نگاهی نو به عصمت حضرت آدم(ع) از منظر فریقین با رویکردی به آیه 121 سوره طه

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

صفی الله کرد ¹ , هاشم اندیشه ² , ولی الله نقی‌پورفر ³

1 - دانشجوی دکترای ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت
2 - دانشجوی دکترای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد،
3 - عضو هیأت علمی و استادیار دانشگاه قم

تاریخ دریافت : 1396/09/13 تاریخ پذیرش : 1396/09/13 تاریخ انتشار : 1396/09/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

وجوب عصمت پیامبران و پاکی آن‌ها از هرگونه آلودگی و گناه یکی از مهم‌ترین مسائل قرآن و روایات، و تقریباً مورد اتفاق علما و دانشمندان مسلمان است. ما در این کوتاه، نخست به بررسی عصیان و عدم عصیان حضرت آدم(ع) از منظر مفسران شیعه و سپس مفسران اهل سنت پیرامون آیه 121 سوره مبارکه طه می‌پردازیم، سپس در ادامه به روایات فریقین، پیرامون این مطلب می‌پردازیم تا به عصمت یا عدم عصمت حضرت آدم(ع) و اختلافات موجود در تفاسیر و روایات فریقین پی برده و به شبهات پیرامون آن پاسخ دهیم و نقدهایی را بر برخی نظرات مفسران و تعدادی از روایات وارد می‌کنیم و به پاره‌ای از شبهات اشاره کرده و پاسخ می‌دهیم. در انتها نظرات جامع آیت الله سبحانی بر آیات مشکله عصمت یا عصیان آدم را بیان می‌کنیم و وجود عصمت و عدم عصیان حضرت آدم(ع) را اثبات می‌کنیم.

چکیده انگلیسی:

Messengers' chastity nessecity and their innocence is one of the most important issues in Quran and traditions which almost all Moslem scientists and scholars agree. The present paper initially studies rebellion and compliance of Adam from Shia interpreters' point of view and then by Sunnits' around 121 Verse of Taha Sura. It will be followed by the Sides' traditions in order to find out Adam's innocence or guilt and answer the uncertainties, criticize some interpreters' ideas and narrate some traditions. Finally the comprehensive ideas by Ayatollah Sobhani on Adam's innocence would be expressed and proved.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

آلوسی بغدادی، أبی الفضل شهاب الدین. بی تا، روح المعانی فی تفسیر، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

إبن أبی حاتم الرازی، عبد الرحمن بن محمد بن إدریس. 1419ق، تفسیر القرآن العظیم، صیدا: المکتبة العصریة.

ابن عاشور، محمد طاهر. 1997م، تفسیر التحریر و التنویر، تونس: دار سحنون لنشر وتوزیع.

ابن کثیر، إسماعیل بن عمر بن کثیر أبو الفداء. 1408ق، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الفکر.

ابو‌الفتوح رازی، حسین. 1371ش، روض الجنان، مشهد: آستان قدس رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی.

الأندلسی، أبو حیان محمد بن یوسف. 1420ق، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت: دار الفکر.

انس، جمیس. 1890م، نظام التعلیم فی علم اللاهوت القویم، بیروت: مطبعة الامیرکان.

بحرانی، هاشم بن سلیمان. 1417ق، البرهان فی تفسیر القرآن، قم: دار التفسیر.

البخاری الجعفی، ابو عبدالله محمد بن إسماعیل. 1403ق، صحیح البخاری، بیروت: دار ابن کثیر.

بغدادی، علاء الدین علی بن محمد. 1415ق، لباب التاویل فی معانی التأویل، بیروت: دار الکتب العلمیه.

بغوی، حسین بن احمد. 1420ق، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

بیضاوی، عبدالله عمر. 1418ق، انوار التنزیل واسرار التأویل، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

جعفری، یعقوب. بی تا، تفسیر کوثر، قم: هجرت.

الجلالین، جلال الدین المحلی و جلال الدین السیوطی. بی تا، تفسیر الجلالین، القاهرة: دار الحدیث.

جوادی آملی، عبدالله. 1390ش، تفسیر تسنیم، قم: مرکز نشر اسراء.

حسینی شیرازی، سید محمد. 1423ق، تبیین القرآن، بیروت: دار العلوم.

حسینی شیرازی، سید محمد. 1424ق، تقریب القرآن الی الاذهان، بیروت: دار العلوم.

حسینی همدانی، محمد. 1380ق، انوار درخشان در تفسیر قرآن، تهران: بی نا.

حقی، ابن مصطفی الإستانبولی الحنفی الخلوتی. بی تا، روح البیان، بیروت: دار الفکر.

خطیب، عبدالکریم. بی‌تا، التفسیر القرآنی للقرآن، قاهره: دار الفکر العربی.

دعاس و دیگران، أحمد. 1425ق، إعراب القرآن الکریم، دمشق: دار منیر ودار فارابی.

زحیلی، وهبة بن مصطفی. 1418ق، التفسیر المنیر فی العقیدةوالشریعة والمنهج، بیروت: دار الفکر المعاصر.

سبحانی، جعفر. ۱۳71ش، تفسیر صحیح آیات مشکله قرآن، قم: مؤسسه امام صادق(ع).

سبزواری، محمد. ١۴١٩ق، إرشاد الأذهان إلى تفسیر القرآن، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.

سبزواری، محمّد. 1406ق، الجدید فی تفسیر القرآن المجید، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.

السلمی، أبو عبد الرحمن محمد. 1421ق، تفسیر حقائق التفسیر، بیروت: دار الکتب العلمیة.

سمرقندی، نصر بن محمد بن أحمد ابواللیث. بی تا، تفسیر بحر العلوم، بیروت: دار الفکر.

السیوطی، جلال الدین عبد الرحمن بن أبی بکر. 1404ق، تفسیر الدر المنثور، بیروت: دار الفکر.

شریف لاهیجی، محمد. 1390ش، تفسیر، تهران: بی نا.

الشوکانی، محمد. 1414ق، فتح القدیر، بیروت: دار الفکر.

شیبانی، محمد. 1377ش، نهج البیان، قم: الهادی.

صادقی تهرانی، محمد. 1365ش، البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم: بی‌نا.

صادقی تهرانی، محمد. 1419ق، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن والسنه، قم: فرهنگ اسلامی.

صافی، محمود. 1418ق، الجدول فی إعراب القرآن وصرفه وبیانه،بیروت: مؤسسة الایمان.

صدوق، محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی. 1385ق، علل الشرایع، نجف: حیدریه.

صدوق، محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی. 1404ق، عیون اخبار الرضا˜، بیروت: مؤسسه اعلمی.

طباطبایی، محمد حسین‏. 1417ق، المیزان‏، قم: منشورات جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة فی قم المقدسة.

طبرسی، فضل بن حسن. 2005م، مجمع البیان، بی جا: دار العلوم للتحقیق والطباعة والنشر والتوزیع.

طنطاوی، محمد سید. بی‌تا، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، قاهرة: دار نهضة مصر للطباعة والنشر والتوزیع.

طوسی، الشیخ ابوجعفر محمد. 1409ق، التبیان فی تفسیر القرآن، بی جا: مکتب الإعلام الإسلامی.

طیب، عبدالحسین. ۱۳۸۶ش، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسه سبطین.

عروسی الحویزی، عبد علی بن جمعة. ١۴١۵ق، تفسیر نور الثقلین، قم: اسماعیلیان.

فخر الرازی الشافعی، محمد بن عمر. 1420ق، التفسیر الکبیر، بیروت: دار الکتب العلمیة.

فیض کاشانی، ملا محسن. 1418ق، الأصفى فی تفسیر القرآن، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.

فیض کاشانی، ملا محسن. 1415ق، تفسیر الصافی، تهران: انتشارات الصدر.

قرائتی، محسن. 1383ش، تفسیر نور، تهران: ایرانسال.

قرطبی، محمد بن احمد. بی تا، الجامع لأحکام القرآن، قاهره: دار الکتب المصریه.

القشیری النیسابوری، أبوالقاسم. 1420ق، تفسیر لطائف الإشارات، بیروت: دار الکتب العلمیة.

قمی نیسابوری، نظام الدین حسن. 1416ق، غرائب القرآن ورغائب الفرقان، بیروت: دار الکتب العلمیه.

کاشانی، مولی نورالدین. بی تا، تفسیر المعین، قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی(ره).

گنابادی، حاج ملا سلطان. ١۴٠٨ق، تفسیر بیان السعادة، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.

مجلسی، محمدباقر. 1403ق، بحار الانوار، بیروت: مؤسسة الوفاء.

مسلم،ابن الحجاج ابوالحسین القشیری. 1419ق، صحیح مسلم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

مشهدی، میرزا محمد. 1368ش، تفسیر کنز الدقائق وبحر الغرائب، قم: دار الغدیر.

مصباح یزدی، محمد تقی. 1377ش، آموزش عقائد، تهران: نشر بین الملل.

مظهری، محمد ثناء الله. 1412ق، التفسیر المظهری، پاکستان: مکتبة رشدیة.

مکارم شیرازی، ناصر. 1374ش، ‌تفسیر نمونه‌، تهران‌: دار الکتب الاسلامیه‌.

ملاحویش آل غازی، عبدالقادر. 1382ق، بیان‌المعانی، دمشق: مطبعة الترقی.

نجفی خمینی، محمد جواد. 1398ش، تفسیر آسان، تهران: انتشارات اسلامیه.

نیشابوری، نظام‌الدین. 1415ق،تفسیر غرائب القرآن ورغائب الفرقان، بیروت: دار الکتب العلمیة.

 

 

 

Bibliography

The Holy Quran.

Alousib Baghdadi, Abolfazl Shahabuddin (Bey), Rooh al-Me'ani Faith, Beirut, earabiah.

Extent of the Execution, Abdulrahmanbnm Mohammadbnaydrys (1419 AH), the commentary of al-Qur'an al-Azim, Sida: maktabah Alasriah.

Ibn Ashour, Mohammad Taher (1997), Tahrir and Watanoyar Interpretation, Tunisia: Shahnoun Lanshir and Distribution.

Ibn Kathir, Ismail ibn Omar ibn Kathir Abu al-Fada (1408 BC), Ta'sir al-Qur'an al-Zim, Beirut: Dar al-wiker.

Abu al-Fateh Razi, Hossein (1992), Rawz al-Janna'n, Mashhad: Astan Quds Razavi Foundation of Islamic Studies.

Al-Onelsi, Abu Hayan Muhammad ibn Yusuf (1420 AH), Al-Baher al-Muhifat al-Tuftsir, Beirut: Dar Al-Wink.

Anas, Jamys (1890), System of Al-Ta'lim Fei Alam al-la'outh al-Qawim, Beirut: Matve'at al-Amirkan.

Critical, Hashim bin Sulayman (1417 AH), Al-Bahnan Fei Tafsir al-Quran, Qom: Dar al-Tufsir.

Al-Bekhari al-Shifa, Abu Abdullah Muhammad ibn Ismail (1403 BC), Sahih Al-Bakhari, Beirut: Dar Ibn Kathir.

Baghdadi, Alaeddin Ali ibn Muhammad (1415 AH), Lebab al-Taawiul, Ma'ani al-Ta'awil, Beirut: Dar al-Kabul al-Ma'miyeh.

Baghavi, Hossein ibn Ahmad (1420 AD), Mu'alim al-Tanzil al-Tafsir al-Quran, Beirut: Dar al-'Arta al-Arabi.

Bijawi, Abdullah Omar (1418 BC), Anwar al-Tunzil and secrets of al-Taawiil, Beirut: Dar al-'Arta al-Arabi.

Jafari, Ya'qub (Bey), Qusar's commentary, Qom: Hijra.

Al-Jalalin, Jalal-i-Din al-Mahli and Jalal al-Din al-Siyoti (Bey), commentary on Al-Jalalin, Al-Qahirah: Dar al-Hadith.

Javadi Amoli, Abdullah (2011), Tsensim Interpretation, Qom: Center for the Publishing of the Asra.

Hosseini Shirazi, Seyyed Muhammad (1423 AH), Explanation of Al-Quran, Beirut: Dar al-ulum.

Hosseini Shirazi, Seyyed Mohammad (1424 AH), Al-Quran al-Ala'ahan, Beirut: Dar al-ulum.

Hosseini Hamedani, Mohammad (1380 AH), Shining Anvar in the Interpretation of the Qur'an, Tehran: Bi-Na.

Haghi, Ibn Mostafi al-Imstanbuli al-Hanafi al-Khaloty (Bey), Spirit of Aliaban, Beirut: Dar Al-Fatr.

Khatib, Abdul Karim (Bita), Al-Furraq Al-Qurani, Leclerc, Cairo: Dar al-Fakr al-Arab.

Prayer and Others, Ahmed (1425 AD), Imam Ali Quran, Damascus: Dar Monir and Vard Farabi.

Zahili, Wahba ibn Mostafa (1418 AH), Al-Fayr al-Mounir al-Fatiqah and al-Sharia and Al-Munahed, Beirut: Dar al-Fakr al-Mu'aser.

Sobhani, Ja'far (1371), The correct interpretation of the verses of the Qur'an's problem, Qom: Imam Sadiq Institute (AS).

Sabzevari, Muhammad (1419 AH), Ershad Zehn, Beirut:Dar Altaarof.

Sabzevari, Mohammad (1406 AH), Al-Jadid al-Tafsir al-Quran al-Majid, Beirut: Dar al-ta'arif for the press.

Al-Salmi, Abou Abdurrahman Mohammed ibn al-Hussein (1421 AD), interpretation of truths, Beirut: Dar al-Ummi.

Samarqandi, Nasr ibn Muhammad bin Ahmad Abolith (Bey), Interpretation of Bahr al-Ulum, Beirut: Dar al-Watrick.

El Sayyoti, Jalal al-Din Abdurrahman bin Abybeker (1404 AD), Tahrir al-Din al-Mansour, Beirut: Dar al-wiker.

Sharif Lahiji, Mohammad (2011), Interpretation, Tehran: Anonymous.

Al-Shawkani, Mohammed (1414 BC), Fath al-Qadir, Beirut: Dar al-wiker.

Shibani, Mohammad (1377), Nahj al-Bayan, Qom: Al-Hadi.

Sadiqi Tehrani, Mohammad (1365 AD), Al-Balagh-i-Fekhsir al-Quran al-Quran, Qom: Bina.

Sadeghi Tehrani, Mohammad (1419 AH), Al-Furqan Fi Tafsir Al-Quran Balqiran and al-Sunnah, Qom: Islamic Culture.

Safi, Mahmoud (1418), Al-Jodwil, for the Prophet and Peace, Beirut: Al-Ayman Institute.

Sadouq, Muhammad ibn Ali ibn Husayn ibn Musa ibn Babuye Qumi (1385 AH), Al-Sharia, Najaf: Heydarieh.

Sadouq, Muhammad ibn Ali ibn Husayn ibn Musa ibn Babuye Qomi (1404 AD), Ayoun al-Reza News, Beirut: Alaami Institute.

Tabatabai, Mohammad Hussein (1417 AH), Al-Meizan, Qom: The laws of Jama'a-al-Mudar-e-Shi'ah are in the province of Qum al-Maqdisah.

Tabresi, Fazl ibn Hassan (2005), Assembly of the Alibi, Nayd: Dar al-ulum lltlhighig waltabas and vlanshir and distribution.

Tantawi, Mohammad Seyed (Bita), Al-Tafsir al-Sayyat al-Karim, Ghaheraha: Dar Nizha of Egypt, is the lampoon of the valley and the prophet.

Tusi, Al-Sheikh Abu Ja'far Muhammad (1409 CE), Al-Tayeban al-Tafsir al-Quran, Naydd: the school of Imam Ali (peace be upon him).

Tayyeb, Abdolhossein (2007), Ateb al-Bayan Fi Tafsir Al-Quran, Qom: The Sabotean Institute.

The Wedding of Al-Hawizi, Abd Alī Ben-Bend (1415 AH), The Interpretation of Noor Al-Takhelin, Qom: The Ism â¯l¯.

Fakhr al-Razi al-Shafa'i, Mohammed bin Omar (1420 AD), Al-Fafsir al-Kabir, Beirut: Dar al-Kumar.

Feyz Kashani, Mullah Mohsen (1418 AH), Al-Asfi Qiyat al-Quran, Qom: Islamic propaganda office.

Faiz Kashani, Mullah Mohsen (1415 AH), Taksir al-Safi, Tehran: Al-Sadr Publications.

Qareati, Mohsen (2004), Commentary on Noor, Tehran: Iranan.

Qartabi, Mohammed ibn Ahmad (Bey), Al-Juma Allah al-Quran, Cairo: Dar al-Kabul al-Masriyah.

Al-Qashiri Al-Nisaabouri, Abū Al-Qassim Abdul-Kareem (1420 AD), commentary on the worship of Al-Imra'ath, Beirut: Dar al-Kummīyah.

Qomi Nisabouri, Nizam al-Din Hassan (1416), Gharib al-Quran and Raghāb al-Furqan, Beirut: Dar al-ki al-Ma'miyeh.

Kashani, Molly Noorudin (Bey), Ta'sir al-Me'in, Qom: General Ayatollah Grand Ayatollah Marashi Najafi (RA) public library.

Gonabadi, Hajj Molaslatan (1408 AH), commentary on the statement of al-Sa'ada, Beirut: Institute for the Study of Literature.

Majlesi, Mohammad Bagher (1403 BC), Baharalanwar, Beirut: The Mufti.

Obviously, Ibn al-Hajjaj Abolhossein al-Qashiri al-Nisaburi (1419 BC), Sahih Muslim, Beirut.

Mashhadi, Mirza Muhammad (1368 AD), commentary on Kains al-Daghigh and Bahr al-Gharrabi, Qom: Dar al-Ghadir.

Mesbah Yazdi, Mohammad Taqi (1377), Teaching Ehsud, Tehran: International Publishing.

Mozhiri, Mohammad Sna'at Allah (1412 AH), Al-Tafsir al-Mushari, Pakistan: Mechty Rushdie.

Makaram Shirazi, Nasser (1995), Sample Interpretation, Tehran: Dar al-Kabul al-Islam.

Malahevich Al-Ghazi, Abdul Qadir (1382 BC), Speaking Understanding, Damascus: Mubalayat-e-Raghi.

Najafi Khomeini, Mohammad Javad (1398), Easy Interpretation, Tehran: Islamiyah Publications.

Nishapuri, Nizad al-Din (1415 AH), Interpretation of Gharib al-Quran and Raghayeb al-Furqan, Beirut: Dar al-Kabul