• فهرس المقالات تربیت اسلامی

      • حرية الوصول المقاله

        1 - آسیب شناسی تربیت اسلامی در مدارس راهنمایی استان قم و راهکارهای مدیریتی درمان آن
        دکتر حمید نگارش ناهید دامن پاک مقدم
        این پژوهش با اهداف ارزیابی و شناسایی وضعیت برنام ههای تربیت دینی دانش آ اسلامی در مدارس راهنمایی استان قم اجرا شده است. برای رسیدن به بهترین نتایج، جامعه آماری چهار گروه؛ مدیران، معلمان دینی و قرآن و مربیان پرورشی مدارس راهنمایی دخترانه و پسرانه استان قم به عنوان مدیرا أکثر
        این پژوهش با اهداف ارزیابی و شناسایی وضعیت برنام ههای تربیت دینی دانش آ اسلامی در مدارس راهنمایی استان قم اجرا شده است. برای رسیدن به بهترین نتایج، جامعه آماری چهار گروه؛ مدیران، معلمان دینی و قرآن و مربیان پرورشی مدارس راهنمایی دخترانه و پسرانه استان قم به عنوان مدیران فرهنگی مدارس و دانش آموزان دختر و پسر مشغول به تحصیل در این مدارس درنظر گرفته شد. سپس بر اساس فرمول مربوطه، حجم نمونه آماری از تعداد مدیران فرهنگی در سطح نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهرها و روستاهای استان قم به تفکیک پایه تحصیلی، جنس مشخص شد. مجموع مدیران، معلّمان دینی و قرآن و مربیان پرورشی دراستان قم 329 نفر، و مجموع دانش آموزان 1047 نفر در نظر گرفته شد. روش جمع آوری اطلاعات، براساس توزیع و تکمیل پرسشنامه محقق ساخته در حجم نمونه آماری انجام مورد تجزیه و تحلیل آمار توصیفی و استنباطی قرار SPSS گرفت و اطلاعات موزان و آسیب شناسی تربیت پرسشنامه ها دربرنامه نرم افزاری گرفت. تحلیل اطلاعات نشان می دهد مدارس در ارائه شناخت صحیح و ایجاد گرایشات دینی موفق بود هاند. لیکن به زعم هر دو گروه مورد آزمون، مدارس کمتر توانست هاند آموزه های دینی را در زندگی دانش آموزان کاربردی نمایند. برنامه های پرورشی مدارس با توجه و تنوعی که در مدارس دارند خوب ارزیابی شده اند، لیکن برخی از آنها تأثیرگذاری مورد انتظار را نداشته اند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        2 - حرکت به سوی مدرسه مطلوب از دیدگاه استاد مطهری با استناد به آیات قرآن کریم
        لیلا میرزائی سعید بهشتی محسن ایمانی نائینی
        این پژوهش با هدف معرفی الگوی مدرسه‌‌ مطلوب بر اساس تحلیل مبانی انسان‌شناختی استاد مطهری و استناد به آیات قرآن کریم انجام شده است. نوع تحقیق، بنیادی- کاربردی و روش مورد استفاده تحلیلی- استنباطی و با استفاده از روش کتابخانه‌ای (واقعی و مجازی) اطلاعات جمع‌آوری و ابزار گردآ أکثر
        این پژوهش با هدف معرفی الگوی مدرسه‌‌ مطلوب بر اساس تحلیل مبانی انسان‌شناختی استاد مطهری و استناد به آیات قرآن کریم انجام شده است. نوع تحقیق، بنیادی- کاربردی و روش مورد استفاده تحلیلی- استنباطی و با استفاده از روش کتابخانه‌ای (واقعی و مجازی) اطلاعات جمع‌آوری و ابزار گردآوری اطلاعات نیز فیش‌برداری می‌باشد. یافته‌‌های تحقیق نشان داد که استاد مطهری، کمال را فعلیت یافتن استعدادها می‌داند و از سه نوع فطرت ادراکی، احساسی و خواستنی نام می‌برد که در مدارس و در فضای تعلیم و تربیت باید رشد داده شوند. در ادامه محققان با نظر به آیات قرآن و مبانی انسان شناختی استاد مطهری(ره) به تدوین الگوی مدرسه مطلوب می‌پردازند. مدرسه‌ا‌‌ی که حتی در عصر فناوری اطلاعات نیز اصول ثابت انسانی را پرورش داده و مهارت‌‌های نرم، فقط شامل مهارت‌‌های رایانه‌ای و دیجیتال نیست. نگاه همه کارگزاران مدرسه، بر اصل هدایت‌پذیری انسان می‌باشد. در این مدرسه تنها تراز علمی مدرسه، نشانگر لیاقت و شایستگی آن مدرسه محسوب نمی‌شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        3 - مبانی فقهی تنبیه و تأدیب کودکان از سوی والدین در فقه
        شیرین شفیعی طیبه عارف نیا
        پژوهش حاضر به مطالعه و بررسی مبانی فقهی حقوق تربیتی – آموزشی کودکان در فقه پرداخته است. بنابراین،این پژوهش از نظر هدف کاربردی و مسأله محور بوده و نوع تحقیق توصیفی – تحلیلی می‌باشد. نتایج پژوهش نشان داد که در منابع فقهی به تربیت اعتقادی و تربیت اخلاقی فرزندان أکثر
        پژوهش حاضر به مطالعه و بررسی مبانی فقهی حقوق تربیتی – آموزشی کودکان در فقه پرداخته است. بنابراین،این پژوهش از نظر هدف کاربردی و مسأله محور بوده و نوع تحقیق توصیفی – تحلیلی می‌باشد. نتایج پژوهش نشان داد که در منابع فقهی به تربیت اعتقادی و تربیت اخلاقی فرزندان و وظایف والدین در این ساحات توجه شده است. بدین صورت که صیانت فرزند از آنچه موجب فساد اخلاق و عقیده‌اش می‌شود، واجب است و باید نسبت به جلوگیری از فروافتادن فرزند در ورطه خسران، فساد و معاصی مواظبت نمود و وی را از گناهان منع کرد و به اخلاق و آداب نیکو عادت داد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        4 - دلالت‌های حاکم بر برنامه درسی در رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی به پدیده جهانی‌شدن با تأکید بر دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی
        نجمه سلطانی نژاد نرگس کشتی آرای سید حسین واعظی
        هدف پژوهش، فهم دلالت‌های حاکم بر برنامه درسی در رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی به پدیده جهانی‌شدن از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی است. تربیت فراگیرانی با ذهنیتی جهانی و مبتنی بر رویکردهای اسلامی وظیفه‌ای استراتژیک است که پیش روی مدیریت منابع انسانی در نهادهای آموزشی قرار دار أکثر
        هدف پژوهش، فهم دلالت‌های حاکم بر برنامه درسی در رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی به پدیده جهانی‌شدن از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی است. تربیت فراگیرانی با ذهنیتی جهانی و مبتنی بر رویکردهای اسلامی وظیفه‌ای استراتژیک است که پیش روی مدیریت منابع انسانی در نهادهای آموزشی قرار دارد. روش پژوهش، تحلیل منطقی فرارونده و حوزه پژوهش اسناد، متون و منابع مرتبط با تعلیم و تربیت اسلامی و جهانی‌شدن به‌طور عام و اسناد و منابع و آثار آیت‌الله جوادی آملی به‌طور خاص بوده؛ که تمام متون مربوط به نظرات آیت‌الله جوادی آملی در حوزه تعلیم و تربیت و جهانی‌شدن به‌صورت کل شمار و به روش نمونه‌گیری هدفمند موردمطالعه قرار گرفتند. مبتنی بر دیدگاه ایشان چهار نوع تعلیم و تربیت در عرصه نظام‌های تعلیم و تربیتی با خروجی خاص هر یک از آن‌ها قابل طرح است. همچنین از دو رویکرد الهی و الحادی در برنامه درسی در سطح جهان نام‌برده شده که هر یک هدف، روش، محتوا و شیوه ارزشیابی خاصی دارد. توجه به برنامه‌ریزی‌ها، سیاست‌ها، اهداف، محتوا، روش‌ها، راهبردهای آموزشی و ارزشیابی در هر برنامه درسی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ماهیت برنامه درسی با رویکرد الهی تحت تأثیر فلسفه و منابع ارزشمند دینی است که با توجه به عوامل ذکر شده، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        5 - اسلامی سازی مدارس بر اساس «نظریه بازگشت به خود» استاد مطهری
        نرگس کشتی آرای نجمه سلطانی نژاد
        تفکر استاد در زمینه مسائل اخلاقی، تفکری روشمند و بنیادی است. وی به روش‌ها و قالب‌ها به همان اندازه می‌اندیشد که به محتوا و اهداف. از دیدگاه شهید مطهری، مسأله خود راگم کردن و خود را نیافتن و در مقابل خود را بازیافتن ریشه‌ای عمیق در معارف اسلامی دارد. پژوهش حاضر، کوششی اس أکثر
        تفکر استاد در زمینه مسائل اخلاقی، تفکری روشمند و بنیادی است. وی به روش‌ها و قالب‌ها به همان اندازه می‌اندیشد که به محتوا و اهداف. از دیدگاه شهید مطهری، مسأله خود راگم کردن و خود را نیافتن و در مقابل خود را بازیافتن ریشه‌ای عمیق در معارف اسلامی دارد. پژوهش حاضر، کوششی است که با هدف شناسایی راهکار اسلامی سازی مدارس بر اساس نظریه بازگشت به خود استاد شهید مطهری انجام گرفته است. برای این منظور، با استفاده از روش الگوی تحلیل محتوای قیاسی، گذری اجمالی بر دیدگاه شهید مطهری در زمینه شناخت انسان، معرفت شناسی و ارزش‌شناسی داشته، بر مبنای این سه دیدگاه، اهداف اسلامی سازی مدارس و فرایند اسلامی سازی مدارس در دو سطح دانش و دانش‌آموز مورد بررسی واقع شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        6 - ناسازواری‌ها و چالش‌های برنامه درسی انتقادی هنری ژیرو در مواجهه منطقی با بنیادهای فلسفی تربیت اسلامی
        نجمه احمدابادی ارانی حسن نجفی حمید احمدی هدایت
        پژوهش حاضر با هدف شناسایی ناسازواری‌ها و چالش‌های برنامه درسی انتقادی هنری ژیرو از منظر بنیادهای فلسفی تربیت اسلامی انجام شد. پژوهش از نظر ماهیت داده‌ها، کیفی و از نظر نوع روش تحقیق تحلیلی - اسنادی بود. نمونه پژوهشی در بخش برنامه درسی انتقادی ژیرو، کتب و مقالات منتشرشده أکثر
        پژوهش حاضر با هدف شناسایی ناسازواری‌ها و چالش‌های برنامه درسی انتقادی هنری ژیرو از منظر بنیادهای فلسفی تربیت اسلامی انجام شد. پژوهش از نظر ماهیت داده‌ها، کیفی و از نظر نوع روش تحقیق تحلیلی - اسنادی بود. نمونه پژوهشی در بخش برنامه درسی انتقادی ژیرو، کتب و مقالات منتشرشده ژیرو طی سال‌های 1979 تا 2018 و در بخش مبانی تربیت اسلامی پژوهش‌های اصیل این حوزه بودند که به‌صورت هدفمند انتخاب و برای تحلیل آن‌ها از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. در این پژوهش مهم‌ترین آراء ژیرو در عناصر اساسی برنامه درسی انتقادی ازجمله اهداف (تربیت شهروند دموکراتیک و رهایی‌بخش، شنیدن و توجه کردن به صداهای دیگر، کنار گذاشتن نخبه‌گرایی و توجه به فرهنگ عمومی، رفع تبعیض نژادی و دفاع از حق مظلومان و گروه‌های مختلف جامعه، ایجاد جامعه دموکراتیک و مساوات خواه و اخلاقی)، محتوا (توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی، نسبیت معرفت و دانش، اتکا بر ارزش‌های اجتماعی، در نظر داشتن متن‌ها، نهادها و ساختارهای اجتماعی)، روش‌های یاددهی - یادگیری (گفت‌وگومحوری) و ارزشیابی (مشاهده، مصاحبه، گزارش‌دهی، پژوهش، خودارزیابی، شرح‌حال‌نویسی) مورد واکاوی قرار گرفت. با وجود نقاط قوت در برنامه درسی انتقادی ژیرو ازجمله تأکید بر عدالت تربیتی و توجه به گروه‌های حاشیه‌ای؛ اما در این دیدگاه ناسازواری‌ها و چالش‌هایی نیز مشاهده می‌شود که در مبانی فلسفی تربیت اسلامی مورد نقد است. ازجمله این نقدها می‌توان به عدم ابتنای اهداف بر مفروضات متافیزیکی، غفلت از ساحت‌های مختلف تربیت در هدف‌گذاری (تأکید زیاد بر اهداف سیاسی)، نسبیت‌گرایی در محتوا، کثرت‌گرایی افراطی در محتوا (عدم توجه به وحدت‌گرایی)، فروکاهش‌گرایی در ابزارهای شناخت، گفت‌وگومحوری محض در روش‌های یاددهی یادگیری، نادیده انگاری اقتدارگرایی معلم در تدریس، دشواری تفسیر نتایج در ارزشیابی اشاره نمود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        7 - بازاندیشی در محتوای آموزش مهارت‌های زندگی رویکرد اسلامی (مورد مطالعه: متخصصین تعلیم و تربیت اسلامی)
        فرهاد حبیبی سیروس اسدیان صادق ملکی آوارسین
        مقدمه و هدف: با استفاده از مهارت‌های واقعی و ضروری نشات گرفته از آموزه‌های الهی می‌توان یک زندگی با آرامشی برای انسان مضطرب امروزی مهیا نمود. این مطالعه با هدف بازاندیشی در محتوای آموزش برنامه‌درسی مهارت‌های زندگی توسط متخصصین تعلیم و تربیت اسلامی برای دانش‌آموزان ششم ا أکثر
        مقدمه و هدف: با استفاده از مهارت‌های واقعی و ضروری نشات گرفته از آموزه‌های الهی می‌توان یک زندگی با آرامشی برای انسان مضطرب امروزی مهیا نمود. این مطالعه با هدف بازاندیشی در محتوای آموزش برنامه‌درسی مهارت‌های زندگی توسط متخصصین تعلیم و تربیت اسلامی برای دانش‌آموزان ششم ابتدایی انجام شده است. روش شناسی پژوهش: پژوهش حاضر به جهت استفاده از روش‌ کیفی (تحلیل محتوای عرفی) و کمی از نوع ترکیبی می‌باشد. مشارکت‌کنندگان بخش کیفی، متخصصان تعلیم و تربیت اسلامی بوده، حجم نمونه به شیوه گلوله‌برفی با شرکت 17 نفر با اشباع نظری اطلاعات به پایان رسید. جامعه آماری دوم، 33 نفر از متخصصان برنامه‌درسی بودند که به تعداد سی نفر از طریق کوکران انتخاب گردیدند. نظر گروه‌اول به شیوه مصاحبه‌عمیق، نیمه‌ساختارمند انجام، سپس داده‌ها طی سه مرحله کدگذاری تلخیص و مورد تحلیل قرار گرفت. در گروه‌دوم اطلاعات با پرسش‌نامه محقق‌ساخته جمع‌آوری و با استفاده از Spss با روش t تک‌نمونه‌ای مورد تحلیل قرارگرفت. روایی‌کمی به صورت روایی‌صوری و ضریب‌پایایی هم به روش کرونباخ انجام و در پایان الگوی طراحی شده مربوطه توسط متخصصان مورد تایید و اعتبارسنجی قرارگرفت. یافته ها: الگویی مطلوب از محتوای برنامه‌درسی مهارت‌های زندگی اسلامی با 18 مقوله اصلی و ‌محوری بدست آمد. بحث و نتیجه گیری: محتوا باید با توجه به همه ابعاد وجودی انسان، واقعیت‌های محیط زندگی (تفاوت‌ها، شرایط فرهنگی و مذهبی)، جهت ایجاد و تقویت وحدت ملی، با کمک ادبیات محلی، شفاهی و به صورت کاربردی در مقابل مهارت‌های صرفا" بلااستفاده نظری و با نگاهی متوازن به دنیا و آخرت، با رویکردی هنری و زیبا‌شناسانه برای هریک از دانش‌آموزان تهیه گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        8 - تاثیر مولفه‌های هوش اخلاقی مبتنی بر رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی با میانجی سرمایه اجتماعی بر خودآگاهی دانش‌آموزان
        سیدهادی دلبری وحید فلاح سعید صفاریان همدانی
        هدف این پژوهش تعیین تاثیر مولفه‌های هوش اخلاقی مبتنی بر رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی با میانجی سرمایه اجتماعی بر خودآگاهی دانش‌آموزان بود. این مطالعه مقطعی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش همه دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 3512 نفر أکثر
        هدف این پژوهش تعیین تاثیر مولفه‌های هوش اخلاقی مبتنی بر رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی با میانجی سرمایه اجتماعی بر خودآگاهی دانش‌آموزان بود. این مطالعه مقطعی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش همه دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 3512 نفر بودند. حجم نمونه طبق جدول کرجسی و مورگان 346 نفر برآورد که طبق روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. داده‌ها با کمک پرسشنامه‌های محقق‌ساخته هوش اخلاقی و خودآگاهی مبتنی بر رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی و پرسشنامه استاندارد سرمایه اجتماعی (پاژاک، 2006) جمع‌آوری و با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS و LISREL تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که همه مولفه‌های هوش اخلاقی شامل درستکاری، مسئولیت‌پذیری، بخشش، دلسوزی، ارزش‌های اخلاقی و مهارت‌های ارتباطی بر سرمایه اجتماعی و خودآگاهی تاثیر مستقیم و معنادار و سرمایه اجتماعی بر خودآگاهی تاثیر مستقیم و معنادار داشت. همچنین، همه مولفه‌های هوش اخلاقی با میانجی سرمایه اجتماعی بر خودآگاهی دانش‌آموزان تاثیر غیرمستقیم و معنادار داشت (05/0p < /p> تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        9 - تربیت اسلامی ، ضرورت فراموش شده دانشگاه آزاد اسلامی
        دکتر سید محمد باقر رکنی
        علیرغم گذشت سه دهه از انقلاب فرهنگی، در مورد مفاهیمی چون اسلامی کردن دانشگاهها و دانشگاه اسلامی به نظر می‌رسد هنوز اجماع نظر متقن و مدونی بین سیاست‌گذاران و متولیان فرهنگ عمومی به ویژه حوزه تعلیم و تربیت کشورمان بوجود نیامده است. برآیند برداشت‌های متفاوت از اسلام و دانش أکثر
        علیرغم گذشت سه دهه از انقلاب فرهنگی، در مورد مفاهیمی چون اسلامی کردن دانشگاهها و دانشگاه اسلامی به نظر می‌رسد هنوز اجماع نظر متقن و مدونی بین سیاست‌گذاران و متولیان فرهنگ عمومی به ویژه حوزه تعلیم و تربیت کشورمان بوجود نیامده است. برآیند برداشت‌های متفاوت از اسلام و دانشگاه اسلامی منجر به ابهام و معطل ماندن موضوع اسلامی شدن دانشگاهها در عمل شده است. همچنین اسلامی کردن دانشگاه بدون توجه به اسلامی شدن مدارس که معلول تربیت اسلامی از دوره پیش دبستانی تا پایان دبیرستان می باشد، بحثی ناقص به نظر می‌آید. این نوشتار دو موضوع برداشت‌های ناصحیح از مفهوم اسلامی کردن دانشگاهها و همچنین عدم توجه به حوزه‌های مختلف تربیت اسلامی در مراکز آموزشی به ویژه دانشگاهها را نقد و بررسی نموده است. شیوه تحقیق این مقاله به صورت توصیفی- تحلیلی و استفاده از روش استنادی (کتابخانه‌ای) می‌باشد. تفاصيل المقالة