در این مقاله تلاش نگارندگان، تحلیل مفهوم ابتلاء و امتحان، و بررسی آثار و لوازم آن در منظومه خسرو و شیرین نظامی است. مقصود از ابتلاء و امتحان، آزمودن است و در فرهنگ قرآنی نیزبه مجموعهای از برنامههای مستمر و مداوم که درباره انسان و عملکرد و رفتار وی اطلاق میشود، میباش أکثر
در این مقاله تلاش نگارندگان، تحلیل مفهوم ابتلاء و امتحان، و بررسی آثار و لوازم آن در منظومه خسرو و شیرین نظامی است. مقصود از ابتلاء و امتحان، آزمودن است و در فرهنگ قرآنی نیزبه مجموعهای از برنامههای مستمر و مداوم که درباره انسان و عملکرد و رفتار وی اطلاق میشود، میباشد. نظامی در این منظومه، خسرو و شیرین را در معرض امتحانات و ابتلائات گوناگون قرار میدهد؛ ابتلاء به عشق، دوری، قدرت .این مقاله ابتدا پیشینۀ ابتلاء و امتحان را در قرآن و روایات معصومین و متون عرفانی پی میگیرد و ضمن تلخیص داستان خسرو و شیرین، ابتلائات موجود در این داستان را بررسی میکند. و سرانجام نتیجه میگیرد که نظامی در این منظومه با پرورش این دو شخصیت، و در سایه ابتلاء و امتحان، عشق آنان را خالص نموده، و از عشق زمینی و هوس آلود به عشق والای پاک و خالصانه رسانده است.
تفاصيل المقالة
حضرت ابراهیم در قرآن مجید به عنوان مسلمانی موحد و یکتاپرست معرفی شده است. او پیامبری است که چندین بار مورد ابتلاء قرار گرفت و هربار سربلند از آزمایش الهی به خداوند تقرب جست تا جایی که به مقام خلیل اللهی نائل آمد. داستان زندگی او در چندین سوره قرآن، به طور پراکنده اما مف أکثر
حضرت ابراهیم در قرآن مجید به عنوان مسلمانی موحد و یکتاپرست معرفی شده است. او پیامبری است که چندین بار مورد ابتلاء قرار گرفت و هربار سربلند از آزمایش الهی به خداوند تقرب جست تا جایی که به مقام خلیل اللهی نائل آمد. داستان زندگی او در چندین سوره قرآن، به طور پراکنده اما مفصل ذکر شده است. داستان پیامبران در قرآن، این امکان را برای عرفا فراهم میکند تا به شرح احوال و مقامات طریق عرفان بپردازند. از این منظر، عرفا در تفاسیر و کتب عرفانی خود، حضرت ابراهیم را نه در مقام یک پیامبر بلکه به منزلهی الگویی کلی از سالکی روحانی مورد توجّه قرار میدهند و با تأمل در حوادث زندگانی وی از قبیل «مناظره ابراهیم با بت پرستان و هذا ربی گفتن، درخواست دیدن زنده شدن مردگان، رد کردن مدد جبرئیل و سرد شدن آتش بر وی» مقاماتی چون طلب، جمع و تفرقه، انس، تفرید و تجرید، یقین، توکل، تسلیم و خلت را برای او در نظر میگیرند. از آن جا که میبدی در تفسیر کشفالاسرار بیشترین توجه را به مقامات انبیا داشته است در این مقاله ـ با تکیه بر این تفسیرـ با بررسی جایگاه حضرت ابراهیم(ع) در متون عرفانی منثور فارسی تا قرن ششم، به جمع بندی نظر عرفا درباره پنج مقام طلب، جمع و تفرقه، توکل، تسلیم و خلت میپردازیم.
تفاصيل المقالة
در واقعیات عملی زندگی مسلمانان، عدم استفاده از اخلاق اسلامی در گفتار و عمل قابل توجه است و این کوتاهی شخصیت آنها را مخدوش و موجودیتشان را با خطر مواجه میکند. تعهد به عبودیت و اجرای آن از مسیر شناخت مفاهیم و مصادیق پرستش و تقرب به ذات الهی همچون "ورع" و "عفت"، زندگی ج أکثر
در واقعیات عملی زندگی مسلمانان، عدم استفاده از اخلاق اسلامی در گفتار و عمل قابل توجه است و این کوتاهی شخصیت آنها را مخدوش و موجودیتشان را با خطر مواجه میکند. تعهد به عبودیت و اجرای آن از مسیر شناخت مفاهیم و مصادیق پرستش و تقرب به ذات الهی همچون "ورع" و "عفت"، زندگی جامعه اسلامی را با ایجاد تعادل و مقاومت در برابر وسوسههای ویرانگر، حفظ میکند. در مطالعه پیش رو به بحث و غور در آیات قرآن و نقد روایات مربوط به ورع و عفت پرداختیم. نتایج پژوهش دلالت بر این دارند که ورع و عفت از واژههای مهم حوزه فقه السلوک و علم السلوک معارف اسلامی هستند و اشتراک معنوی با هم دارند و تحت این عناوین، مصادیق مختلفی قرارمیگیرند. اگر دانش فقهی، شامل اعمال ظاهریِ نماز، زکات، ذکر، حمد و دعا باشد، علم السلوک و عرفان، مربوط به نیت، اخلاص، توکل، توبه به سوی خدا، امید، ترس، شکرگذاری، صبر، تقوا، عفت، زهد و ورع و سایر منازل سلوک برای سائرین و سالکان این راه است. هر دو این عناوین برگونهای از بازدارندگی، پرهیز و ممانعت، دلالت دارند. معنای ورع و عفت در مصادیق خود بنابه شرایط متن و فرامتن که این مصداق، در آن نمود پیدامیکند متفاوت خواهدبود. مطالعه پیش رو به شیوه توصیفی-تحلیلی است.
تفاصيل المقالة
یکی از بحث های کلیدی در معارف دین اسلام، ابتلای و آزمایش است، که از زوایای مختلفی به آن نگریسته شده است. پژوهش حاضر باهدف بررسی ابتلای و آزمایش انبیاء الهی از منظر دین اسلام، درصدد بیان است که انبیاء الهی بهعنوان جزئی از مجموعه ی عالم انسانی هرکدام به نحوی در ابعاد گون أکثر
یکی از بحث های کلیدی در معارف دین اسلام، ابتلای و آزمایش است، که از زوایای مختلفی به آن نگریسته شده است. پژوهش حاضر باهدف بررسی ابتلای و آزمایش انبیاء الهی از منظر دین اسلام، درصدد بیان است که انبیاء الهی بهعنوان جزئی از مجموعه ی عالم انسانی هرکدام به نحوی در ابعاد گوناگون و موارد مختلف، همواره مورد امتحانات سخت الهی قرارگرفتهاند و این مسئله ای است که هرکدام از ادیان توحیدی در کتب دینی خود آن را منعکس نموده اند. روش در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و بر مبنای اطلاعات اسنادی بوده است. که به بررسی ابتلاء و آزمایش انبیاء الهی از منظر دین اسلام، پرداخته است. یافته های پژوهش پس از بررسی حکمت ابتلاء و آزمایش انبیاء الهی، بیان گر است که خداوند بر طبق شیوه و منش مستمر خود که همان قانون یا سنت الهی است، انسانها بهویژه انبیاء را در معرض آزمون های سخت و دشوار و تکالیف شاق و مختلف قرار داده تا زمینه رشد و تکامل آنها فراهم آید، چراکه با پشت سر قرار دادن امتحانات دشوار هست که انسانها به اوج قله معرفت و کمال دست می یابند.
تفاصيل المقالة
بر پایه نصّ صریح قرآنی، سنّت امتحان یکی از قوانین تشریعی الهی است که تأثیر بسزایی در سعادت و شقاوت انسان دارد. هدف این پژوهش توصیفی، تحلیل محتوایی و بررسی تطبیقی امتحان الهی از منظر قرآن کریم و مثنوی مولوی میباشد. امتحان الهی امری دائمی است، که بسامد گستردۀ آن در قرآن أکثر
بر پایه نصّ صریح قرآنی، سنّت امتحان یکی از قوانین تشریعی الهی است که تأثیر بسزایی در سعادت و شقاوت انسان دارد. هدف این پژوهش توصیفی، تحلیل محتوایی و بررسی تطبیقی امتحان الهی از منظر قرآن کریم و مثنوی مولوی میباشد. امتحان الهی امری دائمی است، که بسامد گستردۀ آن در قرآن کریم و مثنوی معنوی رسالتی بزرگ را گوشزد میکند. همۀ انسانها در هر مقامی، حتّی پیامبران الهی، برای تکامل و تعالی، از امتحان فردی، خانوادگی، قبیلهای، گروهی و قومی مستثنی نیستند. نتیجۀ پژوهش حاضر، حکایت از کلمه ای کلیدی دارد که تم اصلی همه امتحانهای الهی درقران کریم و مثنوی معنوی مدّ نظر تحقیق است ،امتحان الهی سبب تامین سعادت انسان است و هدف هر امتحانی شناخت نفس، ظرفیت ،تعالی و تکامل و یکی از امورضروری در تامین سعادت انسان است تا به اصل خویش بپیوندد. واژگان کلیدی: مثنوی، مولوی، قرآن کریم، امتحان الهی ، ابتلاء، فتنه، بلا.. .
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications