ارزیابی مکانی و زمانی تنوع زیستی گیاهان هرز کشت‌بوم‌های گندم در شهرستان بندرترکمن، استان گلستان
محورهای موضوعی : پژوهش علف های هرزمارال نیازمرادی 1 , حسین کاظمی 2 , جاوید قرخلو 3 , افشین سلطانی 4 , بهنام کامکار 5
1 - دانشجوی دکتری گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
2 - عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
3 - گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
4 - استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
5 - عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
کلید واژه: نقشه پراکنش, سیمپسون, فراوانی, شانون-واینر, یکنواختی,
چکیده مقاله :
این تحقیق به منظور بررسی تنوع و ساختار جمعیت گیاهان هرز در کشت‌بوم‌های گندم شهرستان بندرترکمن در سال زراعی 99-1398 انجام شد. شاخصهای تنوع از قبیل شاخص شانون-واینر و شاخص سیمپسون برای مزارع شهرستان و شاخصهای فراوانی، فراوانی نسبی، یکنواختی نسبی و تراکم نسبی برای تمامی گونه‌های موجود در اراضی در دو بازه زمانی قبل و پس از کنترل شیمیایی با علف‌کش‌ها، محاسبه و اندازه‌گیری شدند. داده‌های حاصل از شاخصهای تنوع، به محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) منتقل شد و نقشه‌های گونه‌های هرز مزارع گندم شهرستان بندر ترکمن تهیه شدند. در مطالعه تنوع گیاهان هرز شهرستان در دو بازه زمانی قبل و پس از کنترل شیمیایی، 18 گونه متعلق به 9 خانواده گیاهی شناسایی گردید. بررسی‌ها نشان داد 67/66 درصد یکساله و 33/33 درصد گونه‌ها چندساله، 77/27 درصد گونه‌ها باریک‌برگ و 23/72 درصد گونه‌ها پهن‌برگ بودند. خانواده‌های گندمیان شامل یولاف وحشی(Avena ludoviciana)، چچم (Lolium temulentum)، علف خونی (Phalaris minor)، دم‌روباهی (Alopecurus myosuroides) و علف داسه (Polygon monspeliensis)، خانواده نخود شامل یونجه یکساله (Medicago scutellata)، هفت‌بند (Polygonom avicular)، ماشک (Vicia villosa) و ترشک شبدری (Oxalis corniculata) و تیره کاسنی شامل آفتابگردان خودرو (Helianthus annuus) و کنگر وحشی (Cirsium arvense)) به ترتیب با داشتن 77/27، 22/22 و 11/11 درصد از گونه‌های گیاهی موجود، مهم‌ترین خانواده‌های گیاهی در شهرستان شناخته شدند. در این پژوهش نقشه‌های پراکنش گیاهان هرز در مزارع گندم قبل و پس از کنترل شیمیایی، در سه گروه فراوانی 100-50، 50-30 و کمتر از 30 درصد تهیه شد. براساس این نقشه‌ها، پراکندگی تقریباً یکنواختی از گیاهان هرز در سطح منطقه مشاهده شد.
This research was conducted to study of diversity and weed population structure of wheat agroecosystems of Bandar-e-Torkeman county in 2018-2019 year. Diversity indices such as Shannon-Wiener and Simpson for fields and frequency, relative frequency, relative uniformity and relative density indices for all weed species were calculated and measured in two time stages, before and after chemical treatment with herbicides. Obtained data from diversity indices were moved in the GIS media and weed species maps of wheat fields were prepared. In this study, we were identified 18 species from 9 plant families. The checking of plant species showed that 66.67% and 33.33% were belonged to annual and perennial, also, about 27.77% and 72.23% were narrow-leaved and broad-leaved, respectively. Gramineae species include Avena ludoviciana, Lolium temulentum, Phalaris minor, Alopecurus myosuroides and Polygon monspeliensis, Fabaceae species include Medicago scutellata, Polygonom avicular, Vicia villosa and Oxalis corniculata and Compositea species such as Helianthus annuus and Cirsium arvense, had about 27.77, 22.22 and 11.11 percent of the available plant species, that were recognized as the most important plant families in wheat fields of county, respectively. In this study, weed distribution maps in wheat fields of the county before and after chemical control were prepared in three frequency groups of 50-100, 30-50 and less than 30% and showed an almost uniform distribution of weeds in surveyed region.
_||_