ارزیابی استفاده از آمیخته بازاریابی در وبسایتهای کتابخانههای تخصصی شهر تهران (حوزه علوم انسانی)
محورهای موضوعی : دانش شناسیمریم السادات میرحیدری 1 , محبوبه غفوری 2 , امیررضا اصنافی 3
1 - کارشناس ارشد کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، پژوهشگر بنیاد ایران‌شناسی
2 - کارشناس ارشد کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
3 - استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی
کلید واژه: بازاریابی, خدمات کتابخانهای, کتابخانه تخصصی, وبسایت کتابخانه ای,
چکیده مقاله :
هدف: با توجه به اهمیت بازاریابی در جذب مخاطبان و بهره وری بیشتر کتابخانه ها، هدف این پژوهش مطالعه وجود ابزارهای بازاریابی در وب سایت ها و پورتال های کتابخانه های تخصصی حوزه علوم انسانی شهر تهران در ارائه راه‌کارهایی به منظور توسعه و بالابردن خدمات به کاربران می باشد. روش پژوهش: این پژوهش به روش ارزیابی اکتشافی انجام شده است. ارزیابی اکتشافی یکی از پرکاربردترین روش های ارزیابی است که مبتنی بر سیاهه وارسی بوده و برای تعیین کاربردپذیری سیستم های تعاملی به کار می رود. جامعه پژوهش شامل 26 وب سایت کتابخانه تخصصی حوزه علوم انسانی، متمرکز در شهر تهران است که میزان تطابق ابزارهای بازاریابی موجود در وب سایت های مورد بررسی با معیارها و مؤلفه های تعیین شده، براساس سیاهه وارسی محقق ساخته، به عنوان ابزار سنجش به کار گرفته شده است. این سیاهه وارسی دارای پنج شاخص کلی (شخصی سازی، توزیع، ترویج، محصول و قیمت) و هیجده زیرشاخص است که برخی از زیرشاخص ها دارای مؤلفه های خاص تری نیز هستند. یافته‌ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که وب سایت های کتابخانه های تخصصی در مجموع به میزان 40/47 درصد در شاخص شخصی سازی، 40/15 درصد در شاخص توزیع، 32/33 درصد در شاخص ترویج، 21/30 درصد در شاخص محصول و 32/24 درصد در شاخص قیمت از ابزارهای بازاریابی استفاده کرده اند. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد بیشتر کتابخانه های تخصصی بررسی شده در این پژوهش، گام های اولیه را در راستای اجرای بازاریابی اطلاعات در سازمان های متبوع خود برداشته اند؛ اما بسیار ابتدایی و ضعیف عمل کرده و نیاز به تلاش های بیشتری برای بهبود قابلیت های اجرایی در وبسایتهای خود دارند. به طوری‌که بسیاری از شاخص های در نظرگرفته شده در این پژوهش در سطح مطلوبی قرار ندارند.
Purpose: The purpose of this paper is to describe the marketing initiatives taken by special libraries to promote collection and services to their clientele. It specifically aims to examine special library web sites for marketing approach, promotional and public relations activities. Methodology:This study is a content analysis. A total of 26 special library websites focus areas of the Humanities in Tehran were examined based on pre-determined criteria developed from the extant literature and initial websites investigation. Findings: Research findings indicate that the websites of special libraries in the total 47.40 percent in the personalization indicator, 15.4 percent in distribution index, 33.32 percent in the promoted, 30.21 percent of the product and comment index and the 24.32 percent the price index have used the marketing tools. Conclusion: Special libraries are lacking in their promotional activities. Library websites are not fully utilized as a marketing tool and an enabler to reach out to the community for promotion of services and collections.
بزرگی، ا.؛ نصیری، س. (1388). امکان سنجی برنامههای بازاریابی اطلاعات در کتابخانههای جمهوری اسلامی ایران و ارائه مدل پیشنهادی. فصلنامه دانش شناسی، 2 (6)، 1-10.
بصیریان جهرمی، ر. (1387). امکانسنجی اجرای شدن اصول بازاریابی در کتابخانههای مرکزی و دانشکدهای دانشگاههای دولتی شهر تهران از دید سرپرستان این کتابخانهها. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری، دانشگاه تهران.
حمدیپور، ا. (1388). ارزیابی وبسایتهای کتابخانههای دانشگاههای علوم پزشکی کشور و ارائه پیشنهادهایی در جهت بهبود وضعیت آنها. فصلنامه مدیریت اطلاعات سلامت، 8(2)، 1-13.
سهدهی، م.؛ رضاقلی، ز. (1388). مطالعه تطبیقی وبسایتهای کتابخانههای دانشگاه آمریکا، انگلیس، کانادا، استرالیا، ژاپن و ایران به منظور ارائه پیشنهاداتی در جهت ارتقا کیفیت وبسایتهای کتابخانهای دانشگاهی. مجموعه مقالات وب سایت کتابخانههای دانشگاهی. همایش منطقهای وبسایت کتابخانههای دانشگاهی، آذرماه. تهران: کتابدار، 145-163.
عربلو، ح. (1389). بررسی کاربرد اصول بازاریابی در ارائه خدمات اطلاعاتی در کتابخانههای دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری، دانشگاه آزاد اسلامی. واحد همدان.
عصاره، ف.؛ پاپی، ز. (1387). ارزیابی کیفیت تارنما (وبسایت)های کتابخانههای دانشگاههای دولتی ایران به منظور ارائه پیشنهادهایی در جهت ارتقای کیفیت آنها. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 23(4)، 35-69.
قرباننژاد، ه. (1389). بررسی دیدگاه مدیران و کتابداران کتابخانههای عمومی استان گیلان نسبت به استفاده از آمیختههای بازاریابی (محصول، مکان، بها و ترویج) برای بهرهگیری بیشتر مراجعان از خدمات کتابخانه. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری، دانشگاه الزهرا، تهران.
قیاسی، م.؛ طهماسبی، ص.؛ رضوی، ع.ا. (1391). مقایسه تطبیقی صفحه خانگی وبسایت کتابخانههای ده دانشگاه برتر آسیا و ایران بر اساس ویژگیهای ساختاری و محتوایی. فصلنامه دانش شناسی، 5 (17)، 39-51.
گوهری، ح.؛ رحمتیتاش، م.؛ تاجداران، م. (1388). بررسی میزان استفاده کتابخانههای عمومی شهر تهران از اصول بازاریابی. فصلنامه تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 15(59)، 125- 126.
مشهدی، ن. (1389). امکانسنجی اجرایی شدن فرایند بازاریابی در کتابخانههای عمومی استان مرکزی. پایاننامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران.
نوروزی ی. (1390). ارزیابی کتابخانههای دیجیتالی: چارچوب نظری. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 22 (4).
نوشینفرد، ف.؛ ضیایی، ث. (1390). آمیخته بازاریابی در وبسایت کتابخانههای مرکزی دانشگاههای ایران. تحقیقات کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاهی، 45(56)، 77-96.
Castaldo, J. C. (2008). Marketing electronic resources from the academic library home page. Master's paper in information and library science University of North Carolina of Chapel Hill. Retrieved May 25, 2013 from: http://dc.lib.unc.edu/cdm/singleitem/collection/s_papers/id/1035
Kaur, K. (2009). Marketing the academic library on the web. Library Management, 30 (6/7), 454-468
Kim, H.; Park, Y. (2006).Marketing analysis of reference and information services in Korean libraries. 72nd IFLA general Conferences and Council, 20-24 August, Seoul, Korea. Retrieved june 12, 2013 from: http://www.emeraldinsight.com
Nims, J.K. (1999). Marketing library instruction services: changes and trends'. Reference Services Review, 27 (3), 249-53
Siess, J.A. (2003). The visible Librarian: Asserting your value with marketing and advocacy. American Library association, Chicago, IL.
Wenghong, j. (2006). Marketing and service promotion practices in the LCAS. Libraary Management, 27 (6/7), 336-43