-
حرية الوصول المقاله
1 - نقد جامعه‌شناختی مجموعه داستان کوتاه «خاطره‌های پراکنده» از گلی ترقی
منصوره باقری مزرعه عبدالرضا مدرس زادهنقد جامعه‌شناختی ادبیات رشته‌ای علمی است که در ابتدا، با محور قرار دادن محتوا، به استخراج مسائل اجتماعی از خلال آثار ادبی می‌پرداخت. در قرن بیستم، جورج لوکاچ، فیلسوف مجارستانی، تغییرات عمده‌ای در این شیوه ایجاد کرد. در روش ساخت‌گرایی تکوینی لوسین گلدمن، با تکیه بر آرای أکثرنقد جامعه‌شناختی ادبیات رشته‌ای علمی است که در ابتدا، با محور قرار دادن محتوا، به استخراج مسائل اجتماعی از خلال آثار ادبی می‌پرداخت. در قرن بیستم، جورج لوکاچ، فیلسوف مجارستانی، تغییرات عمده‌ای در این شیوه ایجاد کرد. در روش ساخت‌گرایی تکوینی لوسین گلدمن، با تکیه بر آرای لوکاچ، شگردهای ادبی متن درکنار محتوای آن بررسی می‌شود و ساختارهای کلی اثر ادبی با ساختارهای اجتماعی که اثر در آن تکوین یافته، در تناظر قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه حوزۀ پژوهش‌های موردنظر رمان بوده است، مقالۀ حاضر در نظر دارد با روش توصیفیـ تحلیلی و با رویکرد ساخت‌گرایی تکوینی، به سراغ داستان کوتاه برود و با مطالعۀ موردی مجموعۀ خاطره‌های پراکنده از گلی ترقی، چگونگی بازنمایی جامعه در جهان تخیلی یک مجموعه داستان کوتاه را بررسی کند. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که اگرچه همۀ داستان‌های مجموعه در یک زمان اتفاق نمی‌افتد، اما کتاب تا حدودی، در محتوا و فرم، با رویدادهای جامعۀ ایران، پس‌از انقلاب و پس‌از جنگ تحمیلی، هماهنگ است و با بیان پیامدهای تعصب در دهۀ اول انقلاب و مدرنیته در دهۀ دوم، مخاطب را به‌طور ضمنی، به تکثرگرایی و دوری از تجمل‌گرایی دعوت می‌کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - نقد داستان کوتاه «عفو عمومی» از بزرگ علوی بر اساس نظریۀ جامعه‌شناسی مجازات دورکیم
لیلا خیاطان فرزانه یوسف قنبری نسیم خواجه زاد مسعود خردمندپوربزرگ علوی یکی از بزرگ ترین داستان نویسان معاصر است که در تکامل داستان کوتاه و گستردگی آن در ادبیّات معاصر نقش بسزایی دارد. او در تمام داستان هایش با واقع‌گرایی انتقادی به بیان مسائل مختلف جامعه پرداخته است. یکی از داستان های کوتاه بزرگ علوی، داستان عفو عمومی است. نویسند أکثربزرگ علوی یکی از بزرگ ترین داستان نویسان معاصر است که در تکامل داستان کوتاه و گستردگی آن در ادبیّات معاصر نقش بسزایی دارد. او در تمام داستان هایش با واقع‌گرایی انتقادی به بیان مسائل مختلف جامعه پرداخته است. یکی از داستان های کوتاه بزرگ علوی، داستان عفو عمومی است. نویسنده در این داستان، واقعیّات اجتماعی و تحوّلات جامعۀ آن دوران را به تصویر کشیده است. در این پژوهش تلاش شده است تا مسائل مورد نقد در این داستان با نظریۀ جامعه‌شناختی مجازات دورکیم، انطباق داده شود. تفکّر امیل دورکیم در رابطه با مجازات این است که، مجازات، کارکرد انسجام‌بخشی به اجتماع را دارد. از نظر او، هنگامی که جرمی اتّفاق می‌افتد، به ارزش‌ها و اخلاقیّات جامعه تعرض می‌شود. در نتیجه، جامعه احساس خطر کرده و عکس‌العمل نشان می‌دهد. مجازات، عکس‌العمل هیجانی و طبیعی جامعه نسبت به نقص ارزش‌های جمعی است. نگارنده در این پژوهش درصدد آن است تا به شیوۀ تحلیلی – توصیفی و روش کتابخانه ای به بررسی داستان کوتاه عفو عمومی از بزرگ علوی بر اساس نظریۀ جامعه‌شناسی مجازات دورکیم بپردازد. نتیجۀ پژوهش نشان می دهد که اگرچه مجازات‌ها در طول دوران، دچار دگرگونی می‌شوند؛ ولی اصل و پایۀ آنها تغییر نخواهد کرد. از این نظر، تغییر و دگرگونی مجازات‌ها به‌نوعی، سازگاری مجازات با وجدان جمعی زمان می باشد. در واقع به‌تبع دگرگونی جامعه، مجازات نیز تغییر می یابد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - تحلیل عناصر محتوایی و جامعه‌شناختی داستان کوتاه در ایران از سال ۱۳۰۰- ۱۳۳۲ ش.
لیلا خیاطان فرزانه یوسف قنبری نسیم خواجه زاده مسعود خردمندپورآثار ادبی دورة بیداری و بعد از مشروطه، جنبة اجتماعی و سیاسی فراوانی دارند و می توان آنها را از دیدگاه جامعه‌شناختی، نقد و بررسی کرد. یکی از شیوه های کارآمد در نقد متون ادبی به‌ویژه داستان کوتاه، نقد جامعه‌شناختی است. در این روش، ارتبـاط سـاختار و محتـوای داستان بـا وضـع أکثرآثار ادبی دورة بیداری و بعد از مشروطه، جنبة اجتماعی و سیاسی فراوانی دارند و می توان آنها را از دیدگاه جامعه‌شناختی، نقد و بررسی کرد. یکی از شیوه های کارآمد در نقد متون ادبی به‌ویژه داستان کوتاه، نقد جامعه‌شناختی است. در این روش، ارتبـاط سـاختار و محتـوای داستان بـا وضـعیّت و دگرگونیهای جامعه، بررسی و چگونگی انعکاس و بازنمایی هنرمندانـۀ اجتمـاع در جهـان تخیّلـی اثـر ادبی، نقدوتحلیل می‌شود. سابقۀ این‌گونه از پژوهش و به‌کارگیری ایـن شیوه در نقد داستان کوتاه ایران، کارایی نقد جامعه‌شناختی در نقد و بررسی داستان کوتاه را ثابت کرده است. داستان کوتاه به‌عنوان گونه‌ای از ادبیّات داستانی، در ایران در حدود سال ۱۳۰۰ ه.ش توسط کسانی چون جمال‌زاده، شکل گرفت و هم‌زمان با جریانات ادبی به روند توسعه و تکامل خود ادامه داد. نسل اول نویسندگان داستان کوتاه، ضمن آشنایی با این پدیدۀ نوظهور، توانستند آثاری درخور توجّه بیافرینند و هر یک برای خود سبکی خاص را دنبال کنند که در آینده، شالودۀ داستان کوتاه ایرانی را بنیان نهاد. نگارنده در این پژوهش با روش تحلیلی –توصیفی و بر پایۀ چارچوب نظری نقد اجتماعی به این نتیجه دست‌یافته است که داستان کوتاه نیز همچون هر پدیدۀ ادبی دیگر، همسو با اجتماع و جریانات سیاسی- اجتماعی به حیات خود ادامه داده، بدیهی است که در این مسیر از اجتماع، تأثیر پذیرفته، بر آن تأثیر گذاشته است. لذا بررسی محتوایی این نوع ادبی می‌تواند رهیافتی جدید در حوزۀ مطالعات اجتماعی باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - نقد جامعه‌شناختی مجموعه داستان کورسرخی اثر عالیه عطایی
منصوره باقری مزرعه فرزانه حیدریاین پژوهش سعی دارد تا کتاب کورسرخی از عالیه عطایی را از منظر نقد جامعه‌شناسی ادبیات و شیوه ساخت‌گرایی تکوینی بررسی کند. لوسین گلدمن، نظریه‌پرداز این شیوه، ساخت‌گرایی تکوینی را بر مبنای آرای جورج لوکاچ، در نقد جامعه‌شناسی ادبیات بنیان نهاد. در این رویکرد نقد، ساختار و مح أکثراین پژوهش سعی دارد تا کتاب کورسرخی از عالیه عطایی را از منظر نقد جامعه‌شناسی ادبیات و شیوه ساخت‌گرایی تکوینی بررسی کند. لوسین گلدمن، نظریه‌پرداز این شیوه، ساخت‌گرایی تکوینی را بر مبنای آرای جورج لوکاچ، در نقد جامعه‌شناسی ادبیات بنیان نهاد. در این رویکرد نقد، ساختار و محتوای اثر ادبی در ارتباط با ساختارهای جامعه‌ای که اثر مولود آن است، مورد مطالعه قرار می‌گیرد. عالیه عطایی نویسنده‌ای افغانستانی‌ـایرانی است و کورسرخی جستارهایی از زندگی اوست که می‌تواند گویای زندگی مهاجران افغانستانی باشد. روش کار در این تحقیق، توصیفیـ تحلیلی است و نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد نویسنده بیش از هر چیز، به بحران هویت مهاجران افغان پرداخته است. او مسبب مشکلات تمام‌نشدنی کشور افغانستان را قدرت‌های شرق و غرب و انفعال مردهای افغان می‌داند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - نقد جامعه‌شناختی مجموعه داستان کوتاه «طعم گس خرمالو» اثر زویا پیرزاد
منصوره باقری مزرعه عبدالرضا مدرس زاده فاطمه حیدریچکیده کتاب طعم گس خرمالو از زویا پیرزاد در سال 1376 منتشر شد و مورد توجّه بسیاری قرار گرفت. هدف از این پژوهش، نقد جامعه‌شناختی این اثر و مطالعة چگونگی بازنمایی جامعه در جهان تخیّلی داستان‌های کوتاه این مجموعه است. نقد جامعه‌شناختی ادبیّات یکی از شیوه‌های کاربردی در تح أکثرچکیده کتاب طعم گس خرمالو از زویا پیرزاد در سال 1376 منتشر شد و مورد توجّه بسیاری قرار گرفت. هدف از این پژوهش، نقد جامعه‌شناختی این اثر و مطالعة چگونگی بازنمایی جامعه در جهان تخیّلی داستان‌های کوتاه این مجموعه است. نقد جامعه‌شناختی ادبیّات یکی از شیوه‌های کاربردی در تحلیل متون ادبی به‌ویژه رمان است که تناظر میان ساختار اجتماع و ساختار زیبایی‌شناختی داستان را بررسی می‌کند. در نقد این اثر، آرای جورج لوکاچ، بنیان‌گذار این رشته و شیوة ساخت‌گرایی تکوینی لوسین گلدمن مبنای کار بوده است. نتایج به‌دست آمده از روش تحلیلی ـ توصیفی نشان می‌دهد که دغدغة اصلی پیرزاد، ترسیم سیمای زن در جامعه و پیمودن مسیر تحوّلی است که با خودآگاهی آغاز می‌شود و به تغییر در جایگاه اجتماعی می‌انجامد. او به عنوان نویسنده‌ای رئالیست به خوبی توانسته است در داستان‌های خود، ورود مجدّد مدرنیته به ایرانِ پس از جنگ، تغییر ارزش‌ها، شکاف نسلی، افزایش سهم زنان در فعالیت‌های اجتماعی و به طور کلّی روند دگرگونی جامعة ایرانی را نشان دهد؛ روندی که در نهایت به تغییراتی اساسی در نیمة دهة هفتاد منجر شد. همچنین تأیید می‌شود که این شیوة نقد ابزارهای لازم را برای تحلیل و تفسیر داستان کوتاه فارسی، در اختیار دارد. تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications
الروابط
المراكز ذات الصلة
دعامة
الصفحات الرسمية
حقوق هذا الموقع الإلكتروني مملوكة لنظام SANAD Press Management. © 1442-1445