فعالیت باکتری استافیلوکوکوس اورئوس

Subject Areas : Journal of Medicinal Herbs, "J. Med Herb" (Formerly known as Journal of Herbal Drugs or J. Herb Drug)

علیرضا صفاهانی ¹ , مهرداد عطائی ² , محمد ربیعی ³ , تینا دادگر ⁴ , عزت الله قائمی ⁵

1 - دانشگاه پیام نور واحد گرگان، گرگان، ایران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران؛
3 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران؛
4 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، گرگان، ایران؛
5 - گروه میکروب شناسی ، دانشگاه علوم پزشکی گرگان، گرگان، ایران؛

Received: 2010-12-01 Accepted : 2011-05-23 Published : 2011-03-01

Keywords: استافیلوکوکوس اورئوس, عصاره, ضد باکتریایی, گیاهانی دارویی,

Abstract :

 مقدمه و هدف: در طول تاریخ بشری، بسیاری از بیماری های عفونی به طور سنتی با داروهای گیاهی درمان شده اند، به طوری که امروزه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه داروهای گیاهی نقش اصلی را در درمان اولیه ایفا می­کنند. این مطالعه نیز با توجه به تنوع زیستی گیاهان در استان گلستان به منظور بررسی اثر ضدباکتریایی عصاره الکلی، آبی و جوشانده تعدادی گونه از گیاهان دارویی استان علیه سویه‌های بالینی و استاندارد استافیلوکوکوس اورئوس حساس و مقاوم به متی سیلین و مقایسه بین آن ها و نیز تعیین گیاه مناسب جهت مطالعات بعدی انجام شده است. روش تحقیق: در این تحقیق عصاره الکلی به روش پرکولاسیون و عصاره آبی با استفاده از دستگاه بن‌ماری و جوشانده نیز به روش جوشاندن تهیه شد. بررسی اثر ضدباکتریایی عصاره گیاهان علیه سویه‌های MRSA و MSSA به روش انتشار در آگار و به کمک دیسک صورت گرفت و هر آزمون سه بار تکرار گردید. خاصیت ضدباکتریایی عصاره‌ها با هم مقایسه گردید. سپس با استفاده از روش حداقل غلظت بازدارنده از رشد (MIC) تعیین شد. نتایج و بحث: از بین 23 گونه گیاهی مورد بررسی عصاره اتانولی سیاه‌دانه Nigella sativa ، اکالیپتوس Eucalyptus globulus ، گل راعی Hypericum perforatum ، انار Punica granatum ، گز  Tamarix aphylla، زرشکBerberis vulgaris ، درمنه Atremisia dracunculus و اسپند  Peganum harmala در روش انتشار دیسک بهترین اثر را نشان دادند و در بررسی عصاره آبی گیاهان بهترین اثر مربوط به عصاره آبی گیاهان انار، درمنه و اکالیپتوس و در مورد جوشانده گیاهان بهترین اثر ضدباکتریایی مربوط به جوشانده گیاهان انار، اکالیپتوس، درمنه، زرشک و گز می‌باشد. به طور کلی عصاره­ی الکلی گیاهان اثر ضدباکتریایی بهتری را نسبت به سایر عصاره‌ها نشان دادند و در همه موارد اثر ضدباکتریایی عصاره‌ها با آنتی‌بیوتیک و وانکومایسین که به عنوان شاهد در نظر گرفته شده بود، مقایسه گردید که در مورد گیاهان مؤثر در اکثر موارد تأثیر ضدباکتریایی آن ها بیش از وانکومایسین 30 میکروگرمی بوده و در اغلب گیاهان فعالیت ضدباکتریایی آن­ها علیه سویه‌های MRSA بیش از MSSA بود و در ارزیابی MIC ، پوست میوه انار و پائین‌تر از سایر انواع عصاره‌ها بود(MIC=0.01 mg/ml). توصیه کاربردی/ صنعتی: با توجه به اثر ضد باکتریایی بسیار خوب تعیین اثرات بالینی آن ها در طرح‌های تجربی ضروری است. در نهایت عصاره ی پوست انار در دو روش بررسی، دارای خاصیت ضد باکتریایی مناسبی استافیلوکوکوس اورئوس بود.

References:

میرحیدر، ح. 1372. فرهنگ گیاهی، جهاد دانشگاهی تهران. جلد 5، صفحات 280-286.

Akinyemi, K., Oladapoo, O., Okware, C.E., Ibe, C.C. and Fasure, K.A. 2005. Screening of crude extracts of six medical plants used in south-west Nigerian unorthodox medicine for anti-methicillin resistant Staphylococcus aureus activity. BMC Complementary and Alternative Medicine, 5: 1- 7.

Androw, J.M. 2001. BSAC Standardized disc susceptibility testing method. Journal of Antimicrobial Chemotherapy, 7(5): 48-57.

Askarian, M., Zeinalzadeh, A. and Japoni, A. 2009. Prevalence of nasal carriage of methicillin-resistant Staphylococcus aureus and its antibiotic susceptibility pattern in healthcare workers at Namazi Hospital, Shiraz, Iran. International Journal of Infectious Diseases, 13: 241-247.

Blok, H., Troelstra, A. and Kamp-Hopmans, T. 2003. Role of healthcare workers in outbreaks of methicillin-resistant Staphylococcus aureus: a 10-year evaluation from a Dutch university hospital. Infection Control and Hospital Epidemiology, 24(9): 679-85.

Dulger, B. & Gonuz, A. 2004. Antibacterial activity of certain plants used in Turkish Traditional Medicine. Asian Journal of Plant Sciences, 3(1): 104-107.

Farzana, K., Rashid, Z. and Akhtar, N. 2008. Nasal Carriage of Staphylococci in Health Care Workers: Antimicrobial Susceptibility Profile. Pakistan Journal of Pharmacology Science, 21(3): 290-294.

Ferreira da Silva1, E., Antas1, M. B. Neto1, A. 2008. Prevalence and Risk Factors for Staphylococcus aureus in Health Care Workers at a University Hospital of Recife-PE. Brazilian Journal of Infectious Diseases, 12(6): 504-508.

Henry, F.C. 2001. Antimicrobial agents, in: Goodman gilman A, eds. The pharmacological Basis of therapeutics. Newyork, Mcaraew –Hill., pp:1142-1265. 10th ed.

Hughes, B.A. and Lawson, L. 1991. Antimicrobial effects of Allium sativum L. garlic compounds andcommercial garlic supplement products. Phytotherapy Research, 5: 154-158.

Jorge de Carvalho, M., Pimenta, F., Hayashida, M. 2009. Prevalence of methicillin-resistant and methicillin-susceptible S. aureus In the Saliva of health professionals. Clinics, 64(4): 295-302.

Karaman, S., Digrak, M., Ravid, U. and Ilcim, A. 2001. Aantimicrobial and antiungal activity of essential oils of Thymus revolutus Celak. from Turkey. Journal of Ethnopharmacology, 76, 183-186.

Khosravi, A. and Malecan, M.  2004. Effects of Lavandula stoechas extracts on Staphylococcus aureus and other gram negative bacteria. Journal of Qazvin University Medical Science, 4(29): 3-9.

Leitner, M.G., Russo, J.M. and Byrne, M.E. 1989. Wound healing oral and topical activity of Aloe vera. Journal of the Amirican Podiatric Medical Association, 79, 559-562.

Mashhadian, N. and Rakhshandeh, H. 2005. Antimicrobial and Antifungal effects of Nigella sativa extracts against Staphylococcus aureus , Pseudomonas aeroginosa and Candida albicans. Pakistan Journal of Medical Science, 21(1): 47-52.

MurRphy Cowan, M. 1999. Plant products as Anticocrobial Agents. Clinical Microbialgy, 12(4): 504 –582.

 Srinivasan, M., Vinodhkumaradithyaa, A. and Uma, A. 2009. Nasal carriage of methicillin-resistant Staphylococcus aureus among Surgical Unit Staff. Japanese Journal of Infectious Diseases, 62:228-229.

Treakle, A., Thom, K.A. and Furuno, P. 2009. Bacterial contamination of health care workers’ white coats. American Journal of Infection Control, 37:101-105.

Tvivedi, N.A. and Hotchandani, S.C. 2004. Study of the antimicrobial activity of oil Eucalyptus. Indian Journal of Farmacology, 36(2): 93-94.

Wright, GD. 2000. Resisting resistance; new chemical strategies for battling superbugs.  Chemistry Biology, 7: 127-132.