بوطیقای امیر خسرو دهلوی

محورهای موضوعی : حماسه

حبیب اله عباسی ¹ (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت معلم تهران)

تاریخ دریافت : 1385/02/12 تاریخ پذیرش : 1385/05/12 تاریخ انتشار : 1385/06/01

کلید واژه: بوطیقا – امیر خسرو – شعر – سبک هندی,

چکیده مقاله :

موضوع اصلی این مقاله بحث و کنکاش دربارة بعد نظری یا به تعبیری بوطیقای امیر خسرو است. در این مقاله با تکیه بر آثار سه چهرة شاعر به اجتمال جلوه‌های بوطیقای شاعر: محاکات شعری، توصیف، مضمون‌سازی، وقوع‌گویی، چیستی شعر، ویژگی‌های شاعر، اهمیت سخن و شعر، انواع شاعران، نرگسانگی شاعر یا خودشیفتگی او به شعر و هنر خود، ترجیح شعر فارسی بر شعر عربی، صنایع و بدایع و نقد شعر، مورد کنکاش قرار گرفته و تبیین شده است. حاصل این جستار دو نکته و دقیقه است. نخست تأیید رأیی که آبشخور اصلی سبک هندی را سروده‌های امیر خسرو می‌داند و دو دیگر اثبات این امر که شعر طوطی هندی محصول نوعی دیالکتیک وابستگی به سنت و گریز از سنت است.

چکیده انگلیسی:

This essay basically discusses about Amir khosrow's poetic and has a quick review of his poetic airs, such as poetic representation, discription, theme, event telling, poetic quantity, poets specialties, the importance of word and poetry, different poets, narcissism of the poet for his own poetry and art, his choice of composing poetry in Farsi rather than Arabic, rhetorical Figures and criticism. The Final objective narrows down to two points. First the confirmation the theory that sights Amir khosrow's poetry as the main origin or the mother of Indian style. Secondly, proving that the matter of "Indian parrot" Poetry is consequenced by a kind of dialectic dependency to the tradition and simultaneously running away from it.

منابع و مأخذ:

- آیینه اسکندری، امیر خسرو دهلوی، تصحیح و مقدمه، جمال میرسیدوف، مسکو، دانش،‌1977 .

- با کاروان حله، زرین‌کوب، عبدالحسین, تهران، علمی، 1370 .

- تاریخ ادبیات ایران، رضا زاده شفق، صادق، شیراز، دانشگاه، 1353 .

- تاریخ ادبیات ایران، ریپکا، یان و دیگران، ترجمه کیخسرو کشاورزی، ویراستار بهمن حمیدی، تهران، گوتنبرگ، 1370 .

- تاریخ ادبیات فارسی، اته، هرمان، ترجمه رضا زاده شفق، تهران بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1378 .

- تعلق نامه، امیر خسرو دهلوی، تهذیب و تحشیه سید هاشمی فرید آبادی، دکن، بی‌تا، بی‌نا.

- چهارمقاله، نظامی عروضی سمردقندی، به اهتمام محمد معین، تهران، امیر کبیر، 1363 .

- در سایه آفتاب، پورنامداریان، تقی: شعر فارسی و ساخت‌شکنی در شعر مولوی، تهران، سخن، 1380 .

- دفتر ایام، زرین‌کوب، عبدالحسین؛ تهران، علمی و معین، 1367 .

- دیوان، امیر خسرو دهلوی، مرتبه ذاکر انوار الحن، لکنهو، 1967 .

- ساختار و تأویل متن، احمدی، بابک، تهران، مرکز 1370 .

- شاعری در هجوم منتقدان، شفیعی کدکنی، محمدرضا، تهران، آگاه، 1367 .

- شعر العجم یا تاریخ شعرا و ادبیات ایران، شبلی نعمانی، ترجمه سید محمد تقی فخر داعی گیلانی، ج دوم، تهران، 1337، بی‌نا.

- شیرین و خسرو، امیر خسرو دهلوی، مقدمه و تصحیح غضنفر علی‌یف، مسکو، دانش، 1962 .

- قویم، امیر خسرو دهلوی، تهران، 1342، بی‌نا.

- گزیده آثار، امیر خسرو دهلوی، به انتخاب محمد آصف فکرت، افغانستان، 1353 .

- مجنون و لیلی، امیر خسرو دهلوی، تصحیح طاهر احمد او علی محرم اوف، مسکو، دانش 1964 .

- مطلع الانوار، امیر خسرو دهلوی، تصحیح طاهر احمد او علی محرم اوف، مسکو، دانش، 1977 .

- مقدمة‌ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران، علمی و فرهنگی، 1369 .

- نقد خیال، فتوحی، محمود، تهران، روزگار، 1379 .

- هنر شاعری بوطیقا، ارسطو، ترجمه مقدمه و حواشی از فتح‌الله مجتبایی، تهران، نشر اندیشه، 1327 .