تعیین اثربخشی طرحواره درمانی بر درگیری شناختی، انگیزشی،رفتاری دانش آموزان
محورهای موضوعی : فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی
1 - گروه روان شناسی، واحد مبارکه، دانشگاه ازاد اسلامی، اصفهان، ایران
کلید واژه: طرحواره درمانی, , درگیری تحصیلی, درگیری شناختی, درگیری انگیزشی, درگیری رفتاری.,
چکیده مقاله :
یکی از مهم ترین شاخص ها در زمینه ارتقائ کیفیت آموزش و پیشرفت تحصیلی، درگیری تحصیلی دانش آموزان است. درگیری تحصیلی، سرمایه گذاری است که دانش آموزان برای یادگیری انجام می دهند. درگیری تحصیلی دارای سه مولفۀ شناختی، انگیزشی و رفتاری است. یکی از روش هایی که می تواند برای افزایش درگیری تحصیلی موثر باشد طرحواره درمانی است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر درگیری شناختی، انگیزشی، رفتاری دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر اصفهان بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی بود که در قالب یک طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل صورت پذیرفت. جامعه ی مورد مطالعه در این پژوهش، کلیه دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 1402-1401بود. از بین جامعه آماری 30 نفر به عنوان نمونه، با توجه به ملاک های ورود و خروج و با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش با استفاده از روش طرحواره درمانی به مدت 8 هفته، هر هفته یک جلسه 90 دقیقه ای، آموزش دیده و گروه کنترل آموزشی دریافت نکردند. ابزار پژوهش پرسشنامه درگیری تحصیلی زرنگ(1391) بود. تجزیه و تحلیل داده ها در پژوهش حاضر با استفاده از نسخه 23 نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد که طرحواره درمانی بر درگیری شناختی، انگیزشی و رفتاری دانش آموزان دختر دبیرستانی شهر اصفهان موثر بود(01/0>P). براساس یافته ها می توان طرحواره درمانی را به عنوان یک روش کارآمد برای افزایش درگیری شناختی، انگیزشی و رفتاری دانش آموزان پیشنهاد کرد.
One of the most important indicators in the field of improving the quality of education and academic progress is the academic engagement of students. Academic engagement is the investment and effort that students put into learning. Academic engagement has three cognitive, motivational and behavioral components. One of the methods that can be effective for increasing academic involvement is schema therapy. The aim of the present study was to investigate the effectiveness of schema therapy on the cognitive, motivational, and behavioral engagement of female students in the second year of high school in Isfahan city. The method of the current research was semi-experimental, which was carried out in the form of a pre-test-post-test design with a control group.The experimental group received eight sessions of 90 minutes per week, and the control group did not receive any training.
The statistical population was all girls' students of the second year of high school in Isfahan in the academic year of 2022 -2023. Among which, 30 people were selected as a sample, according to the entry and exit criteria and with the available sampling method, and were randomly assigned to two experimental and control groups. The research tool was Zarang academic engagement questionnaire (2013). Data analysis was done using SPSS23. The results showed that schema therapy was effective on the cognitive, motivational and behavioral engagement of girls high school students (P<0.01). Based on the findings, schema therapy can be suggested as an effective method to increase the cognitive, motivational and behavioral engagement of students.
آی،عفت.، مهدی نژاد، ولی.، و جناآبادی، حسین.(1400). اثربخشی طرحواره درمانی بر پایستگی تحصیلی و فرسودگی تحصیلی دانشجویان پزشکی. مجله راهبردهای آموزش در علوم پزشکی ،14(2) ، 27-20. #
خدابخشی، مریم.، و خواجه لندی،علی.(1397). نقش پیش بینی کننده طرحواره ناسازگار اولیه بر تنیدگی تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان دختر متوسطه دوم شهرستان گچساران. دومین کنفرانس بین المللی روانشناسی،مشاوره، تعلیم و تربیت. #
دلاور، علی.(1399). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. چاپ اول. تهران: انتشارات رشد. #
رحمانی، فاطمه.، صدیقی ارفعی، فریبرز .، رحمانی، ملیحه.(1400).اثربخشی طرحواره درمانی گروهی بر اشتیاق تحصیلی و نشانه هاي بدریختی بدن در دانش آموزان. فصلنامه پژوهش در زمینه یادگیری آموزشگاهی و مجازی. 9(2)، 74-61 . #
.زرنگ، رمضانعلی. (1391 ). رابطه سبک های یادگیری و درگیری تحصیلی با عملکرد تحصیلی دا نشجویان. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی. دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد. #
سجادی، نسیم.، گل محمدیان، محسن.، و حجت خواه، محسن.(1395). اثربخشي طرحواره درماني بر انگيزش تحصيلي دانش آموزان دختر دورة دبيرستان دوم. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 17(1)، 42-35. #
سلملیان، هانیه.، ملکی پیربازاری، معصومه.، و صالحی، سیروس.(1399). رابطه طرحواره های ناسازگار اولیه دانش آموزان با اضطراب اجتماعی و تحلیل رفتگی تحصیلی آنان (یک همبستگی بنیادی). مجله ی علوم تربيتی دانشگاه شهيد چمران.6(1). 202-183. #
شفیعی، زهره.، سجادیان، ایلناز.، و نادی، محمدعلی.(1399). اثربخشی طرحواره درمانی بر سرزندگی تحصيلی، خودنظم جويی تحصيلی و اشتياق تحصيلی دانشجويان. مجله علوم روانشناختی، 19(93)، 1184-1175. #
صادقی فر، جمیل.، بهادری، محمدکریم.، رعدآبادی، مهدی.، شریعتی، محمد.(1399). رابطه بین درگیری تحصیلی و موفقیت تحصیلی در دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایلام. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی. ۲۰، ۲۰۵-۲۱۳ . #
علی عسکرنجار، زهرا.، یعقوبی، حمید.، و حسن آبادی، حمیدرضا. (1401). پیش بینی اهمال کاری تحصیلی براساس طرحواره های ناسازگار اولیه با میانجی گری انعطاف پذیری شناختی و باورهای فراشناختی. روان شناسی بالینی، 14(1)، 37-48. #
فتاحی، امید.، جدیدی، هوشنگ.، احمدیان،حمزه.، و مرادی، امید. (1400). اثربخشی بسته آموزشی تاب‌آوری تحصیلی، دلبستگی به مدرسه، خودپنداره تحصیلی و درگیری تحصیلی بر سازگاری تحصیلی. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی, 18(43), 84-63. #
قدم پور، عزت اله.، میردریکوند، فضل اله.، و بیرانوند، کبری.(1396). تأثیر آموزش معنادرمانی بر درگیری تحصیلی دانش آموزان. فصلنامه تازه های علوم شناختی. ١۹ ( 2) ،6١ - ٥۲. #
ملکی، بهرام .(1401). مدل علی مشارکت تحصیلی دانشجویان بر اساس حمایت تحصیلی و سرمایه ی روانشناختی. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 19(46)، 144-127. #
وکیلی، سمیرا.، نقش، زهرا.، و رمضانی خمسی، زهرا. ) ١۳۹٧ (.نقش واسطه گری درگیری تحصیلی در رابطه بین هیجان تحصیلی و پیشرفت. پژوهش در نظام های آموزشی. ١۲ (ویژه نامه) ، 6۲٧ - 6١٥ . #
هاشمی زاده نهی, نرگس, جاجرمی, محمود, و مهدیان, حسین. (1399). اثربخشی طرحواره درمانی گروهی بر تعلل‌ورزی تحصیلی و خودتنظیمی در یادگیری دانش‌آموزان دختر مقطع دوم متوسطه. پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره, 10(1), 70-86. #
Ahami, A., Mammad, K. Azzaoui, F., Boulbaroud, S., Rouim, F. & Rusinek, S. (2017) Early maladaptive schemas, wworking memory and academic performances of Moroccan students. Open Journal of Medical Psychology, 6(2), 53-65. #
Azevedo, R., Rosário, P., Núñez, J., Vallejo, G., Fuentes, S., & Magalhães, P. (2023). A school-based intervention on elementary students’ school engagement. Contemporary Educational Psychology, 73, 102148.#
Balkis, M., & Duru, E. (2016). Prevalence of academic procrastination behavioral among pre-service teachers, and its relationship with demographics and individual preferences. Journal of Theory and Practice in Education (JTPE), 5(1), 18-32 .#
Bardin, J. A., & Lewis, S. (2011). General education teachers’ ratings of the academic engagement level of students who read braille: A comparison with sighted peers. Journal of Visual Impairment & Blindness, 105(8), 479-492.#
Dowsett, S. (2019). Early Maladaptive Schemas and Their Association with the Mental Health and Academic Experiences of Psychology Students. (Thesis of Professional Doctorate in Counseling Psychology). University of the West of England. #
Finlay, K. A. (2006). Quantifying School Engagement: Research Report. National center School Engagement. 17, 1-5.#
Finch, D., Peacock, M., Lazdowski, D., & Hwang, M. (2015). Managing emotions: A case study exploring the relationship between experiential learning, emotions, and student performance. The International Journal of Management Education, 13(1), 23-36.#
Fredricks, J. A., Blumenfeild, P. C., & Paris A. H. (2004). School Engagement: Potential of the concept, state of the evidence. Review of Educational Research. 74(1), 59-109.#
Janosz, M., Blance, M., Boulerica, B., & Tremblay, R. E. (2000). Predicting different types of school dropouts: A typological approach with two longitudinal samples. Journal of Educational Psychology. 92(1), 171-190.#
Khasho, D.A., Van Alphen, S.P.G., Heijnen-Kohl, S.M.J., Ouwens, M.A., Arntz, A., & Videler, A.C. (2019). The effectiveness of individual schema therapy in older adults with borderline personality disorder: Protocol of a multiple-baseline study. Contemporary Clinical Trials Communications, 14(2), 321-330#
Kim, J.Y., & Kim, E.(2021). Effect of positive parenting styles as perceived by middle school students on academic achievement and the mediation effect of self-esteem and academic engagement. Sustainability, 13(23), 13233#
Koçak, L. (2020). Investigation of the relationship between early maladaptive schemas and academic expectations stress among high school students. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 10(57), 321-342.#
Linnen Brink, E.A.; & Pintrich, P.R. (2003).The role of self efficacy belief in student engagement and learning in the classroom. Reading and Writing Quarterly, 19(2), 119-137.#
Perkmann,M., Salandra, R., Tartari,V., Mckelvey, M., & Hughes,A. (2021). Academic engagement: A review of the literature 2011-2019, Research Policy, 50(1).104114. #
Pugh, M. (2015). A narrative review of schemas and schema therapy outcomes in the eating disorders. Clinical Psychology Review, 39(15), 30-41.#
Reschly, A., & Christenson, S. L. (2006). School completion. In G. Bear and K. Minke (Eds.) Children’s needs: Development, prevention, and intervention. Washington DC: National Association of School Psychologist, 147-169.#
Renner, F., DeRubeis, R., Arntz, A., Peeters, F., Lobbestael, J., & Huibers, M.J.H. (2018). Exploring mechanisms of change in schema therapy for chronic depression. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 58(11), 97-105.#
Schlechty, PC. (2005). Understanding the normative system. Creating great schools: Six critical systems at the heart of educational innovation. San Francisco, CA: John Wiley & Sons, Inc.#
Schunk, D.H., & Mullen, C.A. (2012). Self-Efficacy as an Engaged Learner. In: Christenson, S., Reschly, A., Wylie, C. (Eds) Handbook of Research on Student Engagement. Springer, Boston, MA. ,219-235.#
Wang, M.T.; Brinkworth, M.E. & Eccles, J.S. (2013). The moderation effect of Motivation as Predictors of Academic Performance .Anthropologist, 20(3): 553-561. #
Wang, J. Bu, L. Li, Y. Song, J. & Li, N. (2021). The mediating effect of academic engagement between psychological capital and academic burnout among nursing students during the COVID-19 pandemic: A cross-sectional study. Nurse Education Today, 102, 104938. #
Wang, M. T., & Peck, S. C. (2013). Adolescent educational success and mental health vary across school engagement profiles. Developmental Psychology, 49(7), 1266-76. #
Young, J.E., Klosko, J.S., & Weishaar, M.E. (2006). Schema therapy: A practitioner's guide: New York. Guilford press. #
Zhang, K., Hu, X., Ma, L., Xie, O., Wang, Zh., Fan, Ch., & Li, X. (2023) The efficacy of schema therapy for personality disorders: a systematic review and meta-analysis, Nordic Journal of Psychiatry, 77(7), 641-650.#
Zhao, X., & Zhu, L. (2012). Schema theory and college english reading teaching. English Language Teaching, 5(11), 111- 117.#