تقابل اندیشه تبارشناسی سامانیان و آلبویه در بستر منازعات سیاسی و ارضی؛ مطالعۀ موردی منطقۀ ری
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
مینا صفا
1
(استادیار گروه تاریخ،دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجه،دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.)
کلید واژه: ری, سامانیان, گفتمان تبارشناسی, آلبویه, منازعات ارضی,
چکیده مقاله :
از قرن دوم هجری با قدرت گرفتن خاندان های ایرانی در عرصه سیاسی، به تدریج تمایلات ایرانگرا و باستانگرا از حوزۀ فرهنگی به ساختار سیاسی وارد گردید، از جمله تلاش سامانیان و آل بویه برای انتساب دودمان خود به خاندان پادشاهان کهن، بزرگان و پهلوانان ایرانی. انتخاب چنین سلسله نسبی فرآهم آورندۀ مقبولیت ملّی در بستر اجتماعی، اثبات شایستگی و حقانیت حاکمیت و به تبع برآورندۀ بسیاری از اهداف ایشان در عرصۀ منازعات فرهنگی، سیاسی و ارضی بود. مهمترین بستر نمود این تمایلات و وسیلۀ تبلیغ و معرفی تبار دستگاه حاکم، کتاب های تاریخی بودند. در این مقاله به منظور آشکار نمودن تقابل اندیشه و گفتمان تبارشناسی سامانیان و آل بویه در بستر منازعات سیاسی و ارضی، با تأکید بر منطقۀ ری، داده های مرتبط با گفتمان تبارشناسی این سلسله ها با رویکردی معناکاوانه توصیف و تحلیل شد. در نتیجه آشکار گردید که سامانیان و خاندان بویه در منازعات ارضی خود، به ویژه درگیری بر سر منطقۀ استراتژیک ری، از ادعاهای تبارشناسی سود جسته تا حقانیت حاکمیت خود را به وسیلۀ اعلان در متون تاریخی آشکار و اثبات نمایند.
From the second century AH, with the rise of Iranian dynasties in the political arena, Iranian and archaic tendencies gradually entered the political structure from the cultural sphere, including the efforts of the Samanids and the Buyids to attribute their dynasty to the families of ancient kings, nobles and heroes. The choice of such a relative dynasty provided national acceptance in the social context, proving the merit and legitimacy of the regime, and consequently fulfilling many of their goals in the field of cultural, political, and territorial conflicts. The most important manifestation of these tendencies and the means of propagating and introducing the lineage of the ruling system were historical books.In this article, in order to reveal the opposition between the Samanid and Al- Al-Buyid genealogical thought and discourse in the context of political and territorial conflicts, with emphasis on the Ray region, the data related to the genealogical discourse of these dynasties were described and analyzed with a semantic approach. As a result, it became clear that the Samanids and the Buyids dynasty, in their territorial disputes, especially the conflict over the strategic Ray region, used genealogical claims to assert the legitimacy of their sovereignty by proclaiming it in historical texts.
_||_