تحلیل جامعه شناختی مصونیت دفاعی وکیل در حقوق ایران

محورهای موضوعی : علوم اجتماعی

عبدالعلی خدابخشی شلمزاری ¹ , کریم صالحی ² , مهدی دهشیری ³

1 - دانشجوی دکتری رشته حقوق کیفری و جرم شناسی، گروه حقوق، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، گروه حقوق، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران
3 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، گروه حقوق، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/06/19 تاریخ پذیرش : 1399/12/05 تاریخ انتشار : 1399/12/20

کلید واژه: پیامدهای اجتماعی, وکیل, پیامدهای فردی, پیامدهای نهادی, مصونیت دفاعی,

چکیده مقاله :

مصونیت دفاعی وکلا به عنوان یکی از مهمترین ارکان تشکیل دهنده ساختار قضایی ایران شامل ضمانت‌های مربوط به دفاع در قانون اساسی بوده نهاد وکالت نیز به عنوان یکی از پرتو‌های بنیادین مربوط به دادرسی متعارف در نظام قضایی ایفای نقش می‌نماید. بنابراین این پژوهش با هدف تحلیل جامعه‌شناختی مصونیت دفاعی وکیل دادگستری در حقوق کیفری ایران به روش توصیفی اسنادی انجام شده است. برای ادبیات نظری از آرای، قانون‌مداری پارسونز، نظارت‌پذیری دورکیم، جامعه‌مدنی هابرماس، حقوق مدنی مارشال، اعتماد نهادی بوردیو، عدالت‌ورزی کانت و روالز، آزادی پوپر، برلین و سارتر استفاده شده است. یافته‌های اسنادی حاصل از تحلیل متون موجود که پاسخی برای سوالات پژوهش هستند نشان داده که مصونیت دفاعی وکیل در دو حوزه اصلی جامعه‌شناختی و حقوقی بررسی شده است. در حوزه جامعه‌شناختی یافته‌های تحلیل نشان داده که مقوله‌های قانون‌مداری، نظارت‌پذیری، حوزه عمومی، جامعه مدنی و اعتماد نهادی با مکانیزم‌های اجتماعی و نظری به مصونیت دفاعی وکلا منجر شده و نهادهای حکومتی نیز با استفاده از تفکیک قوا و ایجاد فضای آزاد در قالب توسعه آزادی‌های فردی و مدنی می‌توانند زمینه‌های افزایش اختیارات قانونی به منظور افزایش مصونیت دفاعی وکلا ایجاد کنند. در بخش حقوقی نیز وکیل در موضع دفاع از احترام و تامینات شاغلین شغل قضا برخوردار است و در این راه با راهبردهای اصل عزتمندی، حمایت از حقوق، احقاق حق همراه با افزایش نظارت‌پذیری و تضمین اقتدار قضایی مصونیت دفاعی به دست می‌آید.

چکیده انگلیسی:

Defense immunity of lawyers as one of the most important pillars of the Iranian judicial structure includes guarantees related to defense in the constitution. The institution of advocacy also plays a role as one of the fundamental rays of normal proceedings in the judiciary. Therefore, this study was conducted with the aim of sociological analysis of the defense immunity of a lawyer in Iranian criminal law by descriptive documentary method. For theoretical literature, the views of Parsons, the Legislature, Durkheim's oversight, Habermas Civil Society, Marshall Civil Law, Bourdieu Institutional Trust, Kant & Rawls Justice, Popper, Berlin, and Sartre have been used. Documentary findings from the analysis of existing texts have shown that the defense immunity of lawyers in two main areas of sociology and law has been examined. In the sociological field, the findings show that the categories of rule of law, oversight, public sphere, civil society and institutional trust with social and theoretical mechanisms have led to the defense immunity of lawyers and government institutions using the separation of powers and creating free space in the development of individual freedoms And civil can create grounds for increasing legal powers to enhance the defense immunity of lawyers. In the legal sector, the lawyer is in a position to defend the respect and security of judicial employees, and in this way, with the strategies of the principle of dignity, protection of rights, realization of rights along with increasing oversight and guaranteeing judicial authority, defense immunity is achieved.