بررسی ساختمان تشریحی برگ سرخس عقابی Pteridium aquilinum در ایران

محورهای موضوعی : سیستماتیک گیاهی

مائده علائی فر ¹ , مسعود شیدائی ² , فهیمه کوهدار ³

1 - دانشگاه شهید بهشتی تهران
2 - استاد گروه زیست شناسی، دانشکده علوم و فناوری‌های زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3 - استادیارگروه زیست شناسی، دانشکده علوم و فناوری‌های زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1401/03/16 تاریخ پذیرش : 1401/05/12 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: ایران, سیستماتیک, ساختمان تشریحی برگ, سرخس عقابی,

چکیده مقاله :

گونه Pteridium aquilinum متعلق به تیره Dennstaedtiaceae شامل گیاهان علفی، چند‌ساله و خشکی-زی با پراکنش جهانی می‌باشد. این گونه‌ گیاهی در نواحی شرجی و سایه‌دار به خوبی رشد می‌کند؛ از این‌رو نواحی شمالی کشور ایران یکی از رویشگاه‌های مناسب برای این گونه است. در مطالعه‌ حاضر، ساختمان تشریحی برگ در 15 نمونه از این گونه به‌وسیله‌ی روش رنگ‌آمیزی مضاعف مورد بررسی قرار گرفته‌است. در مجموع، 23 صفت کمی و 6 صفت کیفی مورد ارزیابی و اندازه‌گیری قرار گرفتند. صفاتی هم‌چون وجود اپیدرم تک‌لایه، حضور سلول-های کلانشیمی در بین اپیدرم و استوانه آوندی، وجود آوند چوبی V شکل در مرکز استوانه آوندی، آبکش دوطرفه، سلول‌های نگهبان روزنه کلیوی‌شکل و کرک‌های ساده‌ سوزنی شکل در اپیدرم تحتانی از ویژگی‌های بارز تشریحی برگ در این گونه است. نتایج محاسبات آماری چون آنالیز WARD، نحوه گروه‌بندی جمعیت‌ها و هم-چنین رسم نمودارهای PCA، تنوع صفات در جمعیت‌ها را نشان داد. از طرفی علی‌رغم در نظرگیری تاکسون‌های پایین‌تر از گونه در این گیاه در برخی از مطالعات، نتایج محاسبات آماری بر اساس ویژگی‌های ساختمان تشریحی برگ در مطالعه حاضر وجود این تاکسون‌ها را رد کرد.

چکیده انگلیسی:

Pteridium aquilinum belongs to the family Dennstaedtiaceae and includes herbaceous, perennial and terrestrial plants with global distribution. This plant grows well in sultry and shady areas; Therefore, the northern regions of Iran are one of the suitable habitats for this species. In the present study, the anatomical structure of leaves in 15 specimens of this species was investigated by the double staining method. In total, 23 quantitative and 6 qualitative characters were evaluated and measured. Characters such as the presence of a uniseriate epiderm, the presence of collenchyma cells in the distance between the epiderm and the vascular bundle, the presence of a V-shaped vessel in the center of the vascular bundel, bilateral phloem, stomatal guard cells Renal shape and simple needle-shaped trichomes in the lower epiderm are prominent anatomical features of the leaves in this species. The results of statistical calculations such as WARD analysis, how the populations were grouped and also drawing PCA diagrams showed the diversity of characters in the populations. On the other hand, despite the consideration of lower taxa than the species in this plant in some studies, the results of statistical calculations based on the characteristics of the anatomical structure of the leaf in the present study ruled out the existence of these taxa.