XML
-
-
فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - تقابل اندیشه تبارشناسی سامانیان و آلبویه در بستر منازعات سیاسی و ارضی؛ مطالعۀ موردی منطقۀ ری
مینا صفااز قرن دوم هجری با قدرت گرفتن خاندان های ایرانی در عرصه سیاسی، به تدریج تمایلات ایرانگرا و باستانگرا از حوزۀ فرهنگی به ساختار سیاسی وارد گردید، از جمله تلاش سامانیان و آل بویه برای انتساب دودمان خود به خاندان پادشاهان کهن، بزرگان و پهلوانان ایرانی. انتخاب چنین سلسله نس چکیده کاملاز قرن دوم هجری با قدرت گرفتن خاندان های ایرانی در عرصه سیاسی، به تدریج تمایلات ایرانگرا و باستانگرا از حوزۀ فرهنگی به ساختار سیاسی وارد گردید، از جمله تلاش سامانیان و آل بویه برای انتساب دودمان خود به خاندان پادشاهان کهن، بزرگان و پهلوانان ایرانی. انتخاب چنین سلسله نسبی فرآهم آورندۀ مقبولیت ملّی در بستر اجتماعی، اثبات شایستگی و حقانیت حاکمیت و به تبع برآورندۀ بسیاری از اهداف ایشان در عرصۀ منازعات فرهنگی، سیاسی و ارضی بود. مهمترین بستر نمود این تمایلات و وسیلۀ تبلیغ و معرفی تبار دستگاه حاکم، کتاب های تاریخی بودند. در این مقاله به منظور آشکار نمودن تقابل اندیشه و گفتمان تبارشناسی سامانیان و آل بویه در بستر منازعات سیاسی و ارضی، با تأکید بر منطقۀ ری، داده های مرتبط با گفتمان تبارشناسی این سلسله ها با رویکردی معناکاوانه توصیف و تحلیل شد. در نتیجه آشکار گردید که سامانیان و خاندان بویه در منازعات ارضی خود، به ویژه درگیری بر سر منطقۀ استراتژیک ری، از ادعاهای تبارشناسی سود جسته تا حقانیت حاکمیت خود را به وسیلۀ اعلان در متون تاریخی آشکار و اثبات نمایند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - سنخ شناسی و تبیین تاریخ نگاری واقعه سقوط بغداد در آثار تاریخ نگارانه فارسی تا قرن دهم هجری
مریم نظرالهوئی محبوبه شرفیسقوط خلافت عباسی از رویدادهای مهم قرن هفتم ق است که در منابع مکتوب تاریخی بازتاب های گوناگون داشت. هریک از مورخان بر اساس نوع نگاه به تاریخ، از منظرخاصی، واقعه را روایت نموده اند. این پژوهش می کوشد به منظور شناخت رویکرد مورخان به واقعه سقوط بغداد، با بهره گیری از روش تا چکیده کاملسقوط خلافت عباسی از رویدادهای مهم قرن هفتم ق است که در منابع مکتوب تاریخی بازتاب های گوناگون داشت. هریک از مورخان بر اساس نوع نگاه به تاریخ، از منظرخاصی، واقعه را روایت نموده اند. این پژوهش می کوشد به منظور شناخت رویکرد مورخان به واقعه سقوط بغداد، با بهره گیری از روش تاریخی، مبتنی بر رویکرد مقایسه ای، در سه شاخص رویکردهای اجتماعی،علّی انتقادی و مشیت گرایانه به واکاوی منظر مورخان بپردازد. به این منظور با شناسایی مهمترین آثار تاریخ نگارانه فارسی در بازه زمانی سال های 656 تا 907 ق به مطالعه و مقایسه روایات و رویکردهای مورخان نسبت به واقعه سقوط بغداد خواهیم پرداخت. یافته ها نشان می دهد برخی راویان، رویکرد سیاسی و مشیت گرایانه به واقعه داشته، روش تاریخ نگاری آنان، استمرار تاریخ نگاری سنتی ایرانی اسلامی است. برخی دیگر، با نگرش علّی به تاریخ ، با رویکردی اجتماعی و علّی،انتقادی، عملکرد سیاسی و اجتماعی خلیفه و اطرافیان را مورد انتقاد قرار داده، آنها را در واقعه مسئول دانسته اند. روش تاریخ نگاری آنها گامی به سوی تاریخ نگاری تحلیلی به نظر می رسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - نقش مالی و اقتصادی ذمیان ایرانی در مدیریت مخارج درعصرعباسیان (132- 320هجری)
فریده وفائی رمضان رضایی عباس احمدوندراهیابی ذمیان ایرانی با عناوینی چون کتابت، طبابت، مشاوره و... به دربار خلفای عباسی، زمینه ساز ورودشان به عرصه اقتصاد ومسائل مالی نزدعباسیان بود. بررسی نقش اقتصادی ومالی اهل ذمه درمدیریت هزینه هاونفوذشان دردربارخلفای عباسی ازمباحثی است که کمتر بدان پرداخته شده و موضوع مق چکیده کاملراهیابی ذمیان ایرانی با عناوینی چون کتابت، طبابت، مشاوره و... به دربار خلفای عباسی، زمینه ساز ورودشان به عرصه اقتصاد ومسائل مالی نزدعباسیان بود. بررسی نقش اقتصادی ومالی اهل ذمه درمدیریت هزینه هاونفوذشان دردربارخلفای عباسی ازمباحثی است که کمتر بدان پرداخته شده و موضوع مقاله حاضر است.اگرچه سرزمینهای مفتوحه به سرعت دراختیاراعراب مسلمان قرارگرفت،اماکمی تجربه؛ آنان را وادار به بهره مندی ازتوان اقتصادی ومالی اهل ذمه درمدیریت هزینه هاگردانید. لذا بررسی این موضوع اززاویه مدیریت هزینه های مالی واقتصادی برخی ازذمیان باتوجه به پاره ای ازمقررات ، تبعیض ها وسخت گیری هایی که عباسیان علاوه بردریافت جزیه به ذمیان تحمیل می کردند ازموضوعاتی است که پیش روی پژوهشگر قرارمی گیرد.این مقاله می کوشد براساس نگاهی کارکردی به توضیح وتبیین نقش اقتصادی ومالی ذمیان در دربارخلفای عباسی بپردازد و نشان دهد ذمیان چگونه بر برنامه های اقتصادی و مالی عباسیان تاثیرمی گذاشتند، ونیزنشان دهد به رغم نفوذی که ذمیان دردربارداشتند، چگونه خلفای عباسی بااستفاده حداکثری از ثروت واموال ایرانیان به ویژه ذمیان ازطریق مصادره اموال در جهت ثبات وتداوم حکومت خویش بهره برداری می کردند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی سرپوش مردان کُردوترکمن در شمال خراسان
زهره امیری فروتقه طاهره عظیم زاده طهرانی شهربانو دلبریتنپوش هر قوم، یکی از نمادهای فرهنگی آنان محسوب می‌شود که سرپوش از این میان، مشخّص‌ترین آنهاست. منطقۀ شمال خراسان به علّت سکونت اقوام گوناگون کُرد، تُرک، تات و ترکمن، تنوّع فرهنگی خاصی دارد؛ از مؤلّفه‌های آن، پوشش مردان این منطقه است. نوشتار حاضر درصدد مطالعه طرح، رنگ و چکیده کاملتنپوش هر قوم، یکی از نمادهای فرهنگی آنان محسوب می‌شود که سرپوش از این میان، مشخّص‌ترین آنهاست. منطقۀ شمال خراسان به علّت سکونت اقوام گوناگون کُرد، تُرک، تات و ترکمن، تنوّع فرهنگی خاصی دارد؛ از مؤلّفه‌های آن، پوشش مردان این منطقه است. نوشتار حاضر درصدد مطالعه طرح، رنگ و جنس سرپوش مردان کُردکُرمانج و ترکمن ساکن در این منطقه است. روش تحقیق توصیفی‌ـ تحلیلی و با بهره از شیوه گردآوری کتابخانه‌ای است که در صورت لزوم به مصاحبه شفاهی با افراد آگاه و متخصّص در زمینه پوشاک،پرداخته است. نتایج پژوهش نشانگر این است که سرپوش این دوقوم اسامی خاص محلی دارد؛ آنها معمولاً از عرق‌چین منقّش با طرح‌های متفاوت و رنگ‌های قهوه‌ای، شیری و سیاه از جنس پشم استفاده می‌کنند. برخی از سرپوش‌ها چون صله (سله)وتلپک، توسط مردان ترکمن به‌کار می‌رود و دستمال مورد استفاده مردان کُردکُرمانج است.به طور کلی سرپوش‌ها از نظر طرح، رنگ و جنس شبیه به‌هم هستند و بیشتراز نظر نوعِ تزیین و نام‌گذاری باهم تفاوت دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تحلیل مقایسه ای فرایند اصلاحات فرهنگی در افغانستان وترکیه (دوره امان الله و آتاترک)
محمدحسن مهدوینوشتار حاضر به تحلیل و بررسی پدیده مهم اصلاحات فرهنگی در تاریخ معاصر جهان اسلام پرداخته که علی رغم شباهت‌های زیاد با سرنوشت کاملا متفاوت مواجه شدند. در بررسی اصلاحات فرهنگی در افغانستان و ترکیه تاحدودی دانسته می‌شود که شباهت‌های زیادی در روند اصلاحات فرهنگی دوکشور وجود چکیده کاملنوشتار حاضر به تحلیل و بررسی پدیده مهم اصلاحات فرهنگی در تاریخ معاصر جهان اسلام پرداخته که علی رغم شباهت‌های زیاد با سرنوشت کاملا متفاوت مواجه شدند. در بررسی اصلاحات فرهنگی در افغانستان و ترکیه تاحدودی دانسته می‌شود که شباهت‌های زیادی در روند اصلاحات فرهنگی دوکشور وجود دارد؛ ضرورت یکسان تغییرفرهنگی، هدف واحد و داشتن الگوی واحد از نمونه‌های تشابهات در اصلاحات فرهنگی زمان امان الله و آتاترک بحساب می‌آیند. با این وصف اما، این پدیده سر انجام کاملا متفاوتی داشته است؛ آتاترک با هدف مبارزه علیه سنت و پیوستن به مدرنیته غربی به توفیق نسبی در این زمینه نائل آمد، بر خلاف امان الله که در این راه با شکست کامل مواجه شد. نگاه به این مساله با روش توصیف و تحلیل مقایسه ای که در این نوشتار بدان پرداخته شده، نشان دهنده این است که علی رغم شباهت‌های ظاهری این پروژه، تفاوت‌های مهمی وجود داشت که امان الله خان بی‌توجه به آن می‌خواست پا به پای کمال آتاترک حرکت نماید و به همین دلیل نتوانست توفیقی حاصل نماید. تغییرات فرهنگی جامعه بدون در نظرداشت قضاوت‌های ارزشی خوب یا بد بودن، نیازمند متغیرات و زمینه‌های است که بدون توجه به آن هیچ تحولی ماندگاری صورت نخواهد گرفت. و این می تواند در تحلیل وضعیت حال و آینده افغانستان نیز مؤثر باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - انقلاب اسلامی ایران؛ بازسازی هویّت واقعی (ایرانی- اسلامی) و اعتلای فرهنگی
علی سلیمانپورچکیده سالهای حکومت طاغوت در ایران، عصر انکار هویّت واقعی مردم مسلمان و مبارزه با ابعاد معنوی و اخلاقی وجود انسان ها بود که بر اساس آن حکومت پهلوی با تأکید بر عنصر ایرانیّت و انکار جایگاه اسلام در هویت بخشی به جامعه و مردم ایران و همچنین اقتباس الگوهای فرهنگی بیگانه سعی چکیده کاملچکیده سالهای حکومت طاغوت در ایران، عصر انکار هویّت واقعی مردم مسلمان و مبارزه با ابعاد معنوی و اخلاقی وجود انسان ها بود که بر اساس آن حکومت پهلوی با تأکید بر عنصر ایرانیّت و انکار جایگاه اسلام در هویت بخشی به جامعه و مردم ایران و همچنین اقتباس الگوهای فرهنگی بیگانه سعی در ارائه نمونه ای از انسان ایرانی داشت که بیشتر موجودی غربی و فاقد درک روشنی نسبت به موجودیت واقعی اش بود. هویت خواهی مردم که برخواسته از احساس نقص و ابهام در موقعیت فرهنگی و فلسفی آنها بود انقلاب اسلامی را به ثمر رسانید و در اثر پیروزی مردم مسلمان راه بازگشت به خویشتن واقعی و کسب هویت اصیل ایرانی اسلامی هموار و گام های بزرگی برای تحقق الگوی انسان کامل برداشته شد که همچنان ادامه دارد./سالهای حکومت طاغوت در ایران، عصر انکار هویّت واقعی مردم مسلمان و مبارزه با ابعاد معنوی و اخلاقی وجود انسان ها بود که بر اساس آن حکومت پهلوی با تأکید بر عنصر ایرانیّت و انکار جایگاه اسلام در هویت بخشی به جامعه و مردم ایران و همچنین اقتباس الگوهای فرهنگی بیگانه سعی در ارائه نمونه ای از انسان ایرانی داشت که بیشتر موجودی غربی و فاقد درک روشنی نسبت به موجودیت واقعی اش بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - اشتغال زنان اقوام شمال خراسان در دوره پهلوی، با تکیه بر تاریخ شفاهی
ام البنین رحیمی امیر اکبری امید سپهری راداشتغال زنان اقوام شمال خراسان در دوره پهلوی، با تکیه بر تاریخ شفاهیاشتغال زنان در طول تاریخ، از جمله مسائلی است که آگاهی اندکی در مورد آن وجود دارد. با ابزار مصاحبه و تاریخ شفاهی این کمبود را حداقل می‌توان تا یکی دو سده پیش برطرف نمود. منبع این ابزار انسان‌های کهنسالی ه چکیده کاملاشتغال زنان اقوام شمال خراسان در دوره پهلوی، با تکیه بر تاریخ شفاهیاشتغال زنان در طول تاریخ، از جمله مسائلی است که آگاهی اندکی در مورد آن وجود دارد. با ابزار مصاحبه و تاریخ شفاهی این کمبود را حداقل می‌توان تا یکی دو سده پیش برطرف نمود. منبع این ابزار انسان‌های کهنسالی هستند که هنوز به صورت زنده و پویا در اطراف ما زندگی می‌کنند.به گفته‌ی این منابع زنده، فعالیت زنان شمال خراسان، مؤید قرن‌ها فعالیت ایشان در عرصه‌ی کار بیرون و زندگی خانوادگی بوده‌است و با وجود نادیده گرفته شدن حضور فعال آنها در خانه و چه بسا در طول تاریخ، ایشان وارث فعالیت‌هایی هستند که تاکنون تداوم داشته و تمام عرصه‌های زندگی آدمیان این منطقه را دربرمی‌گرفته‌است. دامداری، کشاورزی، ریسندگی و بافندگی از جمله اشتغال بانوان این منطقه به حساب می‌آمد. این نوشته سعی دارد به تلاش و اشتغال زنان شمال خراسان(روستائیان و عشایر) بپردازد.واژگان کلیدی: زنان، شمال خراسان، اشتغال، بافندگی پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - واکاوی نقش جنگ های امرای نظامی در روند اختلافات درون خاندانی و فروپاشی حکومت سلجوقی
مهرداد رونقیچکیدهواکاوی جنگ‌های امرای نظامی در روند فروپاشی حکومت سلجوقی از موضوعات مهم تاریخ سلجوقیان می‌باشد. قبایل ترک سلجوقی نواحی وسیعی از کاشغر تا دریای مدیترانه را زیر سیطره شاهنشاهی خود درآورند؛ اما در پی بروز یک سلسله رویدادهای داخلی و خارجی به‌تدریج، عظمت و اقتدار اولیه‌ی چکیده کاملچکیدهواکاوی جنگ‌های امرای نظامی در روند فروپاشی حکومت سلجوقی از موضوعات مهم تاریخ سلجوقیان می‌باشد. قبایل ترک سلجوقی نواحی وسیعی از کاشغر تا دریای مدیترانه را زیر سیطره شاهنشاهی خود درآورند؛ اما در پی بروز یک سلسله رویدادهای داخلی و خارجی به‌تدریج، عظمت و اقتدار اولیه‌ی خود را از دست دادند و درنهایت اتحادیه آنان فروپاشید. در فروپاشی این سلسله مقتدر و با عظمت، عوامل زیادی نقش داشتند، اما از میان همه‌ی این عوامل؛ مهمترین آن تأثیر جنگ‌های امرای نظامی درروند اختلافات درون خاندانی و فروپاشی سلسله سلجوقی بود که از اهمیت دوچندانی برخوردار است. با وجود این، تاکنون در این زمینه تحقیقی مستقل، جامع و مانعی صورت نگرفته است. لذا این پژوهش با درک این مطلب، تلاش دارد تا بر اساس اسناد و مدارک باقیمانده و بر اساس شیوه پژوهش‌های تاریخی به واکاوی جنگ‌های امرای نظامی در روند اختلافات درون خاندانی و نقش آنان در فروپاشی حکومت سلجوقی بپردازد. پرونده مقاله
-
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400