مقایسه ی اثر بخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر ابراز وجود و سلامت روان دانش آموزان کم توان ذهنی

محورهای موضوعی : فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی

جواد خلعتبری ¹ (دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، تنکابن، ایران.)
شهره قربان شیرودی ² (استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، تنکابن، ایران.)
خدیجه رهبر طارمسری ³ (دانش آموخته کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن.)
محمد مجتبی کیخای فرزانه ⁴ (دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، باشگاه پژوهشگران جوان، زاهدان، ایران.)

تاریخ دریافت : 1389/08/02 تاریخ پذیرش : 1389/10/29 تاریخ انتشار : 1389/12/01

کلید واژه: مهارت های اجتماعی, ابراز وجود, سلامت روان, دانش آموزان کم توان ذهنی,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف مقایسه ی اثر بخشی آموزش مهارت های اجتماعی (عذرخواهی، دوری از آزار و اذیت) بر ابراز وجود و سلامت روان دانش آموزان کم توان ذهنی انجام شده است. روش انجام این پژوهش، شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل بوده است. جامعه ی آماری پژوهش، شامل دانش آموزان مدارس استثنایی پسرانه ی دو شهر آستانه اشرفیه و لاهیجان، به تعداد 140 نفر در سال تحصیلی 90- 89 و در تراز سنی 17- 15 سال بود. نمونه ی آماری این تحقیق 45 نفر از این دانش آموزان بوده است که از طریق روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. سپس با استفاده از روش تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. ابزار پژوهش حاضر، پرسش نامه های سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر و همچنین ابراز وجود شیرنگ بوده است که پس از تأیید روایی آنها برای محاسبه ی پایایی پرسشنامه ی گلدبرگ از آلفای کرونباخ استفاده شد و مقدار آن 87/0 به دست آمد. همچنین ضریب پایایی پرسشنامه ی شرینگ نیز در بازآزمایی 88/0 به دست آمد. داده های جمع آوری شده برای آزمودن فرضیه های این تحقیق با استفاده از آزمون آماری تحلیل کواریانس، چند متغیره مورد تحلیل قرار گرفت. تجزیه و تحلیل فرضیه ها نشان داد که اثربخشی آموزش مهارت عذرخواهی بر ابزار وجود و سلامت روان، متفاوت از اثربخشی آموزش مهارت، دوری از آزار و اذیت است و آموزش مهارت عذرخواهی بر میزان ابراز وجود و سلامت روان مؤثر است و همچنین آموزش مهارت دوری از آزار و اذیت بر میزان ابراز وجود و سلامت روان مؤثر است.

چکیده انگلیسی:

The present study aimed to compare the effectiveness of social skills training (apology, avoiding from persecution) on self-assertiveness and mental health among mentally-retarded students. The methodology of the study was experimental and designed as pretest-posttest with experiment and control groups. The population of the study included special schools located in eastern part of Guilan province in which 140 people were studying. One city was selected out of the two cities and then 70 people responded to the Schring’s Self Assertiveness and Goldberg’s Mental Health Questionnaire. Then, 60 people who had lower scores on assertiveness and mental health were selected and eventually 45 people were involved in three groups of 15 people who received apology and avoiding from persecution training program in 6 sessions of 45 minutes in two experimental groups in workshop style and then, the posttest was conducted on all three groups after the training sessions were ended up. The collected data were analyzed to test the research hypotheses using the multivariate covariance analysis. It was found out that the effectiveness of apology and assertiveness and mental health skills training was different from the effectiveness of avoiding from persecution skills training, and that apology skills training was effective on assertiveness and mental health.