ساخت و اعتباریابی مقیاس اضطراب جنگ
محورهای موضوعی : روانشناسي اجتماعي
مهدی شمالی احمدآبادی
1
*
,
عاطفه برخورداری احمدآبادی
2
1 - دکتری روانشناسی، سازمان آموزش و پرورش، اردکان، یزد، ایران
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
کلید واژه: اضطراب جنگ, اعتباریابی, تحلیل عاملی, پایایی, بزرگسالان ایرانی,
چکیده مقاله :
جنگ به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین پدیده‌های اجتماعی، اثرات عمیقی بر سلامت روان، جسم و رفتار افراد در جوامع درگیر بر جای می‌گذارد. این پژوهش با هدف طراحی و اعتبارسنجی مقیاس اضطراب جنگ انجام شد تا ابزاری معتبر برای ارزیابی این نوع اضطراب در اختیار پژوهشگران و متخصصان بالینی قرار گیرد. این مطالعه از نوع پیمایشی و کاربردی بود. جامعۀ آماری شامل بزرگسالان 18 تا 60 ساله شهر اردکان در سال 1404 بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای، 248 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس اضطراب جنگ، مقیاس پریشانی روانی کسلر و همکاران (2010) و پرسش‌نامه رضایت از زندگی داینر و همکاران (1985) بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، آلفای کرونباخ و همبستگی پیرسون و با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای SPSS نسخه 26 و AMOS نسخه 24 تحلیل شدند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که این مقیاس دارای سه عامل جسمی، روانی-شناختی و رفتاری است که 694/68 درصد از واریانس را تبیین می‌کنند. تحلیل عاملی تأییدی برازش مناسب مدل را تأیید کرد (079/0=RMSE، 907/0=GFI، 949/0=CFI). روایی همگرا با همبستگی مثبت با پریشانی روانی (701/0=r) و روایی واگرا با همبستگی منفی با رضایت از زندگی (339/0-=r) تأیید شد. پایایی مقیاس با آلفای کرونباخ 923/0 به‌دست آمد. نتایج نشان داد که زنان در عامل روانی-شناختی نمرات بالاتری داشتند، اما تفاوت جنسیتی در اضطراب کلی جنگ مشاهده نشد. با توجه به ویژگی‌های روان‌سنجی مطلوب این ابزار، مقیاس اضطراب جنگ می‌تواند به‌عنوان ابزاری کارآمد در پژوهش‌های روان‌شناختی و مداخلات بالینی برای ارزیابی، پیشگیری و کاهش اثرات روانی جنگ مورد استفاده قرار گیرد.
War, as one of the most impactful social phenomena, profoundly affects the mental, physical, and behavioral health of individuals in affected communities. This study aimed to develop and validate a War Anxiety Scale to provide a reliable tool for researchers and clinicians to assess this specific type of anxiety. This study aimed to construct and validate the War Anxiety Scale. The research was a survey-based, applied study. The statistical population consisted of adults aged 18 to 60 in Ardakan city in 2025, with a sample of 248 individuals. Stratified sampling was used. The research instruments included the War Anxiety Scale, Kessler et al Psychological Distress Scale (2002), and Life Satisfaction Questionnaire Diener et al (1985). Data were analyzed using exploratory and confirmatory factor analysis, Cronbach’s alpha, and Pearson correlation, employing SPSS version 26 and AMOS version 24. Exploratory factor analysis revealed that the scale comprises three factors—physical, psychological-cognitive, and behavioral—accounting for 68.694% of the variance. Confirmatory factor analysis confirmed a good model fit (RMSEA=0.079, GFI=0.907, CFI=0.949). Convergent validity was supported by a positive correlation with psychological distress (r=0.701), and divergent validity by a negative correlation with life satisfaction (r=-0.339). The scale’s reliability was established with a Cronbach’s alpha of 0.923. Findings indicated that women scored higher on the psychological-cognitive factor, but no significant gender differences were observed in overall war anxiety. Given its robust psychometric properties, the War Anxiety Scale can be effectively utilized in psychological research and clinical interventions to assess, prevent, and mitigate the psychological impacts of war.
اسدی، رضا، عزیزی گنجه ای، فاطمه و طباطبایی، سید موسی. (1403). تحلیل تشخیصی شدت مصرف کانابیس بر اساس سبک دلبستگی، نشخوار خشم، حمایت اجتماعی ادراک شده و رضایت از زندگی. مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 31(3)، 353-363.
پرنده، اکرم، بیت سعید، خالد، سالاری، محمد مهدی و الحانی، فاطمه. (1401). تاثیر الگوی توانمند‌سازی خانواده محور بر کیفیت زندگی جانبازان شیمیایی: مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شاهدار. طب نظامی، 20(5)، 554-562.
راه نجات، امیرمحسن، دنیوی، وحید، تقوا، ارسیا، اکبری، مرتضی و شاه میری، حسن. (1394). نقش استرس جنگ به عنوان یکی از عوامل ایجاد کننده آسیب های روانی. پرستار و پزشک در رزم، 3(9)، 5-14.
شمالی احمدآبادی، مهدی و برخورداری احمدآبادی، عاطفه. (1404). ساخت و اعتباریابی پرسش‌نامه خودمحوری شناختی در بزرگسالان ایرانی. شناخت اجتماعی پیام نور، پذیرفته شده برای چاپ.
شمالی احمدآبادی، مهدی، برخورداری احمدآبادی، عاطفه و شهنواز خالقدادی، آسیه. (1404). نقش میانجی پریشانی روانی در رابطۀ بین بدرفتاری دوران کودکی و تعارض در رابطۀ والد- فرزند با اقدام به خودکشی زنان مناطق کمتر برخوردار در بستر فرهنگی. روانشناسی فرهنگی زن، 64(16)، -.
شیخی، منصوره، هومن، حیدرعلی، احدی، حسن و سپاه منصور، مژگان. (1390). مشخصه های روان سنجی مقیاس رضایت از زندگی. اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی (اندیشه و رفتار)، 5(19)، 15-26.
فرازمند، مهرانگیز و ابراهیمی، ساسان. (1397). اثربخشی کیفیت زندگی درمانی بر فرسودگی زناشویی و پریشانی روان‌شناختی زنان نابارور. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 61(6،1)، 320-329.
Aldabbour, B., El-Jamal, M., Abuabada, A., Al-Dardasawi, A., Abusedo, E., Abu Daff, H., ... & Dardas, L. A. (2025). The psychological toll of war and forced displacement in Gaza: A study on anxiety, PTSD, and depression. Chronic Stress, 9, 24705470251334943.
Alling, C., Doane, M., Simmons, S., & Yoakum, R. (2025). PTSD and Substance Abuse among Homeless War Veterans. https://hdl.handle.net/2097/45103
Alotaibi, N. M. (2021). Future anxiety among young people affected by war and armed conflict: Indicators for social work practice. Frontiers in Sociology, 6, 729811.
Bukhnieva, O. (2023). A Cultural Approach to the Interaction of Culture and War and its Impact on Socio-Cultural Processes in Ukraine. Journal of Danubian Studies and Research, 13(2), 43-54.
Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of personality assessment, 49(1), 71-75.
Dissanayake, L., Jabir, S., Shepherd, T., Helliwell, T., Selvaratnam, L., Jayaweera, K., ... & Sumathipala, A. (2023). The aftermath of war; mental health, substance use and their correlates with social support and resilience among adolescents in a post-conflict region of Sri Lanka. Child and adolescent psychiatry and mental health, 17(1), 101.
Dost, N. A., Stanikzai, M. H., & Jafari, M. (2025). Response to the comments on “Depression and anxiety symptoms among Afghan war widows and their associated factors: A cross-sectional analytical study”. Indian Journal of Psychiatry, 67(4), 449-450.
Haydabrus, A., Santana-Santana, M., Lazarenko, Y., & Giménez-Llort, L. (2022). Current war in Ukraine: Lessons from the impact of war on combatants’ mental health during the last decade. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(17), 10536.
Hoe, S. L. (2008). Issues and procedures in adopting structural equation modelling technique. Journal of Quantitative Methods, 3(1), 76.
Kivisto, P. (2024). Park on the social sciences and the consequences of war. Journal of Classical Sociology, 24(4), 437-445.
Kuwert, P., Glaesmer, H., Eichhorn, S., Grundke, E., Pietrzak, R. H., Freyberger, H. J., & Klauer, T. (2014). Long-term effects of conflict-related sexual violence compared with non-sexual war trauma in female World War II survivors: A matched pairs study. Archives of sexual behavior, 43, 1059-1064.
Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28(4), 563–575.
Moussa, M. A., & Al-Adamat, O. A. (2025). War Anxiety Scale and Its Relationship to Emotional Empathy from the Point of View of Adolescents in Jordanian Society. Port Said Journal of Educational Research, 4(1), 77-105.
Pac, W. (2024). Demographic and social consequences of the Russo-Ukrainian war for Ukraine. Politics & Security, 9(3), 53-67.
Surzykiewicz, J., Skalski, S. B., Niesiobędzka, M., Gladysh, O., & Konaszewski, K. (2022). Brief screening measures of mental health for war-related dysfunctional anxiety and negative persistent thinking. Personality and Individual Differences, 195, 111697.
Tadese, M., Tessema, S. D., Mihretie, A., Hailemeskel, S., Mulu, G. B., Beyene, T., & Habtewold, T. D. (2025). Post-traumatic stress disorder and its temporal relationship with quality of life in war-affected districts of North Shewa Zone, Amhara Region, Ethiopia. Conflict and Health, 19(1), 1-10.
Vargová, L., Jozefiaková, B., Lačný, M., & Adamkovič, M. (2024). War-related stress scale. BMC psychology, 12(1), 208.
Zhang, S.X., Li, L.Z. War Anxiety: A Review. Curr Psychiatry Rep 27, 140–146 (2025).