بررسی اشعار تعلیمی کودک و نوجوان در ادبیات معاصر
محورهای موضوعی : شاهنامه
کلید واژه: شعر معاصر, کودک و نوجوان, تعلیم و تربیت, ادبیات تعلیمی, مضامین پایداری,
چکیده مقاله :
شاعران کودک و نوجوان ایران از میان انواع ادبی، بیشتر به ادبیات غنایی، تعلیمی و حماسی توجه کرده اند. از این رو نقش مایه‌های عاطفی همچون: مادر، پدر، معلم و...، در شعر کودک و نوجوان فراوان است. چندین منظومة حماسی نیز برای کودک و نوجوان سروده شده است؛ از جمله: منظومه‌ی آرش کمان‌گیر از سیاووش کسرایی و منظومة ظهر روز دهم از قیصر امین‌پور. به دلیل اهمّیت زیاد مسألة تعلیم و تربیت، اشعار تعلیمی فراوانی نیز برای کودکان سروده شده است؛ به‌ویژه در دوران مشروطه که عصر توجه به تعلیم و تربیت کودکان است. نسیم شمال و ایرج میرزا در دورة مشروطه بیش از شاعران دیگر به تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان در اشعارشان پرداخته اند، امّا در دورة کنونی بیشتر شاعران کودک به این مسأله، توجه کرده اند. مهم ترین موضوعات شعر کودک و نوجوان در دورة معاصر، شامل مسایل اخلاقی، اجتماعی، علمی و فرهنگی و پایداری و اصلی ترین درون‌مایه‌های اشعار تعلیمی، آموزش خداشناسی، احترام به پدر و مادر، تأکید بر دوستی و علم آموزی و... است. در این جستار، جنبه های گوناگون ادبیات تعلیمی و موضوعات اجتماعی شعر کودک و نوجوان با واکاوی و تحلیل مهم ترین اشعار کودکانه از دوره مشروطه تا امروز بررسی می‌شود.
Most Iranian poets, who composed poems for children, have focused on lyric, didactic and epic literatures of literary types; therefore, emotional themes such as mother, father, teacher, etc. are mostly found in poems for children. Several epic poetry have been also composed for children among of which are the long poem of Archer Arash by Siavash Kasraei and Noon on 10th Day by Gheisar Aminpoor. Due to considerable importance of educations, many didactic poems have been composed for children; especially in constitution time which was a time to focus on educating children. Nasim Shomal and Iraj Mirza have paid more attention to educating children than other poets in constitution time. The most important subjects in children poems at contemporary time are ethical, social, scientific and cultural matters and issue on resistance and the main themes of didactic poems are theology, respect to parents, friendship, science learning, etc. In the present paper, literary types and main themes of children poems from constitution time up to now have been studied and analysed.