توزیع اندازه ذرات رسوب معلق در فواصل زمانی معین در رودخانه کجور
محورهای موضوعی : مدیریت آب در مزرعه با هدف بهبود شاخص های مدیریتی آبیاریسیدحمیدرضا صادقی 1 , محمد علی ذاکری 2
1 - استاد؛ گروه مهندسی آبخیزداری؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ دانشکده منابع طبیعی؛ نور؛ 76489- 46417؛ مازندران؛ ایران
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد؛ گروه مهندسی آبخیزداری؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ دانشکده منابع طبیعی؛ نور؛ 76489- 46417؛ مازندران؛ ایران
کلید واژه: بار حوضه‌ای, توزیع اندازه ذرات رسوب معلق, تولید رسوب, دانه‌بندی لیزری, ویژگی‌های فیزیکی رسوب,
چکیده مقاله :
بررسی ویژگی‌های فیزیکی رسوبات معلق از موضوعات مهم در مطالعه رودخانه‌هاست. یکی از این ویژگی‌های فیزیکی، توزیع اندازه ذرات رسوبی معلق است که نمایان‌گر ارتباطات مهمی بین منابع تولید رسوب و فرآیندهای رسوبی در حوزه‌های آبخیز می‌باشد. با این وجود پژوهش‌های مرتبط با دانه‌بندی ذرات رسوب معلق بسیار محدود می‌باشد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی دانه‌بندی رسوبات معلق رودخانه کجور طی دوره زمانی یک ساله انجام شد. برای این منظور تعداد 24 نمونه رسوب معلق با فواصل تقریبی 15 روزه و در شرایط مختلف دبی جریان رودخانه (دبی پایه تابستان، دبی‌های متوسط و سیلابی) برداشت و پس از آماده‌سازی، تعیین قطر و توزیع ذرات آن‌ها به‌وسیله دستگاه تعیین قطر لیزری HORIBA LA-950 انجام گردید. نتایج نشان داد که ذرات رسوب معلق این رودخانه در شرایط مختلف و طی مدت نمونه‌برداری در بازه قطری 82/0 تا 55/353 میکرون قرار داشته و ذرات سیلت با مقدار 68/97 درصد، سهم اصلی ترکیب بار معلق را تشکیل داده‌اند. هم‌چنین نتایج حاکی از آن است که بارندگی و برداشت شن و ماسه نقش مهمّی در افزایش ذرات درشت‌دانه بار معلق ایفا نموده و در نمونه‌های سیلابی، دانه‌بندی ذرات با فاصله زمانی شروع سیل تا برداشت نمونه در ارتباط بوده است.
Investigation on physical characteristics of suspended sediment is an important subject in river studies. The particle size distribution of the suspended sediment is one of these physical properties represents important links between sources and fluvial mechanisms in the watersheds. However, limited studies have been conducted in field of suspended sediment particle size distribution. The present study therefore aimed to investigate the particle size distribution of suspended sediments in Kojour River within the period of one year. Toward this attempt, 24 suspended sediment samples were collected at intervals of some 15 days. The particle size distribution was determined after necessary preparations by laser scattering particle size of HORIBA LA-950. The results showed that the suspended sediment diameter were in the range of 0.82 to 353.55 microns during time of sampling and in different conditions. Also, the silt particles with partial contribution of 97.68 % had the largest contribution in the suspended sediment load. In addition, the results indicated that the precipitation and sand harvesting plays an important role in increasing the coarse particles of suspended sediment load.