گـزارش دو گونـه سـن Ectomocoris cordiger Stål, 1866 ,(Hemiptera: Reduviidae) Reduvius disciger Horvagh, 1896 از برخی استان‌های ایران

محورهای موضوعی : آفات گیاهی

ماهرخ شکری مژدهی ¹ , علیمراد سرافرازی ² , ژینوس رستگار ³

1 - بخش تحقیقات رده‌بندی حشرات، موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، تهران
2 - بخش تحقیقات رده‌بندی حشرات، موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، تهران، ایران
3 - گروه گیاه‌پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار، گرمسار، ایران

تاریخ دریافت : 1393/11/25 تاریخ پذیرش : 1394/02/02 تاریخ انتشار : 1394/03/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

در بررسی تاکسـونومیک سن های خـانـواده Reduviidae موجود در موزه‌ی حشرات هایک میرزایانس، بخش تحقیقات رده بندی حشرات، مؤسسه تحقیقـات گیاه‌پزشکی کشور، که در یک دوره‌ 60 ساله جمع آوری شده اند دو گونه سن از زیرخانواده های Peiratinae و Reduviinae شناسایی شدند. ویژگی اصلی زیرخانواده Peiratinae وجود یک درز عرضی روی پیش قفس سینه با فاصله کمی از وسط است. علاوه بر این کوکسای پای جلو عریض و دارای fossula spongiosa روی ساق پا های جلـو و وسط است. ژنیتالیـای نر اندکی نامتقـارن است. این زیرخانـواده دارای 350 گونه از 34 جنـس است. گـونه Stål, 1866 Ectomocoriscordiger متعلق به زیرخانواده Peiratinae از استان گیلان، لوشان، بیورزن، 5/6/1376، ارتفاع 900 متر، ΄36°40 شمالی و ΄34°49 شرقی، سه عدد نر و یک عدد ماده (سرافرازی، بدیعی و نظری) گزارش می شود. اندام Fossula spongiosa که روی ساق پای جلو و در بیش تر زیرخانواده های این خانواده روی ساق پا های جلـوی و میـانی دیده می شود اندام تغییر شکل یافته ای است که به افزایش کارایی شکارگری این حشره کمک می کند و در عین حال صفت مناسبی برای تفکیک جنس ها و بعضا گونه هاست. جنس Ectomocoris از این زیرخانواده دارای اندام Fossula spongiosa است که بیش از نصف قسمت زیرین ساق پای جلویی را اشغال کرده است. اندازه این گونه متوسط، به رنگ قهوه ای تیره و یک لکه قلبی شکل به رنگ قهوه ای متمایل به زرد روشن روی clavus و چسبیده به منطقه corium بال جلـویی است. سر قهوه ای تیره، شاخک ها تا حدودی قهوه ای روشن، چشم ها بزرگ و دارای یک درز پشت چشم های مرکب، دارای چشم های ساده مشخص است. گونه E. cordiger منشآ پالئارکتیک دارد و بعد ها در نواحی خشک اطراف مدیترانه و اورینتال مجاور پالئارکتیک نیز دیده شده است. گونه disciger Horvagh, 1896 Reduvius متعلق به زیرخانواده Reduviinae است. زیرخانواده Reduviinae معمولا به واسطه دارا بودن چشم های ساده، پنجه سه بندی، دو سلول بسته در بخش غشایی بال جلو و fossula spongiosa روی ساق پای وسط و جلو شناخته می شود.اعضای این زیرخانواده به واسطه نداشتن ویژگی های مرفولوژیک مهم سایر زیرخانواده های این خانواده از بقیه جدا می شوند. بالغ بر 1000 گونه از 140 جنس در جهان گزارش شده اند. این گونه از استان های آذربایجان شرقی، کلیبر، روستای تاتار، 7/8/1386، 350 متری، ΄01°39 شمالی و ΄46°44 شرقی (سرافرازی). اردبیل، روستای زیوه، 22/7/1390، ارتفاع 560 متر، ΄7°38 شمالی و ΄15°48 شرقی (مفیدی، ابراهیمی). اصفهان، نطنز، 30/6/1367، ارتفاع 2050 متری، ΄30°33 شمالی و΄51°55 شرقی (هاشمی و بدیعی). کرج، 25/7/1350،΄43°35 شمالی و ΄6°51 شرقی. تهران، 7/10/1376، ΄8°36 شمالی و ΄15°51 شرقی (هاشمی). خراسان رضوی، نیشابور، زبرخان، 21/6/1356، ارتفاع 1400 متری، ΄4°36 شمالی و ΄16°59 شرقی (پازوکی و عبایی). خوزستان، اهواز، 13/5/1353، ΄19°31 شمالی و ΄40°48 شرقی (زئری).سیستان و بلوچستان، خاشک، 18/5/1346، ارتفاع 1450 متری، ΄13°28 شمالی و ΄12°61 شرقی (میرزایانس و پـازوکی). فـارس، کامفـیروز، تنگه بـستانک، 11/5/1369، ارتفاع 1750 متری، ΄20°30 شـمـالی و ΄8°52 شـرقی (ابراهیمی و بدیعی). گلستان، پارک ملی گلستان، سلگرد، 29/7/1375، ارتفاع 1150 متری،΄29°37 شمالی و ΄10 °59 شرقی (ابراهیمی و نظری). لرستان، 30/7/1347 (میرزایانس و بدیعی). مرکزی، آشتیان، 7/8/1376، ارتفاع 2000 متری، ΄19°34 شمالی و ΄18°50 شرقی شش عدد نر و چهار عدد ماده (براری و مفیدی). این گونه در نواحی جغرافیایی ایران-توران یافت می شود. شناسایی ‌های انجام‌ شده توسط دکتر P. Moulet از موزه‌ ریکوین (Requien) کشور فرانسه تأیید شدند.

چکیده انگلیسی:

A study was conducted, during 2014 -2015, on reduviids deposited in the Hayk Mirzayans Insect Museum (HMIM), Insect Taxonomy Research Department (ITRD) of the Iranian Research Institute of Plant Protection (IRIPP). The specimens have been collected during a period of 60 years. Two species, Ectomocoris cordiger Stål, 1866 (Peiratinae) from Gilan, Lowshan, 27.V.1997, 900m, N: 36°40΄ E:49°34΄,3 ♂ and 1♀ (Sarafrazi, Badii and Nazari) and Reduvius disciger Horvagh, 1896 (Reduviinae) from Azarbahjan-e Sharghi, Kaleybar, Tatar River, 29.VII.2007, 350 m, N 39°01 E 46°44΄ (Sarafrazi). Ardabil, Ziveh, 14.VII.2011, 565m, N: 38°7΄ E: 48°15΄ (mofidi and Ebrahimi). Isfahan, Natanz, 21.VI.1988, 2050m, N: 33°30΄ E: 55°51΄ (Hashemi and Badii). Karadj, 17.7.1971, N: 35°43΄ E: 51°6΄., Tehran, 26.5.1962 (Hashemi). Khorasan Razavi, Neishabur, Zabarkhan, 12.6.1977, 1400m, N: 36°4 E: 59°16΄ (Pazuki and Abaii). Khuzestan, Ahvaz, 4.5.1974, N: 31°19΄ E: 48°40΄ (Zairi). Sistan-Baluchestan, Khash, 9.6.1967, 1450m, N: 28°13΄ E: 61°12΄ (Mirzayans and Pazuki). Fars, Kamfiruz, Tang-Bostanak, 2.6.1990, 1750m, N: 30°20΄ E: 52°8΄ (Ebrahimi and Badii). Golestan, Park-e Melli-e Golestan, 20.VII.1996, 1150m, N: 37°29΄ E: 56°10΄ (Ebrahimi and Nazari). Lorestan, 21.8.1995 (Mirzayans and Badii). and Markazi, Ashtian, 29.VII.1997, 2000m, N: 34°19΄ E: 50°18, 6♂ and 4♀ (Barari, Mofidi), are reported for the first time. From Iran. E. cordiger is elongate, medium sized dark brown bug with a heart shaped pale yellow brown large spot on half part of clavus and adjoining corium, head dark brown, antennae somewhat pale brown, eyes large, behind which there is a sulcus beyond which are prominent ocelli. The species is endemic to Palaearctic Region but have invaded the adjacent parts of the region, inhabiting the arid areas around the Mediterranean and in the Orient. Reduvius disciger lives under rocks and eats spiders and small invertebrates, including caterpillars of different butterflies. Zoogeographically, it dominates Turan, Iran-Turan, and Tethys regions. Identifications were confirmed by Dr Moullet from the Museum of Requien in France.