نقش عوامل جذب‌کننده و یا دفع‌کننده دولت در مشارکت ¬اجتماعی برای حفظ محیط-زیست
محورهای موضوعی : در این فصلنامه موضوعات جامعه شناختی در اولویت چاپ هستند و موضوعات نزدیک به جامعه شناسی در اولویتهای بعد قرار می گیرند
مهسا سعیدی وفا
1
,
بهرام قدیمی
2
*
,
مهرداد نوابخش
3
,
منصور شریفی
4
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
2 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
3 - استاد دانشگاه آزاد
4 - عضو گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار
کلید واژه: محیط زیست, مشارکت اجتماعی, حمایت دولتی, تخریب محیطزیست,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش جاذبه یا دافعه دولت در مشارکت اجتماعی برای حفظ محیطزیست است. محیطزیست به‌عنوان یک مسئله اجتماعی، از مهم‌ترین پدیده‌های طبیعی است که بحران در آن حیات انسان و حتی غیر انسان را با مشکل مواجه می‌کند. کمتر پدیده اجتماعی به گستردگی این پدیده وجود دارد که دارای ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و .... باشد. روش این پژوهش کیفی و با رویکرد گرندد تئوری است. در این مطالعه، مصاحبههایی با 24 نفر از صاحبنظران محیطزیستی به عمل آمده است. نحوه انتخاب مشارکتکنندگان هدفمند و تعیین تعداد آن‌ها با رسیدن به اشباع دادهها تعیین شده است. یافتههای پژوهش بعد از سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی و استخراج 795 کد بازشد. "اضمحلال کارکردی"، به‌عنوان پدیده محوری، اشاره به شرایط کنونی نقش جاذبه یا دافعه دولت در مشارکت اجتماعی برای حفظ محیطزیست دارد که در آن، اقداماتی که صورت میگیرد، بدون برنامهریزی دقیق و کارشناسی و مستمر بوده و این اقدامات نیز، خود دارای پیامدهای منفی برای محیطزیست و کاهش مشارکت اجتماعی و سرمایه اجتماعی در زمینه زیستمحیطی از جانب شهروندان است. نتایج این پژوهش نشان میدهد، نقش دولت در آسیب زدن به محیطزیست بیش از نقش شهروندان بوده و دخالت دولت چه از طریق اعطای امتیاز بهرهبرداری و برداشت از منابع طبیعی به شرکتهای خصوصی یا صاحبان رانت و چه در زمینه مدیریت و نظارت بر محیطزیست، موجب ناخرسندی جامعه و از بین رفتن سرمایه اجتماعی در خصوص نگهداری و حفظ محیطزیست و احساس تعلق به منابع و ثروتهای ملی کشور شده است.
The purpose of the current research is to investigate the role of attraction or repulsion of the government in social participation to preserve the environment. The method of this research is qualitative with a grounded theory approach. In this study, interviews were conducted with 24 environmental experts. The method of selecting targeted participants and determining their number has been determined by reaching data saturation. The research findings were opened after three stages of open, central and selective coding and extraction of 795 codes. "Functional decay", as a central phenomenon, refers to the current situation of the attraction or repulsion role of the government in social participation to preserve the environment, in which the actions that take place are without detailed, expert and continuous planning, and this Actions also have negative consequences for the environment and reduce social participation and social capital in the environmental field by citizens. The results of this research show that the role of the government in harming the environment is more than the role of the citizens, and the government's intervention is either through granting concessions for the exploitation and harvesting of natural resources to private companies or rent owners, or in the field of The management and monitoring of the environment has caused the dissatisfaction of the society and the loss of social capital regarding the maintenance and preservation of the environment and the feeling of belonging to the country's national resources and wealth.
- دهزاد رستمی، فوزیه؛ صالحی عمران، ابراهیم؛ صالحی، صادق (1399). نیازهای آموزش محیطزیست دانشجویان کارشناسی رشته‌های مدیریت صنعتی و مهندسی صنایع، فصلنامه علمی آموزش محیطزیست و توسعه پایدار، 9(2): 42- 23.
- شاطری، پروانه؛ صالحی، صادق؛شریفی، منصور؛ محسنی، رضاعلی. (1400). مطالعه جامعه‌شناختی انگیزه‌های مشارکت در سازمان‌های غیردولتی محیطزیستی شهر تهران: ارائه نظریه‌ای زمینه‌ای ، فصلنامه علوم محیطی، دوره نوزدهم، شماره 1: 88- 69.
- صالحی، صادق؛ امام قلی، لقمان (1391). سرمایه فرهنگی و رفتارهای زیستمحیطی؛ مطالعه موردی استان کردستان. فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 28، 120-91.
- طاهری، عصمت؛ طاهری، مهری (1393). محیطزیست و انواع آلودگی‌ها، اولین همایش ملی محیطزیست، اصفهان.
- غمامی، سید محمد مهدی؛ کدخدا مرادی، کمال؛ درخشان، داور (1397). تعهدات حمایتی دولت در قبال سازمان‌های مردم‌نهاد زیستمحیطی در نظام حقوقی ایران، مجله: پژوهشنامه حقوق اسلامی»، شماره 48: 420- 397.
- فتاحی، ناصر؛ ابراهیمی جمنانی، لیلا؛ حق زاد، آمنه؛ بزرگمهر، کیا (1399). تأثیر عوامل مشارکت اجتماعی شهروندان و گردشگران به‌منظور حفاظت از محیطزیست در شهرهای ساحلی (مطالعه موردی شهر محمودآباد)، مجله: نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی»، شماره 48: 255 -274.
- قلیزاده شاوون، سیده فاطمه؛ دهقان، حسین؛ نوروزی، فیض‌الله (1400). ارتباط شبکه‌های اجتماعی مجازی با تمایل به مشارکت در حفظ محیطزیست (مورد مطالعه شهروندان تهرانی بالای 15 سال)، مجله: مطالعات میان فرهنگی»، شماره 49: 156- 133.
- کارگر شورکی، هدایت و بلدی، الهام و حدادیان، مهدیه السادات (1386). دولت سبز در ایران: وضعیت موجود و چشم انداز آتی نگاهی راهبردی به عوامل و موانع موفقیت اجرای برنامه دولت سبز، اولین کنفرانس مهندسی برنامه¬ریزی و مدیریت سیستم¬های محیطزیست، تهران
- کاظم یاسی، غالب منعم (1401). نقش دولت در تعارضات داخلی نسبت به محیط زیست، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، رشته حقوق عمومی، دانشگاه ادیان و مذاهب، دانشکده حقوق.
- منجذب، محمدرضا؛ صیادی، محمدکاظم؛ فرصیاد، محمدجواد (1400). تاثیر مداخله دولت بر رقابت بین زنجیره¬های تأمین سبز و غیرسبز با هدف مدیریت رفاه اجتماعی، مدیریت مطالعات صنعتی، دوره نوزدهم، شماره 63: 83- 51.
- Andersson, E. (2006). Urban landscapes and sustainable cities. Ecology and Society, 11(1), 34.
- Cai, T, Dong, M, Chen, K, & Gong, T (2022). Methods of participating power spot market bidding and settlement for renewable energy systems. Energy Reports, Elsevier, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352484722011362
- EC. (2015). Towards an EU research and innovation policy agenda for nature-based solutions & re-naturing cities. Final report of the Horizon 2020 expert group on ‘nature-based solutions and re-naturing cities’ directorate general for research and innovation. European Commission. European Union.
- Frantzeskaki, N., McPhearson, T., Collier, M. J., Kendal, D., Bulkeley, H., Dumitru, A., Walsh, C., Noble, K., Van Wyk, E., Ordóñez, C., & Oke, C. (2019). Nature-based solutions for urban climate change adaptation: Linking science, policy, and practice communities for evidence-based decision-making. Bioscience, 69(6), 455–466.
- Huq, N, Renaud, F, & Sebesvari, Z. (2013). Ecosystem based adaptation (EBA) to climate change—Integrating actions to sustainable adaptation. In Impacts World 2013: International Conference on Climate Change Effects (pp.151–164). Potsdam Institute for Climate Impact Research.
- IPCC. (2014). Climate change 2014: Impacts, adaptation, and vulnerability. Cambridge University Press.
- Irfan, M, Zhao, ZY, Rehman, A, Ozturk, I, & Li, H (2021). Consumers' intention-based influence factors of renewable energy adoption in Pakistan: a structural equation modeling approach. Environmental Science and …, Springer, https://doi.org/10.1007/s11356-020-10504-w
- IUCN. (2018). Ecosystem-based adaptation: An approach for building resilience and reducing risk for local communities and ecosystems. A submission by IUCN to the chair of the AWG-LCA with respect to the shared vision and enhanced action on adaptation. UNFCCC.
- Jannah, M (2023). HKI. Impact of Environmental Education Kit on Students' Environmental Literacy., repository.ar-raniry.ac.id, https://repository.ar-raniry.ac.id/id/eprint/28568/
- Kabisch, N., Frantzeskaki, N., Pauleit, S., Naumann, S., Davis, M., Artmann, M., Haase, D., Knapp, S., Korn, H., Stadler, J., Zaunberger, K., & Bonn, A. (2016). Nature-based solutions to climate change mitigation and adaptation in urban areas: Perspectives on indicators, knowledge gaps, barriers, and opportunities for action. Ecology and Society, 21(2), 39.
- Kiss, B, Sekulova, F, Hörschelmann, K, & ... (2022). Citizen participation in the governance of nature‐based solutions. Environmental Policy …, Wiley Online Library, https://doi.org/10.1002/eet.1987
- MacKinnon, K., Sobrevila, C., & Hickey, V. (2008). Biodiversity, climate change and adaptation; nature-based solutions from the World Bank portfolio. The International Bank for Reconstruction and Development.
- Maes, J., & Jacobs, S. (2015). Nature-based solutions for Europe's sustainable development. Conservation Letters, 10(1), 121–124.
- Maradin, D (2021). Advantages and disadvantages of renewable energy sources utilization. International Journal of Energy Economics and Policy, zbw.eu, https://www.zbw.eu/econis-archiv/bitstream/11159/7697/1/1771636475_0.pdf
- Muganyi, Tadiwanashe, Linnan Yan , Hua-ping Sun(2021). Green finance, fintech and environmental protection: Evidence from China, Environmental Science and Ecotechnology, Volume 7, July 2021, 100107
- Nesshöver, C., Assmuth, T., Irvine, K. N., Rusch, G. M., Waylen, K. A., Delbaere, B., Haase, D., Jones-Walters, L., Keune, H., Kovacs, K., Külvik, M., Rey, F., van Dijk, J., Vistad, O. I., Wilkinson, M. E., & Wittmer, H. (2017). The science, policy and practice of nature-based solutions: An interdisciplinary perspective. Science Total Environment, 579, 1215–1227.
- Oliveira, M. &Almeida M.(2019). The why and how of micro(nano)plastic research overlay panel, TrAC Trends in Analytical Chemistry, Volume 114, May 2019, Pages 196-201
- Pauleit, S., Liu, L., Ahern, J., & Kazmierczak, A. (2011). Multifunctional green infrastructure planning to promote ecological services in the city, chapter 5.3. In J. Niemelä, J. Breuste, T. Elmqvist, G. Guntenspergen, P. James, & N. McIntyre (Eds.), Urban ecology: Patterns, processes, and applications. Oxford, UK: Oxford University Press.
- Silva, M.S.SAdília Pires, A. Dick Vethaak. (2020). Concepción Martínez-Gómez, Mónica Almeida, Ricardo Pinto, Etelvina Figueira, Miguel Oliveira, Do nanoplastics impact the ability of the polychaeta Hediste diversicolor to regenerate ? Ecol. Indic.
- Soares, J, Miguel, I, Venâncio, C, Lopes, I, & ... (2021). Public views on plastic pollution: Knowledge, perceived impacts, and pro-environmental behaviours. Journal of hazardous …, Elsevier, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0304389421001904
- Xie, L., & Bulkeley, H. (2020). Nature-based solutions for urban biodiversity governance. Environmental Science & Policy, 110, 77–87. https://doi.org/10.1016/j.envsci.2020.04.002