XML
-
-
فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - سبک‌شناسی نظم در قرن ششم
سید ضیاء الدین سجادیبخش دوم از مقالة شادروان استاد سید ضیاء الدین سجادی که بخش نخست آن در شمارة پیشین به اطّلاع خوانندگان گرامی رسید، اختصاص به معرفی ویژگی‌های سبک دو شاعر برجستة دیگر از قرن ششم یعنی انوری و جمال الدّین اصفهانی دارد. در این بخش ابتدا بارزترین ویژگی‌های سبک انوری در قصائد، چکیده کاملبخش دوم از مقالة شادروان استاد سید ضیاء الدین سجادی که بخش نخست آن در شمارة پیشین به اطّلاع خوانندگان گرامی رسید، اختصاص به معرفی ویژگی‌های سبک دو شاعر برجستة دیگر از قرن ششم یعنی انوری و جمال الدّین اصفهانی دارد. در این بخش ابتدا بارزترین ویژگی‌های سبک انوری در قصائد، غزلیات و رباعیات از نقطه‌نظر کاربرد کلمات و ترکیبات، وزن اشعار، قافیه و ردیف و نیز محتوای اشعال وی و موضوعات اصلی مندرج در آن مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش معرفی جمال الدّین اصفهانی نیز ضمن بر شمردن آرای منتقدان ادبی، تأثیر‌پذیری‌ها، سبک قصائد، اوزان، قافیه و ردیف و صنایع بدیعی مورد استفادة او و نیز معلومات و اطلاعات درج شده در شعر وی و سرانجام ترکیب‌بندها، غزلیات، قطعات و رباعیات وی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - شمع افروخته
غلام رضا ستودهدهخدا یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌ها در تاریخ ادبیات این سرزمین است. این مقاله ضمن معرفی ویژگی‌های لغت‌نامه برخی از یادداشت‌های مرحوم دهخدا را دربارة برخی از کلمه‌ها و ترکیب‌ها که در متن چاپی لغت‌نامه ذکر نشده است – بیان کرده، آن‌ها را بر حسب محتوا طبقه‌بندی می‌نما چکیده کاملدهخدا یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌ها در تاریخ ادبیات این سرزمین است. این مقاله ضمن معرفی ویژگی‌های لغت‌نامه برخی از یادداشت‌های مرحوم دهخدا را دربارة برخی از کلمه‌ها و ترکیب‌ها که در متن چاپی لغت‌نامه ذکر نشده است – بیان کرده، آن‌ها را بر حسب محتوا طبقه‌بندی می‌نماید. توجه به این یادداشت‌های شخصی، دقت نظر و احاطه دهخدا را – که نویسنده از او به صفت شمع افروخته یاد می‌کند – بر فرهنگ و زبان فارسی نشان می‌دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بوطیقای امیر خسرو دهلوی
حبیب اله عباسیموضوع اصلی این مقاله بحث و کنکاش دربارة بعد نظری یا به تعبیری بوطیقای امیر خسرو است. در این مقاله با تکیه بر آثار سه چهرة شاعر به اجتمال جلوه‌های بوطیقای شاعر: محاکات شعری، توصیف، مضمون‌سازی، وقوع‌گویی، چیستی شعر، ویژگی‌های شاعر، اهمیت سخن و شعر، انواع شاعران، نرگسانگی چکیده کاملموضوع اصلی این مقاله بحث و کنکاش دربارة بعد نظری یا به تعبیری بوطیقای امیر خسرو است. در این مقاله با تکیه بر آثار سه چهرة شاعر به اجتمال جلوه‌های بوطیقای شاعر: محاکات شعری، توصیف، مضمون‌سازی، وقوع‌گویی، چیستی شعر، ویژگی‌های شاعر، اهمیت سخن و شعر، انواع شاعران، نرگسانگی شاعر یا خودشیفتگی او به شعر و هنر خود، ترجیح شعر فارسی بر شعر عربی، صنایع و بدایع و نقد شعر، مورد کنکاش قرار گرفته و تبیین شده است. حاصل این جستار دو نکته و دقیقه است. نخست تأیید رأیی که آبشخور اصلی سبک هندی را سروده‌های امیر خسرو می‌داند و دو دیگر اثبات این امر که شعر طوطی هندی محصول نوعی دیالکتیک وابستگی به سنت و گریز از سنت است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - خیر و شر در آیین مزد یسنی
رفعت حاجی زادهآریاییان از دیرباز به دو مبدأ خیر و شر قائل بودند. در یک سو اهورا مزدا و در سوی دیگر اهریمن قرار داشت. امور نیک و خیر مانند روشنایی و باران و همه نیکی ها را به اهورامزدا نسبت می‌دادند و امور بد و شر همچون تاریکی و خشک‌سالی را به اهریمن، بطور کلی اهورامزدا بانی و حامی رو چکیده کاملآریاییان از دیرباز به دو مبدأ خیر و شر قائل بودند. در یک سو اهورا مزدا و در سوی دیگر اهریمن قرار داشت. امور نیک و خیر مانند روشنایی و باران و همه نیکی ها را به اهورامزدا نسبت می‌دادند و امور بد و شر همچون تاریکی و خشک‌سالی را به اهریمن، بطور کلی اهورامزدا بانی و حامی روشنی، گرما و زندگانی است و اهریمن سبب مرگ و نیستی، تاریکی یا خشکی و نیروهای این دو همواره در مبارزه هستند. تفکر دوالیسم در بین ایرانیان و حتی آریایی‌های هند و ایران قبل از زرتشت وجود داشته ولی شیوه بیان زرتشت به‌کلی نو و مختص به خود اوست. ثنویت او یک دوالیسم توحیدی است. زیرا هرچند اهریمن همراه با هورمزد بوده لکن سرانجام اهورامزدا باقی و اهریمن در پایان دوازده هزار سال فانی خواهد بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - فزون از خویش ملاحظاتی بر سیصد بیت نسخت دفتر اول مثنوی
حسن جعفری تباربه دشوار نیز نمی‌توان غیر از مولانا جلال‌الدین، انسانی را یافت که با هیأتی همچون هر انسان دیگر، دانشی برتر از هر‌آنچه گفته‌ایم و شنیدیم و خوانده‌ایم داشته باشد؛ او که قرعه فال به نامش زده بودند و دیدگانش به نعیم و مُلکی کبیر افتاده بود، از نطق همچون اناری متراکم بر خود چکیده کاملبه دشوار نیز نمی‌توان غیر از مولانا جلال‌الدین، انسانی را یافت که با هیأتی همچون هر انسان دیگر، دانشی برتر از هر‌آنچه گفته‌ایم و شنیدیم و خوانده‌ایم داشته باشد؛ او که قرعه فال به نامش زده بودند و دیدگانش به نعیم و مُلکی کبیر افتاده بود، از نطق همچون اناری متراکم بر خود می‌شکافید و همچون موری پرتوان و مُصرّ، باری افزون بر تاب انسانی بر دوش می‌کشید: یک زمان بگذار ای همره ملال در بیان ناید جمال حال او چون که من از خال خوبش دم زدم همچو موری اندرین خرمن خوشم تا بگویم وصف خالی زآن جمال هر دو عالم چیست عکس خال او نطق می‌خواهد که بشکافد تنم تا فزون از خویش باری می‌کشم این مقاله، ملاحظاتی است بر 300 بیت نخست دفتر اول مثنوی با شرح و تفسیری بر برخی از ابیات و حدس‌هایی دربارة بعضی تعبیرهای مولانا. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - ابوالعلای معرّی کیست و چه می‌اندیشد؟
محمود مقتداییدر سال 263 هـ ش در معرّة النعمان (شهری میان حمص و حلب) در خاندانی اصیل از دودمان تنوخ کودکی زاده شد که او را احمد نامدیدند. او بعدها به ابوالعلا نامور گشت. در سه سالگی به بیماری آبله دچار شد که این بیماری به نابینایی وی انجامید. مقدمات را در معرّه، نزد پدر آموخت، سپس بر چکیده کاملدر سال 263 هـ ش در معرّة النعمان (شهری میان حمص و حلب) در خاندانی اصیل از دودمان تنوخ کودکی زاده شد که او را احمد نامدیدند. او بعدها به ابوالعلا نامور گشت. در سه سالگی به بیماری آبله دچار شد که این بیماری به نابینایی وی انجامید. مقدمات را در معرّه، نزد پدر آموخت، سپس برای دانش آموختن به حلب رفت. در زمان حکومت سیف الدولة حمدانی در آن شهر، کانون علم و دانش گرم بود. او از محضر دانش‌مندان بهره‌ها گرفت، سپس به انتاکیه رفت و از آن‌جا به لاذقیّه. اندیشة فلسفی او چنان شهرت یافت که از نواحی دور و نزدیک برای بهره‌گیری از دانش گسترده و نبوغ کم‌نظیر او به دیدنش می‌شتافتند. این حکیم و گویندة بزرگ عرب سرانجام در سال 449 هـ ق در اوج شهرت رخت از جهان بر بست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - مازندران و البرز در شاهنامه
بهجت نجیبی فینیشاهنامة فردوسی به عنوان مدرکی مستند، دال بر وطن‌دوستی و عظمت و قدمت تاریخی ایرانیان، هنوز هم نه تنها برای ما ایرانیان، که برای همه جهانیان که در عرصة ادبیات جهان، نکته‌هایی نغز و رازها و رمزهایی هیجان‌انگیز دارد که از ره‌گذر تحلیل‌های بایسته، شایسته است گشوده آید. یکی چکیده کاملشاهنامة فردوسی به عنوان مدرکی مستند، دال بر وطن‌دوستی و عظمت و قدمت تاریخی ایرانیان، هنوز هم نه تنها برای ما ایرانیان، که برای همه جهانیان که در عرصة ادبیات جهان، نکته‌هایی نغز و رازها و رمزهایی هیجان‌انگیز دارد که از ره‌گذر تحلیل‌های بایسته، شایسته است گشوده آید. یکی از این مسائل، گسترة جغرافیایی است که در شاهنامه از آن سخن بمیان آمده است. در این باب، پژوهش‌گران شاهنامه پیوسته خواهان پاسخ‌گویی به این پرسش هستند که مازندران و البرز در این اثر جاویدان به کدام منطقة جغرافیایی گفته می‌شده است. آیا این دو منطقه در کشور پهناور ایران قرار دارد، یا در جایی غیر از ایران واقع شده است؟ در این مقاله به مدد کتاب‌های کهن جغرافیایی و نوشته‌های پژوهش‌گران معاصر در این باب، سعی شده است به این پرسش‌ها، پاسخی درخور داده شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - نکاتی پیرامون الواح گلی تخت جمشید یکی از باارزش‌ترین کتیبه‌های تاریخی جهان
ندا ضیا بخشدر سال 1312 شمسی کاوش‌گرانی از دانشگاه شیکاگو آمریکا موفق شدند بیش از سی هزار لوح گلی مکتوب با حروف عیلامی و ممهور با مُهرهایی به خط میخی پارسی از شمال شرقی تخت جمشید بدست آورند. این اسناد منحصر بفرد که از آیب زمانه به طرزی معجزه‌آسا مصون مانده بود، بیشتر اختصاص به صورت چکیده کاملدر سال 1312 شمسی کاوش‌گرانی از دانشگاه شیکاگو آمریکا موفق شدند بیش از سی هزار لوح گلی مکتوب با حروف عیلامی و ممهور با مُهرهایی به خط میخی پارسی از شمال شرقی تخت جمشید بدست آورند. این اسناد منحصر بفرد که از آیب زمانه به طرزی معجزه‌آسا مصون مانده بود، بیشتر اختصاص به صورت دستمزد کارگران و صنعتگرانی داشت که در ساخت بنای تخت جمشید مشارکت داشته‌اند. این مقاله ضمن ترجمه برخی از این الواح به ذکر کتیبه‌های سنگی تخت جمشید که از دورة هخامنشیان به یادگار مانده است، پرداخته، ظرافت‌هایی را در ساخت بنای تخت جمشید و نکاتی بدیع را از سنگ‌نوشته‌ها و سنگ‌بری‌های آن عرضه می‌دارد. دقت نظر در شکل و محتوای بسیاری از این لوحه‌ها و سنگ‌نوشته‌ها، نکاتی ارزنده را در پهنة تاریخ، هنر، ادبیات و در یک کلام فرهنگ غنی این سرزمین مشخص می‌سازد. پرونده مقاله
-
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400