تدوین پیش‌نویس شاخص‌های سالنامه‌های آماری کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها (مطالعه موردی: سالنامه آماری 31 مرکز استان کشور ایران)
محورهای موضوعی : فصلنامه آینده پژوهی شهریمحمدرضا اقبال 1 , حسن رضاپور میرصالح 2
1 - دانش‌آموخته دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران
2 - دانش‌آموخته دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران
کلید واژه: آمارنامه شهرداری, شاخص‌های پیشرفت, شاخص‌های آماری, نظام آماری یکپارچه شهر.,
چکیده مقاله :
در هزاره سوم میلادی، اندیشمندان و شهرشناسان به‌منظور شناخت پیچیدگی‌های فضای شهرها، به دنبال ابزارهایی برای درک آن هستند. در این میان داده و اطلاعات به‌عنوان زبان شناخت و فهم رفتار فضایی شهرها و ابزار مسلط برای تحلیل پیچیدگی‌های موجود مورد توجه قرارگرفته است؛ بنابراین در پژوهش حاضر سعی شده است منابع آماری شهرها از جمله آمارنامه‌ها برای تحلیل مسائل شهری موردتوجه قرار گیرد. روش پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی و استنباطی بوده است. روش جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت اسنادی و نوع داده‌ها نیز متون آماری منتشرشده شهرداری‌ها برای آخرین سال منتشرشده بوده است. جامعه آماری و محدوده مکانی در این پژوهش وجود نداشته است؛ اما محدوده موضوعی پژوهش سالنامه‌ی آماری شهرداری‌ها و محدوده سازمانی نیز شهرداری‌های شهرهای مراکز استان‌های کشور بوده است. روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، با استفاده از روش تحلیل محتوا و روش‌های آماری کمی ساده بوده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مغایرت‌های محتوایی و شکلی در آمارنامه‌های شهری و همچنین عدم نظام آماری جامع و یکپارچه در آمارنامه‌های شهری مشاهده می‌شود. در مراحل بعدی مشخص شد که نایکنواختی در تهیه و تدوین آمارنامه‌های شهری در چارچوب زمان، مکان و اصول استانداردهای آماری وجود دارد. در مراحل دیگر از یافته‌های پژوهش مشخص شد که بسیاری از داده و اطلاعات آماری منتشرشده در آمارنامه‌های شهرها و شهرداری‌ها، شاخص‌های رقابت شهری، شاخص‌های سنجش پیشرفت، توسعه و برنامه‌ریزی شهری به کار نرفته است. برای رسیدن به آمارنامه شهری یکپارچه و جامع، پیشنهاد می‌شود که شهرهای کشور در چارچوب معرفی‌شده که دارای 22 فصل است، آمارها و اطلاعات خود را هر سال به‌روزرسانی کرده و منتشر کنند.
In the third millennium AD, thinkers and urbanists are seeking tools to comprehend the complexities of urban spaces. Data and information have emerged as the language for understanding the spatial behavior of cities and the primary tool for analyzing their complexities. Therefore, this research aims to highlight the significance of statistical sources, including urban statistics, for analyzing urban issues. The research employs a descriptive-analytical and inferential methodology. Data collection involved gathering documents, specifically statistical texts published by municipalities in the previous year. While there was no specific statistical population or geographic area for this study, the focus was on the statistical yearbooks of municipalities, particularly those in the central cities of provinces. Data analysis utilized content analysis and simple quantitative statistical methods. The findings reveal disparities in content and format in urban statistics, as well as the absence of a comprehensive and integrated statistical system. Further investigation uncovered inconsistencies in the preparation and compilation of urban statistics regarding time, location, and adherence to statistical standards. Additionally, many statistical data and information available in municipal statistics, such as urban competitiveness indicators and metrics for measuring progress, development, and urban planning, remain underutilized. To address these issues and achieve integrated and comprehensive urban statistics, it is recommended that cities update and publish their statistics annually, following a standardized framework consisting of 22 chapters.
منابع
احدنژاد، محسن، و صفیه حاضری. (1399). رتبه بندی نواحی شهری بر اساس شاخص‌های کالبدی شکوفایی شهری (مطالعه موردی: شهر تبریز). جغرافیا و توسعه فضای شهری، 7 (2): 148-125.
احمدی، صدیقه، و پرستو میمنی. (1400). گزارش رتبه‌بندی شهرهای جهان از منظر شاخص کیفیت زندگی سال 2019. تهران: دانش شهر، 668، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهری تهران.
افشاری، سمانه. (1400). رقابت پذیری شهری: ارزیابی جایگاه تهران در رتبه بندی های بین المللی و ملی. تهران: دانش شهر، 646.
اکبری محمود. (۱۴۰۰). به‌کارگیری تکنیک کوداس به‌منظور سنجش زیرساخت‌های شهری در کلان‌شهرهای ایران. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، ۳۶ (۳): ۲۴۳-۲۵۲.
اکبری، محمود. (1401). سنجش توسعه پایدار اجتماعی در کلان‌شهرهای ایران با استفاده از تکنیک‌های آیداس و میرکا. نشریه علمی جغرافیا و برنامه‌ریزی, 26 (79): 59-39.
آمارنامه شهر تهران. (1385). شهرداری تهران. 2 4. https://tmicto.tehran.ir
باباجانی، جعفر؛ تقوی فرد، محمد تقی و قنبریان علویجه، رضا. (1401). الگویی برای نظارت مالی در شهرداری‌های کلان‌شهرهای ایران. بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 29(1): 26-58.
پاپلی یزدی، محمدحسین، و حسین رجبی سناجردی. (1392). نظریه¬های شهر و پیرامون. تهران: انتشارات سمت.
پورمحمدی، محمدرضا، محمدتقی معبودی، و هادی حکیمی. (1396). بررسی و رتبه‌بندی مناطق شهری بر اساس شاخص های مسکن (نمونه موردی: ایران). نشریه مجلس و راهبرد (91).
جلیلیان، عبداله، و محمدقاسم وحیدی اصل. (1399). علم پایان‌ناپذیر آمار و تحولات آینده. فرهنگ و اندیشه ریاضی 39 (67): 13-32.
سرگزی، زهرا؛ رهنورد، فرج الله و طاهرپور کلانتری، حبیب اله. (1398). مدل حاکمیت نوین در اداره کلان شهرهای ایران. مدیریت نوآوری در سازمان‌های دفاعی، 2 (2): 57-84.
شالین، کلود. (1372). دینامیک شهری. مشهد: انتشارات معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
عابدینی، اصغر، و رضا کریمی. (1394). بررسی و رتبه بندی مناطق چهار گانه شهر ارومیه براساس شاخص های کمی و کیفی مسکن. مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه ای (24).
علوی‌تبار، علیرضا. (1379). الگوی مشارکت شهروندان در اداره امور شهرها، جلد سوم. تهران: سازمان شهرداری‌های کل کشور.
محضرنیا، هادی. (1400). آمارنامه شهرداری تهران. سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران، آمارنامه شهرداری تهران مقدمه.
محمدزاده اصل، نازی، قدرت‌الله امام وردی، و محمد سربرافراز. (1389). رتبه بندی شاخص‌های رفاه شهری مناطق مختلف شهر تهران. مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری 1 (1): 85-106.
مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، (1401). پایش رتبه‌بندی شهری (پرش). نهم آبان ماه. https://rpc.tehran.ir/.
ندایی طوسی، سحر. (1400). چارچوب عملیاتی-سنجشی رتبه‌بندی شهرها بر اساس شاخص پیشرفت شهری ایران، بخش چهارم: ارزیابی وضعیت مناطق 22 گانه شهر تهران. تهران: دانش شهر، 647، مدیریت گروه همکاری‌های علمی و بین المللی، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
یزدان بخش، بنت‌الهدی، و جمال محمدی. (1398). شاخص‌های اقتصادی پیشرفت و تعالی شهری با تأکید بر الگوی اسلامی ایران. فصلنامه علمی اقتصاد اسلامی 19 (76): 151-183.
References:
Abedini, Asghar, and Reza Karimi. (2014). Review and ranking of the four areas of Urmia city based on quantitative and qualitative indicators of housing. Urban and regional studies and researches, (24). [In Persian]
Afshari, Samaneh. (2021). Urban competitiveness: evaluation of Tehran's position in international and national rankings. Tehran: Danesh Shahr, 646. [In Persian]
Ahadnezhad, Mohsen, and Safieh Hazeri. (2019). Ranking of urban areas based on physical indicators of urban prosperity (case study: Tabriz city). Geography and Development of Urban Space, 7(2): 148-125. [In Persian]
Ahmadi, Seddige and Parasto Maimani. (2021). Report on the ranking of world cities from the perspective of the quality-of-life index of 2019. Tehran: Danesh Shahr, 668, Tehran Center for Urban Planning and Studies. [In Persian]
Akbari Mahmoud. (2021). Applying KUDAS technique to measure urban infrastructure in Iranian metropolises. Geographical Research Quarterly, 36 (3): 252-243. [In Persian]
Akbari, Mahmoud. (2022). Assessing sustainable social development in Iranian metropolises using IDAS and Mirka techniques. Scientific Journal of Geography and Planning, 26 (79): 59-39. [In Persian]
Alavi-Tabar, Alireza. (1997). The model of citizens' participation in the administration of city affairs, the third volume. Tehran: Organization of Municipalities of the whole country. [In Persian]
Alsayyad, N. (1993). Squatting and culture: A comparative analysis of informal developments in Latin America and the Middle East. Habitat International, 17, 1, 33-44.
Anholt, S. (2007). Competitive identity: The new brand management for nations, cities and regions (1st ed.). New York, NY: Palgrave Macmillan.
Arrese, A. (2002). Economic press. From Lloyd’s list to wsj.com (1st ed.). Navarra, Spain: University of Navarra Editions.
Babajani, Jafar; Tagva Fard, Mohammad Taghi and Qanbarian Alawijeh, Reza. (2022). A model for financial supervision in the municipalities of Iran's metropolises. Accounting and auditing reviews, 29(1): 58-26. [In Persian]
Barthelemy, M. (2016). THE STRUCTURE AND DYNAMICS OF CITIES Urban Data Analysis and theoretical Modeling. United Kingdom: Cambridge university press.
Begg, I. (2002). Urban competitiveness: Policies for dynamic cities. Bristol, UK: The Policy Press.
Benedetti, L., Bönisch, F., Dirckx, G., Jardin, N., & Krebs, P. (2005). Systems analysis of urban wastewater systems–two systematic approaches to analyse a complex system. Water science and technology, 52(12), 171-179.
Castells, M. (1999). The space of the flows. In M. Castells (Ed.), The Information Age. Economy, society and culture: The network society (1st ed., Vol. 1). Madrid, Spain: Editorial Alliance.
Ding, L., Yu, W., Fangyi, Z., & Xiaogen, W. (2011). Spatial structure of tourist attractions in Nanjing, China—Based on statistical analysis of 317 tourist attractions. In2011 19th International Conference on Geoinformatics, 1-6.
Giffinger, R., & Haindlmaier, G. (2010). 7ACE© AÑO IV núm.12, FEBRERO 2010 | SMART CITIES RANKING: AN EFFECTIVE INSTRUMENT FOR THE POSITIONING OF CITIES? Rudolf Giffinger and Haindlmaier Gudrun SMART CITIES RANKING: AN EFFECTIVE INSTRUMENT FOR THE POSITIONING OF CITIES? ACE (Architecture, City and Environment), 8(12), 7-25.
Hall, P. (1966). The world cities (1st ed.). New York: NY: McGraw-Hill World University Library.
Jalilian, Abdullah, and Mohammad Qasem Vahidi Asl. (2019). The endless science of statistics and future developments. Mathematical Culture and Thought 39 (67): 13-32. [In Persian]
Lu, Y., hai, G., Zhou, S., & Shi, Y. (2020). Risk reduction through urban spatial resilience: A theoretical framework. Hum Ecol Risk Assess an Int J Published online July 7, 1-17.
Mahzarnia, Hadi. (2021). Statistics of Tehran Municipality. Information and Communication Technology Organization of Tehran Municipality, Statistics of Tehran Municipality Introduction. [In Persian]
MasterCard Worldwide. (2008). Worldwide centers of commerce index. Retrieved from https://www.mastercard.com/us/company/en/insights/pdfs/2008/MCWW_WCoC-Report_2008.pdf.
Mohammadzadeh Asl, Nazi, Godratollah Emam Verdi and Mohammad Sarbrafaraz. (2018). Ranking of urban welfare indicators in different areas of Tehran. Journal of Urban Planning and Research 1 (1): 85-106. [In Persian]
Molotch, H. (1987). The city as a Growth Machine: Toward a Political Economy of Place. American Journal of Sociology, 82(2), 309-332.
Nedaiie Tusi, Sahar. (2021). The operational-metric framework for ranking cities based on Iran's urban progress index, the fourth part: evaluating the status of 22 districts of Tehran. Tehran: Danesh Shahr, 647, Management of Scientific and International Cooperation Group, Tehran City Studies and Planning Center. [In Persian]
Organisation for Economic Co-operation and Develop. (2004). Territorial reviews. Mexico City. Paris: Author.
Papolie Yazdi, Mohammad Hossein, and Hossein Rajabi Sanajerdi. (2012). Theories of the city and its surroundings. Tehran: Samit Publications. [In Persian]
Perló, M., & Carrera, A. (2007). In the national and international rankings, what place does Mexico City occupy? Icons. Real Estate Topics, I, 6–9.
Pourmohammadi, Mohammad Reza, Mohammad Taghi Maboudi, and Hadi Hakimi. (2016). Survey and ranking of urban areas based on housing indicators (case example: Iran). Majlis and Strategy Magazine. [In Persian]
Sargazi, Zahra; Rahnavard, Farajullah and Taherpur Kalantari, Habibllah. (2018). The new model of governance in the management of large cities in Iran. Innovation Management in Defense Organizations, 2(2): 57-84. [In Persian]
Scolari, C. (2008). Hypermediations. Elements for a theory of interactive digital communication (1st ed.). Barcelona, spain: Gedisa.
SESRIC. (2015). STATISTICAL YEARBOOK AND RELATED PUBLICATIONS TEXTBOOK. Ankara – Turkey: The Statistical, Economic and Social Research and Training Centre for Islamic Countries.
Shalin, Claude. (1993). Urban dynamics. Mashhad: Publications of Astan Quds Razavi Cultural Vice-Chancellor. [In Persian]
Sobrino, J. (2010). Urban competitiveness: A global perspective and for Mexico (1st ed.). Mexico City: The Colegio of Mexico, A.C.
Statistics of Tehran city. (2015). Tehran Municipality. 2 4. https://tmicto.tehran.ir[In Persian]
Tehran City Planning and Studies Center, (2021). Urban Rating Monitoring (Paresh). 9th of November https://rpc.tehran.ir/.[In Persian]
United Nations. (2018). World urbanization prospects: The 2018 revision. New York, NY: Author. Retrieved from. New York: https://population.un.org/wup/Publications/Files/WUP2018-KeyFacts.pdf.
Yazdan Bakhsh, Bent all Hoda, and Jamal Mohammadi. (2018). Economic indicators of urban progress and excellence with an emphasis on the Islamic model of Iran. Scientific Quarterly of Islamic Economics 19 (76): 151-183. [In Persian]