میرچا الیاده(1907-1986م) یکی از مهم ترین دین پژوهان و سرشناس ترین محققان در زمینة اسطورهشناسی و نمادگرایی است. وی مجموعه آثار بدیعی پیرامون موضوعات دینی در زمینههایی چون یوگا و آیینهای شمنی، و ریختشناسی و الگوهای عام تجربة دینی پدید آورد. افزون بر این، الیاده نظراتی أکثر
میرچا الیاده(1907-1986م) یکی از مهم ترین دین پژوهان و سرشناس ترین محققان در زمینة اسطورهشناسی و نمادگرایی است. وی مجموعه آثار بدیعی پیرامون موضوعات دینی در زمینههایی چون یوگا و آیینهای شمنی، و ریختشناسی و الگوهای عام تجربة دینی پدید آورد. افزون بر این، الیاده نظراتی دربارة امر مقدس و کارکرد خاص دین دارد. به باور او، کار خاص دین و شعائر دینی چیزی جز افزایش مواجهة آدمی با امر قدسی نیست. عملکرد دین کمک به ظهور امر مقدس است که در ظرف طبیعت، مظاهر طبیعی و تاریخ رخ مینماید. انسان ابتدایی استعداد ویژهای در کشف امر قدسی در طبیعت داشت، چندان که از دیدگاه او جای جای طبیعت محل ظهور امر قدسی بهشمار میآمد. این در حالی است که قوم عبرانی ظهور امر قدسی را نه در طبیعت، بلکه در تاریخ مییافت. در این چشم انداز جدید، امر قدسی خود را در فراز و نشیبهای تاریخی بهتر مینمایاند و این مسأله پیامدهای قابل توجهی دارد.
تفاصيل المقالة
بررسی اسطورهشناختی ـ تطبیقی غار به عنوانِ یک نماد کهن، از سویی میتواند جنبههایی کمتر شناخته شده از کارکردهای این نماد را آشکار سازد و از دیگر سو امکان درک دقیقتر چراییِ به کار بستن این نماد را فراهم میکند. نگارندگان با روش تحلیلی ـ تطبیقی در بررسی اسطورهشناختی نمو أکثر
بررسی اسطورهشناختی ـ تطبیقی غار به عنوانِ یک نماد کهن، از سویی میتواند جنبههایی کمتر شناخته شده از کارکردهای این نماد را آشکار سازد و از دیگر سو امکان درک دقیقتر چراییِ به کار بستن این نماد را فراهم میکند. نگارندگان با روش تحلیلی ـ تطبیقی در بررسی اسطورهشناختی نمودهای غار و کارکردهای آن در متون مختلف، کوشیدهاند به یک دستهبندی جامع و مانع از نمودهای غار دست یابند. همچنین بر پایۀ این دستهبندی چهار کارکرد برای این نماد تعریف و تبیین کردهاند که عبارتند از: 1. زهدان زمین ـ مادر؛ 2. دنیای درون و ناخودآگاه؛ 3. جایگاهِ نمادین آیین تشرف؛ 4. دنیا. بر پایۀ این دستهبندی جدید، امکان بررسی نمودهای اسطورهای نماد غار در شعر منوچهر آتشی، با تکیه بر تمایزها و تعاریف هر کارکرد، فراهم گردید؛ بررسی این نماد در شعر نو پارسی از جمله این شاعر نوپرداز، از سویی نشاندهندۀ میزان نفوذ شیوۀ تفکر اسطورهای در ذهن بشر مدرن است و از دیگرسو میتواند پربسامدترین کارکردهای بازمانده از این نماد در شعر این شاعر نو سرای فارسی را آشکار سازد. بررسیِ شعر منوچهر آتشی نشان از آن دارد که کارکردهای نمادین غار که در پیوند با دنیای درون و ناخودآگاه و نیز نوزایی و تجدد هستند، در سرودههای وی با بسامد افزونتری قابل مشاهده هستند.
تفاصيل المقالة
مفهوم قربانی از محوریترین مباحث رمان بیوهکشی است که به انسجام و توالی روایت، کمک شایانی میکند. اسطورهشناسان مختلفی به بررسی موضوع قربانی در فرهنگ اقوام مختلف پرداختهاند که از آن جمله میتوان به میرچا الیاده اشاره کرد که قربانیکردن را برابر با فعل آفرینش و لازمة حی أکثر
مفهوم قربانی از محوریترین مباحث رمان بیوهکشی است که به انسجام و توالی روایت، کمک شایانی میکند. اسطورهشناسان مختلفی به بررسی موضوع قربانی در فرهنگ اقوام مختلف پرداختهاند که از آن جمله میتوان به میرچا الیاده اشاره کرد که قربانیکردن را برابر با فعل آفرینش و لازمة حیات میداند. وی معتقد است هیچ چیز بدون فدا شدن یا قربانی کردن، آفریده نمیشود. داستان بیوهکشی را میتوان نمونهای معاصر از آیین قربانی به شمار آورد. در بیوهکشی، توالی قربانیشدن هفت پسر حضرتقلی و قربانیکردن بره به جای دختر باکره، نمونهای از تفکر اسطورهای آیین قربانی را تداعی میکند. در بررسی حاضر، نگارندگان با رویکرد تحلیلی ـ تطبیقی ابتدا به جمعآوری و تنظیم نظریات عمدة میرچا الیاده دربارة مفاهیمی چون اسطورة آفرینش، قربانی و کمال آغازین پرداختهاند و سپس عناصر آیین قربانی در روایت بیوهکشی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادهاند تا ضمن تبیین نظرات الیاده، میزان انطباق آن با روایت بیوهکشی را نیز مورد ارزیابی قرار دهند. نتیجة بدست آمده در این پژوهش به روشنشدن این موضوع انجامید، که روایت بیوهکشی تجّلی جدال میان اسطورههای آفرینش و باروری است.
تفاصيل المقالة
مرکز از جمله موضوعات بنیادین در توضیح و فهم جهان هستی و پدیدهها است. بسیاری از هستیشناسان مبانی خود را با اتکاء به تلقی خود از این مفهوم تبیین میکنند. پژوهش حاضر به روش تحلیلی ـ تطبیقی درصدد بررسی مفهوم نمادینِ مرکز با تکیه بر نظریات دو اسطورهشناس برجسته، میرچا الیا أکثر
مرکز از جمله موضوعات بنیادین در توضیح و فهم جهان هستی و پدیدهها است. بسیاری از هستیشناسان مبانی خود را با اتکاء به تلقی خود از این مفهوم تبیین میکنند. پژوهش حاضر به روش تحلیلی ـ تطبیقی درصدد بررسی مفهوم نمادینِ مرکز با تکیه بر نظریات دو اسطورهشناس برجسته، میرچا الیاده و گوستاو یونگ است. سؤال اصلی پژوهش حاضر آن است که مفهوم نمادین مرکز در نگاه میرچا الیاده و گوستاو یونگ چه بوده و نمود آن در جهان خارج کدام است؟ برای پاسخ به این سؤال، ابتدا تلقی این دو اندیشمند از جهان، انسان و رابطۀ جهان و انسان بررسی و سپس مفهوم مرکز در نظام معرفتیشان تبیین شده و در نهایت با توجه به نگاه نمادگرایانۀ آنها، نمادهای این مفهوم در جهان خارج نیز معرفی شده است. بر اساس مطالعات صورت گرفته، الیاده مرکز را نقطۀ شروع آفرینش میداند که در آن نقطه مراتب مختلف هستی به یکدیگر مرتبط و متصل میشوند. وی ستون کیهانی را به عنوان نماد این مفهوم معرفی میکند. یونگ حقیقت را در روان انسان جستوجو و کهنالگوی خویشتن را به عنوان مرکز روان و ماندالا را به عنوان نماد این کهنالگو در جهان خارج معرفی میکند.
تفاصيل المقالة
داستان سیاوش در شاهنامه به خاطر قرار گرفتن در متن حماسه، داشتن ریشه اسطورهای و برخورداری از عناصر دراماتیک و تراژیک میتواند با بهرهگیری از رویکردهای نو واکاوی و تحلیل شود. یکی از این رویکردها نظریه بازگشت جاودانه میرچا الیاده است. الیاده برای خدایان میرنده ویژگیهایی أکثر
داستان سیاوش در شاهنامه به خاطر قرار گرفتن در متن حماسه، داشتن ریشه اسطورهای و برخورداری از عناصر دراماتیک و تراژیک میتواند با بهرهگیری از رویکردهای نو واکاوی و تحلیل شود. یکی از این رویکردها نظریه بازگشت جاودانه میرچا الیاده است. الیاده برای خدایان میرنده ویژگیهایی مطرح میکند؛ از جمله اینکه اصل و منشأ آنها مشخص نیست، در جوانی بدون ارتکاب گناه کشته میشوند، مرگ آنها منشأ تحولات و تغییرات بسیار میگردد، و پس از مرگشان نیز به خاطر نیاز انسانها آیینهای رازآموزی پیرامون مرگ آنها شکل میگیرد. با توجّه به ویژگیهایی که در متون اسطورهای، حماسی و تاریخی برای سیاوش و آیینهای پس از مرگ او ذکر شده است، میتوان نتیجه گرفت که سیاوش یکی از همین ایزدان است که نمادی از صیرورت روان بشر شده است؛ زیرا روح او، خسته از زمان، با بازگشت به زمان ازلی از نو متولد میشود و این بازگشت جاودانه برای معتقدان به آیین سیاوش، با هر بار شرکت در مراسم سوگ او رخ میدهد و شرکتکنندگان در این آیین رازآموزی نیز هرکدام سیاوش دیگری میشوند.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications