-
حرية الوصول المقاله
1 - پژوهشی تطبیقی در باب جادو در ادبیات و قرآن کریم
مهدی ممتحنانسان اولیه در برابر طبیعت به نخستین چیزی که توجه داشته خود او بوده و آن‌چنان مفتون این راز بزرگ شده که بی‌اختیار به جادو و افسون پناه برده است. این موجود ظریف، سخت و آسیب‌پذیر در روی زمین خشن و پر حادثه و در میان حیوانات درنده و حوادث بنیانکن طبیعی با انگیزه نیروی جنسی أکثرانسان اولیه در برابر طبیعت به نخستین چیزی که توجه داشته خود او بوده و آن‌چنان مفتون این راز بزرگ شده که بی‌اختیار به جادو و افسون پناه برده است. این موجود ظریف، سخت و آسیب‌پذیر در روی زمین خشن و پر حادثه و در میان حیوانات درنده و حوادث بنیانکن طبیعی با انگیزه نیروی جنسی و هوش و تفکر خود توانسته بقای نسل شکننده خود را تأمین کند. غریزه پنهان ترس از آینده، نزد عموم بشر در جوامع ابتدائی و جوامع پیشرفته یکسان است که از جهل درون سرچشمه میگیرد و یا از دانسته‌های محدود الهام گرفته و می‌توان آن را مهم‌ترین عامل پناه‌بردن به جادو دانست. در این مقاله به ریشه‌یابی و بیان کیفیت جادو از دید ملل گوناگون می‌پردازیم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - رویکرد آموزه‌های قرآن کریم بر توتم و تحلیل توتمیسم
اکرم بندعلی شمشکیآنچه در این مقاله مورد توجه قرار میگیرد، ترتیب سازمان‌یافتگی عناصر این مجموعه دینی با دقت و امانتی که از جامعه‌شناسی یا مردم‌شناسی بوده که در حوزه دینی و تطبیق آن با مؤلّفه‌های یک دین مورد بررسی قرار گیرد. محور انتخاب و اهمیت این موضوع(توتم‌پرستی) به عنوان یک دین، بر أکثرآنچه در این مقاله مورد توجه قرار میگیرد، ترتیب سازمان‌یافتگی عناصر این مجموعه دینی با دقت و امانتی که از جامعه‌شناسی یا مردم‌شناسی بوده که در حوزه دینی و تطبیق آن با مؤلّفه‌های یک دین مورد بررسی قرار گیرد. محور انتخاب و اهمیت این موضوع(توتم‌پرستی) به عنوان یک دین، بر تکیه بر تحلیل اصول دکارتی که حلقه نخست در زنجیره حقایق علمی نقش تعیین‌کننده دارد، و توتم‌پرستی حلقه نخستین در تشکیل یک دین و سیری تدریجی در تکوین ادیان دیگر خواهد بود. بررسی شالوده توتمیسم که پایه و اساس این مذهب را تشکیل می‌‌دهند توتم، مانا و تابو که توتم به عنوان نماد یک کلان و قوم و مانا نیروی ماورای طبیعی که در توتم قرار داد و تابو نیز که به عنوان ممنوعیات و محرمات که این دین ایجاد می‌‌کند. تأثیرات توتمیسم در ادیان و آیین‌‌های دیگر از جمله آیین زرتشت و هند، یونان و شینتو ژاپن و... که به وضوح نمایان است. و این واژه(توتمیسم) به صورت گسترده توسط دورکیم در دستگاه مذهبی قرار گرفت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - سپیکو یا بانو سپی(نگاهی اسطوره شناختی به یک روایت تاریخی)
دکتر بهروز رومیانی معصومه بخشی زادهچکیده سپیکو ، نام زن میتراداتس گاوچران است که در روایتی که هرودوت نقل می کند دایه ی کوروش کبیر بوده است؛ البته این تنها روایت موجود نمی باشد. بر اساس روایت دیگری که از طرف دیگر نویسندگان و از جمله هرودوت بیان گردیده، سپیکو، نام سگی ماده است که به کوروش شیر داده است. در أکثرچکیده سپیکو ، نام زن میتراداتس گاوچران است که در روایتی که هرودوت نقل می کند دایه ی کوروش کبیر بوده است؛ البته این تنها روایت موجود نمی باشد. بر اساس روایت دیگری که از طرف دیگر نویسندگان و از جمله هرودوت بیان گردیده، سپیکو، نام سگی ماده است که به کوروش شیر داده است. در زبان مادی، سپیکو به معنی سگ ماده است و همین معنا، عمده ترین عامل اختلاف نظر در این زمینه است. در اساطیر بسیاری از ملل و از جمله ایرانیان، روایات بیشماری مبنی بر طرد یک کودک برای گریز از پیامدهای ناخوشایند وجود دارد. در این روایات ، عمدتاً کودک را به کوه ، دریا و یا درخت سپرده و در آن جا، پرنده یا حیوانی خاص از او محافظت می کند. در تمام موارد می توان ردپای توتم و منطقه ی اسرار آمیز اساطیری را مشاهده کرد. به نظر می رسد که داستان کوروش نیز از جمله روایات اساطیری کودک مطرود باشد که در انتقال به متون تاریخی دچار تحول گردیده ودر نتیجه، حیوان توتم به دایه تغییر کرده است. واژگان کلیدی: کوروش، سپیکو، توتم، کودک مطرود، اسطوره تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - مشابهات برخی از اسطوره‌های توتمیک ایرانیان و ترکان
فاطمه مدرسی الناز عزتیاین جستار، جایگاه توتمی جانوران حامی را در داستان‌های توتمیک ایرانیان و ترکان در نظر داشته است. در این راستا پس از ذکر پیشینة شکل‌گیری توتم در میان این اقوام، نخست ردپای توتم و نیای اساطیری ترکان، پثنه (paөana)، جست‌وجو و آنگاه روایات توتمیک ایرانیان بررسی خواهد شد. نتا أکثراین جستار، جایگاه توتمی جانوران حامی را در داستان‌های توتمیک ایرانیان و ترکان در نظر داشته است. در این راستا پس از ذکر پیشینة شکل‌گیری توتم در میان این اقوام، نخست ردپای توتم و نیای اساطیری ترکان، پثنه (paөana)، جست‌وجو و آنگاه روایات توتمیک ایرانیان بررسی خواهد شد. نتایج پژوهش حاکی از این است که ضعف اوّلیّه قهرمان با کارکرد هوشمندانۀ توتم جانوری جبران شده است. جانوران توتمی از نظر داشتن چهره‌های دوگانه و ارزش¬های اساطیری متفاوت، در زندگی و مرگ قهرمان نقش¬های گوناگونی بر عهده گرفته‌اند و قهرمان قومی پرورش‌یافته به‌وسیله جانور توتمی با به‌دست آوردن ویژگی-هایی، شایستگی ورود به مأمن قوم خویش را یافته است. همچنین تمامی اقوام یادشده پس از عبور از مرحلۀ آهن به عرصه جهانی وارد شده‌اند و عبور از این مرحله، با خویشکاری آهنگران از نظر اساطیری در قدرت یافتن و ظاهر شدن پادشاه/قهرمان در عرصۀ گیتی ممکن گردیده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - بن‌مایه‌های توتمیسم در قصه‌های عامیانة ایران
مرتضی محسنی مریم ولی زادهقصههای عامیانة ایرانی، مانند قصه‌های عامیانة دیگر ملل، ریشه در عقاید و باورهای مردم دارد. کارکرد اصلی این قصه‌ها نیز انتقال اندیشه‌ها، باورها و فرهنگ از نسلی به نسل دیگر است. توتمیسم ریشه در ادیان و اعتقادات باستانی و ماقبل تاریخی دارد که از نمونه‌های ابتدایی و آغازین أکثرقصههای عامیانة ایرانی، مانند قصه‌های عامیانة دیگر ملل، ریشه در عقاید و باورهای مردم دارد. کارکرد اصلی این قصه‌ها نیز انتقال اندیشه‌ها، باورها و فرهنگ از نسلی به نسل دیگر است. توتمیسم ریشه در ادیان و اعتقادات باستانی و ماقبل تاریخی دارد که از نمونه‌های ابتدایی و آغازین ادیان بشر شمرده می‌شود. توتمیسم، گیاهان و یا حیوانات خاصی را مقدس می‌داند و براساس این اعتقاد، زندگی و معیشت انسان ابتدایی شکل میگیرد و منظم می‌شود. در بعضی از این قصه‌های عامیانه، می‌توان ردپای اساطیر، ادیان و باورهای باستانی را دید. این اساطیر و باورهای باستانی به صورت پنهان و در قالب رمز در ساختار قصه‌ها وجود دارد که با کنکاش و بررسی دقیق آنها می‌توان به این لایه‌های پنهان پی برد. با بررسی این قصه‌ها می‌توان نشانه‌هایی از توتمیسم را در آنها یافت. مقالة پیش‌رو می‌کوشد تا با آوردن مثال‌هایی از این‌گونه قصه‌ها و بررسی ژرف‌ساخت و لایه‌های پنهان آنها، بن‌مایه‌های توتم گیاهی یا جانوری را در آنها بکاود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - تحلیل توتم خرس در ایران باستان
غلامرضا سالمیان خلیل کهریزیتوتمیسم که اعتقاد به تقدّس حیوان یا گاه گیاهی خاص است، یکی از باورهای اقوام ابتدایی است که می‌توان رگه‌هایی از آن را در بین ایرانیان نیز یافت. در این میان یکی از منابع کهن و معتبر ایرانی که می‌توان با کمک آن اطّلاعات بسیاری دربارة فرهنگ، دین، آداب و رسوم، اعتقادات، باور أکثرتوتمیسم که اعتقاد به تقدّس حیوان یا گاه گیاهی خاص است، یکی از باورهای اقوام ابتدایی است که می‌توان رگه‌هایی از آن را در بین ایرانیان نیز یافت. در این میان یکی از منابع کهن و معتبر ایرانی که می‌توان با کمک آن اطّلاعات بسیاری دربارة فرهنگ، دین، آداب و رسوم، اعتقادات، باورها و بسیاری از ویژگی‌های دیگر ایرانیان و سایر اقوام در آن یافت، شاهنامۀ فردوسی است. برای به دست آوردن این اطّلاعات باید پوسته و روساخت شاهنامه را شکافت و ژرفای آن را کاوید و بازنمود. ما در این جستار، پس از بررسی ریشه‌شناسانۀ نام آرش، تیرانداز معروف ایرانی و پیشنهاد معنای خرس برای این نام و همچنین با بررسی نژاد کسانی که در شاهنامه نام آنها آرش است، پی بردیم که این نام در اصل پارتی است و بخش دوم واژۀ سیاوش نیز با آن در ارتباط است. سپس برپایۀ نظریّات اسمی در توتمیسم به این انگاره رسیدیم که خرسمی‌توانسته است توتم پارت‌ها باشد و ریشۀ پنداشتنخرس در بندهش به عنوان یکی از بیست و پنج گونۀ مردمان را باید در این باور پارتی جست‌وجو کرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - نقد روان‌شناختی شخصیت ضحاک در شاهنامه
سپیده یزدان پناهدر شاه نامه داستان هایی بی شمار می توان یافت که از بن مایه های ژرف اساطیری برخوردار است. داستان ضحاک از جمله این داستان هاست. ضحاک با درونی بسیار تاریک و روانی آشفته، موجودی هراس انگیز در میان اسطوره های ایرانی است. داستان ضحاک به دلیل برخوردار بودن از بن مایه های اساطی أکثردر شاه نامه داستان هایی بی شمار می توان یافت که از بن مایه های ژرف اساطیری برخوردار است. داستان ضحاک از جمله این داستان هاست. ضحاک با درونی بسیار تاریک و روانی آشفته، موجودی هراس انگیز در میان اسطوره های ایرانی است. داستان ضحاک به دلیل برخوردار بودن از بن مایه های اساطیری در اوستا، بارها مورد نقد و بررسی واقع شده است. در این مقاله سعی شده است، این داستان از دیدگاه نقد روان شناسی مورد بررسی قرار گیرد. به این ترتیب که شخصیت ضحاک و ارتباط او با عناصر اطرافش از دیدگاه روان شناسی (بیش تر برپایه نظریه های یونگ و فروید) مورد توجه قرار گرفته است. از آن جا که نقد اسطوره گرا و نقد روان کاوانه پیوندی نزدیک با یکدیگر دارند، نگارنده در این مقاله کوشیده است به مفاهیمی چون توتم و تابو که عناصر کلیدی در نظریه فروید بوده توجهی ویژه نماید. هم چنین با پرداختن به انواع عقده ها نظیر پدرکشی و طغیان بر پدر که ریشه در ناخودآگاه جمعی دارد و از عمده ترین نظریات یونگ است به لایه های درونی شخصیت ضحاک نفوذ کرده تا توجیهی برای پاره ای از کنش ها، واکنش ها، تنش ها و کشمکش های روانی او بیابد و به بسیاری از پرسش ها در مورد شخصیت ضحاک و روان تاریک او پاسخ گوید. تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications
الروابط
المراكز ذات الصلة
دعامة
الصفحات الرسمية
حقوق هذا الموقع الإلكتروني مملوكة لنظام SANAD Press Management. © 1442-1446